Van zoölogisch instituut tot oceanografisch onderzoekscentrum r E 7 NIOZ toonbeeld van wetenschappelijk poldermodel inerverende week op de Walvisrug ternetcafé houdt Texels kampioenschap Quake 3 l iTEXELSE COURANT' to*.» Gebouw NUON naar De Bolder? Behandeling WOZ bezwaren wordt uitbesteed Sportvissen VRIJDAG 16 FEBRUARI 2001 let bestuderen van zeeleven beperkte zich tot het midden an de 19e eeuw tot het ontleden van dood en geconser- eerd materiaal in zoölogische (dierkundige) laboratoria, inatomie en embryologie waren de voornaamste richtin- en. Maar onderzoekers wilden een stap verder '...aan het trand, waar hij de levende dieren in hun doen en laten kon agaan en omtrent hen onderzoekingen in het werk stel- >n, waaraan hij met op spiritus bewaarde voorwerpen niet oefde te denken..', schreef zoöloog P.P.C Hoek in 1876. En o verrees op de kruin van de Helderse zeedijk het oölogische Station der Nederlandsche Dierkunde ëreeniging (NDV), de voorloper van het huidige Nederlands istituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). fschoon het station van veertig vier- inte meter niet in de verste verte ek op het enorme complex nabij de ierhaven, konden de onderzoekers ndelijk doen wat ze al jarenlang wil- ;n: vers gevangen kwallen, anemo- >n, schaal- en schelpdieren en an- =r materiaal uit zee onderzoeken, et omvatte een kleine aquarium- imer, een werktafel, rekken en kas- n voor boeken en instrumenten en in opslagruimte voor visnetten. Er erkten tien onderzoekers, van wie meestal vijf gelijktijdig aanwezig aren. Van weelde was geen sprake. 3t tijdelijke gebouw lekte en het erd er 's zomers dermate heet dat ledieren hooguit twee etmalen in ven konden worden gehouden. De iploitatiekosten in 1876 bedroegen Big geen 500,-. In 1877 werd op de Baordzee voor de Nederlandse kust K eerste wetenschappelijke vaar- Bcht ondernomen. De Keet (forte tijd later werden zoologische felons geopend in Vlissingen (1877) Kop West-Terschelling (1878). Maar ft vestiging in Den Helder was favo- ftt, gezien de grote verscheidenheid ft de visvangsten. Inderdaad was irake van een blijvende vestiging. iar het jaarlijks op- en afbreken van lét houten gebouw bevorderde de lat van 'De Keet', zoals het station rd genoemd, niet. De langdurige igingen die de NDV ondernam om een permanent Zoologisch Sta in te komen werden in 1889 be nd, toen de vereniging voldoende geld vergaarde om aan de Havendijk Nieuwediep voor ƒ16.600,- een fetion te laten bouwen. De nieuw- ffluw werd in 1890 geopend. Het werk was voornamelijk inventa- |jjerend en faumstisch, iets wat tot 'die tijd niet gebeurde. De kennis over de tot die tijd wetenschappelijk ver- rloosde groep van lagere dieren, Is schaaldieren ais'cié zfepiiSê- en een 'steurgarnaal, werd in ie mate verbeterd Anatomisch, histologisch en embryologisch on derzoek dat tot die tijd onder primi tieve omstandigheden plaatsvond, kreeg alle ruimte. Niet alleen de ana tomie en ontwikkeling van de oester, maar ook de problemen van de broedval en de fysische omstandig heden in de Oosterschelde werden onderzocht. In hoeverre de nog jonge oesterindustrie, die in 1870 begon, ervan profiteerde was de vraag, maar zeker is dat de kennis over oesters met sprongen vooruit ging. Texel 1928 was een belangrijk jaar voor het Zoölogisch Station, want in dat jaar vond een scheiding plaats van het mariene biologisch onderzoek (zoo- logie) en het visserijonderzoek, waar voor het Rijksinstituut voor Visserij Onderzoek in IJmuiden werd opge richt. Toen het Zoölogisch Station in de zestiger |aren uit haar jasje groeide, besloot de Dierkundige Ver eniging het Marsdiep over te