Grotere keuzevrijheid ondanks woningnood
Komisch talent reikt hoog
toneelclub Nieuw Leven
bij
Woningstichting steeds meer
klantgedreven onderneming
Wilner (100) leefde
toe naar een hand
van de burgemeester
Aantal Texelaars in de
bijstand flink gedaald
TEXELSE C0URANT
DINSDAG 23 JANUARI 2001
Van dit soort woningen, die in veel Texelse dorpen staan, heeft de woningstichting er enige tientallen verkocht aan haar huurders.
(Foto Bart Bosch)
Klantgericht werken, vergroting van de keuzevrijheid voor de
woonconsument en het aanpakken van knelpunten op de lo
kale woningmarkt, met name voor senioren en starters die op
zoek zijn naar betaalbare woonruimte. Dat zijn de doelen die
de Stichting Wonen Texel (SWT) zich voor dit jaar heeft gesteld.
De verhoudingen tussen de WST en de gemeente zijn weer
gladgestreken, zo valt op te maken uit het Werkplan 2001 van
de SWT. Eind vorig jaar kwam SWT-directeur Jan van Andel in
aanvaring met het gemeentebestuur nadat hij de politiek had
verweten te weinig aan de woningnood op het eiland te doen.
door de landelijke politiek. 'Den Haag
stoot steeds meer taken af en legt die
bij de lokale gemeentebesturen en
woningcorporaties neer.' Of alles zo
gaat als Van Andel wil zal moeten blij
ken. De SWT-directeur zal er in ieder
geval alles aan doen om de
volkshuisvestingsvraagstukken hoog
op de politieke agenda te houden.
'Zowel op ambtelijk als bestuurlijk
niveau is er sprake van een goede
verstandhouding en samenwerking
met de gemeente, ondanks de com
motie welke is ontstaan door de me
dia-aandacht voor de kritiek van de
directeur op het gemeentelijk volks
huisvestingsbeleid'. schrijft Van
Andel in het Werkplan. 'De SWT heeft
constructieve voorstellen aan de ge
meente gedaan voor een gestructu
reerd bestuurlijk overleg over de ont
wikkeling van het volkshuis
vestingsbeleid.' Navraag bij Van
Andel leert dat deze voorstellen door
de gemeente zijn afgewezen. 'Aan
het overleg verandert niet veel.' Toch
heeft Van Andel aan de laatste ge
sprekken een goed gevoel overge
houden. 'Ik hoop op een vruchtbare
samenwerking met de gemeente die
resulteert in een gedegen
volkshuisvestmgplan, dat is geba
seerd op een actueel en dynamisch
woningmarktonderzoek. We zullen
binnenkort met dit onderzoek star
ten.' Van Andel wil verder prestatie-
Keuzevrijheid
De SWT wordt steeds meer een
'klantgedreven organisatie', een on
dernemerdie inspeelt op de vraag bij
de 'woonconsument'. Het is een uit
vloeisel van de veranderde tijdgeest,
vorig jaar met vijftig procent gestegen
tot driehonderd huishoudens Wat
valt er dan nog te kiezen? 'De gren
zen zijn inderdaad beperkt, maar
daarbinnen proberen we zoveel mo
gelijk te doen. Zo hanteren we de
inkomensgrenzen en eisen ten aan
zien van de gezinssamenstelling in
dien mogelijk al met de nodige soe
pelheid', zegt Van Andel 'In De
Cocksdorp hebben we de toekom
stige bewoners al in de ontwerpfase
betrokken bij de eisen waaraan de
nieuwbouwwoningen in de
Klimpstraat moeten voldoen. Inmid
dels kunnen veel huurders een kleur
kiezen als er wordt geschilderd of
keukens en tegelwerk worden ver
vangen. Daarnaast kunnen zij be
halve uit standaardvervangingen te
gen meerprijs een andere, luxere
uitvoering kiezen. We willen de
keuzemogelijkheden uitbreiden tot
het hele uitrustingsniveau van de
woning.' De WST ontwikkelt momen
teel een 'klantgericht verbouwbeleid'
dat de huurder meer ruimte geeft om
zelf zijn woning te veranderen. Daar
bij worden wel bouwtechnische eisen
en eisen aan de materiaalkeuze ge
steld.
