Boeiend jubileumwerk over zeehond en Waddenzee
Sroot aantal geslaagden OSG De Hogeberg
Texel aan schandpaal
wegens parkeertarief
Geschiedenis opvang
als mentaliteitskwestie
'Van knuffelen
tot knuppelen'
ThXfcLSE 7 COURANT
cholieren maken
exel leefbaarder
Schapen in Slufter
opgejaagd door
losgelaten honden
Jubilerend Kotex haalt opgelucht adem
VRIJDAG 14 JUNI 2002
144 leerlingen van OSG De
jeberg ging gisteren de vlag en
schooltas in top, nadat ze van
schoolleiding bericht hadden
[regen dat ze waren geslaagd
rhun eindexamen. Twaalf leer-
en mogen het fel begeerde pa
tje g niet in ontvangst ne-
i. Het betrof één leerling van
VBO, vier leerlingen van de
V0, vier van de HAVO en drie
het VWO. De meesten van hen
en woensdag tijdens de her
mens een nieuwe poging wa-
te slagen. Naar schatting de
t heeft volgens de school een
Ie kans' dan wel een voldoende
ultaat te halen. De geslaagden
a:
Dte
Ie'
H
Burg; Roos Geense - Den Burg;
Michiel Gerritsen - De Cocksdorp;
Patrick de Graaf - Den Burg; Linda
Keesom - Den Burg; Christiaan
Keyser - Den Burg; Danny van der
Park - De Waal; Freek Verpaalen -
Den Burg; Ingrid Vooijs - Den Burg.
Suzan Wieringa - Oosterend.
VBO Verzorging; Esther Bakker - De
Koog; Cindy Brouwer - Den Burg;
Esther Brouwer - Den Burg; Rosita
Hin - Oosterend; Yvette Jongejan -
MAVO: Jonathan Abraha - Den Burg;
Robbert van Bergei|k - Den Burg;
Mariëlle Boeijen - Den Burg; Bart
Boon - De Cocksdorp; Willemien
Braam - Den Burg; Michael Brands -
Den Burg; Sandra Bremer - Ooster
end; Selene Brinkman - Den Burg;
Marieke Ellen - Oosterend; Bart
Elstgeest - De Koog; Erik van Es -
Den Burg; Simone de Graaf - Den
Burg; Lennart Groot - Den Hoorn;
Jeanmta Heukers - Den Burg;
Bouwtechniek: Hessel van
ssen - Den Burg; Ramon Grit -
Burg; Frans Prins - Oudeschild;
Siebinga - De Koog, Bart van der
-Oosterend; Wouter van Strien
'J* isterend.
Mechanische techniek: Peter
ker - Den Hoorn; Gi|sbert
sman - Den Burg, Thomas Buis -
''aal; Jan-Willem Cupido - Oude-
'Id; John van Dompselaar - De
tadorp; Simon Keijzer - Oude-
M; Simon Kemper - Den Burg;
i s 'Kooiman - De Waal, Toon Koop-
i-Den Burg, Arjan van Maldegem
mBurg; Henk-Maarten Prins - De
tedorp; Dennis van der Star -
lurg; Edwin van der Star - Oude-
M; Dirk Trap - Oosterend, Erwm
Is - Den Burg.
5 Consumptief: Sanne Bakker -
Cocksdorp; Arjan van Benthum -
koog; Joris Ellen - De Koog;
>l iflhiter Krab - De Koog; Robbin Lei-
Den Hoorn; Monique van
'beek - Den Burg; Sandra Witte -
e< i Burg
i|di D Verkoop: Jan Dekker - Den
Den Burg; Danielle van de Kamp -
Den Burg; Maaike Koning - De
Cocksdorp; Inge Kooger - Ooster
end; Sarah Koopman - Den Burg;
Lizet Platte - Den Burg; Mandy Roe
per - De Cocksdorp; Nelleke Saai -
De Cocksdorp; Elise van der Star -
Oosterend; Jessica Timmer - Oude
schild, Kitty Verveer - Den Burg;
Ramona van der Vis - Den Burg; llona
Witte - Oosterend; Manska de Zwart
- Den Burg.
