Doe mij een kerk!
Regen mocht pret in
Eilanden gaan nog
nauwer samenwerken
jubilerende polder niet drukken
at ik zeggen wou
Druppel...
't Hof wordt weg
in Oosterend
Vrienden steken
kunstschilder hart
onder de riem
Zeeuwen komen
op werkbezoek
Bedrijventerrein
De Cocksdorp aan
Langeveldstraat
Blikv anger
IEXELSE J COURANT
VM//-
v//üéi
n polder waar werken altijd
og in het vaandel heeft gestaan,
ant in Het Noorden, 125 jaar ge
en ingedijkt, zijn de zaken nooit
nzelf gegaan. Er moesten bij-
orbeeld héél wat kunstgrepen
gorden uitgehaald om het schrale
i zsnd vruchtbaar te maken. En zelf
gjdens de viering van het jubileum
ging het niet van een leien dakje,
tfant uitgerekend boven de feest
ten! pakten zich zondagmorgen
donkere wolken samen. Met als re-
|2iltaat een wolkbreuk waaruit vijf-
itjg millimeter regen viel, een hoe-
I veelheid waar zelfs de feesttent
I[riet tegen bestand was. Door het
Wjjwicht van al dat water zeeg een
I hoek ineen. Het mocht de pret niet
Biukken, want in Het Noorden zijn
qlttwel wat gewend.
Hf
Stukken beter was het weer
zaterdagmorgen tijdens de openings
plechtigheid, waar bij polderoudste
Jan van der Star met de A-Ford van
Jan Geus het feestterrein werd opge
reden. Hij was in gezelschap van Aal-
tje Rozendaal-Plaatsman, die de eer
had de speciale poldervlag te hijsen.
Om de openingsceremonie luister bij
te zetten, blies Lody van der Wulp tij
dens het doorknippen van het lint de
taptoe en gaf hij aansluitend het sig
naal om de vlag te hijsen. Dat de
trompettist bij KTF speelt en met bij
Excelsior nam niemand hem kwalijk,
want de Oosterender blazers hadden
in de schuur van Wim Trap de avond
ervoor alles al gegeven. Net als de
oudste bewoners waren ook de jong-
sten present. Het betrof de tweeling
Gerrit en Hannes Eelman van hoeve
kan men eenvoudig uitrekenen dat
voor de 14 000 Texelaars een opge
steld vermogen van 450 MW nodig is,
net zoveel als nu in heel Nederland
opgesteld staat. Dit betekent 750
turbines van 600 kW, 75 m hoog, en
een landoppervlak van 36 km2 of een
kwart deel van Texel.
Hoe kan het nu dat de voorlichting
van de energiebedrijven en het ECN
zo'n ander beeld geeft van de pres
taties van windenergie? Hierop is een
eenvoudig antwoord te geven. De
energiebedrijven vergelijken de op
brengst doorgaans met het huishou
delijk elektriciteitsverbruik (ongeveer
1 van ons energieverbruik) en ko
men zo tot een aandeel in de buurt
van 10%. Daarmee wordt gesugge
reerd dat ook 10% van de C02
productie kan worden gecompen
seerd. Dit is natuurlijk niet juist, dat
blijft ongeveer één pro mille. De
energiebedrijven zeggen meestal dat
een windturbineplan goed is voor de
elektriciteit/energie (vaak ten on-'
rechte door elkaar gebruikt) voor zo
veel personen; honderd keer zoveel
dus als het aantal voor wie de C02
uitstoot wordt voorkomen. In het
boek van Beurskens en Kuik, waarop
Bakker zich beroept, wordt één ge
tal gegeven over de opbrengst van
windenergie in ons land: "Het aan
deel windenergie kan oplopen tot
20% van de Nederlandse
elektriciteitsvoorziening". Deze hoe
veelheid gaat dan wel uit van 5500 tot
7500 MW vermogen, waarvan 1500
MW op land is geplaatst en de rest
op zee. Zij rekenen daarbij met een
zeer grote productiefactor van 30%,
twee keer zo groot als gemiddeld in
Nederland wordt gehaald. En waar
die 1500 MW op land zouden moe
ten komen kan niemand vertellen. Je
hebt er 0.3% van ons landoppervlak
voor nodig. Dat lijkt niet veel, maar is
vergelijkbaar met een salontafel in
een huiskamer. Tijdens de openbare
discussieavond over windenergie op
15 maart j.l. in De Koog, waar zowel
Beurskens als ik aanwezig waren,
bevestigde Beurskens alle getallen
hierboven. Hij gaf toe: "Windenergie
zal op het land nooit iets kunnen be
tekenen". Daar komt nog bij dat de
bouw, het onderhoud en weer oprui
men van turbines ook energie kosten,
waardoor we van het nuttige effect 5
tot 10% moeten aftrekken. Boven
dien dwingt de onregelmatige
productie van windturbines de
elektriciteitcentrales tot een onregel
matige bedrijfsvoering, wat een sterk
verlies aan rendement veroorzaakt.
