Feestelijke intocht Sinterklaas
Marjolein Woerlee wil met reiki
Bosnisch oorlogsleed verlichten
Zorgen beloodsing
schepen Waddenzee
Te weinig oude geiten op Texel
Klaverjasboekje Henny Kok
voor de leek en gevorderde
ilieuwinst turbines verwaarloosbaar?
Hond bijt hond:
lastige kaakbreuk
Blik vanger
TEXELSE j
COURANT
huiselijke kring spelen maken nog al
eens ruzie. Dit-boekje-kan dat voor-
Henny Kok.
'timaster Marjolein Woerlee-van Asperen.
leiki-therapeute Marjolein Woerlee-van Asperen uit Den
Iurg zal als afgevaardigde van de onlangs opgerichte or-
anisatie Reiki Wereldwijd in april naar Bosnië vertrekken
m hulp te verlenen aan oorlogsslachtoffers. Zij zal onder
nderen vrouwen en kinderen behandelen wier man en
ader vanuit Srebrenica is afgevoerd en vermoord. 'We
aan ons niet opdringen en zullen de reguliere hulpverle-
srs niet voor de voeten lopen. Dat hoeft ook niet, want reiki
puur aanvullend. Overigens is tijdens een proef in Tuzla
ebleken dat de bevolking affiniteit heeft met deze
ehandelingsmethode.
initiatief voor de internationale
gouvernementele organisatie
■iki Wereldwijd' werd genomen
a 3r de Stichting Motherhood uit
dijk. Motherhood verleent op alle
gelijke manieren hulp aan kinde
in oorlogsgebieden en roept daar-
verschillende instellingen in het
sn, die eerst als onderdeel van
Iherhood opereren en op termijn
standig worden, waarbij wel nauw
t Motherhood wordt samenge-
rkt en van de kennis gebruik-
naakt. Na Homeopaten Zonder
inzen en Muzikanten Zonder
nzen zag enkele weken geleden
ki Wereldwijd in het Gelderse
ssen het daglicht. Woerlee was
okken bij de oprichting van de in-
lationale club waarbij zich veertig
rnamelijk Nederlandse maar ook
srikaanse, Zwitsers en Ierse
(therapeuten en -docenten heb-
i aangesloten.
eerste therapeuten zullen deze
and vertrekken naar Tuzla, waar
Iherhood een huis heeft gehuurd,
ere week komt een andere groep
rnatieve therapeuten naar Tuzla
de inwoners en vluchtelingen te
iandelen. 'Dit eerste jaar is voor
mede bedoeld om ervaring op te
n. Daarna zullen we ook cursus
gaan geven aan de plaatselijke
artsen, verplegers en andere hulpver
leners, zodat de mensen daar zelf
reiki kunnen geven.' Dat zal dan ge
beuren in de zogenaamde Peace
Parks, die in Sarajevo en Tuzla met
Nederlandse hulp worden gereali
seerd. Hier kunnen de inwoners de
noodzakelijke rust, stilte, schoonheid
en natuur opzoeken om hun oorlogs
trauma's te kunnen verwerken. In de
boom- en bloemrijke vredesparken
komt een gemeenschapscentrum
waar mensen zich kunnen laten be
handelen, cursussen kunnen volgen,
aan culturele activiteiten deelnemen
en zich kunnen terugtrekken in een
meditatieruimte. Verder wordt ge
hoopt dat de verschillende etnische
gemeenschappen die elkaar eerder
op leven en dood bestreden, via een
dialoog weer tot elkaar zullen komen.
De bouwtekeningen zijn klaar en
beide steden hebben grond beschik
baar gesteld. Komend voorjaar moe
ten de vredesparken opengaan.
