Zeehondencentra ruziën
over inzameling virus
De hartslag van Australië onder een Texelse lucht
Geknip§</
-
TEXELSE g COURANT'
Cliëntenraad:
'Texelaars vaker
dupe van fusie'
Anno Dijkstra
exposeert 'Land'
Lezing over
VOC-personeel
Bromfietser ramt
stilstaande auto
Voetstuk
Thijssebeeld
in de maak
Wielewaal krijgt
subsidie voor
woonkeuken
\tyat ik zeggen wou.
Keuringsdienst
Zeehondenvirus
Kunst voor ki<
Geboren Texel
exposeert ir
Burgwal 37
Carel Adriaans exposeert en treed
VRIJDAG 12 JULI 2002
Een groep van zo'n vijftig muzikan
ten streek vrijdag neer op het ter
rein bij De Heerlijkheid, de
appartementenboerderij van de
familie Tromp aan de Slufterweg in
Eierland. Ze zetten hun tenten op,
verdeelden zich in drie groepen en
al gauw klonk het ongewone, so
nore geluid van Australische blaas
pijpen, oftewel didgeridoos, onder
een Hollandse hemel. De spelers
waren van heinde en verre geko
men om mee te doen aan de di
verse workshops, gegeven door
gerenommeerde leraren, waaron
der de uit Sydney afkomstige
Michael Jackson. Motor achter het
festival was de bekende Neder
landse didgeridoospeelster Lies
Beijerinck uit Amsterdam.
Indrukwekkend ziet het instrument er
niet uit. Een vrijwel rechte pijp van
ongeveer 1.80 meter lengte. Som
mige beschilderd met het typische
Aboriginal stippelwerk, waann ook de
goanna - hagedis - een belangrijke
rol speelt; andere eenvoudig, kaal. De
didgeridoo is een bushmstrument.
Daar waar de natuur het enige was
dat de oorspronkelijke bewoners van
Australië, de Aborigines, ter beschik
king stond, groeiden de instrumenten
rondom. De originele didgeridoo is
gemaakt van de door termieten uit
geholde stam van de eucalyptus
boom, waaronder de harde
bloodwood-soort de belangrijkste
plaats inneemt. Arnhemland in de
Northern Territones van Australië is
de bakermat van de didge. Onder
begeleiding van één didgendoo en
wat slaghout, zogenaamde clap-
sticks, bezongen één of meer zangers
de alledaagse dingen, de heldenda
den van bijzondere voorvaders, of
verhaalden zij de relaties met het
grondgebied.
Hoewel het instrument voornamelijk
door mannen bespeeld werd, rustte
er voor vrouwen geen taboe op. Op
de bovenkant van de pijp zit veelal
een met bijenwas gevormd mond
stuk. Per se noodzakelijk is dit niet,
maar het vormt zich naar de mond bij
het warm worden tijdens het blazen
en werkt tevens ontsmettend. Tegen
woordig ziet men ook veel bamboe
en plastic didgeridoos. Het ene in
strument is het andere niet en de
spelers zijn soms lang op zoek naar
een didge die bij hen past. Een zach
tere houtsoort absorbeert de toon
meer dan een hardere, bamboe
brengt een zachter, maar directer
geluid voort dan bloodwood en een
plastic blaaspijp klinkt weer harder.
Ook de toonhoogte verschilt per
didge en daarmee de partij waann
men blaast. Zo is de didge in de E-
F-G toonsoort meer geschikt voor het
snelle ritme, in de Cis tot E voor het
allroundwerk en de lager gestemde
didge leent zich meer voor langzame
muziek en begeleiding. De muziek
echter is geheel afhankelijk van de
techniek en het gevoel dat de blazer
erin legt.
Ingespannen probeen een groep didgeridoospelers de bijzondere ademnanngstecnnlen onder ae Knie re Knjgen.
In de beginnersgroep. die begeleid
wordt door Iban Nikolai uit Spaans
Baskenland wordt druk geoefend op
de circulaire ademhalingstechniek.
