Wijsheden verschillen, maar beleving hetzelfde 'huiswonende oudere drinkt koffie en kaart in het verzorgingshuis Ijsbaan decor slagbaltoernooi scholen Eerste krop sla geeft volkstuinder een kick TEXELSE /couRANT Wat ik zeggen wou.. Windenergie: feiten of fouten? Overbruggingszorg rem op wachtlijst Overdracht haven rijk naar gemeente een hele puzzel Niets mis VRIJDAG 29 JUNI 2001 Ml Niet alleen de ""wouw Hannle WitJ. ï,en recreatiezaal van de Gollards rond met het voorjaar je eerste krop sla igsten of de eerste zelfgeteetde oege aardappels met peultjes en artelen op tafel te zetten. Dat iett gewoon een kick.' Voor ilkstuinder Luc van Lubek is zijn oene domein aan de rand van De ars ook een stuk ontspanning en leiding- Op de vier volkstuin- implexen rond Den Burg wordt patste dagen opmerkelijk veel Ischoffeld en gewied. Het heeft es te maken met de open dag die orgen, van 11.00 tot 15.00 uur, ordt gehouden. >n rondje langs de tuinen aan de 'nd van De Mars leert dat volks- inders een kleurrijk categone is. Van ibek: 'Al die verschillende mensen er. Daar kan ik intens van genieten. Cn praatje met elkaar en zelfs elkaar TZ|]n tijd een hak zetten, het is echt Én sociaal gebeuren. Met buurman laatsman bijvoorbeeld. Ik zeg dan: jaaf lil maar. dan schoffel ik wel fant anders gebeurt er natuurlijk Tets.' Volkstuinen is niet aan leeftijd tbonden. In het aangrenzende ïldje hanteert Jan Blom zijn schof- E. Tuinieren houdt je jong. Hij moet Jker een jaar 85 zijn. Moet je hem |w kwiek zien lopen.' Vitaal of met, E vergrijzing heeft er aardig toege- Jagen. 'Gelukkig is er de laatste ja- In ook jonge aanwas, bijvoorbeeld i groep vrouwen die met elkaar In tuin hebben. Een gunstige ont- pkkeling.' Biologisch Ing geleerd oud gedaan, is het de- les van Van Lubek. 'Als boerenzoon ld ik op mijn derde al een tuin, van En vierkante meter dan. Net als mijn pee oudere broers. Later deed ik iet mijn moeder samen de tuin op de Eerderi). We waren er altijd mee be- ]g. En toen ik trouwde en verhuisde Jeb ik meteen een volkstuin geno ten. Vanaf dat moment ben ik het lologisch-dynamisch gaan doen, igenwoordig zou je het ecotuimeren lemen. Heel anders dan ik thuis jewend was, want zodra we luizen jagen, ging de DDT er overheen. ien later bleek dat het ongezond Ipul was, ben ik er rigoureus mee istopt. Er zijn ook andere manieren. Öp biologische werkwijze kun héél wat ongedierte uit de groente hou- m. Ik gebruik ook geen kunstmest', lijst hij naar zijn schuurtje, waar de jakken bloed- en beendermeel, kalk Inandere organische mest staan. 'En jgebruik koemest. Dat is niet hele- jiaal volgens de ecologische regels, jant ik geloof dat de betreffende rehouder niet biologisch boert. Als jchtere boerenzoon ben ik welis- ïrgeen antroposoof, bij het zaaien lig ik weLe.en beetje de biologische saikalender, die rekening houdt met testanden van de planeten. Om de [wloed te testen heb ik de proef op Ie som genomen. Ik zaaide radijsjes ii de goede periode en in de ver leerde. In die in de verkeerde periode aren gezaaid zat ongedierte, en in jet andere veldje zat niets. Maar ik [geloof met in alles, want er zijn ook Hingen die mislukken. Maar dat heeft ifkevolkstuinder.' Aan tegenslagen is hij wel gewend. 'Ik heb stokslabonen gezaaid, maar het was slecht zaad. Andere bonen stonden op een slechte plek en die heb ik opnieuw moeten zaaien.' Handigheidjes 'Een enkel rupsje of luisje zal ik met verjagen, maar het moet niet te gek worden. Want ik teel groenten en geen ongedierte.' Hij kent heel wat handigheidjes. Geplukt onkruid drapeert hij rond de koolplanten. Deels als bemesting, maar vooral om te voorkomen dat de larve van de koolvlieg zich een weg door de plan ten vreet. De wijsheden verschillen dierte opvreten. In de tuin van Van Lubek geen grote velden met soortgelijke groenten, maar in elke rij een ander soort. Dat heeft zo zijn reden. 