'Matrozen van de Mok stelen fietsen en plassen tegen Johan Tuntelder stuitte op Texels vooroordeel gespoeld Wil van Hintum nieuwe pachter restaurant Juliana .TEXELSE COURANT" Waar gebeurd Geslaagd Avondvierdaagse Geheimzinnig meetkastje Bedrijvigheid Tevoko DINSDAG 14 MEI 2002 Ze zeggen wel eens dat Groningers stugge mensen zijn. Wat daar ook van waar moge zijn, het geldt zeker niet voor de in Roodeschool geboren Johan Tuntelder. Een goedlachse Gro ninger. Niet dat hij het achterste van zijn tong laat zien. Hoe wel. een klein geheimpje gaf hij toch maar mooi prijs. Zestien jaar was Tuntelder toen hij zich bij de marine aanmeldde. Zijn laatste standplaats werd De Mok op Texel, met nog drie jaar te gaan. Zijn vertier zocht hij in Den Burg waar hij de Texelse Hillie Visser ontmoette. Zeer tegen de zin van de vader van het meisje, want jongens van De Mok deugden niet. Wie Johan Tuntelder nu zoekt, kan hem vinden in eetcafé De Blauwe Hap. Nooit van gehoord? Het is de benaming van de kombuis van het onderzoeksschip de Navicula, waar Tuntelder de scepter zwaait en de bemanning van degelijke Hollandse maaltijden voorziet. Behalve op woensdag, dan trekt Tuntelder de sambal en de kroepoek uit de kast. Ze zijn met op het eiland gebo ren en getogen, maar wonen hier al zó lang dat ze nauwelijks meer van een echte Texelaar zijn te onderscheiden. Waar komen ze vandaan en wat bracht hen er toe zich blijvend op ons eiland te vestigen? In de rubriek Aange spoeld dit keer: Johan Tuntelder. Zorg dat je erbi/ komt. bi/ de marine. Dit welbekende deuntje uit de jaren vijftig werd heel wat afgedraaid. Niet interessant voor Johan Tuntelder (nu 58 jaar), die al ruim een jaar als leer ling-kok werkte. Het was zijn broer die aangaf bij de marine te willen. En zo gebeurde het dat het gezin Tuntelder, inmiddels verhuisd naar Harlmgen, bezocht werd door een 'ronselaar'. Na het gesprek zag broer lief het met meer zitten, maar Johan Tuntelder kreeg er wel zin in. De ma rine had uiteindelijk ook koks nodig en dat varen leek hem wel wat. Dan kwam je nog eens ergens. 'Voor de keuring moest ik naar Voorschoten, Mijn ouders dachten: die is zo weer terug. Maar dat liep anders. Ik werd goedgekeurd, kreeg gelijk een paar spuiten en moest blijven. Een maand later mocht ik pas naar huis. In uni form. Ik had voor zes jaar getekend. De eerste drie maanden kreeg ik een basisopleiding, daarna werd ik over geplaatst naar de mijnendienst in Den Helder.' Tuntelder was dan wel werkzaam als kok, maar varen was er nog met bij en de kazerne raakte hij snel zat. Toen hij dan ook hoorde dat je je kon in schrijven om mee te varen op het vliegdekschip de Karei Doorman, greep hij deze kans direct aan. 'Het was voor een trip van vijf weken naar Canada. Daarna nog drie maanden naar het Caribisch gebied waar we verschillende steden aandeden. Zo als Trinidad, Curagao, Aruba, Sint Maarten en Caracas. Prachtig vond ik dat. Ook het werken op zo'n groot schip als de Karei Doorman, waar zo'n elfhonderd man op zat, was leuk.' Negen maanden werkte Tuntelderals kok op het vliegdekschip Daarna moest hij tot zijn spijt terug naar de mijnendienst, waar hij een tijdje op mijnenvegers zat. In maart 1963 wordt Tuntelder voor de laatste keer overgeplaatst- 'Kwam ik op Texel te recht op De Mok. Nooit geweten dat hier op het eiland ook een kazerne zat. Drie jaar moest ik nog. Hoe het er vandaag de dag op De Mok uitziet, weet ik niet, maar in die tijd lag er een groot plein Midden op dat plein stond een