Marianne Hin - Den Burg; Gerie
Hordijk - Oosterend; Jermalne Huis
man - Den Burg, Monique de Jong -
Den Burg; Yvette Kager - Den Burg;
Monique Keyser - Den Burg, Jesper
Kragt - De Koog, Ditsy Kulk - Oude
schild; Anita van Leeuwen - Den
Burg; Pim Lexmond - Den Burg; Me
rel van der Linde - De Cocksdorp;
Marloes Maas - Den Burg; Diny
Nieboer - Oosterend; Dieuwertje Ran
- De Cocksdorp; Ben Schraag - Den
Burg; Miriam Slot - De Cocksdorp;
Saskia Stark - De Cocksdorp; Maar
ten Steenvoort - Den Burg, Jaap Tin-
holt - Den Burg; Thomas Tolboom -
Den Burg; Klaas-Willem Vonk - Oude
schild; Tjerk Jan Vonk - Den Burg;
Dirk de Vries - Den Burg; Corine Wit
kamp - De Koog. Jonna Zijm - De
Cocksdorp.
HAVO: Willian Blom - Oosterend;
Emmy Boerhorst - Den Hoorn;
Mareike Bremer - Oosterend; Frans
Jaap Brouwer - Den Hoorn; Erik El
len - Oosterend; Arjen Gieze - Den
Burg; Sjoerd Groeskamp - Den
Hoorn; Jeroen Groot - Den Hoorn,
Fons Huisman - Den Burg; Brenda
Kager - Den Burg; Simon Kikkert -
Oosterend; Rosalie Lap - Den Hoorn;
Tjeerd Lemstra - Den Burg; Erik Jan
Lindeboom - Den Burg; Annemarie
Loos - Den Burg; Evert Malschaert -
Den Burg, Dennis Mosk - Den Burg;
Marthe Nijdam - Den Hoorn; Daniel
Oosterhof - Oosterend; Ronald de
Porto - Den Burg; Corine Rikkenberg
- De Waal; Janneke Schellinger -
Oudeschild, Kristien Schraag -
Oosterend; Jolanda van der Star -
Oudeschild; Martine Steenvoort -
Den Burg; Rose Linde Trap - De
Cocksdorp; Chris Vinke - De Koog;
Steven van Vliet - Den Burg; Jelle
Vonk - Den Burg; Petra de Waard - De
Waal. Josien Westdorp - De
Cocksdorp; Ferry Zegel - Oosterend.
VWO: Alice Bas - Oosterend; Esther
van den Berg - Den Burg; Gemma
Betsema - Oosterend; Daan Bol -
Den Burg; Ingrid Brands - Den Burg;
Laura Kager - Den Burg; Tigran
Kalaidjan - Den Burg, Lotte Keijzer -
Den Burg; Dennis Laan - Den Burg;
Julie Rut - Den Burg; Bas van
Schoonhoven - Oudeschild; Isabel
van der Star - De Cocksdorp; Marian
Trap - Oosterend. Mirre Valkenburg -
Den Burg
be
f
té
els in voorgaande jaren gaan leer-
van de tweede klassen van
be Hogeberg zich inspannen
Te*el 'leefbaarder' te maken In
®slste lesweek, die duurt van 17
d luni, houden leerlingen zich
"Stiet een zelfverzonnen project
om hun omgeving aantrekkelijker te
maken. De projecten kunnen bijvoor
beeld liggen op het gebied van re
creatie, milieu, verkeer of ruimtelijke
ordening. De bedoeling is jongeren
meer te interesseren voor hun omge
ving en ervaring te laten opdoen met
onderzoek, informatie verzamelen,
overleg, samenwerking en presenta
tie. Mogelijk kloppen ze - na zich
gedegen te hebben voorbereid - voor
informatie ook aan bij bedrijven en
andere instanties op Texel. 'Mede
werking wordt door docenten en leer
lingen zeer op prijs gesteld', laat de
school weten.
Wie geïnteresseerd is in de resulta
ten, is welkom op de 'Presentatie-
markt', die op vrijdag 21 juni van
10.00 tot 11 00 uur wordt gehouden
in de aula van het schoolgebouw aan
Volgens De Telegraaf van woens
dag hoort Texel tot de 46 gemeen
ten die de komst van de euro heb
ben aangegrepen om betaald
parkeren flink duurder te maken.