'De afrikaantjes tussen de prei zijn om de preivlieg op afstand te houden. Bij wortels plant ik knoflook, om de wortelvlieg weg te houden. En dille bij tuinbonen, want dat moet de luis op afstand houden. Maar je ziet het wel, er zitten evengoed wat zwarte luizen in.' De combinaties maken de tuin van Van Lubek aan de buitenkant van De Mars tot een bont geheel van groenten en kleuren. Niet alles in lange rechte regels, maar ook voor anderen. Later zei ik dat ze die zelf maar moesten komen plukken, maar dat doen de meeste dus niet.' Vogels De zonnebloemen staan er ten be hoeve van de vogels, die de pitten mogen opvreten. 'Kleine zangvogels zijn belangrijk, want die eten weer ongedierte. Bovendien eten ze zaad en die vallen dan weer op de grond en daar groeien het jaar erop de mooiste planten uit. Kijk hier die goudsbloemen tussen de groente. Die zijn er vanzelf gekomen. Te mooi om af te schoffelen. Niet elk onkruidje dat de kop op steekt, is voor de Volkstumders Luc van Lubek en Kees Witte maken de tuin op orde voor de open dag van morgen. overigens per tuinder. Een ander plaatst papieren kragen rond de kool- plant of legt een plankje naast de plant. De theorie is dat daar duizend poten en andere beestjes onder krui pen, die de eitjes van de vlieg opeten. Het overgieten met brandnetelsap, het versnipperen van bieslook over de planten of het strooien van as is een andere beproefde maatregel. Ondanks deze maatregelen ontbre ken er in de rij nogal wat koolplanten. 'Ik heb dit jaar vroeg geplant en het onkruid er te laat bij gelegd. De kool- vlieg heeft dit jaar flink huis gehouden.' Dezelfde biologische bestrijdingsmethoden zet hij ook in om de vliegen uit de wortels te hou den. Om de insecten uit de appelbo men te weren, heeft Van Lubek er stenen potjes in gehangen, die zijn gevuld met stro. Achterliggende ge dachte is dat er allerlei beestjes in kruipen, die het schadelijke onge in ronde motieven. 'Ik zet hier en daar wat, net zoals het me uitkomt.' Voor de preiplantjes heeft hij diep gat gestoken, zodat er een lange witte schacht aan groeit. Verderop rijtjes groenlof, raapstelen, bonen en peulen. Aan de bessenbomen han gen bijna rijpe rode trossen. Anderen zijn pas in augustus klaar. 'Een gewild soort, waarvan ze hier bijna allemaal stekkies willen hebben.' Ik heb van alles een redelijke variatie, maar door de koude is alles later. Dat zijn de appelbomen, ik hou van die ouwe soorten als notaris- en sterappel, maar ook een gangbare als goudrenette.' Variatie ook in tijd. Eerst spinazie, dan snijbiet of raap stelen, die doen we rauw in een stamppot met spek erbij of gehakt. Sla moet je spreiden, want anders zit je eronder begraven. Vroeger was ik zo gek dat ik zelfs snijbonen plukte schoffel, al moet het ook weer met in het zaad schieten, want het doel is om groente te telen, geen onkruid.' Als een topjaar zal 2001 voor de volkstuinders niet de geschiedenis in gaan. 'Te droog', kijkt Kees Witte hoopvol omhoog. 'Het spinaziezaad is niet eens gekiemd. Aardbeien heb ben rond deze tijd water nodig, maar geen druppie hoor.' Van Lubek: 'En dan te bedenken dat in polder Het Noorden in korte tijd het regenglas overstroomde. Dan komen wij er maar bekaaid af. Toch staat het ge was er niet slecht bij. In de onder grond zit wel water. Dat kan ook niet anders na zo'n winter.' Na de gedwongen verhuizing van de Hollewal, heeft Witte een nieuwe stek aan de overzijde van de Pontweg gevonden. Hij tuiniert er op de tradi tionele wijze. 