gebouwtje. Dat was de kombuis, waar mijn collega's en ik de maaltijden voor de manschappen bereidden. Het eten werd dan met een karretje opgehaald en naar de kantine en het officiersgebouw gere den. Als je weekendwacht had, kokkenwacht noemden mijn collega's en ik het, wasje wel eens de klos. Zo kregen we een keer op maandag een heel regiment mariniers op bezoek. Zo'n vierhonderd man. Die moesten tussen de middag een warme maal tijd hebben. Mijn collega's die in Zee land en Limburg woonden, konden pas in de middag weer op Texel zijn. Stond je er helemaal alleen voor. Was ik op zondag al bezig om nasi en erw tensoep te maken.' Verder viel er op De Mok met veel te beleven. Varen was er niet meer bij. Het enige vermaak was de kantine, waar wel eens een film werd ge draaid. 'Maar', zegt Tuntelder, 'op woensdag was het Mokavond Wie geen wacht had, mocht passagieren. Dan gingen we met een grote groep naar Den Burg. Met z'n allen in een legertruck naar ome Willem en tante Marie in de Karseboom. Om half twaalf stond de truck weer klaar en werden we naar de kazerne terugge- Het duurde zeker vier maanden voor Johan Tuntelder ('een jongen van de Mok') bij de ouders van zijn vriendin Hillie Visser over de vloer mocht komen. (Foto arctuei tam i.e Tuntelder) bracht zodat we voor twaalf uur weer binnen waren Ook de kermis was een welkome afleiding voor de jon gens. Daar ontmoette hij in 1965 de Texelse Hillie Visser. 'Toen ik verke ring met haar kreeg, heb ik voor me zelf een brommertje gekocht. Kon ik naar Den Burg gaan wanneer ik wilde. Alleen met meer naar de kroeg, dat was toen over. Maar het duurde ze ker vier maanden voordat ik bij haar thuis over de vloer mocht komen. Want ik was een longen van De Mok.' En die deugen met, was het oordeel van vader Visser. 'Matrozen van De Mok plassen tegen de muren en ste len fietsen. Aan het einde van zijn zes dienstja ren werd hem gevraagd of hij bij wilde tekenen, maar Tuntelder bedankte. Niet dat hij het slecht had bij de ma rine, maar de discipline die er om heen hing, beviel hem niet.'We kre gen regelmatig kledinginspectie. Alles werd dan gecontroleerd Zo moest je vier paar sokken hebben, genummerd. Komt de kapitein: nou Tuntelder. laat maar eens zien, haal ze maar uit elkaar Dan rolde ik m'n sok ken uit en liet ik ze zien. Dat waren zulke sokkies...' Tuntelder wijst de maat van een kindersok aan. 'Die had ik al genummerd toen ik zestien was. Waarop de kapitein vroeg: trek je die nog steeds aan? Nee. natuurlek trok ik die niet meer aan, maar dat hoefde hij niet te weten. Ik had wel andere sokken, maar geen zin om daar die nummers in te zetten. Al die flauwe kul meer. Nog een voorbeeld: in de kombuis liep ik altijd op klompen. Als ie naar de wc moest, nam je een spurt over het plein naar het gebouw toe. Werd je aangehouden door een ma rinier. Waar ga te heen? was het dan. Nou, naar de wc. Terug tij, schoenen aan en muts op. Werd |e als een klem kind teruggestuurd. Nou dan hoefde ik al niet meer.' Tuntelder tekende niet meer bij en reageerde op een advertentie in de Texelse Courant waarin een mede werker werd gevraagd bij bakker Dros in Oudeschild. 'Woning be schikbaar', stond erbij. Tuntelder be dacht zich geen moment en werd aangenomen. 