Texel verhoogde de tarieven met
32% (tot 1,20 euro per uur) en staat
daardoor als achtste op de
schandpaal, die minister Zalm on
der druk van het CDA heeft opge
steld. Het meest bont maakte
Hardenberg het met een stijging
van 120%, gevolgd door Gelder-
malsen met 80% en Heusden met
76%.
Volgens het ochtendblad is minister
Zalm 'boos en teleurgesteld' omdat
de 46 gemeenten zich niets hebben
aangetrokken van zijn advies om de
introductie van de euro niet te laten
samenvallen met tariefsverhogingen
die verder gaan dan het compense
ren van de inflatie
Het Texelse college heeft deze be
schuldiging verontwaardigd van de
hand gewezen. 'We hebben ons pre
cies gehouden aan het ministeriële
advies. De tarieven zijn het laatst aan
gepast in 1993. Wat er nu is bijgeko
men dekt ongeveer het verlies door
de geldontwaarding', legt gemeente
secretaris Piet Zoon uit. Hij voegt er
aan toe dat het nieuwe tarief boven
dien met ongunstig afsteekt bij wat
gemiddeld in het land wordt geheven.
De huidige parkeertarieven werden in
april vorig jaar vastgesteld, tegelijk
met de invoering van de mogelijkheid
om bij de automaten met een chip
knip te betalen. Het tarief voor de
binnenring werd 20 eurocenten per
kwartier en voor de middennng 20
eurocenten per half uur. Deze bedra
gen vloeiden voort uit de omrekening
van gulden naar euro, echter naar
beneden afgerond, dus in het voor
deel van de burger. Door die afron
ding naar beneden ontving de ge
meente op jaarbasis ongeveer
18.000 euro minder.
De gemeente ontvangt momenteel
ongeveer 141.000 euro per jaar aan
parkeergelden. In verband met de
stijgende kosten die er tegenover
staan is met uitgesloten dat de tane
ven ingaand volgend jaar worden
verhoogd of dat het parkeerbeleid
wordt aangepast.
Op de website van de Texelse Cou
rant (www.texelsecourant.nl) kunnen
lezers reageren op de vraag of het
juist is dat de gemeente de parkeer
tarieven in één keer met 32% heeft
verhoogd.
de Haffelderweg. Na het opruimen
wordt om 11.30 uur een prijs uitge
reikt aan de groep die het beste werk
heeft geleverd.
Vijf loslopende Tervurense herders
hebben dinsdagochtend voor
grote paniek gezorgd onder de
schapen in de Slufter. De meeste
schapen kwamen met de schrik
vrij, maar één minder gelukkig
exemplaar moest door eigenaar
Frans Koorn onder behandeling
worden genomen.
De paniek werd ontdekt door bos
wachter Leo van der Vaart, die de
schapen hoorde blèren. Toen hij ging
kijken, zag hij vijf honden tussen en
achter de schapen aan rennen. Hun
baasjes hadden geruime tijd nodig
om ze weer onder appèl te krijgen. Ze
verklaarden wel te hebben gezien dat
de honden aangelijnd moesten wor
den, maar te hebben gedacht dat ze
na het oversteken van de Zanddijk op
het strand zouden komen, voor hen
reden de honden los te laten. Op de
Sluftervlakte gekomen gingen de
honden direct achter de grazende
schapen aan. Tegen de eigenaren
van de honden is proces-verbaal
opgemaakt
In het hele gebied van het Nationaal
Park Duinen van Texel geldt een aan-
De noodkreet van Kotex-voorzitter
Toon Haastrecht over het wange
drag op de kinderboerderij aan de
Abbewaal heeft effect gehad. 'Het
is sindsdien een stuk rustiger ge
worden en er hebben zich enkele
jonge mensen gemeld die bij toer
beurt een oogje in het zeil houden.'
Het is niet het enige goede nieuws
dat Haastrecht heeft te melden. Op
zaterdag 29 juni viert Kotex het
zestigjarig bestaan. Oudgedienden
die nog geen uitnodiging voor het
feest hebben gehad, wordt ge
vraagd zich aan te melden.