'Het onkruid krijgt bij mij geen kans. Ik houd brede rijen tussen de regels, zodat ik snel de schoffel erdoor kan halen. Daarna op knietjes om het resterende onkruid weg te plukken, tot het helemaal schoon is. Sommige mensen vinden onkruid wieden een verschrikking, maar ik vind het heerlijk ontspannend. Je hoeft nergens aan te denken, al moet ie natuurlijk wel opletten dat je niet de verkeerde plantjes plukt. Want als ze zo klein zijn, dan lijkt het allemaal pre cies op elkaar.' Ongedierte krijgt bij Witte geen kans. 'Als het nodig is, dan spuit ik. Tegen de luis en tegen de aardappelziekte. En bij de wortels wat spul tegen de maden. Zo mm mogelijk hoor, want eigenlijk wil ik het niet. Maar ik zaai met voor de beestjes, maar om er wat vanaf te halen.' Bijzonder scherp ziet de volks- tuindersverenigmg toe op het optre den van de aardappelziekte, de schimmel die ook tomaten kan aan tasten. 'Dat kan een plaag zijn. Er zijn tuinders die ertegen spuiten. Zelf teel ik rassen die ongevoelig zijn Maar wie het heeft moet direct het loof eraf halen. Want het is zó besmettelijk.' Witte: 'Mijn tomaten zijn verknoeid door een perceel aardappelen van de buurman. Zonde. Maar ook tegen over de professionele aardappel telers kunnen we het niet maken.' Vrouwen De volkstuindersvereniging telt een goeie 125 leden. De volkstuinen bij De Mars zijn als zodanig bestemd, maar dat is geen garantie dat ze niet zullen verdwijnen. Van Lubek: 'De gemeente wilde deze hele locatie achter De Mars eigenlijk in oostelijke richting opschuiven. Dat ze toch hier mogen blijven, daar zijn we heel blij mee. Bovendien is zo'n groene ruimte temidden van de bebouwing zo gek nog niet. Natuurlijk staan er wel eens wat schuurtjes die met zo fraai zijn, maar als vereniging probe ren we het storend effect zo veel mogelijk te beperken. Geen opval lende kleuren, niet te groot en de buurman niet in de schaduw zetten. Maar verdwijnen doen ze met, want volkstuinen en boefjes zijn onlosma kelijk met elkaar verbonden.' Met tuinders is volgens beiden best te praten. Van Lubek: 'Overal zag je afscheidingen van asbest en dat heb ben we met z'n allen weg gehaald. Want het zou mij en anderen geen lekker gevoel geven als dat er nog zou staan.' Wel zo'n fraai gezicht voor degenen die morgen een kijkje willen nemen bij de volkstumders. Een open dag die voor het eerst wordt gehouden en bedoeld is om mensen kennis te la ten nemen van de hobby van de volkstuinders, die gaarne tot een praatje bereid zijn. Men is morgen welkom in de complexen bij De Mars, bij het zwembad, bij Connexion en over de Pontweg. Tekst en foto Gerard Timmerman Bnttco van kun Builen rcmv.vixeikLjUed van óc radactie Sinds het eerste verhaal van Piet Wit zijn er drie opmerkelijke feiten te no teren. Minister Pronk heeft zijn NMP- 4 gepubliceerd, waarin de noodzaak van duurzame energie weer eens overduidelijk wordt aangetoond. In Duitsland werd tussen de regering en de energiesector een overeenkomst getekend over sluiting (op termijn) van alle kerncentrales en voor groot schalige investeringen in windenergie op korte termijn. De inwoners van Texel hebben zich door het KNMI uit gebreid kunnen laten informeren over het klimaatprobleem. Niet geweest? Kijk op hun website www.knmi.nl en klik op voorlichting Intussen blijft de antiwind-lobby de bijdrage van windenergie kleineren. Die integrale visie op het klimaat probleem ontbreekt bij de antiwind- lobby. Een werkelijk alternatief wordt niet aangereikt. Ook hun goeroe Halkema kon voor de IKON-TV niet meer uitbrengen dan wat gestamel over 'zoeken naar alternatieven'. Als alternatief voor windenergie bedoelt hij kernenergie maar daarmee scoor je niet. dus dat verzwijgt hij. De antiwind-lobby bestaat geheel uit buitenstaanders die niet bij de hui