Door deze laatste twee effecten
wordt het zelfs twijfelachtig of wind
energie eigenlijk nog wel netto ener
gie levert.
Sn de vogelwachter Teun (De Petlemer) Brouwer bij de molen van Het Noorden.
Je opbrengst van Windenergie in-
rdaad een zegen voor het milieu,
als ing. Cees Bakker beweert
«else Courant, 8 juni j.l.) in zijn
actie op het artikel van Piet Wit
«else Courant, 1 juni j.l.)? In het
uk van Bakker kan ik drie argumen-
nvoorzijn uitspraak vinden. De Wit
er naast, want 1) hij citeert een
ute publicatie van Halkema ("Wind-
olens - Fictie Feiten), 2) hij is oud
edewerker van het PEN en 3) hij
«ft de tijd zich kritisch met de
blicaties uit de energiewereld be
te houden. Bakker daarentegen
Jt zich op het correcte boekje te
iseren, de TUD-ECN publicatie "Al-
in de wind" van Beurskens en
ik.
nmer echter dat Bakker niet ingaat
de feiten die de Wit noemt. Die zijn
nvoudig te controleren, en ieder die
moeite neemt een paar getallen op
zoeken, zal snel tot dezelfde con-
isies komen als de Wit. Een paar
ten.
it 1- Nederland gebruikt per jaar
0 miljard kWu aan energie, dat is
000 kWu per inwoner,
it 2. Windturbines hebben een
xfuctiefactor van 20%, dat wil zeg-
de gemiddelde opbrengst is
van hun topvermogen. Omdat
"laar 8760 uren heeft, brengt een
bine van 1 MW topvermogen
™x 0,20 x 1000) per jaar 1,75
-hen kWu op, de energie dus voor
Personen. Met andere woorden,
d turbine compenseert de C02
Wuctie van 31 personen.
13 In Nederland staat nu 450 MW
n windturbines opgesteld, die dus
9een duizendste deel leveren
n bet nationale energieverbruik.
we nog eens heel erg ons best,
"balen we misschien wel 1000
waarmee we ieder jaar gedu
ide 16 uur de C02 productie zou-
"kunnen compenseren. Maar dan
en we het echt wel gehad.
H De situatie op Texel. De PEN
™es in Oudeschild, vermogen
leveren per jaar 1,9 miljoen
met slecht dus. Samen met de
™e van Schagen in Oudeschild
kW) is dat goed voor de energie
w inwoners. Als de plannen in
eschild (4,5 MW?) en de polder
'Oorden (6 MW?) zouden door-
■an' komen daar zo'n 330 inwoners
j>. Texel zal zichzelf nooit uit
urbines van energie kunnen
rzien- Met de getallen hiervoor
We zullen dus realistisch moeten zijn,
en niet denken dat we met wind
energie ook maar iets kunnen doen
aan de C02 problematiek, "leder
beetje helpt", hoor je vaak zeggen".
Maar dit beetje is helaas niet meer
dan een druppel op een gloeiende
plaat, en helpt niet meer.
Dr. J.H.F. Jansen, Schagen.
Nationaal Kritisch Platform
Windenergie
(http://wind.Qlow.nl>.
De voltallige commissie Bestuur en
Organisatie is vóór het plan om het
weggedeelte vanaf het parkeerterrein
aan de Bijenkorfweg tot aan het Jeu
de Boule-veld in Oosterend 't Hof te
noemen. Deze naam stelde het col
lege voor naar aanleiding van het
overleg met de dorpscommissie en
bewoners, waaruit de naam kwam
voortvloeien. 'Je mag deze twee par
tijen niet negeren. Wie zijn wij om nu
nog anders te beslissen', verwoordde
Martin Trap (WD) de algemene me
ning. 't Hof is afgeleid van de naam
van een boerderij die in de buurt heeft
gestaan.
