t)ngeloof over bergen
VOC-schip Sri Lanka
Texelaar won zeilrace van
Noorwegen naar Denemarken
'Bedrijfsover dracht: tijdig
beginnen met plannen maken
m/e hebben ook zulke wrakken voor de kust'
Twee miljoen gulden voor bergen VOC-schip
Haastige spoed is zelden goed
pontane oefening van strandwachten
trenderpop zoekt
oud-muzikanten
Zedenzaak
Riolering
Bouw mast
stilgelegd
Vrouw gewond
na val van fiets
Rabobank
TEXELSE
COURANT
ZEG FLIP5EN.HEB DE NOG
l MEER "i'DKEN IN DE KAST"
hl'DN DE BONDEN LEKf
NEE BAPsT ALLEEN 2 FIETSEN
UIT 1662 .MAAR VOLGEN6 m
WWWTEXELCBRTOON. WWEE,. NL
het strand bij De Koog heerste
dagochtend even paniek. Drie va-
fiegangers op zogenoemde
Jyboards waren in de branding ter
igtevan de Badweg in moeilijkhe-
geraakt. Terug op het strand
ek sprake van gekneusde ledema-
en onderkoeling en één van de
tchtoffers moest zelfs worden
eanimeerd. Er werd een ambu-
ce opgeroepen, dekens werden
«gesjouwd en drenkelingen ge-
Jstellend toegesproken. Het zag er
allemaal bedrieglijk echt uit, maar in
werkelijkheid betrof het een spontane
oefening van de strandwachten. Met
de vele bijna-verdrinkingsgevallen
van afgelopen weken nog vers in het
geheugen leek het hen belangrijk om
nogmaals alle details te oefenen. Van
de oefening ging ook een waarschu
wend effect uit. Voor veel mensen
blijft het maar moeilijk te begrijpen
dat de zee iets anders is dan een
groot zwembad.
(foto Como Timmer)
organisatie van Strenderpop is op
sknaar muzikanten (en hun even-
ilepartners) die ooit tijdens het fes-
il hebben opgetreden. De bedoe-
3 is om met z'n allen op zaterdag
sptember een barbecue te houden
het welbekende terreintje bij de
iziekms (aanvang 17.00 uur), om zo
te vieren dat het muziekfeest dit jaar
wordt de tiende keer wordt gehou
den. Deelnamekost ƒ10,-.Omdat het
onmogelijk is iedereen persoonlijk te
benaderen, worden geen uitnodigin
gen verstuurd. Aanmelden kan tot 25
augustus bij Willem Witte, tel.
318870, of Biem Vlaming, tel 318561
of 06-20480869 of via e-mail:
wwitte@hotmail.com. Opgave is ook
mogelijk tijdens het Strenderpop van
zaterdag aanstaande.
VERVOLG VAN PAGINA 1
niemand op de zitting aanwezig.
De beklaagde is een man zonder
vaste woon- of verblijfplaats, die er
van wordt verdacht zich in december
1999 op Texel door een zesjarig jon
getje onzedig te hebben laten betas
ten. Een jaar later zou datzelfde zich
hebben herhaald met twee jongens
van negen jaar. De man moet zich
ook verantwoorden voor een orale
verkrachting van een zesjarig jonge
tje in februari van dit jaar. De ernstig
ste delicten speelden zich op 12 juli
1999 af in Alkmaar, waar hij drie
vriendjes van acht zowel anaal als
oraal verkracht zou hebben. Volgens
advocaat Van Dijk zijn er meer slacht
offertjes, maar heeft het openbaar
ministerie niet alle zaken ten laste
gelegd. 'Justitie heeft gekozen voor
een selectie. De niet op de dagvaar
ding gekomen zaken hebben zich
allemaal afgespeeld op Texel', aldus
Van Dijk. De verdachte werd in fe
bruari van dit jaar in Schagen aange
houden voor een heel ander delict. Hij
probeerde er in een winkel te betalen
met een gestolen cheque.