steken, want de onmiddellijke nabijheid van zeewater bleef een absolute nood zaak. Na de verhuizing in 1965 groeide het biologische instituut, mede door toedoen van de toenma lige directeur Henk Postma, uit tot een breed oceanografisch onder zoekscentrum. Het aanvankelijk 8000 vierkante meter grote onderzoeks centrum maakte het afgelegen pol derde tot een wetenschappelijk bol werk. Het aantal medewerkers groeide van 40 in 1968 tot 110 in 1972, In 1994 werkten er zo'n 300 mensen, inclusief tijdelijk personeel, stagiaires, studenten, vrijwilligers en buitenlandse gastonderzoekers. Het NIOZ werd verreweg de grootste werkgever op het eiland. Naast het laboratorium en de bijgebouwen kwam er een haven om de onderzoeksschepen af te meren en waarvoor 90.000 kubieke meter modder werd weggebaggerd. Expe dities kregen een globaal karakter Met het oceaanschip Tyro werd in 1983 en 1984 in de Indonesische wateren de Snellius-ll expeditie on dernomen. Mosselverwaterplaats Veranderingen voltrokken zich ook ten aanzien van de interne organisa tie en financieringswijze. In 1990 ver liet het NIOZ de NDV en werd een stichting die nog steeds verbonden is met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) Toen de Oosterschelde door de Deltawerken afgesloten dreigde te worden, moest de Zeeuwse mossel- industrie naar een nieuwe vestigings plaats uitzien: de Waddenzee, 't Horntje werd een ideale locatie ge acht voor een experiment op schaal. Het RIVO kreeg in 1968 vergunning voor de bouw van een mossel verwaterplaats met diverse bassins, installaties en laboratoria. Kosten ƒ4,7 miljoen. Een voorbeeld van toe gepast onderzoek die haaks stond op de NIOZ-werkwijze in het, waar alleen aan zuiver wetenschappelijk onder zoek werd gedaan. Toen in 1974 bleek dat de Oosterschelde niet vol ledig zou worden afgesloten en bo vendien bleek dat Zeeuwse handel aren er mets voor voelden zich op Texel te vestigen, werd het mossel proefstation gesloten. Het RIN (Rijks Instituut voor Natuurbeheer) kreeg de beschikking over de gebouwen en de bassins en ging onderzoek doen om het ministerie advies te kunnen geven over onderwerpen die de Waddenzee en de kustgebieden betreffen. In de jaren negentig veranderde de naam in IBN-DLO en vervolgens in Alterra. Expedities In 1991 was er goed nieuws voor de medewerkers die op het 32 meter lange onderzoeksschip Aurelia zee ziek werden De ruim tweemaal zo lange Pelagia was aanmerkelijk sta bieler en beter uitgerust voor haar wetenschappelijke taak. Met de Tyro werd in 1992 en 1993 het zogeheten Indische Oceaanprogramma geva ren. In 1997 kreeg het NIOZ de be schikking over een experimentele Wadvogelunit voor onderzoek naar wadvogels. Het NIOZ startte in dat- Hef huidige Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee vanuit de lucht gezien. zelfde jaar een samenwerking met vier instituten uit Bremen en Bremerhaven. Vorig jaar werd met de Pelagia een succesvolle expeditie rond Afrika ondernomen, met onder meer als doel meer over de invloed van oceaanstromingen op het klimaat aan de weet te komen. Voor hetzelfde doel vertrok de Pelagia op 4 januari dit jaar opnieuw. Inmiddels ligt de Pelagia er hoogte van Zuid-Afrika, precies op schema. Bij het NIOZ werken anno 2001 zo'n 250 mensen. Net als tijdens de begin periode, baart de financiering van het instituut ook nu zorgen. Het instituut kampt met een structureel tekort van circa 3 miljoen. Daardoor blijft er nauwelijks geld over voor noodzake lijk investeringen, gebruiksgoederen, kleine apparatuur en reisgelden. Om de hoge personele lasten omlaag te krijgen is in overleg met het NWO besloten om medewerkers van 55 