De door brand gedupeerde kunst
schilder John Erskine kreeg zater
dagavond in de kantine van Dennen
oord een hart onder de riem
gestoken. Vrienden en bekenden
hadden in allerijl een benefietavond
voor hem georganiseerd, waaraan tal
van Texelse artiesten een muzikale
bijdrage leverden. Tijdens het hoog
tepunt van de avond ging een
De gemeenteraad van Schouwen-
Duiveland brengt op 25, 26 en 27
oktober een werkbezoek aan Texel.
Het programma is nog in de maak
maar een ontmoeting met de Texelse
gemeenteraad en diverse excursies
zullen er zeker deel van uitmaken.
De ontmoeting belooft interessant te
worden, vooral omdat beide ge
meenten overeenkomstige proble
men en ontwikkelingen kennen, zo
als de zorg voor de openbare orde in
het hoogseizoen.
Als de gemeenteraden van Texel,
Vlieland, Terschelling, Ameland en
Schiermonnikoog ermee akkoord
gaan, zal de bestaande bestuur
lijke samenwerking tussen de
waddeneilanden intenser en beter
worden. Met het op poten zetten
van dit samenwerkingsverband
waarbij deskundigheid van elders
zal worden ingehuurd, is ƒ200.000,-
gemoeid, een bedrag dat gelijkelijk
over de eilandgemeenten zal wor
den omgeslagen zodat Texel
40.000,- betaalt.
Het samenwerkingsverband is een
reactie op de opvattingen van het
ministerie van binnenlandse zaken
over gemeentelijke herindeling en
over de inrichting en het functioneren
van het binnenlandse bestuur. De
wenselijkheid om de kwaliteit van het
lokale bestuur op te voeren kwam
daaruit naar voren, wat voor de col
leges en de gemeentesecretarissen
van de eilanden reden is geweest om
over deze materie te praten en voor
stellen te lanceren. Die komen erop
neer dat het huidige Overleg Orgaan
Waddeneilanden (OOW) een meer
brandweerhelm door de zaal, die
door de aanwezigen royaal werd ge
vuld. Hoewel Erskine belangeloos
een vervangende woning elders op
het eiland kreeg aangeboden, heeft
hij er voor gekozen aan het
Gerritslanderdijkje te blijven wonen,
omdat hij zich toch is gaan hechten
aan die plaats Op provisorische wijze
kan hij er wonen en werken. Het ver
lies van 27 schilderijen, waaronder
zijn Westfriese collectie, heeft hij nog
met verwerkt, maar pleister op de
wonde is wellicht dat een familielid de
schilderijen vorig week allemaal heeft
gefotografeerd. En doordat een an
der deel van zijn werk elders was
ondergebracht, ziet het er naar uit dat
de tentoonstelling die hij op 7 juli zou
houden toch door kan gaan.
Ondanks protest van de WD-frac-
tie heeft de gemeenteraad gisteren
besloten dat uitbreiding van het
bedrijventerrein bij De Cocksdorp
aan de Langeveldstraat zal plaats
vinden. Volgens wethouder Daan
Schilling wogen de voordelen van
deze locatie zwaarder dan de pro
testen van Durpers.
'Wij blijven principieel. De plaatselijke
bevolking wil het niet dus wij kiezen
voor de noordelijke optie', zei Maria
van der Spek namens de WD.
Schilling reageerde: 'De dorps-
commissie drong sterk aan op de
noordelijke optie. Grond kopen durf
den we niet, dus hebben we advies
aan de provincie gevraagd. Die ver
leende geen medewerking. Aan die
mening moet je wel waarde hechten,
dus is gekozen voor de westelijke
locatie. Je kan kleine ambachtelijke
bedrijfjes nou eenmaal niet naar het
bedrijventerrein in Oudeschild verwij
zen. Dat er bezwaren komen is onver
mijdelijk. Bewoners die altijd uitzicht
op de vuurtoren hebben gehad zul
len begrijpelijk boos zijn.' Arthur
Oosterbaan (Groenlinks) was het
eens met Schilling: 'Ik kan er niet bij
dat dorpsgenoten elkaar blijven frus
treren. ik wil opkomen voor de men
sen die het bedrijventerrein zo graag
willen.'
professionele organisatie wordt met
vaste hoog gekwalificeerde mede
werkers en mogelijk een kantoor in
Leeuwarden. De nadere uitwerking
van dit idee is in handen gelegd van
de vijf gemeentesecretarissen, ge
steund door een begeleidingsgroep,
een externe deskundige en de voor
zitter van het OOW. Binnen twee jaar
moet duidelijk worden op welke ter
reinen er zal worden samengewerkt
en hoe alles in de praktijk zal draaien.