Officier van justitie R. Stemhaus ver
zocht de rechtbank de zaak aan te
houden omdat de psychiaters die de
pedofiel hebben onderzocht niet tot
een eensluidend oordeel konden ko
men. Hij wil een nieuw onderzoek
naar de geestestoestand van de
man. Is hij schizofreen of niet? In eer
ste instantie was geadviseerd tbs met
voorwaarden op te leggen. Dit houdt
in dat de man vrijwillig meewerkt aan
een behandeling in (bijvoorbeeld)
psychiatrisch centrum Sint Willibrord
in Heiloo. De verdachte heeft echter
verklaard geen medicijnen te willen
innemen. 'Ik slik alleen medicijnen als
ik hoofd- of maagpijn heb. ik ga geen
VERVOLG VAN PAGINA 1
«t de het natuurbouwproject aldaar,
el de bewoners van het gebied
sft de gemeente inmiddels privaat-
dhtelijke overeenstemming bereikt
e' de betaling van ƒ6.000,- of
2000,- De bewoners van de
ssterweg worden binnenkort ook
inaderd. De gemeenteraad neemt
d spoed de wettelijk vereiste
'xostigingsbesluiten voor de twee
ibieden. Tegelijk wordt ook de ver-
dening op de heffing en invorderen
de genoemde baatbelasting
tstgesteld. Tevoren komt een en
der ter sprake in de eerstvolgende
nadering van de raadscommissie
""Financiën, Werken en Milieu.
Kwetsbaar
enolering van het buitengebied zal
dtendeels in persleiding met een
•«rsnee van 75 of 90 mm worden
flsvoerd. Bijna 140 kilometer zal
"ben aangelegd, naast ongeveer
- kilometer gewone vrij verval
ing, waarmee groepen dicht bij
dar staande percelen kunnen wor-
geclusterd. Het afvalwater van
se woningen komt via een gewone
«ten op één punt bij elkaar en
vandaar via de persleiding ver-
gepompt. In het persleidingnet
"ben totaal 370 rioolwaterpompen
genomen. Het net is zo uitgebreid
"inmazig dat vrijwel alle percelen
•Tien worden aangesloten. Slechts
'ieletientallen huizen blijven onbe-
'baar Deze 'intense' riolering is
nodig omdat Texel aan hoge eisen
moet voldoen wat de kwaliteit van het
oppervlaktewater betreft. Het groot
ste deel van het eiland geldt wegens
de natuur- en milieubelangen die daar
in het geding zijn als 'kwetsbaar'
(grootste deel van het oude land) en
'zeer kwetsbaar' (westelijke kust
strook en diverse natuurterreinen in
het oude land). Alleen de Prins
Hendrikpolder en de Eierlandse pol
der zijn 'niet kwetsbaar' en komen
daarom als laatste aan de beurt bij de
rioolaanleg.
Eigen zuivering
De eigenaars van de weinige perce
len die geen riool in de buurt krijgen
zouden een eigen rioolzuivering in
gebruik kunnen nemen. Die mogelijk
heid is er ook voor de andere panden
in het buitengebied, maar er moet
rekening mee worden gehouden dat
de kwaliteit van het gezuiverde wa
ter (effluent) dat zo'n IBA (Individuele
Behandeling Afvalwater) aflevert, aan
hoge eisen moet voldoen. Individuele
kleine zuiveringen zijn er in diverse
soorten, soms gecombineerd met
een helofietenfilter (vijver met net en
andere moerasplanten), maar het
probleem is dat dergelijke systemen
gevoelig zijn voor temperatuur
schommelingen, chemicalién en
vooral voor onregelmatige toestroom
van afvalwater. De bacterieflora stelt
zich in op een bepaald aanbod en laat
het afweten als er pieksgewijs (bij
voorbeeld door de aanwezigheid van
toeristen in de zomer) ineens veel
meer worden verwerkt.
Knelpunten
Bij de aanleg van de riolering zullen
ook de knelpunten in de bestaande
riolering worden opgelost, zoals de
Schorrenweg en Midden-Eierland.
Ook zal wat worden gedaan aan de
riooloverlopen die op 12 plaatsen in
de diverse dorpen op Texel staan. Bij
extreme regenval, waardoor het riool
overvol raakt, lozen die het teveel op
het oppervlaktewater. Dat betekent
dus dat incidenteel een flinke hoe
veelheid vuil water in de sloten te
rechtkomt. Het is gewenst om het
systeem zodanig aan te passen dat
dit zelden gebeurt. Om die reden zou
den twee overstorten in Oosterend
dicht moeten en zijn bij anderen aan
passingen nodig. Het in werking ko
men van de overstorten kan worden
tegengegaan door te voorkomen dat
veel regenwater in het riool terecht
komt, dus door het doorvoeren van
scheiding in de afvoerstelsels.
