'Er moeten meer historische panden worden gerestaureerd"
T E X E LS E«5 COURANT
)yDANf;
Pastor Arie Groot
(80) overleden
Welstands
commissie
Gemeente steunt
huiskamerfestival
BEZORGERS
Geen krant gekregen? Bel uw bezorger
Vurig pleidooi twintigjarige Stichting Dorpsherstel
Eerste kamers
SWT bewoond
'Galg terug op Galgenlandje'
Geldorp ontvangt Texels fotoboek
1
VRIJDAG 21 DECEMBER 2001
Oud-pastor Arie Groot is afgelopen
week op 80-jarige leeftijd overle
den in Alkmaar. Groot was van
1973 tot 1981 pastor bij de Rooms-
Katholieke kerk in De Cocksdorp.
Daar wordt hij zaterdag begraven.
Groot kenmerkte zich door zijn di
recte manier waarmee hij de mensen
tegemoet trad. Een stijl die hij had
overgehouden uit dertig jaar bij de
missie in Afrika. 'Hij was iemand die
niet afstandelijk was, maar tussen de
mensen stond', vertelt Kees Klaassen
junior, wiens familie nauwe banden
had met Groot. 'Hij was met de men
sen en hij had ook een geweldige
humor.' Hij had ondermeer de eigen
schap om rekening te houden met de
verjaardag van zijn parochianen. 'Hij
had elk lid op de kalender staan. Hij
belde de mensen ook op op hun ver
jaardag of hij ging even bij ze langs.'
Na zijn vertrek in 1981 was Groot nog
enige tijd pastor in Schermerhorn. Hij
woonde de laatste jaren in Schoorl.
Volgens Klaassen behield hij tot het
laatst een band met veel mensen op
het eiland. Zaterdagmiddag om 12.30
uur start in de RK-kerk in De
Cocksdorp een eucharistieviering.
Aansluitend heeft de begrafenis
plaats. Daarna is er de mogelijkheid
tot condoleren in het Eierlandsche
Huis.
Op donderdag 3 januari vergadert de
welstandscommissie op Texel De
vergadering begint om 11.30 uur en
is openbaar. Belangstellenden kun
nen zich melden bij de receptie van
het gemeentehuis
Op 17. 18 en 19 mei (Pinkster
weekend) wordt in Den Hoorn voor
de derde keer het Broadway
Huiskamerfestival gehouden. Het
college heeft besloten het evenement
te steunen met een bijdrage van
ƒ5.000,- met daarnaast een garantie
subsidie van eveneens vijf mille.
De eventuele baten van het festival
gaan deze keer met naar een
overkants goed doel maar naar de
dorpscommissie van Den Hoorn In
verband met dat laatste heeft de ge
meente niet zonder meer ƒ10.000,-
willen gegeven, want het is de bedoe
ling het festival te steunen en met
andere Hoornder doelen De organi
serende Stichting Theater Activiteiten
Texel zoekt nog naar andere spon
sors.
(jrocn ^warL-Jexels in het harL,
Naam
Peter van Heerwaarden
John v. Heerwaarden
Henk van Heerwaarden
Madeion Hin
Erik van Es
Petra van Es
David van Es
John van Heerwaarden
Ada Huisman
A. van Tongelen
Mevrouw Barhorst
Peter Bakker
Mw. W. van Benthum
Sacha van der Velden
Marian Krotje
Rob Kooiman
Leo Witte
Emmy Boerhorst
Johnny Hin
C. Broekman
Jorieke Meijer
Michiel Gerritsen
D.M. Boon-Dijker
Sandra Bremer
Mw. S. Koopman-Grit
Gijsbert Buijsman
Remon Koster
Patrick de Graaf
Jorrit Koenen
mw. T. Witte-de Vries
Danny Goènga
Tobias van der Zee
Duco v.d. Kuijl
Jorina Hooyschuur
Route
Den Burg A.
Den Burg A1
Den Burg B.
Den Burg C.
Den Burg D.
Den Burg E.
Den Burg F.
De Zes, Bg. Houtstr., Houtwg., Witte
Kruisln., Kogerwg./Kogerstr. 1-57/2-74
Jan Reystr.