Aan de Abbewaal wordt met man en
macht gewerkt om de kinderboerderij
er met het jubileum weer piekfijn te
laten uitzien. De hekken worden ver
beterd, de konijnenberg is vernieuwd
en andere werkzaamheden worden
verricht. 'Het wachten is nog op het
materiaal dat de gemeente heeft toe
gezegd', aldus secretaris Finka van
de Kraan. De vereniging is buitenge
woon goed te spreken over enkele
donaties die spontaan zijn binnenge
komen 'Daarmee kunnen we leuke
dingen doen.'
Ti|dens het jubileum zal worden stil
gestaan bij het ontstaan van klein-
dierensportveremging Kotex in 1942.
Dat gebeurde destijds uit noodzaak,
omdat ook Texel in de Tweede We
reldoorlog kampte met een vlees-
tekort. De vereniging ging na de oor
log door als hobbyvereniging en
groeide dankzij de inzet van velen uit
tot wat ze nu is. Eén en ander wordt
gevierd met een borrel en hapjes, een
barbecue, er worden films vertoond
en er is uiteraard gelegenheid voor
(oud-)leden om bij te praten. De
jubileumfestiviteiten aan de
Abbewaal beginnen om 14.00 uur.
Een aantal oud-leden wist het be
stuur niet meer te achterhalen. Hen
wordt gevraagd zich aan te melden
bij Van der Kraan, tel. 327516
lijnplicht. De laatste jaren lopen
steeds meer honden los. constateert
Staatsbosbeheer, dat aankondigt
extra toe te zien op handhaving van
dit gebod. Loslopende honden kun
nen schapen verwonden, maar bo
vendien zó veel paniek veroorzaken,
dat het vee in kreken raakt en ver
drinkt. Honden vormen bovendien
een gevaar voor broedvogels, konij
nen, hazen, kikkers en andere dieren
Een plan van de gemeente om ook
een aanlijnplicht in te stellen voor het
Hogeberggebied, zorgde onlangs
voor veel protest onder honden
bezitters.
fionden zijn extreem goed aangepast aan de natuurlijke om-
idigheden. De vissen die ze eten speuren ze op met
arachtige snorharen. Ze zijn uiterst wendbaar, halen binnen
ele seconden snelheden van 35 kilometer per uur en kun-
als het moet tientallen minuten onder water blijven. Ze
iben forse klauwen en vlijmscherpe tanden om hun prooi te
jchalken en te doden. En een ingenieus systeem van spek,
en bloedbanen beschermt ze tegen warmte en kou. On-
ks hittegolven, vorst, regen, harde wind en andere nukken
moeder natuur kunnen ze dan ook behoorlijk oud worden:
inetjes pakweg 24 jaar en vrouwtjes 40 jaar. Hoe de mens
lesondanks in de vorige eeuw bijna in slaagde de zeehond
oen verdwijnen uit de Nederlandse wateren, staat beschre-
m het boek 'Zeehond en Waddenzee, van knuppelen tot
ffelen', waarvan vandaag het eerste exemplaar werd gepre-
teerd.
dat moment Texel begonnen te ont
dekken.
Knuffelbeesten
Hoewel de publieke opinie veran
derde en zeehonden steeds meer als
een soort knuffelbeesten werden be
schouwd, bracht dat de stand in de
Waddenzee weinig baat Die bleef in
hoog tempo dalen, ook na het van
kracht worden van het jachtverbod,
terwijl niemand begreep waarom.
Een absoluut dieptepunt werd in het
midden van de jaren zeventig bereikt,
toen minder dan 500 zeehonden in
de Waddenzee leefden. De eerste die
de problemen in kaart bracht en naar
de oorzaken van de sterfte op zoek
ging, was Peter Reijnders, die
praktijkonderzoek deed in het Texels
Museum en aan wie veel aandacht
wordt besteed in het boek. Uit zijn
onderzoek bleek dat de PCB's
(polycholoorbifenylen) de grootste
boosdoeners waren, omdat deze gif-
soorten zich ophopen in de vetlaag
van de zeehond, de hormoon
huishouding van het dier verstoren en
uiteindelijk schade toebrengen aan
hun vruchtbaarheid. Pas nadat de
grootste vervuilers in de industrie
werden aangepakt, trad een lichte
verbetering op van de zeehonden
stand. Maar net toen het ergste ach
ter de rug leek, brak een epidemie uit,
veroorzaakt door hetzelfde virus dat
anno 2002 opnieuw slachtoffers zou
eisen. De noodklok werd geluid, on
geveer 18.000 zeehonden stierven en
het verdwijnen van de zeehond uit de
Waddenzee leek alleen maar een
kwestie van tijd. 'De zeehonden die
aanspoelden, werd afgevoerd als
chemisch afval', meldt het boek 'Ze
zaten zó vol PCB's dat ze op last van
de overheid een speciale behande
ling kregen.'