'Het was wel iets heel anders dan de marine, maar werken moet je toch en er zat een bedrijfs woning bij. Voor Hillie en mij kwam dat goed uit, konden we gelijk trou wen.' De bedrijfswoning bleek een oud, klein huisje te zijn op het adres Buur tje 2 in Oudeschild. Ook wel bekend als het Amstelbuurtje. Maar om te starten vonden ze dat niet erg. Op 6 mei 1966 gaven de twee elkaar het In de vijftiger laren reed ik voor mijn werk rond op een Kapitein Mobiletbrommer in het rayon Noord- Holland beneden Alkmaar. Omdat ik in dit uitgestrekte gebied veel kilome ters moest afleggen, besloot ik een motor te kopen. Dit werd een NSU Super de Luxe die ik kocht in Amster dam, maar daarbij had ik nog geen rijbewijs. Omdat een aantal wegen werd aangewezen waar ik mocht oefenen werd besloten om geen rij lessen te nemen en rekende ik erop in Alkmaar te kunnen afrijden waar ik goed bekend was. Tot mijn grote schrik viel er echter een oproep in de bus om op het Raamvest in Haarlem te verschijnen. Een plek en plaats waar ik totaal onbekend was, daarom ging ik vroeg van huis en stond een half uur tevoren al op het Raamvest. Daar stond ook Tinus Liefting, een kennis die een motor en scooterrij school runde met enkele van zijn leer lingen. Op mijn vraag aan hem welke route als regel werd gereden kon hij geen antwoord geven omdat dit steeds anders was. Op een gegeven moment werd ik naar binnen geroe pen voor het theoretische gedeelte, waarna een serie straten werd opge noemd die ik op mijn motor moest rijden gevolgd door de examinator in zijn VW kever. Toen ik weer naar bui ten kwam, stond daar Tinus tegen een muurtje geleund en daar ging bij mij een lampje branden. Op een me ter afstand van Tinus vroeg ik de examinator de serie straten nog eens te herhalen omdat ik twijfelde aan de volgorde. Aan mijn verzoek werd ge hoor gegeven en Tinus luisterde mee. Hij begreep de opzet, stapte op zijn motor en reed de route natuurlijk foutloos, waarna ik hem op zo'n tweehonderd meter afstand volgde, reed dus even foutloos en was ge slaagd. Jan van Tunen De Avondvierdaagse wordt dit jaar gehouden van 3 tot en met 6 juni Elke avond kan tussen 17.30 en 18.30 uur bij schietsportcentrum Odysseus aan de Emmalaan worden gestart voor de afstanden 5,10 en 15 kilometer. Inschrijven is mogelijk bij Hennie van Heerwaarden, tel. 313087, of op vrijdag 17 mei tussen 19.00 en 21.00 uur in de koffiecorner van de HEMA. Bij voorinschrijving bedragen de kosten voor deelname €3,-. Leden van WSV Het Gouden Boltje betalen €2,-. Bij inschrijven aan de start bedragen de kosten €3,75. Voor meer informatie: www.hetgoudenboltje.nl. In de buurt van het Ketelgat op de Noordzee kreeg de kotter TX 43 van Van der Vis een bakelieten kastje in de netten. Blijkens de cyrillische letters die erop ston den moest het van Russische herkomst zijn. Schakelaars, een metertje en twee batterijen de den vermoeden dat om een meetinstrument ging. Dat klopte, want toen Jaap Bakker uit Oude schild de gegevens doorgaf aan iemand die het Russisch meester is, bleek het een gasdetector te zijn Dat is een instrument waar mee de aanwezigheid en con centratie van gas in een machine kamer of andere ruimte kan worden vastgesteld. Met het ap paraat wordt daartoe via een slang een monster opgezogen. De detector is inmiddels overge dragen aan het Maritiem en Juttersmuseum in Oudeschild. (Foto Harry do Graaf) Wil van Hintum uit Den Hoorn is de nieuwe pachter van duinrestaurant Juliana in De Koog. De eigenaar van hotel/restaurant Loodsman welvaren in Den Hoorn wil vanaf woensdag van start gaan met de nieuwe zaak die de afgelopen we ken grondig is verbouwd en is omgedoopt in 'Koningin'. De gele kleur die domineerde in het restaurant is vervangen door goud kleurig pleisterwerk langs de wanden. Er is een nieuwe grote mahoniehou ten bar in het lokaal geplaatst en on- derlangs de wanden is donkerhouten lambrizering aangebracht. Het witte plafond heeft ook plaatsgemaakt voor houten delen. Vandaag moeten de zwartlederen stoelen en banken in de ruimte worden gezet. 