Dodenherdenking
rukbezocht en stijlvol
5
Weinig mensen op
'visite' bij boeren
Extra stallingen voor
fietsen in Den Burg
Elke
cent
telt
Langzaam gaat het eiland ons bezitten
Duiker wil scheepswrak na
150 jaar van zeebodem halen
TEXELSE
COURANT'
nivimtviwj'GmW
Toeristenbelasting
Reïncarnatie
Alcoholcontrole
Durper kerk
te bezichtigen
Voorlichting
ondernemers
Reikicurus
Te veel wind
om te zeilen
B Uk vanger
dB
DINSDAG 8 MEI 2001
e plechtigheid bij het monument De Goede Herder in Den Burg.
(foto's Harry do Graaf)
i de krant las ik dat de jeugd van 8 tot 12 jaar maar weinig
Leet over de oorlog. Is dat zorgelijk? Ja! Wat vrijheid is, moet
lorden doorgegeven'. Aldus burgemeester Joke Geldorp tij-
ens de dodenherdenking van 4 mei die ook deze keer weer
leel deelnemers trok. Wegens restauratiewerkzaamheden in de
lervormde kerk van Den Burg werd het 'overdekte' deel van
3 herdenking gehouden in de r.k. kerk met als nieuw element
peciale aandacht voor de slachtoffers van de Japanse bezet-
ng van voormalig Nederlands Indië.
hassadeur Zaldastanishvili (rechts) en gevolmachtigd minister Gamtsemlldze leggen
men bij het monument op de Georgische begraafplaats.
pb Lutke Schipholt uit De Waal en
Jeneke Deege-Brommersma uit De
j vertelden over hun ervaringen
|de kampen en de periode daarna.
deden dat in een eenvoudig
ig- en antwoordspel dat onthul-
tid en aangrijpend was, ook voor de
rtellers zelf. Voor een schitterende
en passende afsluiting zorgde het
Texels Vrouwenkoor dat het 'Lied van
de gevangenen' ten gehore bracht,
bedacht in een interneringskamp
voor vrouwen en kinderen in
Sumatra. Tieneke Brommersma: 'Dit
lied is in ons kamp ontstaan. Het was
alsof engelen zongen'. Rob Lutke
Schipholt vertelde hoe hij bij het be
schouwen van de wereld van van
daag nog altijd als achtergrond zijn
oorlogservaringen ziet: 'Het ergste is
dat er nadien nooit vrede is gekomen,
dat oorlogen dóórgaan met overal
vluchtelingen'. Hij wees op de haat
die voeding geeft aan het geweld.
'Haat is als een mkz-virus dat ieder
een kan treffen'.
De stille tocht naar de begraafplaats
aan de Kogerstraat en de kransleg-
ging bij de diverse monumenten al
daar voltrok zich volgens het gebrui
kelijke schema. Ook deze keer was
de jeugd goed vertegenwoordigd
onder de belangstellenden. Onder de
deelnemers was de nieuwe
Georgische ambassadeur in de Be
nelux Konstantin Zaldastanishvili.
Het was de eerste keer dat een
Georgische ambassadeur ook bloe
men legde bij het herinneringskruis
op het deel van de begraafplaats
waar geallieerde gesneuvelden hun
laatste rustplaats hebben gevonden.
De Georgische delegatie was we
gens vertragingen op weg naar Texel
's middags een uur later dan gepland
gearriveerd op begraafplaats Loladze
voor de gebruikelijke herdenking van
de slachtoffers van de opstand van
1945. Het aantal belangstellenden
voor deze met officiële plechtigheid
neemt duidelijk af. Deze keer waren
er niet meer dan dertig. De ambas
sadeur en gevolmachtigd minister
Teimuraz Gamtsemlidze legden een
bloemstuk bij het monument en be
sprenkelden het graf van Sjalwa
Loladze met wijn, een voorbeeld dat
door de meegekomen familieleden
werd gevolgd.