'We willen de mensen niet overvallen
en hebben heel zorgvuldig uitgezocht
of we daar wel welkom zijn. Het bleek
dat de artsen en de ziekenhuizen heel
blij zijn met ons omdat we iets kun
nen aanvullen, iets brengen dat er
nog niet is.' Ook bij de patiënten viel
de hand-energietherapie in goede
aarde. In Oost-Europa is men meer
Builen YcraAnroCflJcljjkb«id van ie rc
uitstoot van C02 is onzichtbaar
jkt daarom minder erg dan op de
pen gelopen olietankers. Toch
ben de klimaateffecten een veel
ere gevolgschade dan wat be-
iurde vogels en stranden. De ge
ien van de klimaatverandering zijn
iddels ook op Texel zichtbaar. We
nen alleen nog proberen de
ade te beperken. Of moeten we
hten tot de zeespiegel net als
0 jaar geleden nog eens met 70
er is gestegen? Voor het milieu is
noodzakelijk om zo snel mogelijk
te schakelen op een duurzame
'gievoorzienmg. Op dit moment is
lenergle daarvan de belangrijk-
Als de T.V.L. en 'Tien voor Texel'
kelijk geïnteresseerd zouden zijn
et belang voor Texel zouden zij
ander standpunt t.a.v. wind-
jjie innemen. De door Bernard
ans aanbevolen website is ook al
en al kortzichtigheid,
zei Lubbers het ook weer? In
9, bij de opening van een vorige
'nationale Milieuconferentie
'bij 24 regeringsleiders aanwezig
an, in Den Haag:
afbraak van de biosfeer, van het
van de mensheid, kan niet lan-
worden toegeschreven aan on-
andheid en onachtzaamheid. Nu
'eten wat de gevolgen zijn, moet
Broken worden van nalatigheid,
bewust misbruik, van wanbe-
is voorspelbaar dat fossiele
idstoffen op korte termiin te duur
m zijn om te verbranden. Duur-
- energie zal goedkoper worden,
at de vraag sterk zal toenemen,
overheidsbeleid is er op gericht
op dit toekomstscenario in te
en Daarom is als doel gesteld in
laar 2020 totaal 10% van ons
'üiegebruik duurzaam op te wek-
ln 2050 zelfs 50%. We moeten
op tijd zorgen dat we de beschik-
tbuurzame energiebronnen opti-
kunnen gebruiken. Dat is nu nog
niet het geval. De productie moet fors
omhoog. De ontwikkelingen moeten
dus vooral worden voortgezet! De
overheid heeft er daarom voor geko
zen zowel de productie als de afname
van duurzame energie aantrekkelijker
te maken. Dat heet marktwerking en
dat is gelukt! Ondernemers hebben
baat bij het plaatsen van wind
turbines en duurzame energie is bij
bepaalde energiebedrijven al goed
koper dan vuile stroom.
Toch raar dat sommigen de groei van
ons stroomverbruik een reden vinden
om zich tegen windenergie te keren
Moeten we die stijging dan maar met
steeds meer vuile stroom opvangen?
Of kunnen zij - in tegenstelling tot al
die mensen die er al dertig jaar aan
werken - de mensheid wel tot een
drastisch zuiniger energiegebruik
verleiden?
De 1300 windturbines van nu leveren
volgens Spaans 640 miljoen kWh per
jaar schone stroom. Dat is voldoende
stroom voor 200.000 huishoudens.
Moderne windturbines kunnen ruim
zes maal zoveel energie leveren dan
de huidige en het aantal windturbines
kan zonder problemen vervier
voudigd worden. Dan kan er dus nog
vijfentwintig maal zoveel energie met
wind worden opgewekt. Is schone
stroom voor vijf miljoen huishoudens
verwaarloosbaar?
We kunnen de stijging van ons
energieverbruik met opvangen met
steeds beter renderende energie
centrales. Het rendement van elk sys
teem heeft zijn technisch einde En
dat is hierbij in zicht. Centrales heb
ben bovendien hoge schoorstenen
die hun zichtbare en onzichtbare ver
vuiling zo veel mogelijk in onze col
lectieve ruimte verspreiden. Ons mi
lieu wordt daar met beter van. En ons
klimaat al helemaal met.
Heerhugowaard
Cees Bakker, voorzitter
www.kennemerwind nl
nog dan hier gewend aan alterna
tieve, aanvullende behandelwijzen,
die er van oudsher floreren. 'Hier loop
ik nog wel een op tegen de strikt kli-
nisch-wetenschappelijke beandering
van de geneeskunde. Daar is men
minder naar die kant doorgeslagen.