De Mars (oudste deel en fase 3), Spinbaan
De Mars v a. Buytengors. Sluyscoog,
Verlaet, Korfbaeck, Duykerdam, Middelton
Oudeschild, Schilderweg 249-296
Den Hoorn
De Koog, Bosrandweg t/m 227 en
Pontweg 234 en 236
De Cocksdorp
Oosterend
De Waal
Westerw., Akenbuurt, J. Ayeweg,
Hemmerkooi
Keesomlaan vanaf 45. Pontweg 72 - 95.
Leemkuil, Zuid-Haffel, Waterw., Driehuizen
Zuid-Eierland en Nieuwlanderweg
Midden-Eierland. Hoofdw., Slufterw.,
Oorsprw Stengw., Limietw.
Eierland, Postw. 132 - 213, Oorsprongw.,
Hollandsew.
Vuurtorenweg/Krimweg
Het Noorden
Oost
Spangerw Marsw., Kadijksw., Hallerweg.
Ongeren, Meiertebos, (Waalen)burgerdijk,
Veenselangweg. Oostkaap, Zevenhuizen
Hogeberg, Reijer Keijserstr., Hallerweg
51/55, Schilderw 160-222, Wezenland.
Zuidhaffel 49
't Horntje, Pontweg 1-68.
Rozendijk, Smitsweg
Gasthuisstraat vanaf 82. Gerritslanderdijkje,
Grensweg, Pontweg 98-110
Californiëweg, Pijpersdijk, Pontweg 123-
224, Ruigendijk, Mienterglop vanaf 41,
Bosrandw. v.a. 516
Kogerweg
De Kaai. Genteweg 1-6 even
Hoornderw Hemmerw., Emmaln 33,
De Grie
Slufterweg/Zanddijk
Q
31 25 73
31 55 79
31 20 38
31 51 66
31 40 30
31 40 30
31 40 30
31 55 79
31 44 78
31 04 43
31 27 63
31 93 03
31 79 36
31 65 80
31 89 30
31 39 56
31 40 03
31 55 17
31 79 08
31 63 62
31 64 78
31 63 24
31 83 07
31 88 37
32 29 76
31 43 75
31 95 82
31 42 16
31 55 41
31 21 17
31 53 65
31 89 15
32 04 40
31 16 53
Den Burg A: Gollards/Samen Eén, Beatrixlaan 1-39 oneven/2-58 even. Binnenburg, Burgwal
P v. Cuyckstraat Elemert. Gasthuisstraat 1-38, Gravenstraat. Groeneplaats. Hogerstraat. Ada
van Hollandstraat. Hollewal, Kantoorstraat. Keesomlaan 9-39. Molenstraat. Molendwarsstraat.
Parkstraat, Schilderend 6 en 10. Stenenplaats, Vismarkt. Vogelenzang. Warmoesstraat. West
straat, Weverstraat. Pater Witteplem, Zwaanstraat
Den Burg A1: Beatrixlaan 41 t/m 143 oneven, Noordwester. Schoorwal Vaargeul. Golfslag.
Vloedlijn. Zeebries. Duinreep
Den Burg B: Achterom. Bernhardlaan 50-.. even en 63-121 oneven. Binsbergenstraat. Brouwer
straat Drijverstraat, Marelstraat. Starkenburgh Thijsselaan. Waalderstraat 45-86. Wilhelmina-
laan 37- oneven 50-120 even, Wilsterstraat.
Den Burg C: Beatrixlaan 145- oneven en 60- ..even; W. van Beierenstraat. Boogerd Jan
Dirkszoord. Gasthuisstraat 33-43 oneven en 48-76 alles. 48-76 Jonkerstraat. Kogerstraat 59-
oneven en 76-. even. Lijnbaan.
Den Burg D: Wilhelminalaan 1-35 oneven 2-48 even, Julianastraat. Burdetstraat, Mr Kraaistr.,
Bernhardlaan 1-61 oneven en 2-48 even, Tjakkerstr., Lieuwstr.. Hof van Geus
Den Burg E: Bernhardlaan 123-. oneven Maricoweg, Schoonoordsingel. Waalderstraat 2-
48 even en 1-43 oneven. Wagenmakerstraat
Den Burg F: Emmalaan 1-44. Haffelderweg, Keesomlaan 1-7; Schilderend 1-143 oneven en
20-146 even, Slingerweg 21-27.
hebben, waarmee Monumentenzorg
akkoord moet gaan. En als het niet
lukt, dan zal de stolp wel plaats moe
ten maken voor een woonhuis, zoals
wel vaker op het eiland gebeurt. In
andere gevallen worden boerderijen
zodanig verbouwd, dat belangrijke
cultuurhistorische waarden verloren
zijn gegaan.