Beheerst de blazer die eenmaal, dan
kan hij zonder hoorbare hiaten door
spelen. In het kort komt het hierop
neer, dat de opgespaarde lucht van
uit de mond en niet vanuit de longen
de pijp wordt ingeblazen op het mo
ment dat er ingeademd wordt. Men
blaast alleen de wangen leeg Inge
spannen en uiterst geconcentreerd
zitten de leerlingen 'droog' te oefe
nen. Het valt niet mee Nikolai, die
momenteel bezig is met een solo
album, wordt gezien als één van
Spanjes meest begaafde spelers.
In de groep voor gevorderden is
Michiel Teygeler de leraar. Hij begon
in 1996 met didgeridoo spelen en
heeft een eigen 'sound' ontwikkeld
die hij als Etno Techno omschrijft.
Teygeler leefde als straatmuzikant in
Spanje. Frankrijk, Nederland en Bel
gië. Hij volgde diverse masterclasses,
stond op vele podia, is vast bandlid
van Boom en was te zien in de Ne
derlandse speelfilm Drop Outs. De
spelers zitten in een kring en regel
matig houdt Teygeler zijn didge als
een stethoscoop bij het uiteinde van
de didge van zijn leerlingen om als
het ware de hartslag en ademhaling
van het instrument waar te nemen en
te beluisteren waar het goed of fout
gaat. 'Integreer je ademhaling in het
ritme. Keep the beat.' Er wordt zo'n
anderhalf a twee uur geoefend voor
dat er een kleine pauze wordt gehou
den.
Omdat diverse festivalgangers van
buiten de grenzen komen, is de voer
taal tijdens de workshops Engels.
Agnes en Tito uit Spanje hadden er
drie dagen rijden voor over om het
festival bij te wonen. Ook Coline
Mazille uit Frankrijk heeft er een flinke
reis voor moeten ondernemen. Zij
hoorde de didge voor het eerst in
haar eigen vaderland en bracht het
instrument later van een reis door
Australië mee. Jenneke Gerritsen
kwam op de muziekschool in
Alkmaar met de didge in aanraking en
Dory van Lieshout, eveneens uit
Alkmaar, bracht de didge als souve
nir mee van down under. Aldi Wendel-
aar uit Amsterdam ging in 1995, met
haar baby in een draagzak op de rug,
voor een jaar naar Australië. 'Ik ging
heel straightik wilde werken en iets
aan het land géven Ik wilde niets
mee terugnemen, ook geen souve
nirs. De kleine hielp mee op het land
zodra ze kon lopen. Ik groef de kuil
tjes en zij zette de planties erin. Te
rug in Nederland heb ik een
didgeridoo van bamboe gekocht.
Misschien dat ik over een tijdje toch
hier in Nederland een originele, hou
ten ga kopen.'
Onder de deelnemers aan het festi
val bevinden zich ook drie Texelaars,
Peter en Elske Tromp uit Den Burg en
Wilma Timmer uit Oosterend. Tromp
reisde jaren geleden door het
Australische landschap, maar kocht
zijn instrument pas een jaar of drie
geleden. Timmer bracht hem vorig
jaar zelf mee van haar rondreis. Piëta
Drijver uit Den Burg is ook een en
thousiast beoefenaar van het
aboriginal instrument, maar kon we
gens ziekte niet aanwezig zijn. De
Texelaars reisden afgelopen winter
wekelijks naar Den Helder, waar Lies
Beijerinck uit Amsterdam les kwam
geven Beijerinck zelf volgde zeven
jaar harp- en vijf jaar celloles en speelt
didgeridoo sinds 1993. In haar stu
dententijd hoorde zij in Breda voor
het eerst het didgendoogeluid uit
'plastic pijpen'. Drie maanden later
kocht ze in Amsterdam een echte
De Cliëntenraad van Verpleeghuis
Texel maakt zich zorgen over de
ontwikkelingen in de zorgverlening
op het eiland. Texelaars worden
volgens de raad steeds vaker de
dupe van de fusie en samenwer
king met instanties aan de over
kant. Voorzitter R. Siebinga uitte
zijn zorgen in een brief, die hij naar
alle raadsleden heeft verstuurd.