Dat bleek ook tijdens een proef
project in Tuzla in september 1999.
Eerst gebeurde er niks. De mensen
kwamen alleen maar kijken, sfeer
proeven, even ruiken. Na drie dagen
was het goed en hebben we continu
mensen behandeld.'
De (vrijwillige) reiki-therapeuten zul
len ook barakkenkampen met vluch
telingen bezoeken en zich met name
bezighouden met psychosomatische
klachten die terug zijn te voeren op
de spanningen en trauma's uit het
Joegoslavische oorlogsverleden.
'Juist reiki is heel erg gericht op dit
soort klachten en kan ter ondersteu
ning van de gewone gezondheids
zorg goede resultaten boeken. Het
genezingsproces en de werking van
medicijnen verloopt met reiki sneller
of wordt minder slopend. Het gees
telijke aspect speelt een belangrijke
rol, dan is het natuurlijk mooi dat reiki
zo goed past binnen de lokale cul
tuur.'
Die cultuur kan echter ook een obsta
kel vormen, zeker in het door
ethnische verschillen gedomineerde
Bosmë-Herzegovina 'Wat voor de
één een compliment is, kan voor de
ander een belediging zijn. Het geven
van drie zoenen wordt gezien als een
Servisch gebruik en kan bij een
Kroaat of een moslim helemaal ver
keerd vallen. Hetzelfde geldt voor het
recht in de ogen aankijken van je
gesprekspartner, wat hier een vorm
van respect is, maar daar door een
man wordt opgevat als een beledi
ging of een teken van: 'Ik ben be
schikbaar'. Als een moslim je bij het
betreden van zijn huis zegt: "hou je
schoenen maar aan", verwacht hij
toch dat je ze uittrekt. Zij vinden ons
westerlingen ook heel vies. We was
sen ons veel te weinig en gebruiken
toiletpapier in plaats van water Je
hoeft niet te proberen het tegendeel
te bewijzen want dat lukt je toch met:
wij zijn en blijven viezerikken. Vege
tariërs mogen vlees niet weigeren,
tenzij ze zeggen dat ze het met mo
gen van de dokter. Omdat we alle
volksdelen gaan behandelen is er een
werkgroep ingesteld die ons voorbe
reidt en aan de hand van een proto
col vertelt wat er kan en niet kan.
Geschenken aannemen bijvoorbeeld.
De behandeling is in principe gratis
maar vaak willen de mensen iets te
ruggeven, al was het maar een zelf
gebakken cake. Dat moet je accep
teren. Mensen mógen overigens
gewoon met geld betalen. Onze
complete boekhouding wordt op
internet gezet dus iedereen kan pre
cies zien wat onze inkomsten en uit
gaven zijn
De culturele botsing maakt het werk
als therapeut voor Woerlee extra
spannend, zeker in een samenleving
waar de positie van de vrouw heel
anders en in menig opzicht minder
waardig is. Kwesties waarover zij zich
normaal gesproken boos zou maken,
moet ze gedurende één of twee we
ken voor lief nemen. Maar de groot
ste aanslag op de psyche van de
therapeute zal ongetwijfeld worden
gevormd door de hartverscheurende
oorlogservaringen waarmee de pa
tiënten haar zullen confronteren en de
ellende die ze ter plaatse aantreft.
'Gelukkig is er voor ons goede nazorg
geregeld. We zullen heel wat voor
onze kiezen krijgen.'
De intocht van Sinterklaas liep zater
dag uit op een feestelijke gebeurte
nis. Drommen met kinderen en hun
ouders onthaalden de goedheiligman
Bart Bosch en zijn gevolg op de kade van Oude-
schild, waar ze hun stoomboot
afmeerden. Terwijl de Pieten kwist
strooiden met pepernoten nam Sint
de tijd voor de kleintjes. Ook tijdens
de rondrit door Den Burg viel hem het
nodige eerbetoon ten deel, met als
hoogtepunt een sfeervol optreden
van The Small Buzz op de Groene-
plaats. Ook in andere dorpen was de
stemming uitbundig.