jaar en ouder de gelegenheid te ge ven gebruik te maken van de zoge heten NlOZ-regeling, een vrijwillige vertrekregelmg die dit jaar zijn beslag moet krijgen. Om toch de weten schappelijke doelstellingen te halen, zal in de toekomst meer gebruik wor den gemaakt van tijdelijke medewer kers, die op projectbasis zullen func tioneren en waarvoor andere financieringsmogelijkheden bestaan. Tekening van het Zoölogisch Station, de voorloper van het huidige NIOZ, geleden op de Helderse zeedijk werd gebouwd. (Bron dat 125 jaar NIOZ rapport 1998-7) Het 125-jarige Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), dat in zijn wetenschappelijke soort tot de tien oudste instituten ter wereld be hoort, heeft een missie. Directeur Jan de Leeuw: 'We willen weten hoe de oceaan werkt. Als je dat écht wil be grijpen, dan moet je met alleen de chemie of de biologie van dat sys teem bestuderen.Want dan zul je er nooit achter komen. Je moet ook de fysica, de golven en de stroming on derzoeken Zelfs de geologie, want ook het sediment in de bodem en de atmosfeer komen in contact met de zee. Als wij een probleem willen op lossen, dan verdiëffën we ons in al deze verschillende disciplines, Het NIOZ is daarom hét toonbeeld van een wetenschappelijk poldermodel.' Dat poldermodel is in de onderzoeks- wereld allerminst gemeentgoed De Leeuw: 'Neem bijvoorbeeld Woodshole in de Verenigde Staten. Daar zijn onderzoekers individueel met hun eigen winkeltje bezig. Toen ik daar verleden jaar was en een rondje maakte langs allerlei weten schappers, vervulde ik daar de rol van makelaar. Een bioloog vroeg me of het NIOZ voor hem bepaalde din gen zou kunnen doen Ik zei: "Dat kunnen wij wel, maar als je de cam pus oversteekt, daar zit iemand die precies kan doen wat jij wilt." Hij had nog nooit van hem gehoord. Deze in dividualistische werkwijze heeft na tuurlijk alles te maken met de manier waarop het onderzoek in Amerika wordt gefinancierd. Daar wordt veel gewerkt met external funding, waar door er veel competitie bestaat. Daar door kijken wetenschappers héél schuchter naar elkaar. Het systeem remt het onderzoek Bij het NIOZ werkt dat anders. De afdelings hoofden van de vijf verschillende dis ciplines bepalen met elkaar wat er wel en niet wordt onderzocht. Onder zoek waarbij alle groepen betrokken zijn. Natuurlijk wordt die werkwijze voor ons ook moeilijker, want onze basissubsidie is eigenlijk te laag, waardoor wè toch afhankelijk zijn van extern onderzoek. Om rond te komen moeten ook wij de boer op. Maar we bepalen eerst wat we zelf willen doen en daarna gaan we kijken waar de markt zit om fondsen te verwerven. We gaan met zomaar iets doen om dat we daar geld voor kunnen krijgen. Natuurlijk is het wel verleidelijk en wordt er flink tegen ons aan geduwd. Ook door onze financier, het Neder lands Organisatie voor Wetenschap pelijk Onderzoek (NWO), die graag wil dat we bepaalde onderzoeks thema's van hun volgen. Maar we la ten ons alleen die kant op duwen, waarheen we zelf willen. We bepalen zelf ons onderzoeksbeleid en willen onze visie met aantasten.Want daar worden "we uiteindelijk op afgere kend.' belevenissen van de opstap- s en de bemanning van de het iderzoeksschipschip Pelagia, op 3 januari ui» de NlOZ-haven vertrokken voor een vijf maan- in lange tocht rond Afrika, zijn te Igen op de website van het insti- it (www.nioz.nl). De expeditie- Iers verzorgen wekelijks een lort scheepsjournaal. De meest ente dateert van 9 februari, toen schip op weg was van Walvis- i in Namibië naar Kaapstad in !uid-Afrika. Geert-Jan Brummer porteert. teen enerverende week op de visrug zijn we nu op weg naar pstad. We