dige ontwikkelingen betrokken zijn. Ook de beurs 'Sustain 2001', die begin mei in de RAI werd gehouden, is geheel aan hen voorbijgegaan. Shell was daar prominent deelnemer met zon èn wind. Shell's wind- manager Huub den Rooijen heeft aangekondigd dat Shell een grote speler in windenergie wil worden. In middels investeert Shell in een 50 MW windpark in Wyoming (USA) en bereidt een plan van 90 MW voor in Engeland. Sommige fouten van de antiwind- lobby zijn wel erg in het oog sprin gend. Dr. Jansen uit Schagen maakt al van zijn eerste 'feit' een fout met een factor 9! Nederland gebruikt 900 miljard kWh per jaar zegt hij. Kort geleden meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat Neder land in het jaar 2000 voor het eerst de 100 miljard kWh overschreden had. Moet ik dan nog verder lezen? Deze fout haalt al zijn volgende argumen ten onderuit. Het 'kritisch platform' zou iets meer aan zelfkntiek kunnen doen. Volgens de kromme redenering van Dr. Jansen leveren de Oudeschilder molens slechts energie voor 43 inwo ners. Denkt hij nou echt dat energie bedrijven daarvoor zoveel moeite doen? De gemiddelde inwoner ge bruikt volgens hem 56.000 kWh per jaar. Per huishouden is dat een kleine 150.000 kWh. Dat is een factor 60 meer dan wij thuis. Geen wonder dat NUON zo gul is met zonne-panelen op Texel. Ze verdienen een vermogen aan die eilanders! Jansen twijfelt zelfs of windenergie nog wel netto energie levert. Volgens deskundigen van het ECN verdient |lndelrenezaal, de recreatieruimte fan de Gollards zie je de laatste tijd leeds meer gezichten van oude- Jen die er niet wonen. Onder het [jenot van een kopje koffie wisse len ze de laatste nieuwtjes uit met leftijdgenoten die er wél wonen. Zo horen die ook nog eens water tr buiten gebeurt. De mensen van puiten' eten soms een hapje mee 1 leggen een kaartje. Dat kan [doordat niet-bewoners sinds en kele maanden overdag,zeven da- Utninde week, welkom zijn in het Zorgcentrum. Een handreiking paar ouderen die eigenlijk nog 'te fn9' zijn voor de Gollards, of voor fcie nog geen plaats is. F" gezellig praatje bij de koffie, met •kaar het nieuws uit de krant door nemen. een spelletje kaart of samen een maaltijd nuttigen. Hij lijken van zelfsprekende dingen, maar voor héél wat ouderen die alleen thuis wonen is het niet weggelegd. Maar oude bomen moet je niet verplanten, wordt gezegd, dus stellen velen de gang naar het zorgcentrum zo lang moge lijk uit. En is iemand er wel aan toe, dan is er nog een wachtlijst van zo'n 35 mensen. Maar wat als de nog op zichzelf wonende oudere eigenlijk met meer in staat is goed voor zich zelf te zorgen? Een kamer in het zorg centrum kan een optie zijn, maar dat betekent dat de oudere Texelaar de vertrouwde woon- en maatschappe lijke omgeving moet inruilen voor een nieuw stek waar hij of zij gevoelsma tig nog niet aan toe hoeft te zijn. Nu zijn thuiswonende en hulpbehoe vende ouderen doorgaans met hele maal op zichzelf aangewezen. De wijkverpleegster komt geregeld aan huis en familie, vrienden of bekenden (mantelzorg) steken de helpende hand toe en voor de inwendige mens is er tafeltje dek/e. Met de eerste le vensbehoefte van de zit het dus wel goed. Maar zo'n dag, die vaak in je eentje moet worden doorgebracht, kan best lang duren. En dat terwijl er in Den Burg een centrum is waar de ouderen elkaar gezelschap kunnen houden. Tot die conclusie kwam ook Zorgcentrum Texel, dat enkele maan den geleden met stille trom de term overbruggingszorg op het eiland in troduceerde. En die overbrugging geldt voor de periode nadat uit hun indicatie door het RIO (Regionaal In dicatie Orgaan) is gebleken dat de ouderen wel in aanmerking komen voor een plaatsje in de Gollards, maar dat er nog geen kamer vrij is. 