Om beter op de wensen van haar
klanten in te kunnen spelen, is de
WST vorig jaar gestart met 'woon-
tevredenheidsonderzoeken' onder
bewoners van nieuwbouw-
complexen. De uitkomsten zijn met
hen besproken, waarna enkele acties
volgden, zoals kleine aanpassingen
aan de woning of de omgeving en
verbeteringen in de dienstverlening.
De uitkomsten worden tevens ge
bruikt bij de planontwikkeling van
nieuwbouwprojecten. Ook in 2001
zullen tevredenheidsonderzoeken
worden uitgevoerd
Huur-koop
Een verdergaande mogelijkheid is het
huis van de woningstichting te ko-
afspraken met het gemeentebestuur
maken, waarin zowel de WST als de
gemeente zich verplicht knelpunten
op te lossen. 'Het moet een soort
overeenkomst worden waarin wordt
bepaald hoeveel woningen er van
welke categorie gerealiseerd moeten
worden. Daaraan moet bijvoorbeeld
in de bestemmingsplannen ruimte
worden gegeven.' Deze afspraken
zijn volgens Van Andel ingegeven
zoals die ook in een recente nota van
staatssecretaris Remkes van Volks
huisvesting is neergelegd, 'De over
heid en de woningcorporaties willen
met meer zoals vroeger bepalen wat
goed is voor de burger, maar de men
sen zelf laten kiezen', zegt Van Andel.
Het lijkt een loffelijk streven, maar is
deze grotere keuzevrijheid geen illu
sie op een overspannen Texelse
woningmarkt? De woningnood is
pen. Van de circa 130 'houtrijke' wo
ningen met donkergroene gevel
panelen zoals die onder meer aan de
Beatrixlaan, Lijnbaan, Naalrand,
Mulderstraat en Oorsprongweg
staan, is inmiddels tweederde ver
kocht. Van de opbrengst wordt de
helft gebruikt voor nieuwbouw en re
novatie, de andere helft vloeit in de
algemene reserve van de WST. Op
zich staat de woningstichting niet te
trappelen om haar woningbezit van
de hand te doen. Een voorwaarde is
dan ook dat in principe voor iedere
verkochte woning tenminste één
nieuwe woning wordt gebouwd die
eigendom is van de WST. Een spe
ciaal ingestelde projectgroep onder
zoekt welke mogelijkheden er zijn om
een tussenvorm van verhuur en ver
koop aan te bieden.
St. Jan (32 woningen), de Schoon
oordsingel (16 woningen). Het Gouwe
Boltje (7 woningen), de Stolpweg (4
woningen) en het gezinsvervangend
tehuis voor verstandelijk gehandicap
ten aan de Burgerhoutstraat zijn en
kele bekende nieuwbouwprojecten
van de WST. Aan de Kikkertstraat in
De Cocksdorp worden vier
duplexwoningen vervangen door zes
'gewone' woningen. De oplevering is
in 2002 voorzien. Aannemersbedrijf
Duin heeft een plan ontwikkeld voor
de bouw van negen appartementen
aan de Wittekruislaan in Den Burg,
een project dat mogelijk door de WST
wordt overgenomen. De onderhan
delingen met Duin zijn nog gaande.
Voor de komende jaren staan onder
andere woningen aan het Mieland in
Oudeschild (zes stuks) en vier wonin
gen in Oosterend op de agenda. Ver
der worden plannen ontwikkeld voor
Den Burg-West en De Mars-fase 4,
waar tevens een proefproject wordt
gestart op het gebied van 'duurzaam
bouwen'.