Siebinga: 'Fusie en samenwerking
met instanties aan de overkant heb
ben het grote risico dat tegenover
schijnbaar economische voordelen
van schaalvergroting, de uitzonderin
gen die vanuit de eiland positie zinvol
en gewenst zijn voor Texelaars met
meer kunnen worden gewaarborgd.'
De Cliëntenraad constateert dat er
een trend gaande is waarbij men te
rugkomt van de ontwikkeling naar
steeds grotere instituten en organisa
ties. 'Omdat de cliënten door de
macht en invloed van het "manage
ment" in de kou komen te staan. Met
name het laatste risico maakt ons
huiverig, omdat bij schaalvergroting
de Texelse invloed nauwelijks meer
garant kan staan voor de belangen
van de Texelse bevolking.'
De gemeenteraad kon dinsdagavond
begnp opbrengen voor de zorgen van
Siebinga, maar kwam met in actie.
'De gemeente heeft op bestuurlijk en
beleidsmatig gebied geen zeggen
schap in het Zorgcentrum', ver
klaarde Maria van der Spek (WD).
Maar de Stichting Wonen Texel en
Zorgcentrum Texel vinden dat de
gemeente een actieve, coördine
rende rol moeten spelen in het
seniorenbeleid. Dat bleek uit ge
sprekken tussen de PvdA en beide
instanties. Momenteel staan 170 se
nioren op een wachtlijst voor een
huurwoning. Daarnaast willen veel
ouderen langer thuis blijven wonen.
Twee amendementen van de PvdA
op de Structuurvisie 2020, die betrek
king hadden op de problematiek,
werden door de politiek met overge
nomen. Wethouder Annie Hm gaf aan
dat ouderenbeleid voor de gemeente
geen prioriteit heeft.
Op het Steigereiland, een deel van de
toekomstige stadsuitbreiding IJburg
in Amsterdam, exposeren op uitno
diging van de stichting Drei Birken auf
der Heide, negen beeldend kunste
naars. Eén van deze kunstenaars is
de oud-Texelse Anno Dijkstra, die
samen met Esther Vossen ook het
concept en de samenstelling van de
manifestatie uitdacht.
Op het Steigereiland staan over een
paar jaar tweeduizend woningen,
maar het nieuwe eiland is op het
moment nog een lege vlakte. In
tegenstelmg tot andere bouw
projecten - waar de verschillende fa
sen zo naadloos mogelijk in elkaar
overlopen - blijven de eiland braak
liggen tot de grond voldoende is
ingeklonken om de bouw van wonin
gen mogelijk te maken. Gedurende
die periode is hier de tentoonstelling
'Land' te zien. De expositie werd op
15 juni geopend, en is nog twee zon-
houten didgeridoo en nog een half
jaar later vertrok ze. het geluid ach
terna, naar Australië. Zij verbleef er
een jaar, waaronder een week bij een
Aboriginal stam. Als vast bandlid
heeft zij in diverse bands gespeeld en
onder meer meegedaan aan het Fes
tival Internacional de Didgeridoo in
Spanje. Zij heeft op de podia gestaan
van zo'n beetje alle bekende clubs in
Amsterdam en is inmiddels een be
kende van uiteenlopende radio- en
TV-programma als VPRO's Noorder
licht en Taxi van de NCRV.
Beijerincks grote leermeester op de
didgeridoo, de uit Sydney afkomstige
Michael Jackson, heeft net een grote
tournee door zijn thuisland afgerond.
Na Texel zal hij ook in België work
shops verzorgen Jackson heeft een
geheel eigen stijl en is een inspirerend
speler. We horen korte, haast snau
wende geluiden uit zijn didge komen.