'Ik wilde graag art deco'. zegt Van Hintum. 'Het moet een beetje de uitstraling hebben van een grandcafé. Met de vorige inrichting was niets mis, maar het was niet mijn stijl.' Van Hintum heeft het duinrestaurant overgenomen van Fred Bakker. Die ging begin dit jaar in hotel De Zwa luw in De Koog aan de slag, nadat hij dat had gekocht van Theo van Hoorn. Van Hintum wil gasten in 'Koningin' een uitgebreidde lunchkaart en regel matige wisselende dinerkaart gaan aanbieden. Hij wil zich zowel op gas ten van het appartementencomplex als gasten van buitenaf richten. Met uitzondering van dinsdag is het eta blissement elke dag vanaf 11.00 uur geopend Er komen vier mensen te werken: één kok, een hulpkok en twee mensen in de bediening. De vier zijn afkomstig van Loodsmans welvaren en opgeleid door Van Hintum. De vier gaan niet pendelen tussen beide zaken. Van Hintum: 'Ik vind het belangrijk dat hier vaste ge zichten zijn.' De Hoornder werd enige tijd geleden benaderd door het appartementen complex met de vraag of hij nog steeds interesse had. Twee keer eer der had Van Hintum al onderhandeld over overname van het restaurant, maar beide keren werd het gestaakt. 'Ik wilde er vooral mijn eigen gezicht aan kunnen geven.' Zijn voorkeur voor 'Koningin' komt voort uit de locatie. 'Je hebt hier een prachtig uit zicht over zee.' Het restaurant krijgt binnen 42 zit plaatsen, buiten op het terras komen 30 zitplaatsen. Interieurbouwers Michel Wijnobele en Rob Jeuring zijn de afgelopen weken beziggeweest het nieuwe interieur vorm te geven. De keuken is ook vernieuwd. Van Hintum wil zijn tijd gaan verde len over beide zaken. Zijn plannen om eventueel een zaak in De Nieuwe Toekomst te gaan pachten, heeft hij op een laag pitje gezet. 'Laat ze daar eerst maar eens wat neerzetten. Dit is een leukere uitdaging.' Volleybalvereniging Tevoko kent te juni een andere trainingsschema. C woensdag traint de jeugd A van 18' tot 19.15 uur, oefenen de damesvi het tweede en derde team van 19' tot 20.30 uur en zijn de heren varU eerste team tussen 20.30 en 21- uur aan de beurt. Komende donö dag wordt in verband met de jaartf gadering niet getraind. Met vereende krachten werd gisteren groot materieel geplaatst achter de nieuwe bar in duinrestaurant 'Koningin' in De Koog. (Foto Jorvjft rt" jawoord, Tuntelder had er geen moeite mee op het eiland te blijven. 'Daar merk je mets van, dat het een eiland is', klinkt het nuchtere ant woord. Dertien jaar hield hij het vol bij bakker Dros. De dag begon vroeg. Om vijf uur 's morgens was de eer ste gang naar de bakkeri| om koek en brood te laden. Daarna naar huis om te eten en dan tot een uur of vier op pad. 'In het begin reed ik met een broodkar door Den Burg, zo'n drie- wielig motording, een motorbakfiets. Dat was afzien in de winter, als het rotweer was. Eén keer ben ik omgedonderd met dat ding. Bij huize Irene. Reed ik een beetje te hard door de bocht en pats, daar lagen alle bro den over de straat. Snel de broden in de kar geladen en weer door. Je liep met een broodmand langs de deur. Soms was ik het wel eens zat. Dan kwam je bij iemand aan de deur en wasset: nee. die is me wat te don ker. heb je geen ander broodje? Ja hoor, zei ik dan, en dan kwam ik met hetzelfde broodje weer terug en dan was het: ja, die is goed Tuntelder schiet in de lach. 