Voorrang senioren
Ouderen die uit een eengezinswoning
naar een seniorenwoning vertrekken,
laten veelal een koopwoning achter
die boven het budget valt van de
meeste WST-huurders of woning
zoekenden. Omdat de doorstroming
van huur- naar koopwoningen door
de sterk gestegen verkoopprijzen
toch al is gestagneerd, overweegt de
woningstichting een deel van de
seniorencomplexen bij voorrang te
verhuren aan senioren die een huur
woning achterlaten. Als extra prikkel
wordt gedacht aan een verhuis
kostenvergoeding.
Om de woningnood onder starters en
mensen die dringend om tijdelijke
woonruimte verlegen zitten te ver
minderen. is de WST in 1998 gestart
met het bemiddelen tussen particu
liere huiseigenaren en woning
zoekenden. Dit jaar wil de WST deze
verhuurbemiddeling extra onder de
aandacht brengen. Onder starters
wordt een apart onderzoek gedaan
naar woonbehoeften. Daarbij worden
ook de mogelijkheden voor een
kamerverhuurproject betrokken. Vol
gens de WST is er nu meer dan vroe
ger belangstelling voor het huren van
een kamer. Daarvoor komen be
staande eengezinswoningen en
nieuwbouwwoningen in aanmerking.
Willie Wilner geniet op zijn honderdste verjaardag van zijn borreltje.
(Foto Bon Boscty
Komisch talent is in ruime mate voorhanden in Oudeschild. Dat
bleek ook zaterdag weer eens, toen toneelvereniging Nieuw
Leven in dorpshuis 't Skiltje voor de eerste maal het blijspel
'Huize Avondrood' op de planken bracht. Terwijl nogal wat
gezelschappen worden gedragen door één of twee toppers die
zich verder omringd weten met spelers die het vooral moeten
hebben van tekstkennis en enthousiasme, is het niveau in
Texelse havendorp ook gemiddeld gezien dik in orde.
Dat laat onverlet dat ook Nieuw Le
ven een paar echte uitblinkers telt,
die zó goed zijn dat de toeschouwers
iedere keer dat zij op het toneel ver
schijnen er eventjes goed voor gaan
zitten. De meest begaafde is onge
twijfeld Piet Smits, die zich fantas
tisch blijkt te kunnen inleven in zijn
personages, ongeacht hun leeftijd of
aard. Ditmaal speelde hij de demen
terende mijnheer De Wit, die zijn le
vensavond slijt in Huize Avondrood.
Smits maakte er ook werkelijk een
bejaarde van, die zich met behulp
van een stok bibberend en uiterst
voorzichtig voortbewoog. Wanneer
hij het podium betrad of verliet, ver
dween voortdurend de vaart uit het
spel. Normaal een doodzonde, zeker
in een blijspel, maar het spel van
Smits was zo goed, dat hij de toe
schouwers niet de kans bood hun
gedachten af te laten dwalen. Hij
sprak op even trage en onzekere
wijze en werd door zijn mede
bewoners vaak met helemaal serieus
genomen, wat onder de toeschou
wers in 't Skiltje geregeld voor bul
derend gelach zorgde Dat gebeurde
ook op momenten dat zijn perso
nage een beetje zielig was, omdat hij
bijvoorbeeld trots vertelde dat zijn
Maartie weer een kleine verwachtte,
waarna anderen hem zonder dralen
duidelijk maakten dat zijn vrouw al
lang dood was en zijn kinderen geen
zin meer hadden om hun gekke oude
vader op te zoeken. De treurigheid
droop er op zulke momenten vanaf
bij Smits, maar dat werd door niet ie
dereen in het publiek herkend.
Dat gebeurde ook bij Ria Buisman,
die de moeilijke rol van directrice
voor haar rekening nam. Aanvanke
lijk lijkt ze alleen maar een spijker
harde zakenvrouw, die na een klacht
over de kwaliteit de uitgedeelde si
naasappels zonder aarzelen weer bij
de bewoners van tafel haalt omdat ze
dergelijke luxe niet nodig vindt. En
wanneer mijnheer De Wit een beetje
huilend bekent dat hij naar zijn
Maartje wil omdat hij het niet prettig
vindt in zijn nieuwe huls, bijt ze hem
toe: 'U vindt het hier heel fijn.' Maar
gaandeweg blijkt ook de directrice
zelf een slachtoffer, dat zwaar op de
proef wordt gesteld door een uiterst
gladde verloofde, die als de eigenaar
van Huize Avondrood op meedogen
loze wijze de ene huurverhoging na
de andere doorvoert en er een sata
nisch genoegen in schept om zijn
door liefde verblinde aanbidster des
noods met geweld naar zijn pijpen te
laten dansen. Ze vlucht in de drank
en wordt al meelijwekkender, tot
vreugde van een groot aantal toe
schouwers.