Tromgeroffel, donkere rollers en
scherpe stotende klanken. Alles in
een strak en gevarieerd ritme.
Diridam-tidi-tidam en tibóóp- tidi-
dibóop. 'Speed up. slow down', de
gevorderde leerlingen proberen mee
te gaan in zijn meeslepend ritme. Er
wordt ingespannen geblazen, de
wangen gaan op en neer en met
ronddraaiende handbewegingen pro
beren sommigen hun circulaire
ademhaling te begeleiden.
'Didgeridoospelen heeft alles met
taal te maken,' aldus Jackson. De
Aborigines hebben hun eigen talen,
zo'n driehonderd verschillende. Als je
hun taal met spreekt, kun je hun mu
ziek niet maken en hun verhalen niet
vertellen Het zijn de jouwe niet. Ik
ben in de buurt van Arnhemland ge
boren, heb er ook mijn contacten.
Maar zoals zij spelen kan ik het met.
Daarvoor moet je een échte
Aborigine zijn.'
Tekst en foto Corrie Timmer
Wat waren hooplopers? Welke taak
hadden de bewindhebbers? Vibeke
Roeper verzorgt woensdag een le
zing over het VOC-personeel dat op
de Rede van Texel lag te wachten op
gunstige omstandigheden om te kun
nen vertrekken voor hun reis naar
Oost-lndiè De Texelse, die histori
sche letterkunde studeerde en ge
specialiseerd is in de VOC, houdt
haar verhaal in het Zeemanskerkie in
Oudeschild, waar zoveel beroemde
en anonieme zeelui zich religieus
voorbereidden op hun avonturen. De
bijeenkomst begint om 20.00 uur. De
toegang bedraagt €3.-. De toehoor
ders krijgen voor dat bedrag ook een
kopje koffie of thee.
Roepers lezing is de eerste van een
serie van vier, georganiseerd door de
Historische Vereniging en de Stich
ting VOC 2002 Texel. Roelof van Gel
der vertelt 8 augustus over 'Poepen
en knoeten, vreemdelingen in dienst
van de VOC'. Lodewijk Wagenaar
doet 28 augustus een boekje open
over 'Schapen en zoet water, van de
Rede van Texel naar Oost-lndië'. De
serie wordt op 18 september beslo
ten met een lezing van Hans Bonke,
getiteld 'Loodsen en lichters, van
Oost-lndië naar de Rede van Texel'.
Alle lezingen beginnen om 20.00 uur.
Van onze correspondent
TEXEL, dinsdag
Het opvangcentrum EcoMare op Texel vindt dat er ten on
rechte paniek wordt gezaaid over de gevolgen van het zeehon
denvirus. De kritiek richt zich met name op de collega's van de
zeehondencrèche in Pieterburcn die afgelopen weekeinde na
dat het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij be
kend maakte dat er sprake is van een epidemie, onmiddellijk
een noodkreet gaven om geld te storten omdat de opvang an
ders in de problemen komt.
Uw droomkeuken...
vindt u In onze showroom.
UX Keukencentrum Texel
Maricoweg 6 - Oen Burg
O 0222 31 24 47
dagen (tot en met 21 juli) te zien, van
11.00 tot 20.00 uur. De tentoonstel
ling is te bereiken met een bootje dat
pendelt tussen informatiecentrum
IJburg, IJdijk 50 en het Steigereiland
Noord.
Omdat ze onder het rijden keek of het
benzinekraantje van haar bromfiets
wel open stond, verloor een 16-jarig
meisje uit Oudeschild even het zicht
op de weg. Daardoor ontstond een
botsing met een personenauto, die
stilstond op het Vliegwiel, in de woon
plaats van de bromfieter. Het meisje
kwam ten val en liep knieletsel op. De
bromfiets raakte beschadigd en een
lampje van de auto sneuvelde.