kunnen terugkijken op geslaagd programma, dat op 27° was begonnen. Daar hadden we jns eerste succes: het opsporen en inenhalen van een 350 meter lange 'ankering. Die was daar vorig jaar ugustus op de 2600 meter diepe aanbodem neergelaten. Expedi- |eider Geert-Jan Brummer stond te hen aan dek toen bleek dat beide imentvallen perfect hadden ge- Jrkt. Alle flesjes waren keurig ge ld met materiaal dat er het afgelo- Jn half jaar vanuit het oceaan- Bpervlak was 'ingeregend'. let zogenoemde multinet wordt ge- jruikt om in verschillende waterlagen jlanktonmonsters te nemen. Het ap- laraat bestaat uit vijf netten. Het eer ste wordt op 500 meter diepte geo- id. Terwijl het schip langzaam vaart, wordt het net naar boven ge trokken. Op 400 meter wordt net 1 gesloten en net 2 geopend, enz. Op deze wijze wordt een profiel van de planktonverdeling verkregen. Götz Ruhland, onze collega van de Universiteit van Bremen, verleende spontaan en vakkundig zijn diensten. Hij was alras geïntegreerd in de ploeg technici die de verankering soepeitjes aan boord haalde. Deze ploeg be staat uit Roel van der Heide, Sjaak Maas, Cees van der Star. Ron van der Slikke, Jack Schilling enYvo Witte. Wederom verwerkte Margriet Hiehle de temperatuur- en zoutgehalte- gegevens uit het CTD-systeem tot prachtige profielen. Op basis van deze profielen kon Frank Peeters de dieptes bepalen waarop hij met het multinet op plankton vist. Intussen hadden Jan van Ooijen en Jan-Be rend Stuut de flessen van de CTD leeggetapt, om vervolgens in de laboratoriumcontainers te verdwijnen voor nutriëntmetingen en -filtraties. Daarna ging Ruud Groenewegen weer verder met het onderhoud van het CTD-systeem. Op het zuidwestelijke deel van de Walvisrug hebben we drie prachtige happen uit de zeebodem kunnen ne men met behulp van een boxcorer. Scheepsarts Klaas Eissen ontpopte zich hierbij als een groot liefhebber van dit bodemslik. Zó groot was zijn enthousiasme bij het overboord gooien van de prutresten, dat hij de schop er achteraan gooide en in een ultieme reddingspoging zichzelf bijna ook. Geoloog Fred Jansen was drie keer zeer tevreden met even zovele pistonkernen van maar liefst zeven meter elk. Ook bioloog Kees Camphuysen was razend enthou siast nadat hij eén van de slechts drieduizend op deze aardkloot rond vliegende gebrilde stormvogels had gezien. Hij brengt zijn dagen al turend door, bovenop de brug, vaak in ge zelschap van onze andere daktoerist. Jonathan Barber, die daar zijn lucht- filters continu in de gaten houdt. Maar de meest spectaculaire acties worden wel uitgevoerd door onze cameraman John Smit, die de Pelagia en haar bemanning zo zon nig mogelijk probeert te filmen van uit de meest onverwachte hoeken. Samen met Jan Willem Bleeker van uit de motorboot of met Frank Peeters als contragewicht in een metalen kooi die buiten boord hangt. Het meeste wetenschappelijke werk zit er nu op. Hans Groot vaart ons langs de Vema Seamount naar Kaap stad, waar we zondagmiddag hopen aan te komen (is inmiddels gebeurd, red.). Garl Mik, de chef aan boord, heeft klaarblijkelijk genoeg van het koken, want vanmiddag gaan we barbecuen. Wie onze belevenissen wil hóren, moet zondag 18 februari afstemmen op Radio 1, waar van 08.00 tot 10.00 uur Gert van Wijland, onze radioverslaggever aan boord, verslag doet van deze reis in het pro gramma 'Vroege Vogels'. lake 3 is het meest populaire 'Omputerspel van het moment. In je derde editie van het strategi- ie schietspel moet opnieuw de 'ijd worden aangebonden met evaarlijke wezens die verdeeld "n over verschillende werelden, 'k bij Texelse jongeren is het laken' erg populair geraakt. Re in genoeg voor Internetcafé irfers Texel om op zaterdag 3 tart het Texels kampioenschap lake 3 te organiseren. weekend zit hier een aantal jon- is Quake 3 te spelen', vertelt irard Bessels van het internetcafé. 