Voor een werkelijk vrolijke noot
zorgde Martin de Vries als mijnheer
Gerritse, een invalide ex-militair. Zijn
rol van ronkende bullebak was De
Vries op het lijf geschreven. Hij is van
nature gezegend met een machtig
stemgeluid en leefde zich helemaal
uit, waarbij het met militaire kreten
doorspekte jargon zijn mond verliet
alsof hij nooit anders zo spreekt. Zijn
tegenspeelster was Emmy Zijerveid
als mevrouw Olivia Bos, een voorma
lige zangeres die op aanstellerige
wijze herinneringen opdiept, maar
tegelijkertijd erg aan het heden hecht
omdat ze een gepassioneerde liefde
heeft opgevat voor de ex-militair. Ook
het spel van Zijerveid was voortreffe
lijk.
De andere acteurs vielen wat minder
op, maar leverden zoals gezegd
prima spel. Zo gaven José Pool en
Mia Groenhof fraai gestalte aan de
zussen Afie en Agie Zwier, twee ouwe
vrijsters die óf samen zitten te hand
werken óf stijf gearmd wandelingen
door het park maken, maar in geen
geval het doen en laten van hun
medebewoners uit het oog verliezen
en voortdurend hun mening klaar
hebben. Mariët van der Werf en
Jennifer Boom speelden de
bejaardenverzorgsters Wil en Bep en
deden dat zo levensecht en met zo
veel doortastende opofferings
gezindheid dat ze zo terecht kunnen
in het verpleeghuis of De Gollards. Ed
Witte en Kees Hin waren de met el
kaar bevriende heren De Bruin en
Steenkamp. Ze waren geloofwaardig,
maar oogden niet zo oud als de an
deren, maar dat kan heel goed de
bedoeling van schrijfster Mary Bak
ker-Schoon zijn geweest. Zo liet ze
beide bewoners de tuin van het be
jaardenhuis omspitten. De rol van de
onsympathieke maar snel geklede
huisbaas Ferdinand was in handen
van Robin van Sambeek. Het waren
uitstekende handen, want zijn geld
zucht viel op een kilometer afstand te
herkennen.
Of Ferdinand ook slaagt in zijn opzet,
kunnen we hier niet verraden, aange
zien Nieuw Leven zaterdag nogmaals
de planken in 't Skiltje betreedt. Jam
mer was dat het plot, zoals zo vaak
in een blijspel, eigenlijk maar ook
beter gelijk weer vergeten kan wor
den. Dat vonden ook de betrokkenen
zelf en ze hadden nog alle moeite
gedaan om het een beetje aan te
passen, maar het bleef slap en voor
spelbaar.
De regie was in handen van Karin
Somers, die desondanks duidelijk eer
van haar werk had. Samen met Ria
Buisman grimeerde ze de spelers,
terwijl Henk Barhorst de techniek
verzorgde. Dirk Roeper logenstrafte
een aloude wijsheid dat mannen niet
in het souffleurshok moeten plaats
nemen. Hij deed zijn werk slechts
hoorbaar voor de spelers, al hadden
die hem op het oog weinig nodig.
Joop Rommets
Texel is sinds het afgelopen week
end een honderd-jarige rijker: Willy
Wilner. Zijn eeuwfeest werd in de
Gollards uitbundig gevierd, com
pleet met een serenade van DEK
uit Den Hoorn, het dorp waar hij
altijd heeft gewoond. Een paar
keer leek zijn laatste uur te hebben
geslagen, maar de zieke Wilner
vocht en won. 'Ik ben al eens
schriftelijk gefeliciteerd, maar als
ik honderd word komt mijn portret
aan de muur en krijg ik een hand
van de burgemeester', zei hij dan.