Mannen van de firma Jade zijn in
de droogstaande vijver bij de
Elemert bezig met het betont-
immerwerk voor het glazen
Thijssebeeld van Jan Wolkers. De
eigenlijk fundering bestaat uit vier
houten palen van zeven meter die
in de vijverbodem zi/n aange
bracht. Daarop komt de beton
nen sokkel met de metalen delen
waaraan het kunstwerk wordt
verankerd In de sokkel zijn vier
lampen opgenomen die elk op
een van de bogen van de vier
meter hoge sculptuur worden ge
richt, wat 's avonds een sprook
jesachtig effect zal opleveren. De
sokkel is 1.82 meter hoog. zodat
hi'i straks net onder water staat en
dus alleen het kunstwerk is te
zien. De opdracht voor het beeld
zelf is inmiddels gegeven, omdat
het benodigde geld praktisch bij
elkaar is. In afwijking van het oor
spronkelijke ontwerp zat er wat
meer staal en wat minder glas in
worden aangebracht, wat nodig
is om constructieve redenen. Het
Thijsse-kunstwerk zal in mei 2003
worden onthuld in het kader van
de Natuurmaand.
(Foto Harry do Graafl
Het Juliana Welzijn Fonds, dat so
ciale projecten financiert, heeft
€7.500,- toegekend aan Stichting
Dorpshuis de Wielewaal. De bij
drage wordt gebruikt voor de bouw
en inrichting van de keuken in het
Waaider dorpshuis.
'We hadden een verzoek ingediend
voor €10.000,-, dat was onze begro
ting', zegt Tilly Leenders namens de
stichting. 'Het fonds heeft onze aan
vraag bekeken en geconstateerd dat
deze binnen hun doelstellingen viel.
Uiteindelijk krijgen we dus driekwart
van het bedrag dat we hadden aan
gevraagd. Met zo'n subsidie zijn we
hartstikke blij.'
Het doel is een soort woonkeuken te
creëren. Daarvoor moeten behalve
keukenapparatuur ook lampen, een
grote eettafel en stoelen worden aan
geschaft. Verder moeten in het pand
onder andere leidingen worden ver
legd. In de nieuwe keuken zouden
activiteiten voor het dorp worden
georganiseerd. 'Je zou hierbij kunnen
denken aan kookcursussen voor
ouderen, kooklessen voor jongeren
en een uitwisseling van gerechten
met asielzoekers.
Voor de resterende kosten heeft
Stichting Dorpshuis de Wielewaal
een aanvraag bij de gemeente inge
diend.
Na de val van de Sovjet-Unie is het
bemoedigend te zien dat tenminste
onze trotse natie zich nog inzet voor
het behoud van de instellingen van dit
prachtige regime. Een voorbeeld van
dit beleid is de wijze waarop de
Keuringsdienst van Waren op de
Solexrace is afgestuurd
Evert van de Sandt,
Rotterdam.
De Telegraaf mengde zich afgelopen
dinsdag in de discussie of de
zeehondensterfte al dan niet aan een
virus is te wijten. Hierbij werden
woordvoerders van EcoMare en
Lenie 't Hart van de opvang in Pieter-
buren gehoord. De laatste organisa
tie deed direct na de verklaring van
het ministerie van Landbouw, Natuur
beheer en Visserij over een virus de
oproep geld te storten, omdat de
opvang anders in problemen komt.
Voor het Texelse opvangcentrum
sprak Henk Brugge. Hij zei het erg
voorbarig te vinden nu al met de
collectebus te rammelen 'Tegen de
tijd dat EcoMare om geld gaat vra
gen, is er pas echt iets aan de hand',
zo liet Brugge weten.
Een woordvoerder van Lenie 't Hart
zei het vermoeden te hebben dat
EcoMare onvoldoende inzicht heeft
In het zeehondenvirus. Met het aan
tal gulle giften voor Pieterburen valt
het nog mee. 'Het loopt geen storm,
maar we zijn natuurlijk net begonnen
met de fondsenwerving', aldus een
zegsman.