Door de gestegen huizenprijzen is
Dorpsherstel zich steeds meer gaan
toeleggen op de restauratie van
schapenboeten. Om die reden werd
bestuurslid Kees Hin werd jaren ge
leden binnengehaald door Fndt Blan
ken. 'Of ik de boeren wilde benade
ren of ze boeten wilde laten
restaureren. Hij zei: jou kennen ze wat
beter, als j/j erop afstapt, gaat het wat
makke/i/ker. Als ze welwillend zijn is
het zo klaar. Maar sommigen willen
het absoluut niet. Daar zijn monu
menten bij die in elkaar zakken. Jam
mer want het zijn rijksmonumenten
en dat zijn de mooiste. Dat ze niet
willen is met altijd een kwestie van
geld. maar ook omdat de boer met wil
meewerken. Ze vinden het ook een
sta in de weg. We zijn zelfs bereid om
dne boeten in eigendom te nemen en
voor een symbolisch bedrag te ver
huren aan de boeren. Tegen honderd
procent financiering. We hebben dat
aangeboden aan drie boeren die een
vervallen boet hebben, maar ze wil
den er met aan. Ze willen geen eigen
dom van iemand anders op hun land.
Bovendien zien ze de boeten als een
sta in de weg Dat staat het herstel
van die dne boeten in de weg. Jam
mer. want het zijn heel authentieke
boeten. Gelukkig zijn er ook boeren
die wel meewerken. Bruin: 'Een wat
jongere boer hikte er vreselijk tegen
aan, want het kostte hem een be
hoorlijk bedrag. Voor dat geld wilde
hij liever een schuur dichtbij huis.
Maar uiteindelijk stemde hij er toch in
toe. Later vertelde hij me dat hij er
hartstikke blij mee was.'
Heel veel Texelaars weten niet van
het bestaan van Dorpsherstel, Engel
vaart: 'Dat we restauraties perfect
kunnen uitvoeren. Degelijk, maar
waarbij de monumentale waarden
van het pand zo goed mogelijk tot
hun recht komen. We kunnen inves
teren in het maken van een schets-
plan en een begroting. De stichting
kan een stukje risico lopen, met als
doel te bereiken dat een beeld
bepalend pand goed wordt gerestau
reerd.' Dorpsherstel wordt geadvi
seerd door restauratiespecialist Lex
Annema, werkzaam bij architecten
bureau Visser.
De boet tussen Oosterend en De Waal is één van de panden die door de Stichting Dorpsherstel zijn gerestaureerd.
Beeldbepalende en monumentale
panden. Er kan veel aan worden
verknoeid, maar er is ook veel aan
te verbeteren. Zoals de Stichting
Dorpsherstel heeft laten zien. In
haar twintigjarige bestaan werden
op haar initiatief ruim dertig beeld
bepalende en monumentale pan
den opgeknapt. Een wapenfeit
waarmee je voor de dag kan ko
men. En dat moet ook, want nog
veel te weinig huiseigenaars weten
wat deze stichting voor hen kan
betekenen.
Er moeten veel meer historische
panden worden gerestaureerd.' Een
hartenkreet van voorzitter Jos Engel
vaart, die als vertegenwoordiger van
een door Monumentenzorg erkende
instelling recht van spreken heeft. Het
stichtingsbestuur vindt dat er meer
geld beschikbaar moet komen voor
het behoud van monumenten. 'We
zijn gebonden aan budgetten, die per
gemeente worden verdeeld. De laat
ste jaren zijn wij er behoorlijk bij in
geschoten. Toen alle kerken bijvoor
beeld moesten worden opgeknapt,
was er voor ons minder geld. Ook de
Schans heeft een aardige cent ge
kost. Gelukkig lopen die restauraties
op hun eind en komen hopelijk ook
andere monumenten aan de beurt.'
De oprichting van Dorpsherstel had
destijds drie redenen: er bleef
restauratiegeld liggen, er was weinig
werk en ten tijde van de bouwcrisis
begin tachtiger jaren stonden veel
oude panden te koop die er niet
fraaier op werden. De gemeente
wilde graag dat er een stichting
kwam, want ze mochten zelf de sub
sidie met gebruiken. De eerste resul
taten lieten niet lang op zich wachten.