Zondag was het zover.
Wilner zorgde voor een aantal pri
meurs. Hij is de eerste Hoornder man
die de honderd jaar heeft volgemaakt
(Frouwtje Cupido ging hem voor).
Wilner is ook de eerste bewoner van
de Gollards wiens portret de grote
zaal van het verzorginghuis siert; de
overige tekeningen zijn van ouderen
die de eerbiedwaardige leeftijd in St.
Jan hebben bereikt.
'Hoe krijg je het toch voor elkaar om
zo oud te worden?', was een vraag
die de voormalige veehouder en jut
ter dikwijls moest beantwoorden.
'Goed voer, een warme stal, en op
zijn tijd een borrel en een sigaar', was
zijn geheim. Nog steeds is Ome Willy
een straffe roker die geniet van zijn
citroenbrandewijntje.
Wilner bleef tot op hoge leeftijd ac
tief. Met zijn Spartamet - hij moet de
eerste Texelaar zijn geweest die de
populaire fietsbrommer aanschafte -
trok hij er veelvuldig opuit. Om vis te
halen op de haven bijvoorbeeld, die
hij bakte in het schuurtje achter zijn
huis in de Herenstraat. Of om buur
vrouw Bonewit te bezoeken, die een
caravan had op Dennenoord. Voor
Wilner geen tafeltje-dekje of andere
luxe. Hij heeft weliswaar jarenlang
een huishoudster gehad die bij hem
inwoonde - Tante Trien uit Friesland
- maar totdat hij in 1992 naar
verzorginghuis St. Jan vertrok, bleef
Wilner voor zichzelf koken en was
sen. Verstoken van centrale verwar
ming en douche leidde hij in de
Herenstraat een eenvoudig leven.
Nog steeds is Wilner een tevreden
mens die zelden klaagt, ondanks zijn
doofheid en andere lichamelijke on
gemakken. Hoe verknocht een mens
kan raken aan zijn hobby's, bleek
toen de gangen van St. Jan een paar
laar geleden op een dag blauw ston
den van de rook. Wilner was op zijn
kamer spek aan het roken en liet ie
dereen meegenieten.
Met mevrouw Bonewit, die 27 jaar
zijn buurvrouw is geweest, heeft
Wilner nog dagelijks contact. Zij or
ganiseerde voor hem het feestje in de
Gollards. Het duo leerde elkaar goed
kennen toen hij voor de eerste keer
naar het ziekenhuis moest en de al
tijd vrijgezel gebleven Wilner niet wist
wat hij allemaal mee moest nemen.
Bonewit nam de zorg op zich. Sinds
dien is de vriendschap gebleven.
Wilner werd als boerenzoon geboren
en woonde zo lang mogelijk met zijn
moeder in de ouderlijke boerderij op
Diek. Gollardsbewoner Johan Witte
vertelde hoe Willy op een keer met de
koeien door het dorp trok, toen één
van de dieren ontsnapte zonder dat
hij daar erg in had. De koe banjerde
in de Herenstraat de tuin in van Sieme
Hin, die net met zijn gezin zat te ont
bijten en door de ramen moest toe
zien hoe het dier zich aan de gewas
sen tegoed deed. Vervolgens begon
het dier te schijten en doordat de koe
aan de diarree was en nogal met zijn
staart zwiepte, kwam de hele voorge
vel onder de stront te zitten. Een
woedende Hm joeg de koe met een
bezemsteel terug naar de kudde. Of
het allemaal waar is? Ach, er is geen
koe zo bont...
Toen Wilner zestig werd en zijn moe
der was overleden, verkocht hij de
boerderij en ging hij rentenieren.
Slechts eén keer is er een vrouw in
zijn leven geweest. Dat duurde niet
lang. Wilner: 'Zij kwam via de voor
deur binnen en ging er door de ach-
terdeur zó weer uit. Het was haar om
mijn geld te doen.'