De paniek blijkt ook uit een bericht uit
De Telegraaf, dat in het boek voor een
deel staat afgebeeld, en waarin Jan
Kuiper - de opvolger van de in 1985
overleden Gerrit de Haan - blijkens
het onderschrift verzucht dat de zee
hond alleen door 'blijven fokken' van
de ondergang kan worden gered.
Tegen de verwachtingen in nam het
aantal na 1990 echter snel toe en
concludeerden veel wetenschappers
dat de evolutietheorie niets aan
kracht heeft ingeboet: 'Alleen de
allersterkste en best aangepaste die
ren zijn overgebleven, hoe hard en
verschrikkelijk dat in de ogen van
mensen ook moge zijn.'
Doorgaan?
De gevolgen van een eventuele
nieuwe uitbraak van een epidemie
moeten worden afgewacht - toen het
boek al bij de drukker lag, was daar
nog mets over bekend -, maar met de
zeehond gaat het inmiddels zó goed,
dat de vraag aan de orde is of
EcoMare (de opvolger van het Texels
Museum) nog wel moet doorgaan
met de opvang van het dier. Specia
listen menen van niet. 'EcoMare en'
Alterra zijn er van overtuigd dat
je de populatie geen goed doet door
heel actief individuele zeehonden te
redden, op te kalefateren en terug te
sturen naar het ruime sop. Dit brengt
risico's met zich mee, zo is de ge
dachte. Gezonde, sterke dieren in de
Waddenzeepopulatie kunnen nega
tief beïnvloed worden als de geredde,
zwakke beesten alsnog kans zien
zich voort te planten. Dan kunnen zij
hun slechte eigenschappen doorge
ven aan volgende generaties. Het
wankele evenwicht kan hierdoor ern
stig verstoord worden.' Ook in landen
als Denemarken en Duitsland krijgt
die theorie steeds meer aanhangers,
met vooral in Denemarken vrij krasse
gevolgtrekkingen. 'Zeehonden die
daar aanspoelen worden gezien als
de zwakste schakels en krijgen een
spuitje. Vervolgens gaan ze naar de
destructie. In Nederland vindt de
overheid weliswaar ook dat er zo mm
mogelijk moeten worden opgevan
gen, maar de praktijk is anders Dit
blijkt met name uit de relatief grote
aantallen dieren die bij de
Zeehondencrèche in Pieterburen
worden binnengebracht.'
EcoMare heeft zich inmiddels op het
standpunt gesteld van de meeste
Het nieuweEcoMare De zeehonden blijven de grote publiekstrekkers.
(Foto 's Wt het book Ztohond en VV»<Wen7e« 1
deskundigen, onder wie dr. ir. Peter
Reijnders. Directeur Kuiper pleit in het
boek voor 'opvang op een laag ni
veau', om op die manier de kennis in
stand te houden om op professionele
wijze zeehonden op te vangen, wat
nodig zou kunnen zijn wanneer het
onverhoopt tóch weer minder goed
zou gaan met de zeehond. 'Maar de
belangrijkste reden om op een laag
pitje met het opvangen van zeehon
den door te gaan, is wel dat je door
het opvangen van zeehonden heel
veel mensen bewust kunt maken van
het belang en de schoonheid van de
ecosystemen van de zee. van het
jes. In het begeleidende persbericht
wordt gesproken van het 'eerste po-
pulair-wetenschappelijke werk dat
Phoca vitulina, onze gewone zee
hond, beschrijft' en dat lijkt te
recht.
Eén en ander is vooral de verdienste
van schrijver Johan Bos (1956), die
behalve neerlandicus vooral 'een
gepassioneerd natuurliefhebber' is.