Met name in Oosterend zijn verschil
lende pandjes gerestaureerd. Bijvoor
beeld het winkeltje van Burger. 'Het
zag er vreselijk slecht uit, en moetje
nu eens kijken.' Normaal gesproken
koopt de stichting panden, restau
reert ze en verkoopt ze daarna weer
Engelvaart: 'Het geld dat we over
houden gebruiken we om andere
panden te kunnen kopen. Maar we
zijn geen projectontwikkelaars, die er
op uit zijn hun zakken te vullen. We
opereren voorzichtig, want we kun
nen ons geen grote verliezen veroor
loven. Jammer is dat te restaureren
panden door de gestegen huizen
prijzen tegenwoordig veel te duur zijn
voor ons. Je moet ze doorgaans he
lemaal slopen en weer opbouwen en
dan lopen de kosten dermate hoog
op, dat het niet meer te verkopen zou
zijn. We hebben in het verleden wel
eens een huisje aan mensen van de
overkant moeten verkopen, want die
hadden dan wat meer te besteden.
Oosterenders vonden het te duur.
Voor ons was het belangrijk om het
te verkopen, omdat we anders geen
geld hadden om een ander pand te
restaureren. We zijn ooit bezig ge
weest met de aankoop van het pand
op de hoek Weverstraat-Warmoes
straat. Dat stond een hele tijd leeg.
kend is voor een grondige restaura
tie. Of een eigenaar die kozijnen van
kunststof in een gemeentelijk monu
ment plaats. Dat hoort niet. Je ziet
ook dat mensen proberen een pandje
een monumentaal of pittoresk karak
ter te geven. Ik heb daarvan nog geen
goede voorbeelden gezien. Iets dat
geen monument is kan het ook nooit
worden. Is het wél een monument,
dan geven eigenaars vaak meer prio
riteit aan het wooncomfort, waardoor
bij een restauratie bepaalde details
verdwijnen.'
voor een gesprek en dat heeft er
mede toe geleid dat er een brede dis
cussie op gang komt. Ook hebben
we wel eens avonden gediscussieerd
over de ijzeren hekken die Uit-
waterende Sluizen op de dijk
plaatste. Waarom geen mooi houten
hek? Texel heeft van oudsher een ei
gen type hek. Maar het heeft niet veel
resultaat gehad, want ze staan er nu
nog.'
Bestuurslid Dick Bruin: 'Er gaat op
het eiland wel meer mis. Neem de
bungalows rond Bleekerscoogh De
Om er financieel uit te springen kon
den niet meer bieden dan 120.000,-
maar dat was veel te weinig. Het is
later voor meer verkocht. Gelukkig
hebben ze er toch wat moois van
gemaakt. Zo zijn er wel meer panden
die voor ons te duur zijn geworden.
Mensen die zelf handig zijn, niet zo
veel eisen stellen of starters, kopen
dat soort pandjes vaak en knappen
ze al dan niet zelf op. We zien wel
eens uitglijders. Bijvoorbeeld doordat
het budget van mensen niet toerei-
Misschien hadden we ons in het ver
leden wat vaker ongevraagd met
zulke verbouwingen moeten be
moeien. Maar we zijn geen actie
groep zoals Tien voor Texel of
Landschapszorg. Kort geleden heb
ben we voor het eerst een bezwaar
schrift geschreven. Dat was tegen de
sloopvergunning van de boet aan de
Maaikeduinweg. En we hebben ooit
een plan ingediend om de Groene
plaats mooier te maken. Vorig jaar zijn
we door de gemeente uitgenodigd
schrik slaat je om het hart nu we
weten dat zoiets bij nog veel meer
boerderijen kan gebeuren. Discutabel
zijn ook de grote loodsen rond Den
Hoorn, wat een beschermd dorps
gezicht is. Aan de andere kant kun je
de boeren met belemmeren in hun
bedrijfsvoering. Maar we hebben ten
aanzien van ons erfgoed ook een ver
antwoordelijkheid te vervullen. Wij
hebben in ieder geval ons best ge
daan om het silhouet van het dorp te
bewaren.' Bruin toont foto's van een
boerderij op Diek. 'Zo zag ie er vóór
de restauratie uit en zo erna. Een heel
verschil.'