Opwinding in Huize Avondrood, mei van links naar rechts: M,a Groenhof fAgie Zwier), José Pool (Afte Zwier), Jennifer Boom (bejaardenverzorgster Bep). Manët van der Werf
(bejaardenverzorgster Wil). Piet Smits mijnheer De Wit), Martin de Vries mijnheer Gerritse), Emmy Zijerveid (mevrouw Olivia de Vries). Ria Buisman directriceRobin van
Sambeek (Ferdinand), Ed Witte (mijnheer De Bruinen Kees Hm (mijnheer Steenkamp).
(Foto Joop Hommers)
Steeds minder Texelaars doen een
beroep op de bijstand. De afgelo
pen jaren is het aantal bijstands
gerechtigden (inclusief personen
met een IOAW- en lOAZ-uitkering)
gedaald van 160 naar 132. Volgens
de gemeente is de daling niet al
leen het gevolg van de economi
sche opleving maar heeft de indi
viduele arbeidsbemiddeling door
de gemeente en De Bolder ook
haar steentje bijgedragen. Recen
telijk zijn daar weer tien personen
aan de slag gegaan die niet meer
van de bijstand hoeven te leven.
De afdeling sociale zaken van de
gemeente denkt dat de 'iizeren voor
raad' is bereikt: het aantal mensen
met een bijstandsuitkering zal min of
meer stabiel blijven rond de 130, ten
minste, indien het werkgelegenheids-
perspectief onveranderd blijft. Het
cliëntenbestand zal met verder afne
men omdat de uitzichten op werk van
de huidige groep gering zijn.
Ongeveer 44 procent van de
ingeschrevenen is ouder dan 57,5
jaar of blijvend arbeidsongeschikt. Zij
hebben geen sollicitatieplicht. Ook
alleenstaande ouders met kinderen
van 0 tot 5 jaar en mensen met een
IOAW- en lOAZ-uitkering vallen on
der deze groep: de laatsten zijn bijna
allemaal ouder dan 57.5 jaar.
Twintig procent heeft een beperkte
sollicitatieplicht en moet zich inspan
nen voor een baan van 20 uur per
week. Ruim 70 procent van hen is er
inmiddels in geslaagd zo'n baan te
vinden. De rest van de tijd besteden
de alleenstaande ouders aan de ver
zorging van hun kinderen die tussen
de vijf en twaalf jaar oud zijn. Het Rijk
subsidieert de opvang van de kinde
ren, maar dat bedrag is niet toerei
kend. In 1999 moest de gemeente de
bijdrage aan de SKT met ƒ40.000,-
aanvullen.
De bijstandsgerechtigden voor wie
een volledige arbeidsverplichting
geldt beslaan 36 procent van het
gemeentelijke klantenbestand. Toch
is de afstand tot de arbeidsmarkt
voor deze groep groot door uiteenlo
pende klachten van sociale en/of
medische aard. Door wat een 'slui
tende aanpak' genoemd wordt, wil
de gemeente deze doelgroep in zijn
totaliteit bereiken en aan een baan
helpen, waarbij zij worden onder
steund. Nieuwe instromers en op ter
mijn ook de huidige ingeschrevenen
moet vanaf 2002 binnen een jaar na
werkloosheid een baan worden aan
geboden.
GroenLinks-raadslid Jaap Vlaming
zei tijdens de commissievergadering
Welzijn en Onderwijs geschrokken te
zijn van de waslijst aan documenten
die de aanvragers van een uitkering
dienen te overleggen en de hoeveel
heid informatie die zij moeten ver
schaffen. De gegevens moeten aan
tonen of een aanvrager recht heeft op
een uitkering. Vlaming zou wel eens
willen ervaren hoe het is om door
deze bureaucratische molen te wor
den gemangeld. Bernadette Nou-
wen, hoofd van de gemeentelijke
sector Welzijn, nodigde hem daarop
uit een afspraak te maken. Vlaming
zal zich binnenkort aan het loket van
de bijstandconsulent melden.