Hij heeft talloze publicaties op zijn
naam staan, vooral over vogels en
natuur in Nederland en Spanje. Hij
werd eind vorig jaar door EcoMare
benaderd met de vraag of hij 'in een
vrije opdracht' een boek zou willen
schrijven over de zeehond in de Wad
denzee Hij hoefde daar niet lang over
na te denken, zegt hij zelf. 'Echte
natuur in Nederland is zeldzaam. De
Waddenzee en de kust van Neder
land zijn nog altijd de rijkste en meest
dynamische plekken van ons land, en
heel kostbaar. Verdere bewustwor
ding is bittere noodzaak. Dit boek is
daar, in het voetspoor van de missie
van Gerrit en Annie de Haan, een bij
drage aan. Maar het is met genoeg.
Als we met spoedig tot inkeer komen,
dan kennen toekomstige generaties
de fraaie natuur die Nederland ooit
rijk was alleen nog uit oude prenten
boeken.'
Het boek is een uitgave van EcoMare
en is voor 15,90 euro verkrijgbaar.
Joop Rommets
belang dat deze gebieden be
schermd (moeten) worden en van het
besef dat ook in de toekomst niet al
les zomaar kan op zee.'
Mentaliteitsverandering
De geschiedenis van de zeehonden
opvang en de mentaliteitsveran
dering in Nederland vormen de rode
draad in het 96 pagina's tellende
boek, dat opvalt door z'n vele en
fraaie foto's, helder taalgebruik en
'gelikte' vormgeving. Daarnaast be
vat 'Zeehond en Waddenzee'
boeiende uiteenzettingen over de di
verse soorten zeehonden en allerlei
andere biologische en ecologische
kenmerken. Het boek krijgt daardoor
extra diepgang, zonder dat het
'zwaar' wordt. Heel aardig zijn de
anekdotes, waaronder die over de
zeehond die Jan Wolkers tijdens zijn
verblijf op Rottumerplaat in 1971 het
leven redde en die per helikopter
werd overgebracht naar het Texels
Museum. Prettig is ook dat de schrij-
ln de begintijd kregen de dieren nog room toegediend door Gerrit en Annie de Haan. De belangstelling voor het voeren was toen at ver Zich niet verliest in sentimentele
groot. verhandelingen over zielige zeehond-
de zeehond de 'knuffel' van de Waddenzee. Op deze foto uit circa 1930 keren
trots terug met een geschoten exemplaar.
zorg over een jong dier en ook dit
maal lukte het niet het in leven te
houden. 'Het goede nieuws mag niet
onvermeld blijven, hij heeft het toch
vijf weken volgehouden', staat in het
boek. Het derde dier, Phoca, overleed
het jaar erop na negen maanden.
Maar door schade en schande wijs
geworden bleef Phoca II zelfs enkele
jaren bij het echtpaar De reacties van
het bestuur van het Texels Museum
waren afkeurend en de opvang werd
'tijdrovend en geldverslindend' ge
noemd. Een harde reactie, zo lijkt het.
Maar de jacht op de zeehond, die tot
dan toe vooral als schadelijk voor de
visstand werd beschouwd, zou dan
ook pas in 1962 worden opgeheven.
Pa&Yn' de loöp der jaren' werd die
mening bijgesteld, mede dankzij
natuurkenner Jan P Strijbos. Hij
schreef in De Telegraaf enkele wer
vende artikelen over het idealisme en
de noeste arbeid van het echtpaar De
Haan en meldde bovendien onver
bloemd dat de zeehonden een attrac
tie vormden voor de toeristen, die op
werd uitgegeven ter gele-
leid van het 50-jarig bestaan van
op het eiland,
oerig wordt daarom de geschie-
s geschetst, die begon toen op
nei 1952 een moederloos, zes
moude zeehond werd binnenge-
ht in het Texels Museum en di-
ajrGerrit de Haan en zijn vrouw
«besloten een poging te wagen
e redden. Onwetend van de be
ten van een zeehond en de ver
ing die hij nodig heeft, gingen de
aan de slag. 'Het schijnt prak-
onmogelijk te zijn zo'n klein
nleven te houden, maar de heer
ten heeft de hoop dat het expe
rt slaagt. Regelmatig houdt hij
.ostgangér eèri'Tlëè"'verdunde
roor'i'Schreef dè Texelse Cou-
Enook: 'Gerrit de Haan zal pro-
er een flinke zeehond van te
eleurstelling van het echtpaar
het dier enkele dagen later. Het
rop kregen de twee opnieuw de