'Tussen wonen in het zorgcentrum en thuis zijn veel tussenvormen mogelijk. Ouderen die in afwachting van een kamer zijn, zijn hier zeven dagen in de week welkom, om in de Irenezaal samen allerlei dingen te doen. Als dat overdag steeds vaker te vinden. •oners, ook thuiswonende ouderen (Folo Gorard Timmerman) nodig is worden ze gehaald en thuis gebracht. Ze hebben hier een leuke dag en het voordeel is dat burgen, familie, vrienden en andere verzor gers worden ontlast. En het is een wat meer geleidelijke overgang naar een vaste plek in het zorgcentrum. Het leuke is dat er contacten ont staan tussen degenen van buiten en de bewoners van het verzorgings tehuis. Hun leefwereld wordt ver groot, terwijl de mensen die thuis wonen de aanspraak hebben die ze thuis missen.' De overbruggingszorg, waarvoor De Gollards extra gastvrouwen en activiteitenbegeleiders heeft ingezet, draait nu een paar maanden en steeds meer ouderen weten het te huis aan De Zes overdag te vinden. Reden voor het zorgcentrum om een aanvraag de deur uit te doen, voor extra formatieplaatsen die het moge lijk maken om thuiswonende ouderen zorg te bieden die verder gaat dan het schenken van een kopje koffie en het begeleiden van activiteiten. Of die service er komt, wordt in de loop van het jaar duidelijk. Om ouderen langer thuis te kunnen laten wonen, voert het zorgcentrum gesprekken met de Stichting Wonen Texel over de moge lijkheden voor de bouw van aange paste woningen, met name in de buitendorpen. Het streven is om te komen tot een situatie dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen, tot de persoon in kwestie beter af is in De Gollards of het Verpleeghuis. Veranderingen in de vraag naar zorg hebben voor het zorgcentrum ook interne gevolgen. In het verleden maakte de directie een strategisch plan, beleid dus dat van bovenaf werd gevormd Dat gaat veranderen. Medewerkers discussiëren aan de hand van stellingen over allerlei zorg- zaken. Bijvoorbeeld over de gevolgen van het geven van thuiszorg en welke voorzieningen het zorgcentrum daar voor moet treffen. Gisteren vond de laatste van drie workshops plaats, waaruit in grote lijnen valt af te leiden dat de mensen in de zorg kunnen in stemmen met de ingezette lijn, die het langer thuis wonen stimuleert. Er wordt meegepraat en meegedacht, onder andere over de opleidingen die in de toekomstige zorg nodig zijn. Rijkswaterstaat en de gemeente zijn er een half jaar voor de ge plande overdracht van de haven in Oudeschild nog niet uit welke be dragen hiermee zijn gemoeid en welke rekenmethodiek moet wor den gehanteerd. Een heel gepuz- zel, want kleine verschillen in de methodiek kunnen grote financiële gevolgen hebben. Uitgangspunt voor het college is dat de ge meente niet moet toeleggen op de exploitatie. Onderhandelaars van de gemeente en RWS gaan eens in de anderhalve maand met elkaar om de tafel, om te proberen overeenstemming te krijgen over de overdracht van de haven. Vast staat dat de gemeente geld krijgt van het njk, maar over het bedrag zijn de partijen het nog met eens. De hoogte hangt met name af van de toekomstige gevolgen van de huidige staat van onderhoud van de haven. RWS heeft hierover een rapport laten opmaken door Bureau Oranjewoud en de gemeente heeft een andere bedrijf een contra expertise laten maken. Daarbij kwamen verschillen naar voren, die in de onderhandelm- een windturbine de energie die hij voor zijn fabricage nodig heeft in één winter terug. Heeft windenergie zoveel oppervlak nodig? Windenergie is juist een prachtig voorbeeld van dubbel grondgebruik. Er is niet veel meer nodig dan de diameter van de mast. Koeien en schapen kunnen er rustig onder grazen en alle