Toen de 6-jarige hond van de familie
Alkema op 30 oktober in het bos ten
noorden van De Koog aan de lijn
werd uitgelaten, werd hij door een
andere grotere hond gebeten. De
gevolgen waren ernstig. De hond van
Alkema had een gebroken onderkaak
en moest door dierenarts Loek van
Vliet worden doorwezen naar het
Diergeneeskundig Orthopedisch
Centrum in Amsterdam.
Tijdens een anderhalf uur durende
operatie werd de kaakbreuk met een
zevental stalen pennen gerepareerd.
De uiteinden van de pennen zijn vast
gemaakt aan een uitwendig frame,
dat zes weken moet blijven zitten. Al
die tijd kan de hond niet normaal
eten. Hij moet met pipetjes en andere
hulpmiddelen worden gevoerd De
familie heeft het er graag voor over en
hoopt dat de hond, die ze tijdens een
vakantie in Frankrijk van een Italiaan
hebben gekregen, straks weer hele
maal de oude is. De operatie heeft
met bijkomende kosten meer dan
tweeduizend gulden gekost.
De 'dader' is tot dusver niet achter
haald. Het was in elk geval een mid
delgrote, lichtgetinte hond die los
door het bos liep in gezelschap van
een vrouw, mogelijk de eigenares. In
elk geval hebben de honden niet echt
gevochten. De grote hond gaf de
kleine in het voorbijgaan een snelle
beet. Mogelijk heeft de eigenares er
niets van gemerkt. Toch hoopt de
familie Alkema op een ontmoeting
met haar. Waarschijnlijk is zij verze
kerd zodat de schade op prettige
wijze kan worden geregeld. (Foto
Harry de Graaf)
Zelf komt hij er niet meer aan toe,
maar anderen wil Henny Kok graag
tot het klaverjassen aanzetten of
geroutineerde spelers eens een
andere variant van het populaire
kaartspel laten spelen. 'Met name
het portefeuille-klaverjassen
leuk. Daarbij speelt ieder koppel na
elkaar met dezelfde kaarten en
worden de resultaten met elkaar
vergeleken, ledereen heeft gelijke
kansen, het lijkt wel op een bridge
drive. Ik voorspel het portefeuille-
klaverjassen een grote toekomst.'
Het Rotterdamse systeem, het Am
sterdamse, Utrechtse en het
Scheveningse: alle mogelijke manie
ren om het spelletje te spelen komen
in Klaverjassen voor beginners en
gevorderden aan bod Ook het 'kra
ken', het klaverjassen met zijn tweeën
en drieen, de orthodoxe en moderne
speelwijze, het Howell-systeem en
zelfs klaverjassen voor blinden en
slechtzienden hebben in het onlangs
bij uitgeverij Tinon verschenen boekje
een plaats gekregen. Reglementen,
geheugensystemen, tips om te win
nen en een kleine cursus wedstrijd
leiding voor klaverjasdrives maken
het tot een handig naslagwerkje.
Klaverjassen voor beginners en
gevorderden is een geactualiseerde
en uitgebreide versie van Koks
boekje dat in 1987 bij een andere uit
gever is uitgekomen. Dat de Baarnse
uitgever brood zag in een nieuwe
druk, is met verwonderlijk. Er zijn
bijna vier miljoen klaverjassende Ne
derlanders, die lang met allemaal
even goed op de hoogte zijn van de
spelregels en mogelijke varianten.
'Vooral mensen die niet aan wedstrij
den meedoen maar het spelletie in
komen.' Behalve deze vrede
stichtende bedoeling heeft de
Cocksdorper nog een andere missie
met het boekje. 'Ik wil de gezelligheid
van vroeger terugbrengen. Mensen
moeten achter die domme televisie
vandaan komen en weer spelletjes
spelen. Dat brengt mensen samen.'