Lutke Schipholt en Tieneke Brommersma vertellen in de r.k. kerk in Den Burg over hun kampervaringen. Op de achtergrond het
r Tfferels Vrouwenkoor dat onder leiding van Arie Groen 'The Captives' Hymn' ten gehore bracht.
maal moet vooraf onderzoek wor-
en gedaan naar de mogelijke con
venties.' TB houdt nog een slag
mde arm en 'wil eerst de financiële
•vulling van het museumbeleid ken
en. De partij vindt dat alvorens de
ingrijpend wordt verhoogd, eerst
PU e sector wordt geraadpleegd. 'Het
v» pfrissen van de museumnota houdt
'et in dat we de toeristenbelasting
loeten verhogen met vijf procent',
mdt de WD, die aangeeft dat de
llJsea van hun entreegelden moe-
•n kunnen bestaan. De liberalen vin-
en dat de gemeente wel incidentele
ijdragen kan leveren aan een ver-
0uwmg of andere goede initiatieven
*n de musea.
PvdA is geen tegenstander van
toptrekken van de subsidies voor
t Maritiem en Jutters Museum,
fóar vindt een procentuele verho-
ln9 van de toeristenbelasting te kort
°°r de bocht. 'We willen eerst een
nanciéle uiteenzetting zien, in plaats
fn or,s op voorhand akkoord te ver-
laren.'
GL juicht ook deze verhoging toe.
'Want het is nodig dat er wordt geïn
vesteerd in een gezonde toekomst.
Texel biedt daarmee straks meer
waar voor zijn geld. We mogen niet
vergeten dat musea de belangrijkste
schakels zijn bij de invulling van een
recreatief verblijf op Texel.' Ook D66
kan zich vinden in de verhoging. 'De
musea spelen een grote rol in de
tijdsbesteding van de vakantiegan
gers. Door een ruimer budget kunnen
de musea zich verder ontwikkelen en
de toerist meer bieden.'
Jaap van de Weg, arts voor
psychosomatiek en ontwikkelings-
vragen, houdt vrijdag 18 en zaterdag
19 mei in De Aleph in de Weverstraat
lezingen over respectievelijk reïncar
natie en karma. Beide lezingen wor
den voorafgegaan door een recitatie
door spraaktherapeute Veronique
Bremer-de Lattre. De voordrachten
beginnen om 20.00 uur, de toegang
bedraagt 30,- voor twee avonden.
Voor aanmeldingen en inlichtingen:
Peter Koster, tel. 322979 of Irisabella
Bakker, tel. 319426.
Een 34-jarige automobilist uit De
Koog die vrijdagmorgen om 3.05 uur
op het Mieterglop door de politie
werd aangehouden, bleek ruim het
dubbele van de toegestane hoeveel
heid alcohol achter de kiezen te heb
ben. Hij blies 510 ugl (microgram al
cohol per liter uitgeademde lucht) in
plaats van de toegestane 220 ugl. De
man kreeg een proces verbaal.
Tussen maandag 14 mei en vrijdag 14
september wordt de hervormde kerk
van De Cocksdorp enkele malen per
week opengesteld voor publiek.
Belangstellenden kunnen maandag
van 13.30 tot 16.30 uur, dinsdag en
woensdag van 10.30 tot 16.30 uur en
vrijdag van 10.30 tot 13.30 uur te
recht om rustig rond te kijken, op het
orgel tè spelen en de tentoongestelde
oude foto's en verhalen te bestude
ren. De werkgroep Open Kerk wijst
erop dat niet alleen toeristen maar
ook (al dan niet kerkelijke) Texelaars
welkom zijn.
Waarschijnlijk is de mkz-crisis er
de oorzaak van dat er weinig
animo is voor de tournee 'Op visite
bij de boer' die deze maand een
aantal keren wordt gehouden in
het kader van Meimaand Natuur-
maand. Voor de tocht van maan
dag meldden zich slechts 13 per
sonen. De tocht ging evengoed
door, maar de volgende keren wil
de organiserende WLTO toch wel
graag minstens 20 passagiers ver
welkomen.