Mogelijk zullen de kosten voor de
betrokken gemeenten nog wat lager
uitvallen als het lukt om voor deze
operatie subsidie los te krijgen. Hoe
de kosten verdeeld zullen worden als
de organisatie eenmaal draait, is nog
punt van discussie Gelijkelijk om
slaan over de eilanden is niet recht
vaardig. Ook het aantal inwoners van
de betrokken eilanden zal een rol
spelen.
Als het samenwerkingsorgaan
nieuwe stijl er eenmaal is, is het denk
baar dat de eilanden de bestaande
samenwerking met andere gemeen
ten (zoals Texel die heeft met andere
gemeenten in de Noordkop) herzien.
Binnenkort komt er een kerk te
koop. En wat voor een kerk! Een
kerk met geschiedenis, een kerk
waarvan de muren verhalen kun
nen vertellen die de fantasie van
Andersen zullen overtreffen. Een
Godshuis met veel God en zeer
veel interpretatie. En ergens woont
een slang die op subtiele wijze de
gemoederen in beweging heeft
gebracht. En dat ook nog in een
bijbeldnftig dorp, een fossiel aan
het wad, schoongeboend en
schitterend in de verf gezet. Bereid
tot veranderingen. 'Alles woelt hier
om verandering', zongen wij ooit.
Ik verkneuter mij op de makelaars
advertentie. Hoe prijs je zo'n ge
weldig object aan? Welke project
ontwikkelaars storten zich op deze
wonderbaarlijke visvangst? Welke
jeugd zal zich verheugen in een
ontkerkelijkt jeugdgebouw? Of
moet de grote grijze golf er een ge
zamenlijke computerruimte in
bouwen? Tenslotte moeten ook zij
van de straat worden gehouden.
Wat voor duiten gaat dit gebouw
opbrengen en in wat voor kerken-
zakjes komen deze duiten dan
weer terecht? Want we gaan weer
samen op weg. Wie verdeelt deze
duiten? De slang?
Ik moet vaak aan God denken. Ik
ben zeer aan hemhaar verknocht.
Ik zie hemhaar zich handenwrin
gend en glimlachend over de mie
renhoop buigen en verrukt uitroe
pen: 'Oh kijk nou, kijk nou, ze gaan
het wéér proberen.' Er dwarrelen
wat engelen een paar verdiepin
gen lager om poolshoogte te ne
men en eentje daarvan roept vro-
lijk: 'Waarom gaan de katholieken
ook niet gelijk mee, samen is toch
samen nietwaar?' 'Jij schoffie, jij
klein liederlijk loedertje, engelen
bengeltje, hoe durf je. We hebben
het over Gereformeerden en Her
vormden, hoor je mij en als die
samen de oorlog winnen, dan is er
minder oorlog. Je moet nooit te
veel willen.'
'Ik dacht voor de praktische ver
koop enzo', zucht het engelen
bengeltje. 'Geloven en praktische
verkoop slapen niet op één kus
sen', bromt God goedmoedig.
'Dompie.'
Ik ben weer klein. Ik staar naar de
mensen in 'onze' kerk, die niet
naar het Heilig Avondmaal mogen
gaan. Ze gaan dus niet. Ze blijven
zitten. Ik weet wie het zijn. Ze heb
ben iets op hun kerfstok. Ik weet
met wat een kerfstok is. Ik weet
met wat ze hebben gedaan. Iets
wat in de ogen van de dominee en
de ouderlingen niet 'goed' is. Ik
weet niet wat goed is. Ik zeur mijn
vader zijn oren van zijn hoofd. Wat
hebben ze gedaan? Wie maakt uit
wat goed is? Voor God is toch ie
dereen goed? Mijn vader zegt ont
wijkend dat de kerk een mensen
zaak is, dat God wat anders is en
dat geloven in God weer wat an
ders is. Ik knik, ik houd zielsveel
van de mensen die niet naar het
Heilig Avondmaal mogen gaan. Ik
hoor wat schuldbelijdenis doen is.
Een jong stel komt vertellen dat de
vrouw in verwachting is, met ge
trouwd. Dus de zwaarden van de
kerkenraad worden geheven.
Geen toegang tot het Heilig
Avondmaal! Wel schuldbelijdenis
voor de hele goegemeente. Het
jonge stel verschijnt opnieuw voor
de dominee. Er is goed nieuws,
dominee, het is doorgebroken. We
hebben ons vergist! De dominee is
goedmoedig, hij preekt over liefde
en vergeving. Alles sal reg kom.