'Ach ja... die brood- mand staat nu achter in de tuin als aandenken.' 'In 1967 haalde ik mijn rijbewijs en mocht ik met een auto venten. Dat was een stuk beter Den Burg werd afgestoten en mijn ronde naar de buitengebieden verlegd. Oudeschild, Prins Hendrik Polder, 't Horntje. Het werk had ook zijn leuke kanten hoor. Je had zo je adresjes waar je een kop koffie of thee kreeg. Van één oud mannetje kreeg ik altijd een biertje.' Maar na een paar jaar was Tuntelder het venten zat en vroeg aan Dros of hij niet in de bakkerij kon werken 'Achteraf gezien had ik beter kunnen blijven venten. Had ik meer vrijheid gehad. Want het werk in de bakkerij was erg eenzijdig en leverde veel stress op. Ik werd er ziek van.' Tuntelder aarzelt even en kijk naar zijn vrouw. Zal ik wel of zal ik niet... Voor de eerste keer komt er geen brede grijns op zijn gezicht. Zijn echtgenote vult aan: 'Hij werd zo mager als een lat. Ik zag hem achteruitgaan. Bij de dokter kwam het er pas uit. Hij zat daar gewoon met op zijn plek.' 'Weet je wat het was', neemt Tuntelder het gesprek weer over, 'in de zomer, in het seizoen, werkte je je het lazarus toenmalige personeelschef, gegaan. Kun /e koken? vroeg deze. Heb je wel eens gevaren? Ja, ik heb bij de ma rine gezeten. Nou. dan kun te ook we! een touwtje vastknopen, vond de personeelschef.' Na dit korte maar krachtige sollicitatiegesprek werd Tuntelder aangenomen als kok matroos. 'Maar ja, we zaten wel in een bedrijfswoning. Daar moesten we uit. Gelukkig had de woningbouwvereniging snel iets an ders voor ons Kwamen we in Den Burg terecht, waar we nu nog wonen. Vanaf die tijd ben ik nooit meer ziek geweest. De kilo's vlogen er weer aan. Voor mijn gevoel kwam ik van de hel in de hemel. Dat had mets met De Blauwe Hap. 'Een enkele keer zijn we wat langer weg. Als er een onder zoek is, zoals nu. Dan varen we naar Esbjerg in Denemarken en zakken we via de Duitse Waddeneilanden weer terug naar Texel. Dan moet je zorgen dat er voor tweeéneenhalve week eten aan boord is. Dan gooi ik de hele diepvries vol. Behalve de groenten, die haal ik ter plekke waar we aanleg gen.' Echt verre tochten maakt Tuntelder met mee. Wel had hij de mogelijkheid om zes weken met de Pelagia mee te gaan toen deze een 'rondje' om Afrika maakte. De verleiding was groot. Maar op de oceaan krijg je. Inmiddels zit Tuntelder alweer 23jJ bij het NIOZ. Nog een paar maandt| en dan is het gedaan voor september gaat hij met de VUT. 'Mi afscheidsfeestje heb ik al gevierd t komt omdat er dit jaar een man twaalf weg gaan. Vandaar dat wee? gezamenlijk afscheidsfeestje krej aangeboden in hotel De Lindeboon Tuntelder laat het afscheidsboekm foto's zien die zijn collega's voor he samenstelden. Een waardevolle Ik mnering aan een plezierige tijd op; Navicula 'En dan? Ik werk nu 43 jaar en nog geen dag in de WW gezeten, dj kan het wel een keertje toe. Op woensdag maakt kok Johan Tuntelder altijd blauwe hap voor de opvarenden van de Navicula. Dros te maken, maar met de aard van de werkzaamheden. Ik was dolgeluk kig dat ik mijn oude beroep weer kon oppakken. Ik kook voor de beman ning. Eerst op de Evira, later op de Navicula. Je hebt natuurlijk geen dag taak aan het koken, dus daarnaast hou ik de boel een beetje schoon. De kombuis, het verblijf, dat hoort er al lemaal bij. Of je helpt de wetenschap pers met bijvoorbeeld grond- 's Middags om vier uur begon ik, draaide de hele nacht door en moest dan, voordat ik naar huis kon, eerst nog het brood in een auto met aan hanger naar De Cocksdorp brengen. Dan zat ik te knikkebollen achter het stuur. Op zondag was ik vrij. Kon je met mooi weer met de kinderen naar het strand, maar 's avonds moest ik al weer werken. Die dokter advi seerde mij een andere baan te zoe ken, want ik ging daar helemaal ka pot.' Juist in die periode hoorde Tuntelder dat ze op het NIOZ iemand nodig hadden. 