Dick van Heerwaarden uit De Waal
die als trekkerchauffeur de tournee
leidt, heeft de indruk dat veel mensen
er bij voorbaat van uitgaan dat het
bezoeken van agrarische bedrijven
door de mkz-crisis met doorgaan.Een
misverstand, want het programma is
zodanig aangepast dat de deelne
mers weg worden gehouden van
bedrijven waar zich evenhoevige die
ren bevinden.
'Visites bij de boer' zijn zijn nog ge
pland op 15, 22 en 29 mei. Belang
stellenden kunnen zich aanmelden bij
de VW of bij de receptie van
Vakantiecentrum De Krim (telefoon
390111waar de tocht om 13.00 uur
ook van start gaat. Kosten ƒ12.40;
kinderen ƒ7,50. De deelnemers zitten
op pakken stro op een landbouw-
wagen (maximaal 40 personen) waar
mee ze naar twee bedrijven gaan: het
asperges- en aardappelteeltbedri|f
van Bert Dros in Ongeren (waar ook
koffie, thee of frisdrank wordt gedron
ken) en het lelie- en narcissenbedrijf
van Wim Trap aan de Achtertune in
Oosterend. Op beide bedrijven wor
den bezoekers rondgeleid en verne
men daarbij allerlei bijzonderheden.
Van Keijser krijgen ze zelfs enkele
hoogwaardige aardappelen die ze
thuis zelf kunnen poten.
Wie mee wil moet zich tijdig voor een
van de genoemde dagen aanmelden
en zo mogelijk een datum van tweede
keus aangegeven, zodat men voor
een andere dag wordt genoteerd als
voor de datum van eerste keus te
weinig belangstelling zou bestaan.
Als groepen van voldoende grootte
zich aanmelden, kan ook worden
gereden op andere dan de ge
noemde data.
De Kamer van Koophandel Noord
west-Holland houdt woensdag 23
mei van 13.30 tot 17.00 uur in het
regiokantoor in Den Helder een
voorlichtingsmiddag voor startende
ondernemers. Deskundigen vertellen
over zaken als ondernemings
plannen, inschrijving bij de Kamer
van Koophandel, rechtsvormen, al
gemene voorwaarden en vestigings
wetten. Deelname kost 50,-. Aan
melden dient schriftelijk te gebeuren
via fax 072 - 519 5727 of e-mail
mappeldoorn@alkmaar.kvk.nl
Den Burg krijgt er als proef nog
vóór de zomer twee terreinen bij
waar fietsen kunnen worden ge
stald: bij de hoek Kogerstraat-
Bernhardlaan tegenover het tuin
centrum vd Werve en bij de hoek
Waalderstraat-Bernardlaan. Op elk
van deze terreinen kunnen onge
veer honderd rijwielen worden ge
plaatst tegen stalen hekken van
het type dat is toegepast op eerder
Met het zicht op het 400-jarig be
staan van de VOC in juni 2002 wil
duiker Hans Eelman een scheeps
wrak van 150 jaar oud naar boven
halen. Voordat de Baron van Pal-
land kan worden geborgen moet
Eelman wachten op toestemming
van de gemeente. Daar dient ech
ter wél vaart achter te zitten. 'Vol
gend jaar is het zeewater te koud.'
Volgend jaar bestaat de VOC. 'de
allergrootste multinational ooit', 400
jaar. Om dit te vieren is Eelman be
reid om het wrak op te duiken en te
bergen. 'Ik duik al bijna 30 jaar en heb
bijna 75 wrakken gelokaliseerd.' Aan
ervaring ontbreekt het hem met, maar
of Eelman toestemming van de ge
meente krijgt is nog onduidelijk. 'Je
hebt te maken met een spannings
veld. Wat mag wél? Wat mag niet?