Het jonge stel straalt. En ergens
glimlacht God En ik wifweten wat
er doorgebroken is.
Ik ben iets groter. Ik maak mijn eer
ste dienst mee in de Nötre Dame
in Parijs. Een vrolijke dienst, met
veel toeters en bellen, kleurige
gewaden en uitbundige kwasten.
In het kerkpad spelen de kinderen
gewoon onder het afgeraffelde
preekje, ze rennen zelfs. Heel
zachtjes sluip ik uit de bank, ik
voeg me in de rij rennende benen.
Ik verwacht een stevige strafmaat
regel. Maar er gebeurt niets. Er
wordt zelfs hardop gelachen. Er is
zeer veel muziek, er komen kleine
jongetjes met witte lappen om.
Deze kerk is een toneelstuk. Thuis
verklaar ik katholiek te willen wor
den.
Maar de maandag daarop vecht ik
weer mee, de protestantse school
tegen de katholieke school. We
gooien zonder onderscheid met
dezelfde straatstenen. Soms moet
ik een omweg nemen omdat ik al
leen niet langs die school durf te
gaan. Het heeft 150 jaar geduurd
in Oosterend. Wat is tijd?
Dana Rover
DINSDAG 19 JUNI 2001
Mevrouw Aaltje Rozendaal-Plaatsman hijst de speciale poldervlag
Agrariërs uit Het Noorden analyseren op een oude kaart van vóór de inpoldering de kreken, die ze nu nog kunnen herkennen in hun
land. (Foto's Gerard hmmermanj
Naast nostalgie, was er ook vertier,
dat zich vooral buiten afspeelde. Voor
de jeugd waren er allerlei spelletjes,
zoals een skelterrace, er kon een
kunstkoe worden gemolken en ander
vertier. Nadat de weergoden zich
zondagmorgen hadden uitgeleefd,
hielden die zich 's middags redelijk
gedeisd. Lody van der Wulp blaast de taptoe.
Noordwijk aan de Schorrenweg.
In de feesttent was het een gezellig
samenzijn en soms weerzien van
bewoners die elkaar lange tijd niet
hadden gezien. Het organisatie
comité had alles in het werk gesteld
om de reünie compleet te maken, dus
er werd flink bijgepraat. Vooral bij de
tentoonstelling van oude foto's, kaar
ten, krantenartikelen en noem maar
op. Elke afbeelding bood wel stof tot
gesprek, zoals een oude kaart van
vóór de inpoldering, waarop de
Noorderwaard met zijn uitlopers was
te zien. Voor landbouwers was het
een feest van herkenning, want in hun
akkers konden ze uit de samenstel
ling en van de grond afleiden waar de
kreken hadden gelopen. Een foto van
een met ijsschotsen bedekte dijk
herinnerde aan de strenge winter van
1963, toen kruiend ijs uit zee de pol
der in kwam. Vanzelfsprekend was
een afbeelding van de molen, maar
wat die bijzonder maakte was dat de
befaamde vogelwachter Teun (De
Pettemer) Brouwer ervoor poseerde.
Opmerkelijk was ook de foto van
Jaap Boon van de Stuifweg, die ooit
in de Texelse Courant poseerde toen
een walrus de Texelse oostkust aan
deed Boon is weliswaar met de
oudste bewoner van Het Noorden,
maar als geboren en getogen polder
bewoners ma hij zich met recht een
polderveteraan noemen. Mannen die
in hun leven een grote ontwikkeling
aan zich voorbij hebben zien gaan,
van de tijd dat het wier nog met de
hand werd gemaaid, tot de geavan
ceerde landbouwmechanisatie anno
2001een tijd waarin akkerbouwers
er in slagen met dezelfde mankracht
elk jaar tien procent meer werk te
verzetten. Mits de weergoden het
toelaten, en die manifesteerden zich
in Het Noorden zondagmorgen op
een bijzondere manier. Onze weer-
rapporteur meldt dat er in de regen
meter van Avanti 12 mm viel, bij Wim
Timmer 39, terwijl bij Grietjeshoeve
de meter zelfs overstroomde. En dat
allemaal in één polder.
Weliswaar geeft elk jaar een flink aantal melkveehouders de pijp aan Maarten, deze jon
gedame heeft het melken al aardig onder de knie.
ptVTrrV
De jongste polderbewoners, de tweeling Gerrit en Hannes Eelman.