1 vormen met zijn allen een zoge- amde clan. Op het internet zijn heel veel van die clans aanwezig. Via inter net kunnen die verschillende groepen elkaar ontmoeten en tegen elkaar het spel spelen.' Ook spelen de vaste bezoekers vaak tegen elkaar. Volgens Bessels gaat het er dan niet rustig aan toe. 'Ze zijn bijvoorbeeld met vier man, dan verdelen ze zich in twee groepjes en die groepjes proberen van elkaar te winnen. Je zit in één ruimte en je kent elkaar, dus dat maakt het alleen maar leuker. Regel matig hoor |e kreten als 'Volg me!', 'Schieten!' en 'Shit, daar zijn zei'. Dat is wel leuk om te zien.' Het idee voor het kampioenschap ontstond toen Bessels ter ore kwam dat er ook een Nederlands kam pioenschap Quake 3 werd gehouden 'Ik zag toen dat er hier elk weekend een aardige groep kwam spelen en wilde ook wel zoiets organiseren. Het blijft echter een gok, je weet nooit hoeveel mensen zich aanmelden Een maximum aantal deelnemers is er niet. Het is volgens Bessels 'hoe meer. hoe beter'. Inschrijfformulieren zijn te halen aan de balie bij het inter netcafé. Texel brengt in ieder geval eén kampioen voort. 'In de weekends speelt Paul Oosterhaven hier wel eens. Hij is Nederlands kampioen Quake 3 en wordt zelfs gesponsord om te spelen. Ik weet niet of hij op 3 maart ook mee kan doen, want hij kan elk weekend wel ergens anders heen.' Knock-outsysteem Tijdens het Texels kampioenschap zal er onderling worden gespeeld. Bessels: 'Ik sluit een eigen server aan op een computer waar niet op wordt gespeeld Op zo'n server worden de Het college wil het aan de Reijer Keijserstraat gevestigde gebouw van het NUON aankopen ten be hoeve van uitbreiding van De Bol der. Met de aankoop is een bedrag van ƒ1.385.000,- kosten koper ge moeid. Daar komen nog de kosten voor de overdrachtsbelasting en de aanpassingen van de infra structuur bij, waardoor een totale investering van ƒ1.543.000,- nodig is. B en w stellen voor de extra kosten ten laste te brengen van het resultaat van De Bolder van 2001. De raadscommissie Welzijn en Onderwijs buigt zich woensdag over het voorstel, B en w zien diverse voordelen aan de aankoop van het pand, dat voor enige tijd bij het energiebedrijf in ge bruik was als publieksbalie. Met de nodige aanpassingen zou De Bolder er een 'meer representatieve en her kenbare entree en ontvangstbalie' kunnen huisvesten. Ook ontstaat ruimte voor onder meer kantoor- en spreekruimte, een werkplek voor de buitendienst, uitbreiding van de toi letten, was- en kleedgelegenheid, magazijnen voor het materiaal van de buitendienst en aanvullende parkeer- mogelijkheden voor mindervalide j: :J.-. Het gebouw van energiebedrijf NUON aan de Reijer Keijserstraat komt mogelijk beschikbaar voor uitbreiding van sociale werkplaats De Bolder(Foto BarT Bosctii medewerkers, bezoekers en rijdend materieel van De Bolder. Een deel van de grond onder het ge bouw is vervuild Bureau Oranje woud, die de sanering voor rekening nam, heeft echter geadviseerd deze eventuele sloop zou de grond alsnog met te verwijderen. De kapitaal- eenvoudig afgegraven kunnen wor- vernietiging van het slopen van de den. Om eventuele milieueffecten tij gebouwen zou met opwegen tegen dig te signaleren, wordt het grondwa- het gewenste milieurendement. Bij ter jaarlijks gecontroleerd. verschillende computers met elkaar verbonden. Het voordeel van een 'ei gen' server is dat niemand van de deelnemers de zogenaamde cheats