Dat is logisch, anders wordt het wild
west. Je moet een zogenaamde
te kijken hoe de schepen vroeger
werden gebouwd. In totaal zijn
15.000 voorwerpen uit het wrak ge
haald Het Maritiem- en
Juttersmuseum is bezig een groot
deel van de collectie naar Texel te
halen voor tentoonstelling.'
De Baron van Palland is rond 1850
vergaan, een relatief jong wrak vol
gens Eelman. Het schip, dat veertig
meter lang is en zeven meter onder
water ligt, is voor een deel onder het
zand terechtgekomen. Het was waar
schijnlijk een vracht- en passagiers
schip dat op de laatste reis geladen
was met tin. Dit is in de vorige eeuw
uit het schip gehaald. 'Voor de visserij
is het een gemeen ding, bovendien
ligt de zee vol met deze wrakken, ik
zie geen probleem om de Palland te
bergen.' Het deel van het schip waar
Eelman zijn oog op heeft laten vallen
zit vol anemonen en mosselen. 'Het
stinkt vreselijk, maar de organisatie
aangelegde fietsenstalplaatsen.
Beter dan tot dusver zullen alle
stallingen met borden worden aan
gegeven en ook de verwijzingen
naar de stallingen zullen meer in
het oog springen.
Het college wil op den duur nog meer
rijwielstallingen in Den Burg aanwij
zen. Als de PTT ermee instemt wordt
er een aangelegd op het terrein voor
de telefooncentrale aan de Waalder-
straat. Ook bij de vijver aan de
Elemert komt er een, maar daarover
wordt pas definitief beslist als de
plannen voor het opknappen en ver
anderen van de vijver definitief zijn.
Een andere mogelijke nieuwe locatie
is de hoek Weverstraat-Warmoes
straat terwijl uitbreiding wordt over
wogen van de stallingen op beide
parkeerterreinen bij Albert Heijn aan
de Waalderstraat. Het idee om een
stalling te maken bij het Esperanto-
monument aan de Kogerstraat heeft
het college definitief afgewezen, wat
te maken heeft met de overlast die
omwonenden hebben ondervonden.
Bij het aanwijzingen van stallingen in
het verleden is er onvoldoende reke-
heeft daar geen probleem mee.' Als
het schip is opgehaald, wat waar
schijnlijk met twee kotters gebeurt,
moet dit tot het laatste moment in het
water liggen. Eelman. 'Als zo'n wrak
naar boven komt brokkelt deze door
contact met de buitenlucht compleet
weg. Ik heb ooit eens een lezing ge
houden met de titel: Een schip ver
gaat tweemaal.'
'lUbi..,
ning mee gehouden dat fietsers het
centrum zo dicht mogelijk willen be
naderen en vlak daarbij hun fiets kwijt
willen. De wat verder van het centrum
gelegen stallingen worden daarom
slecht gebruikt terwijl op daarvoor
met aangewezen plekken dicht bij het
centrum vaak grote massa's fietsen
worden achtergelaten, wat een chao
tische toestand veroorzaakt. Door
uitbreiding van het aantal stallingen
bij het centrum en betere verwijzing
naar bestaande stallingen moet dat
anders worden. In een enkel geval
moet ook verplaatsing van een be
staande stalling verbetering geven,
zoals de stalling op het parkeerterrein
aan de Vogelenzang. Door deze naar
de andere hoek van het terrein(achter
Moerbeek) over te brengen, ligt hij in
het zicht van de door fietsers veel
gebruikte Kogerstraat
In de aankondiging van de cursus
intergratieve massage in het
Reikicentrum ontbrak de datum, za
terdag 12 mei. De cursus duurt van
10.00 tot 17.00 uur, aanmelding via
tel. 310468.