Hoewel het boekje in een leemte
voorziet en warm wordt aanbevolen
door de Nederlandse Klaverjasunie.
is het verre van volmaakt. Omslach
tige zinnen met veel overbodige infor
matie komen de leesbaarheid niet ten
goede: 'Bij een onderzoek dat is ge
daan, kwam een aantal van bijna 4
miljoen Nederlanders die zich met dit
spel bezighouden uit de bus.' Soms
is de boodschap zó vanzelfsprekend,
dat die neigt naar debilisering:
'Klaverjassen is een kaartspel, dus
hebben we een spel kaarten nodig.'
Hier en daar staan grammaticale mis
sers die de redacteur van een lande
lijke en professionele uitgever als
Tirion eruit had moeten halen: 'Bij
bordspelen zie je wat er gebeurd.'
Iets minder storend is dat Kok over
zichzelf in de (ouderwetse)
meervoudsvorm spreekt: hij heeft het
voortdurend over wij in plaats van 'ik',
terwijl er toch echt één auteur aan het
woord is. Sommige stellingen zijn ui-
(Foto arc/vef Tei el se Couranti
terst dubieus: 'De geluksfactor bij
klaverjassen is vrijwel uitgesloten.'
Het mag dan zo zijn dat slim spelen,
het koppie erbij houden en de tips
van Kok de winkans doen toenemen,
de kaarten die je bij klaverjassen krijgt
toebedeeld zijn minstens zo belang
rijk.
Afgezien daarvan is het een nuttig
boekje waarmee leken het klaver
jassen dankzij de duidelijke uitleg en
de vele spelvoorbeelden goed kun
nen leren en gevorderden hun spel
kunnen verbeteren en afwisselender
kunnen maken.
Henny Kok: Klaverjassen voor beginners
en gevorderden, uitgeverii Tirion, Baarn
2000 ISBN 90-4390-134-2 95 blz prijs
ƒ19.90.
Bart Bosch
Schepen die een loods nodig heb
ben om de haven van Texel binnen
te varen, zouden die in de toe
komst wel eens moeilijk kunnen
vinden. Dat stelt de Wadden-
AdviesRaad (WAR), naar aanlei
ding van het besluit van het minis
terie van Verkeer en Waterstaat om
de vrijstelling van de loodsplicht te
verruimen van 60 meter naar 10O
tot 110 meter lengte.
Omdat schepen die de haven van
Oudeschild aandoen niet al te vaak
een loods inhuren, zal de maatregel
voor Texel geen grote consequenties
hebben. 'Een heel enkele keer stapt
er een loods aan boord van een schip
dan onze haven binnenloopt', zegt
havenmeester Kees de Graaf, die
doelt op grote passagierschepen of
binnenvaartuigen die Oudeschild
sporadisch aandoen. 'Om stenen te
brengen. En tijdens de bieten
campagne gebeurde dat nog wel
eens, maar aangezien de suikerbie
ten het eiland dit jaar per as verlaten,
is daarvan nu geen sprake. Als de
schippers een keer wisten hoe de
geulen liepen, dan wisten ze het de
volgende keer zelf en hadden ze geen
loods meer nodig.'
De Eemshaven in Delfzijl leverden de
loodsen jaarlijks 3000 tochten op,
een aantal dat door de maatregel zal
dalen naar 500. Voor Harlingen daalt
het aantal loodsplichtige handelingen
van 900 naar 100. Loodsen kunnen
hun bedrijf hierop niet meer goed in
richten. De verwachting is dat er
wachttijden ontstaan en daardoor
minder schepen met een loods gaan
varen, wat uiteindelijk de veiligheid
op de Waddenzee in gevaar kan
brengen, aldus de WAR.
Ander gevolg is dat de loodstarieven
zullen stijgen, wat de concurrentiepo
sitie van de noordelijke havens aan
tast. Inmiddels zijn van de 15 lood
sen die in het noorden van het land
actief zijn er al 7 vertrokken naar de
regio Rijnmond en is het loodsen-
kantoor in Harlingen gesloten. In Den
Helder is het aantal loodsen terugge
bracht van 6 naar 3. Volgens de
adviesraad verloopt de communica
tie tussen de betrokken partijen
slecht, waardoor overleg en uitvoe
ring te wensen overlaten
Het was druk die bewuste vrijdag
In alle vroegte kreeg ik een onver
wacht telefoontje.'We komen aan
het eind van de middag en blijven
tot maandagmorgen. 'Leuk?'