'Ons doel is primair het behoud en
opknappen van monumenten of
beeldbepalende panden. Met een
beetje ruime interpretatie kunnen we
nog net de panden naast het monu
ment opknappen, mits dat de plaats
van het monument in het dorpsbeeld
hersteld. Maar we mogen daarvoor
geen subsidie gebruiken en niet zo
maar ons eigen geld in steken. Ons
streven is om kostendekkend te wer
ken. Bij wijze van uitzondering geven
we uit eigen zak geld weg. Dat is aan
een ondernemer die van een pand
zo'n mooi winkeltje heeft gemaakt.
Dat vinden we zo'n vemjking voor het
dorp, dat we hebben gezegd: wij
betalen de meerkosten. We zouden
we dat wel vaker willen doen, mits dit
juridisch kan. Verder spannen we ons
in voor de restauratie van de boerdenj
bij de Eierlandse rotonde, die op in
storten staat. Het is één van de
oudste boerderijen van Texel en his
torisch gezien zeer waardevol. We
kunnen helpen, maar de eigenaars
moeten het uiteindelijk zelf doen. Ik
kan me voorstellen dat ze bepaalde
wensen ten aanzien van woongenot
Op het Galgenlandje moet een her
innering komen aan de galg die
daar tot 1781 gestaan heeft. Dat
heeft (amateur)historicus Gelein
Jansen bepleit bij burgemeester
Geldorp.
Volgens Jansen zou er geen echte
galg moeten terugkeren, maar een
stevige paal op de plaats waar vroe
ger de echte stond. Volgens hem zou
dat goed passen bij de viering van het
400-jarig bestaan van de VOC. De
herinnering zou ook met misstaan
voor toeristen. 'Bij rondleidingen
maak ik het nog wel eens mee dat
mensen de verkeerde kant uitwijzen
als ze aangeven waar de galg vroe
ger stond.'
De galg had vroeger een goede uit
werking op mensen die het eiland
bezochten. 'Daarmee werd aangege
ven dat het recht hier gehandhaafd
werd. Je wist dat het hier goed zat.
Mensen konden zich veilig voelen.'
De burgemeester heeft het voorstel
inmiddels doorgespeeld aan wethou
der Nel Eelman, die zitting heeft in de
Stichting VOC 2002 Texel.
Eerder pleitte Jansen met succes
voor de terugkeer van een
schandblok bij hotel De Lindeboom.
Een kopie daarvan werd dit jaar ge
plaatst. Zowel de galg als de
schandblok kenden dezelfde laatste
gebruiker; Andries Hendrikszoon van
Munsterland die op tweede kerstdag
in 1781 een schaap stal bij 't Horntje.
Nadat'hij in het schandblok had ge
staan, werd hij gedood Daarna werd
het dode lichaam aan de galg gehan
gen.
Begin volgënd jaar verhuizen de eer
ste kamerbewoners van de Stichting
Wonen Texel naar hun nieuwe wo
ning. Het pand Bernhardlaan 32 is de
eerste woning die geschikt is ge
maakt voor het kamerverhuurproject
van de stichting, leder van de drie
bewoners krijgt een eigen woonka
mer met keukenblok en een eigen
slaapkamer. Badkamer, toilet,
berging, keuken en tuin worden door
de bewoners gedeeld. In de keuken
wordt door de SWT een koelkast, een
kookplaat en een wasmachine ge
plaatst. De huurprijzen voor de ka
mers vanëren van 395 tot 524 gulden.
Als dit project slaagt, en er meer be
hoefte aan kamers blijkt te zijn, zal de
SWT meer woningen geschikt maken
voor deze vorm van bewoning.
Geïnteresseerd bladert burgemeester wel een verhaal heeft bij de foto's.'
Joke Geldorp door het nieuwe boek In een paar maanden tijd bekeken de
'Focus op Texel' van Simon Dros en twee zo'n vijfduizend foto's om er uit-
Gelein Jansen. De twee samenstel- eindelijk honderd te selecteren. 'Fo-
lers overhandigden het eerste exem- cus op Texel' is onderdeel van een
plaar dinsdag aan de burgemeester, serie die wordt uitgegeven door de
In het boek zijn foto's van Texel op- Europese Bibliotheek in Zaltbommel.
genomen over de periode 1930 - Er zijn vijfhonderd exemplaren ge-
1980. Bi; de afbeeldingen zijn be- drukt, die te koop zijn bij Het Open
schrijvende teksten opgenomen. Vol- Boek. Nauta Boek en 't Ouwe Boe-
gens Jansen zijn die bewust kort ge- kie. Het boek kost 37,50.
houden. 'Omdat elke Texelaar zelf trotow HMumi