De eerste wedstrijden van de
Cocksdorper Kustzeilveremging
(CKZ), die zondag op het programma
stonden, zijn afgelast. Dit tot teleur
stelling van de tien teams die zich
hadden aangemeld. Maar hoewel de
weersomstandigheden op het oog
prima waren, woei het met een kracht
van zes beaufort te hard om de bo
ten zonder aanvaardbaar risico het
water op te laten gaan. De
seizoensouverture staat nu voor zon
dag 20 mei gepland.
Ook in 2001 wordt geld ingeza
meld voor de stnjd tegen hersen
ziekten en psychische ziekten
Helpt u ook? U wordt gesteund
door de collecte-promotoren van
de Hersensbchting Nederland en
het Natfortaal Fonds Geestelijke
Volksgezondheid.
Steun de Nationale
Hersenweek2001.
Meld u aan als
vrijwilliger collectant:
(030)29711 97
Een plattegrond van het schip waarvan Eelman eerder onderdelen opdook. Het kleine - nog altijd een paar meter - gedeelte rechts
onder tot aan de lijn is geborgen door de duiker. lAibwwnng hisaj
opgravingsvergunning krijgen. Die
moet je aanvragen bij het Rijk, dacht
ik. Maar toen bleek dat de
Monumentenwet tussen nu en twee
jaar tot de bevoegdheid van de ge
meente gaat horen. In een brief aan
het college heb ik een vergunning
aangevraagd, maarzij reageerden in
eerste instantie negatief. Het bleek
dat de toekomstige bevoegdheden
nog niet bekend waren bij de ge
meente. Gelukkig zijn zij inmiddels
wél bereid tot overleg. De vergunning
moet deze zomer voor elkaar zijn,
want anders is het zeewater te koud
en kan het niet meer.'
Een ander probleem is dat liefheb
bers vaak niet serieus worden geno
men. In een brief aan de verantwoor
delijke staatssecretaris Van der Ploeg
van Onderwijs, Cultuur en Weten
schappen stelt de Stichting voor de
Nederlandse Archeologie (SNA):
'Amateur-archeologen zijn van
oudsher de ogen en oren van het
veld. Na vondsten worden zij
echter aan de kant geschoven
waarna beroepsarcheologen aan de
slag gaan.' De vereniging pleit ervoor
dat amateur-archeologen hun eigen
vondsten willen onderzoeken.
Het zou voor Eelman niet de eerste
keer zijn dat hij een wrak opduikt. 'In
1985 heb ik een scheepswrak uit
1593 ontdekt in het Scheurrak. een
vaarroute tussen Texel en Ter
schelling. Het Nederlands Instituut
voor Scheeps- en Onderwater-
archeologie (NISA) heeft er vervol
gens tien jaar onderzoek naar ge
daan. In 1990 hebben we voor de
eerste keer een deel van het wrak
geborgen. Er zijn allerlei verschillende
bouwdelen naar boven gehaald, om
'Bezit bezit jou', zeggen ze. Het is
waar. 'Bezit staat voor status', zeg
gen ze. Het is ook waar. Soms word
ik moe van mijn eigen bezit. Het huis,
de tuin, het erf, de auto, de boot, de
fiets, alles vergt een tijdrovend onder
houd waar ik absoluut niet van kan
houden. En vaak droom ik ervan zo
maar spoorslag te verdwijnen en al
die zorg voor gezien te laten. Al die
boeken, die schilderijen, die foto's,
die kleren, die schoenen, die papa
rassen. Allemaal verworven en verza
meld door de tijd heen en allemaal
even dierbaar en bepalend. Om nog
maar te zwijgen van al die intense,
emotionele familiebanden en
vriendenbanden. Het leven is êén in
gewikkeld carrousel. En maar draaien
en maar draaien.