'We'zijn vier volwassenen en drie
kinderen. Ik kuchte bevestigend. En
na de klik van einde verbinding
zuchtte ik breeduit. Leuk en niet
leuk. Ik was degene die altijd be
weerde dat deze tijd schraal was
Niemand durft meer onverwacht bij
iemand aan te komen. Leuk dus.
Maar het voorgenomen weekend
plan van veel lezen, muziek, stilte
was in één klap weggevaagd
Huis opruimen, tassen in de auto.
Snel op weg naar de super
markt.Dan de specialiteiten van het
eiland verzamelen in de daarvoor
bestemde zaken. Juttertje, de wijn,
het duindoornsap, kruidkoeken en
kazen. Vooral die met lamsoor en
Texelse brandnetel.
Het is overal vol en druk. Na ietwat
gehaast het rondje winkels te heb
ben afgewerkt, zoek ik nog wat
leuks voor de kleintjes. Tot besluit
wat extra kranten en tijdschriften en
bloemen. Licht mopperend op al
dat vele eten dat voor zo'n weekend
nodig is. bereik ik de parkeerplaats.
Daar bedenk ik mij dat Sanne zo van
oude geitenkaas houdt en dat dit nu
nog het enige is dat ik niet heb aan
geschaft.
Ik verman mij en ga terug naar de
bewuste zaak. Gelukkig is het daar
met druk. Een mij onbekend jong
meisje staat achter de toonbank
'Hebben jullie oude geit?', vraag Ik
speurend temidden van de vele ka
zen. Het meisje speurt ijverig
mee.'Ik geloof het niet', zegt ze, 'wel
oude schapenkaas, ook erg lekker
mevrouw.'
Ik aarzel. Nee, Sanne houdt nu juist
zo uitgesproken van oude geit. On
terecht en enigszins prikkelbaar
vraag ik: 'Ben je alleen, is er nie
mand anders op dit moment?' Jij
hebt er geen kaas van gegeten,
denk ik lichtelijk verbolgen.
Het meis|e verdwijnt gedienstig
voordat ze uitvoerig heeft verteld
dat ze het zal gaan vragen.
Het duurt lang en ik heb steeds
meer spijt van mijn beslissing om
terug te gaan. Net op het moment
dat ik overweeg om weg te gaan,
komt ze weer te voorschijn. Haar
wangen zijn opvallend rood. ze zegt
'Het is er niet mevrouw, op het mo
ment zijn er te weinig oude geiten
op het eiland.'
'Oh nou ja, te weinig oude geiten,
toch bedankt', zeg ik en loop de
winkel uit met een niet geheel te
plaatsen bevreemdend gevoel. Bui
ten wordt mij de weg gevraagd naar
de apotheek en verwijs ik, zoals
vaak, een totaal verkeerde richting
uit. Ook dat nog. Ik bereik mijn
volgestouwde auto. Aan kaas denk
ik niet meer.
Het bezoek arriveert stralend wan
neer ik net heb uitgepakt en de
haard een mopi vuur afgeeft
We zijn blij elkaar te zien, wisselen
verhalen, drinken thee en gaan dan
over tot het openen van de speciale
wijn. Mijn zoon zorgt voor een
schaal hapjes, samengesteld uit de
door mij verzamelde lekkernijen.
Dan veert Sanne overeind, overziet
de schaal in één oogopslag en zegt
hoopvol: 'Waar is die heerlijke oude
geit?'
ledereen kijkt naar mij alsof het een
halszaak aan het worden is Ik ge
draag me wat ontwijkend. 'Ik heb
het nog geprobeerd', hoor ik mezelf
zwakjes zeggen, 'ik ben er speciaal
voor teruggegaan, maar er zijn op
dit moment te weinig oude geiten
op het eiland 'Het gelach is niet van
de lucht.
Dana Rover
DINSDAG 21 NOVEMBER 2000