Telemetrie
Een rioolstelsel met persleidingen is
afhankelijk van de goede werking van
de pompen. Als een pomp het laat
afweten moet dat snel worden ge
constateerd zodat direct kan worden
ingegrepen. Bij de huidige riool
gemalen gaat een rode lamp branden
als er iets mis is. Niet altijd zit dat in
de pomp, want het licht betekent
slechts dat een bepaalde waterstand
is bereikt. In het nu aan te leggen sys
teem zal telemetrie worden toege
past. Met dit elektronisch systeem
kan op een centrale plek de goede
werking van het hele riool worden
gecontroleerd en is zonodig direct
ingriipen mogelijk. Nu er honderden
pompen bijkomen die allemaal on
derhoud en revisie nodig hebben zal
het onderhoudspersoneel moeten
worden uitgebreid.
andere pillen slikken om mij dingen te
laten doen of zeggen die ik niet wil.'
De officier overweegt nu de ver
dachte te laten observeren in het
Pieter Baancentrum in Utrecht, wat
minimaal zes weken duurt. Mogelijk
volgt dan wederom het advies om tbs
op te leggen, maar dan met dwang
verpleging.
De rechtbank besloot het verzoek
van de officier van justitie te honore
ren en de zaak terug te verwijzen naar
de rechter-commissaris. Die laat een
nieuw onderzoek instellen naar de
behandelbaarheid en de duur van de
geconstateerde ziektebeelden. De
zaak is aangehouden tot 30 oktober,
wanneer een nieuwe datum zal wor
den bepaald waarop de zaak inhou
delijk wordt behandeld. Als de ver
dachte naar het Pieter Baancentrum
gaat, waar een lange wachtlijst is, zal
de echte behandeling mogelijk pas
volgend jaar plaatsvinden.
De bouw van een antennemast aan
de Langeveldstraat in De Cocks-
dorp is zondagmiddag stilgelegd
door de gemeente. Telfort had nog
geen bouwvergunning.
Burgemeester Joke Geldorp maakte
dat dinsdagavond bekend tijdens de
raadsvergadering. Rond half vijf 's
middags moest de bouw gestaakt
worden. Een montagebedrijf had de
mast zaterdagavond al overeind ge
zet op het bedrijventerrein aan de
Langeveldstraat. Zondag werden
onder meer nog kabels aangesloten.
Een paar weken geleden legde de
gemeente de bouw ook al stil, omdat
bezwaren van omwonenden nog met
behandeld waren. Burgemeester en
wethouders verklaarden die vorige
week ongegrond. Het is niet duide
lijk wat er gebeurt met de mast.
Een 18-jarige vrouw uit Bemmel is
dinsdagmiddag gewond geraakt na
dat zij was gevallen met de fiets. Zij
zat achterop bij haar vriend, die met
hoge snelheid over de Badweg reed
Bij de kruising met de Ruijslaan
moest hij remmen voor een stil
staande auto, maar toen dit met lukte,
week hij uit en botste tegen een paal.
De vrouw kwam hierbij ten val en
raakte gewond aan een been. Zij is
met onbekend letsel overgebracht
naar de Medische Post in De Koog
Dennis van der Wilde aan het roer van de Stad Amsterdam.
Met een 62 meter lange driemaster
van Bergen (Noorwegen) naar
Esbjerg (Denemarken) zeilen en de
race na anderhalve week als eer
ste voltooien in een veld van hon
derd schepen. Dennis van der
Wilde uit Den Burg is volgens eigen
zeggen een prachtige ervaring rij
ker. Via zijn school, het Horizon
College te Alkmaar, had de twee
dejaars student Scheepsinterieur-
bouw de kans om op de Stad Am
sterdam The cutty sark tall Ships'
race mee te maken.
'Op het schip zijn 25 vaste mensen
aanwezig, daar kwamen rond de 60
trainees bij', vertelt Van der Wilde.