kan gebruiken, dat zijn codes waar mee je kan vals spelen Bessels denkt erover om vier mensen tegelijk tegen elkaar te laten spelen en de eerste twee van elke poule door te laten gaan. Dat zou dan net zo lang door moeten gaan tot het einde van een soort knock-outsysteem bereikt is en de finale gespeeld kan worden. Op het wedstrijdformulier staat aan gegeven dat er voor de winnaar twee bekers klaar staan: een kampioens beker en een wisseltrofee die volgend jaar verdedigd moet worden. Ook de tweede en derde plaats staan garant voor een beker. Voor de overige deel nemers ligt er sowieso een verrassing klaar. Er moet nog worden bepaald in welke werelden wordt gespeeld tijdens het kampioenschap, 'ledereen heeft zijn eigen velden als specialiteit, het zou oneerlijk zijn om één veld te nemen. Misschien neem ik wel werelden die net nieuw zijn. Die kent nog niemand en het is wel zo eerlijk.' Een grappige optie is dat je berichten naar elkaar kan sturen, die boven in je scherm verschijnen. 'Zo kun je boodschap pen versturen naar je partner, zonder dat je tegenstanders het horen of zien.' De inschrijfkosten voor het kampioenschap zijn aan de hoge kant, geeft Bessels toe. 'Vijftig gul den, maar zodra ik de onkosten eruit heb gehaald dalen die inschrijfkosten weer. Des te meer mensen zich aan melden, des te goedkoper het wordt Agressie? Vee protesten klonken nadat het autoracespel Carmageddon op de markt was gekomen, waarin het de bedoeling is om mensen te over rijden Daar is Bessels bij Quake 3 met bang voor: 'Sommige mensen denken dat het spel agressie op roept. Ik denk wel dat dit spel een bepaalde agressie oproept, maar dat is meer de spanning die Quake 3 met zich meebrengt, en blijft in het spel. Een computerspel moet toch pak kend zijn Als je die jongens zaterdag na het spelen ziet lachen en napra ten. denk ik niet dat het spel gevaar lijk is voor de jeugd. Zet er trouwens wel even bij dat ze Quake 3 spelen en niet één van de eerdere versies, an ders beledig je ze misschien wel.' Michiel Dekker Texelaars krijgen binnenkort weer de beschikking in de bus krach tens de Wet Onroerend Zaken. Daarin wordt de getaxeerde waar de van hun onroerend goed aange geven, waarvan de Onroerend Zaak-belasting en ook de water schapsbelasting en de vermo gensbelasting worden afgeleid. Te verwachten is dat veel mensen be zwaar zullen maken tegen de be schikking en dat de gemeente zelf niet in staat is deze bezwaarschrif ten binnen redelijk tijd af te wer ken. De be>.u..~.w»ug zal daarom deels worden uitbesteed aan het gespecialiseerde bureau WozTax consultancy. Voor het eerste tijdvak van de WOZ kreeg de gemeente maar liefst 1300 bezwaarschriften te behandelen. De afhandeling daarvan heeft te veel tijd gekost en verliep chaotisch Ver wacht wordt dat er nu veel minder bezwaren binnenkomen, maar toch wordt gerekend op duizend stuks Bij de planning is er voorts rekening mee gehouden dat 225 bezwaren voor advisering zullen worden voorgelegd aan WozTax die daar een jaar over mag doen. De rest kan in eigen huis worden afgehandeld. WozTax heeft per twee weken gedurende één dag één taxateur beschikbaar en die be kijkt minstens acht woningen per dag. Twee leden van de Sportvissersclub Texel bezochten de derde wedstrijd in de winterserie en stonden twee uur op de dijk bij de asfaltmolen. Zij vin gen samen één vis van 32 centime ter. waarmee Rein Kuyper de wed strijd won Frans Bos keerde onverrichtterzake huiswaarts. De vol gende wedstrijd wordt gehouden op 25 februari ter hoogte van het Anker park in Oudeschild; aanvang 8.30 uur

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2001 | | pagina 7