Zelfs ons eiland wordt een eiland met
status. Krijg ik drie of vier of liever nog
vijf sterren voor mijn te verhuren zo
merhuis? Meer dan vijf sterren kan
met, dus moet we vernuftig naar on
deren terugwaarderen. Wanneer de
vijf sterren eigenlijk zés sterren zou
den moeten worden, dan worden de
huidige vijf sterren opeens vier ster
ren. Zeer verwarrend voor de status.
Want wat begint de statusvolle toe
rist zonder vijf sterren? Hij moet het
minstens zo goed en liever nog 'be
ter' hebben dan thuis. We doen ijve
rig ons best. Hebben wij al zo'n zeer
gewaardeerd 'populair hotel gebeu
ren' zoals op Schiermonnikoog? Oh
jawel, wij hebben ons Opduin. Ook
daar komen al twintig of dertig jaar
lang dezelfde families. Wij hebben
nog zoveel meer goed geoliede ho
tels en pensions met alles er op en
alles er aan. Geen kamer zonder te
levisie is er meer te vinden. Wat nou
op een eiland wonen of logeren? Wij
zorgen er voor dat het net lijkt alsof
we niet op een eiland wonen. Alle
oude caravans bij Prins Hendrik zijn
verdwenen en keurig in het lid, als tin
nen soldaatjes, verrezen de 'huisjes,
gedropt en van alles voorzien tussen
strakke lapjes postzegelgrond. Geen
wild bloemetje meer te bekennen.
Uniforme status van de driekleuren
variant. Niets op aan te merken en
ook niets aan op te merken.
We hebben nu veel asfaltwegen, veel
rotondes, veel stoplichten, veel su
permarkten, veel niets ter zake
doende lariekoekwinkels, veel witte
broeken en witte jackjes,
zomerzotheidgedoe in grote vooral
Duitse maten. We hebben esoteri
sche mogelijkheden, alternatieve
geneeskunde en goede scholen. De
winkels worden steeds lonkender in
hun entourage. Straks heet alles
brodotheek en schaapotheek, of
biebotheek. Maar genoeg emplooi
voor een echte bibliothecaris hebben
we niet. Mankeert daar iets aan onze
status? Fout|e misschien?
Heel langzaam gaat het eiland ons
bezitten, hoewel toch wij het eiland
zouden moeten bezitten. Misschien
was het mooiste gevecht wel bij de
Slufter. De zee won het daar en gaf
ons er een schitterend gebied voor
terug. Daar zijn we heel erg zuinig op.
Geen lamsoortje te plukken, geen
zeekraal te eten. Mogelijk wordt daar
het wezenlijke Texelse klimaat nog
gevoeld. We houden ons hart vast
voor de schapen en de koeien, in een
collectieve angst over een mogelijk
verlies, zodat het schitterende beeld
van Texel als schapeneiland verloren
zou gaan. Graag zou ik wat meer
collectieve angst willen voelen over
de sluipmoordenaar die Status heet.
Ik droom ervan dat de zee een truc
met ons uithaalt, zodat alles wat vijf
sterren heet gewoon terug moet naar
twee sterren, of één of geen. Een
milde Neptunus, die even uit zee op
rijst, die even ronddwaalt over het
landschap en terwijl wij slapen de
orde herstelt, ons bezit in de zee
gooit, zodat wij opnieuw vrij zijn. Ver
der kunnen lopen, verder kunnen kij
ken. dus geen hoogbouw aan de
haven. Zodat wij heel veel met hoe
ven op te bergen en te onderhouden
wat we op dit eiland kunnen aan
schaffen.
'Begin maar bij jezelf', zei mijn vader
altijd. 'Kritiek is makkelijk, daadkracht
is wat anders.' Hoe ouder ik word,
hoe meer hij gelijk krijgt. Op mijn ter
ritorium zijn de schoenen ingeperkt
en met veel moeite wat boeken ver
schoven naar 't Ouwe Boekie. Zo is
de cirkel rond. Ook ik ben voorlopig
ingepakt door alles wat mogelijk is
gemaakt.
Dana Rover