'Een deel was van het Horizon Col
lege, maar er waren ook mensen van
het Randstad Tempo Team, een paar
Amerikanen, Belgen en een Engels
man bij. Die hadden een prijsvraag
gewonnen en mochten daardoor
mee. Verder ging er een cameraploeg
van TV Noord-Holland mee.' In één
van de aparte journaals die eraan
werden gewijd legde Van der Wilde
onderweg uit waarom de andere
schepen op de Stad Amsterdam in
liepen en hoe dit kon worden voorko
men.
De race bestond uit twee delen, elk
met een verschillende bemanning.
Van der Wilde ging mee op de tweede
etappe. 'We moesten van Bergen
naar Esbjerg. Daarna gingen we nog
door naar Kopenhagen en vanuit
daar met de bus naar huis. De sche
pen waren verdeeld in dne catego
rieën, verdeeld naar het formaat en
het aantal masten. Wij voeren in de
A-klasse, met de meestemasten.'
Op het schip moest in de anderhalve
week soms stevig worden doorge
werkt. 'We werden onderverdeeld in
drie ploegen: de witte, blauwe en
rode wacht. Je moest steeds vier uur
werken, daarna had je acht uur vrij.
Het is vreemd dat je dan soms over
dag ligt te slapen. Eén ploeg moest
tijdens hun wacht ook alle klussen
doen. Het schip zeilende houden, in
de kombuis werken of koper poet
sen. Vaak viel het wel mee, maar
soms moesten alle wachten tegelijk
aan dek. We moesten het schip zo
veel mogelijk in dezelfde koers hou
den, maar als je moet veranderen is
het echt even buffelen. Alles gaat in
één keer om.'
Van der Wilde heeft niks van thuis
gemist tijdens de periode op de Stad
Amsterdam. 'Het is een heel luxe
schip, er werden zelfs films vertoond.
Het enige dat je mankeert is je vrij
heid. Het is raar dat je met 85 men
sen op één schip zit en verder ner
gens heen kan. Ik had daar weinig
last van, maar ik weet dat anderen
soms even een momentje voor zich
zelf namen. Je mocht ook geen potje
bier pakken als je dat wilde. Dat was
wel jammer, maar ook logisch. Je kan
natuurlijk niet drinken tijdens het zei
len.'
'Het was natuurlijk een soort plezier
tochtje, maar ik heb ook veel geleerd.
Ik had bijvoorbeeld nog nooit gezeild.
Al die verschillende termen kende ik
helemaal niet. Gelukkig hebben we,
op een regenbuitje na, alleen maar
goed weer gehad.' Met zijn opleiding
als achtergrond zag Van der Wilde
toch enige mankementen aan de
Stad Amsterdam. 'Er lag een blok-
rooster op de grond waar het water
tussendoor zakte. Aan de zijkant was
gewoon een hoekje uitgezaagd. Dat
hadden ze gewoon slordig afgewerkt.
En zo waren er meer dingen, het
schip is vorig jaar in tijdnood afge
maakt.'
Als deelnemer van The cutty sark tall
Shipsrace had de Texelaar ook be
paalde privileges. 'Overal waar je
kwam was het openbaar vervoer gra
tis. Je kon overal zomaar in. Ik kreeg
uitnodigingen om op andere schepen
te kijken. Terwijl het publiek de boot
niet eens opmocht, kreeg ik een hele
rondleiding. Voor vertrek was er een
parade van alle schepen en na afloop
nog één met alle bemanningsleden.
Daarna was de prijsuitreiking en een
feest.' Ter herinnenng aan de race,
waarin de Stad Amsterdam eerste in
de A-klasse, eerste overall en eerste
finisher werd, kreeg Van der Wilde
een video over de bouw van het
schip. Daarnaast heeft hij zes pakken
foto's als aandenken. 'Het was hart
stikke mooi. Ik zou het zo weer doen.'
(IM ADVERTENTIE)
André Zijlmans. relatiebeheerder bedrijven Rabobank Texel
'Bedrijfsoverdracht is een complexe aangelegenheid. Niet
alleen spelen er tal van emoties, maar ook op juridisch, fis
caal en financieel terrein moet er heel wat geregeld worden.
U kunt dus niet vroeg genoeg beginnen met het maken van
een goed en doordacht plan Dat we u daarbij graag advise
ren en de coördinerende rol op ons nemen, spreekt voor
zich...'