'Ben ik naar Menting, de monsters nemen. Heel gevarieerd werk en dat bevalt prima.' Meestal maken we dagtochten. Dan is het tussen de middag brood en soep en doe je merendeels onderhoudswerkzaamheden. Dan zijn we met zijn zessen. Maar als we 's zomers met de vogelaars zijn en achter trekvogels zitten, zijn we vaak met zo'n twaalf man aan boord en dan heb je er een behoorlijke klus aan. Ik bedenk altijd een week van tevoren wat we eten. Maar op woens dag is het altijd blauwe hap. Dan eten we Indonesische gerechten.' Zijn collega's waarderen die keuze zo dat zij de kombuis omdoopten in eetcafé zoals hij al eerder ondervond, te ma ken met een lange deining en dat durfde hij niet aan. 'Ik ben niet echt zeevast. Mijn collega's van de Navicula zijn wel mee geweest. Maar die komen van de kotters af, die zijn dat wel gewend. Voor mij went het met. In deze wateren heb ik er met zoveel last van en ieder schip heeft wel een plekje waar het wat rustiger is. Ook de Navicula.' Hier kijkt zelfs echtgenote Hillie van op. Waar dan? vraagt zij met een verbaasde blik. 'Nou, op de bank in het verblijf.' Tuntelders lach rolt weer door de ka mer. Toch nog een klein geheimpje verklapt. 'Maar', zegt Tuntelder, 'het komt riiet zo veel voor dat ik daar zit. Met rustig weer of met de wind van achteren heb ik nergens last van. Als de deining te heftig is, ga ik gewoon op het bankie zitten en dan heeft deze jongen echt geen zin in een si garetje.' Heel gekke dingen maakte hij aan boord met mee. 'Eén keer liepen we onder Vlieland met een rotgang op een zandbank. Bats, schip stond stil. Was ik net karbonade aan het bak ken. De koekenpan vloog van het fornuis en het vet stroomde langs mijn benen. Heb nog nooit zo snel mijn broek uit gehad. Alles wat los lag, vloog in het rond. Maar dat is ook de enige keer dat zoiets voorkwam. Het zijn bekwame mensen en ze ver staan hun vak.' hoef ik me met, want er is n alles te doen. Straks kan ik wat meer tijd vrij maken voor m zoon en kleinzoon. En koken isi blijft mijn hobby. Om die reden heb een volkstuin in De Mars. Samenm mijn schoondochter. Zij zorgt vood krulden, ik voor de groenten. Voi jaar is onze dochter teruggega naar Groningen. Naar Appingedaj Nu maken we af en toe een ritje q kant op. Want verder dan de jaartijd familiereünie in Noord-Laren kwari we eigenlijk haast met. Pa. zegtnj dochter wel eens, komen jullie ook weer in Groningen wonen. dat trekt ons echt niet. Texel. Zelfs in de vakantie niet van het eiland af. Waarom den we weggaan als iedereen komt vakantievieren? Wij fietser en waar kun je dat beter dan hii het eilandMet mooi weer fietse zo een rondje van veertig kilom Er is slechts één ding waar Tunt zich aan ergert. 'Die racefietsei die smalle paadjes, daar heb ik een hekel aan. Die komen soms een gangetje van vijftig kilometer; uur om de bocht vliegen Je scfr je dan het lazarus. Daar mogen van mij wel wat aan doen. Laten die maar achter de diek sturen om fietsen.' Ingrid de Ha

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2002 | | pagina 6