akkerbouw producten groeien er onder als kool. Vogels broeden zelfs in onze molens. De gezamenlijke Milieufederaties en de Stichting Natuur en Milieu hebben berekend dat er in Nederland moge lijkheden genoeg zijn voor de ten doel gestelde 1500 MW op het land, zon der Nederland daarmee vol te zetten. Sommige mensen redeneren merk waardig verschillend als het gaat over het nut van subsidie. Omdat wind energie zich niet zonder subsidie kon ontwikkelen deugt de techniek niet, maar over subsidie op zonne-enengie niets dan goeds. Het probleem is dus blijkbaar niet de subsidie. Dat sommige mensen windturbines niet mooi vinden is begrijpelijk. Nieuwe ontwikkelingen worden vaak gewantrouwd. Zo ook de windmo lens van vroeger. Altijd zullen er men sen blijven die niet open staan voor ontwikkelingen waarmee men met is opgegroeid. Ze kunnen de ontwikke lingen hooguit remmen, maar niet tegenhouden. Een 'economisch specialist' die het verschil niet begrijpt (terwijl ik dat toch toelichtte) tussen een toege kende subsidie en een in de markt verworven bijdrage uit een tender moet niet concluderen dat ik mezelf tegenspreek, maar moet zich beter laten informeren. Wie de feiten over windenergie wil weten kijkt op onze website, met - speciaal voor de lezers van de Texelse Courant - een foto van Shell op 'Sustain 2001' Cees Bakker www.kennemerwind.nl Eén keer gaat Bakker feitelijk op mijn getallen in. Nederland zou niet 900 miljard kWu per jaar gebruiken, maar slechts 100 miljard kWu. Maar Bak ker heeft niet goed gelezen, niet in mijn tekst en niet in het CBS-bericht. Ik spreek over het totale energie gebruik, dus met alleen over elektri citeit, maar ook over gas en olie. De 100 kWu van het CBS (ik heb het op de CBS website nog even nageke ken) betreffen alleen het nationale elektriciteitsverbruik en dat is onge veer 10% van het totale energie gebruik. Het huishoudelijke elektriciteitsgebruik is, zoals in mijn artikeltje staat, nóg eens tien keer zo klein: ongeveer 1% van het energie gebruik. Bij Bakker thuis is dat 1/60 of 1.7%, dat klopt wel. Er is dus niets mis met mijn getallen, noch met die van het CBS en zelfs niet met die van Bakker. Conclusie: windenergie kan niets betekenen voor de oplossing van de C02-problematiek. Overigens was het bekijken van de website van Kennemerwind voor mij een teleurstelling want er was geen enkel getal over het nut van wind energie te vinden. Dr Fred Jansen Schagen. Discussie gesloten - red. gen moeten worden meegenomen. Wethouder Bakker gaf tijdens de begrotingsvergadering aan dat het eigendom van de haven de gemeente geen tonnen per jaar mag kosten. Hij hoopt tegen het eind van het jaar het resultaat van de onderhandelingen te kunnen voorleggen aan de raad. Leerlingen van de Texelse basis- scholieren vermaakten zich woens dag en donderdag op het jaarlijkse slagbaltoernooi, dat werd gehouden op het terrein achter De Akker in Oosterend en op de ijsbaan in Den Burg. Woensdag leed de vreugde enigszins onder het sombere weer. maar de schade bleef beperkt tot één buitje. Gisteren konden de truien uit. In Oosterend trok het thuisfront aan het langste eind. Er werd gespeeld in twee poules: noordelijk Texel en de rest van het eiland. Van de negen ploegen die het noordelijk deel afvaardigde, eindigden De Akker 1 en 2 op de eerste en tweede plaats en Durperhonk als derde. Van de teams beneden de Ruigendijk bleek De Fontein 2 de sterkste. Tweede werd de Kompasschool en derde Fontein 3. De organisatie was in handen van de vakleerkrachten lichamelijke op voeding Texel. Op de foto strijden de Lubertischool en de Vrije School te gen elkaar. (Foto Gerard Timmerman)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2001 | | pagina 7