Texel
Telefoon 0222 36 99 17
J
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 2001
s hebben hier ook twee wrakken
de VOC-tijd voor de kust liggen,
eer dan wat mee', reageert dui-
r en amateur-archeoloog Hans
Iman op het besluit van het ka-
iet om twee miljoen gulden be-
likbaar te stellen voor de
rging van een VOC-schip in Sri
ïka. 'Het stoort mij in hoge mate
l er zo weinig aandacht voor de
Ixelse Reede is.'
n van de VOC-wrakken waar
Iman zijn oog op heeft laten vallen
Ie Rob. 'Die is in januari 1640 in het
ff gekraakt Ik heb hem in 1985 ont-
it. We hebben er onder andere een
mzen kanon uitgehaald, dat nu in
Maritiem- en Juttersmuseum te
n is Een andere is de Lely. Deze
(ergaan in 1654 en gevonden in
37.' In totaal liggen er volgens
!man op de bodem van de Texelse
ede ongeveer tien van dit soort
C-schepen.
ioit hebben ze geld en nu is er
ug eens 2 miljoen. De aandacht is wel
echt. hoor. Ik zeg met dat het het
ld niet waard is om in Sri Lanka een
iip te bergen, maar de regering
ifl de wrakken voor de voordeur
ien. Ze geven twee miljoen gulden
aaneen schip in Indonesië. Als we
:o'n schip willen opduiken schat
dat we niet meer dan 20.000 gul-
nodig hebben. Ik heb het Neder-
DEN HAAG,
donderdag
Het kabinet gaat
een bedrag van bijna
2 miljoen gulden uit
trekken om in Sri
Lanlcn de opgraving
van het historische
VOC-schip doA vond
ster mogelijk te ma
ken.
Het uit 1659 date
rende schip dat in de
zeventiende eeuw in
de haven van Gallc is
gezonken dreigt verlo
ren te gaanzodat snel
uctie nodig is.
Doel is het schip op
te gravente conserve
ren cn vervolgens to
presenteren.
De voorwerpen die
in de Avondster wor
den gevonden zuilön
in hêlHational Mariti
me Museum in Galle
worden tentoonge
steld.
Tevens zal het geld
worden gebruikt om
Sri Lankaanse archeo
logen, conservatoren
en museummedewcr-
kers op te leiden zodat
zij kunnen helpen bij
het klaren van de
klus.
Galle was la de glo
rieperiode van dc
VOC na Batavia de
belangrijkste haven
voor dc Hollandse
zeevaarders.
lands Instituut voor Scheeps- en
Onderwaterarcheologie (NISA) ge
beld en die wisten van niks. Het ka
binet heeft het gewoon besloten. Het
lijkt een manier om een snoepreisje
naar Sri Lanka te mogen maken.'
Mocht er op Texel, in bijvoorbeeld het
MJM, een scheepswrak kunnen wor
den geëxposeerd, dan is dat volgens
Eelman een toegevoegde waarde
voor het eiland. 'Als het op een goede
manier wordt geconserveerd is het
gelijkwaardig aan de Wasa in Stock
holm, of de Mary Rose in
Portsmouth. Dat zijn trekpleisters
voor die steden. Bovendien zorgt een
schip voor werkgelegenheid, want
het conserveren is een lang proces.'
Eelman vindt dat er te weinig wordt
gedaan met de historie die voor de
kust van Texel ligt. 'Het enige dat ze
met de door ons gevonden scheeps
wrakken doen is er vijfduizend zand-
zakjes overheen gooien. Logisch,
want anders halen de kotters hun
netten eraan open Maar nu is het
NISA met een schip uit Harlingen
bezig om ?oorwerpen te bergen Het
is Texels grondgebied, maar we heb
ben er niks aan. Alles wat ze vinden
gaat in zwarte, dichte dozen.'
Het plan van Eelman om ter ere van
het 400-jarig jubileum van de VOC
het schip Baron van Palland uit 1850
naar boven te halen staat inmiddels
op losse schroeven. 'Niemand die er
een steentje aan bijdraagt. Voor mij
is het een afgelopen zaak. Als de
voorbereidingen nu beginnen, is het
water te koud als het eindelijk kan
gebeuren. Er zijn geen mensen die
interesse tonen in de plannen. Dan
houdt het op.'
Zowel het NISA als het ministerie was
bij het uitkomen van deze krant on
bereikbaar voor commentaar.