Op het strand bij paal 17 verm
zo'n vijftig kinderen zich woa
middag uitstekend met het
digen van een groot schilderij
het 'Kunst voor Kids'-festival
georganiseerd door de
paviljoens De Zeester en De
Ondanks het wegblijven vani
was de animo groot. Zelfs dei
hielpen af en toe een handjei
(Fcko li
In ontmoetingsruimte Burg
exposeert deze maand de g
Texelse Alice Gubbels-Een
De in Baarlo (Limburg) w»
tige kunstenares heeft al i
posities op haar naam st
stelt nu aquarellen en werki
acryl ten toon. Tegelijkertij
gen ook in galerie Zeewind
derijen van Gubbels.
De expositie in Burgwal 37
kleurrijk geheel en bestaat
vens en werken met bloem®
sen en natuur. Het doel van
is dat toeschouwers hun eige
pretatie aan een schilderij ge
dereen mag zijn eigen voorste
mening hebben. De kunsl
schuwt de spiritualiteit met
beert in haar werk 'de harmo
de warmte van de zon te vera
Ze hoopt dat beschouwers
schilderijen op dezelfde gd
kunnen komen. 'Een kunstw
kijken is niets anders dan ee
lezen. Lezen hebben wij aller»
leerd, helaas hebben wij
jeugd over het algemeen niet'
om kunst te bekijken. Ik voel
ook bevoorrecht dat ik dit
leeftijd heb kunnen ontploo
stelt Gubbels.
of
Carel Adriaans zingt aanstaande
zondag tussen 14.00 en 17.00 uur
jazz in de Worsteltent, waarbij hij
zichzelf begeleidt op jazzgitaar.
Gedurende dit optreden zal hij
schilderijen exposeren en er tus
sen de bedrijven door ook aan
werken.
De schilderijen zijn gemaakt in 2001
en 2002 en zijn te bezichtigen vanaf
13.00 uur. Daar het oeuvre, buiten zijn
opdrachten om, vrij groot is gewor
den, en er een jaar lang niet geexpo-
seerd is. zullen de werken volgens
Adriaans voor een 'zeer redelijke
prijs' te koop worden aangeboden.
Carel Adriaans, broer van NIOZ-ha-
venmeester Ewout, werd in 1958 ge
boren te Middelburg. Het grootste
deel van zijn jeugd bracht hij door in
Dordrecht. Momenteel is hij woon
achtig in Den Haag. Vanaf zijn acht
ste jaar leerde hij spelen op klassiek
gitaar. Gedurende enkele jaren kreeg
hij les aan de Toonkunstmuziek
school in de Munt in Dordrecht.
Adriaans besloot gitaar te willen spe
len na het horen van Andres Segovia
en Manilas de Plata. In zijn tienerjaren
legde hij zich meer toe op pop- en
rockmuziek. Onder invloed van de
muziek van Jimi Hendrix zette hij zijn
liefde voor de gitaar op een geheel
andere manier voort in een vorm van
vrije expressie. Op 25-jarige leeftijd
legde hij zich volledig toe op jazz
gitaar, met als invloeden George
Benson, Joe Pass. Freddy Green uit
de Count Basie Big Band en vooral
Wes Montgomery uit Indianapolis in
de Verenigde Staten, waar Adriaans
zelf tien jaar woonde Sinds vier jaar
speelt hij in de Big Fun Band uit Rot
terdam en de Enterprise Big Band uit
Dordrecht. Tevens is hij actief in een
jazzcombo, met onder ande
Laki op saxofoon. Adriaans
regelmatig op zonder begeleid
andere musici, waarbij hij vo:
instrumentale jazzmuziek ten
brengt. Zijn stem wordt welv
ken met die van Chet Baker.
Op Sinterklaasavond 2000
Adriaans een schildersezel i
van zijn broer Pieter, De
voor de schilderkunst was i
tijd in de familie bekend. Pie
op jeugdige leeftijd begonn
Het schilderij 'De Italiaanse' van
Adriaans.
schilderen nog steeds
gebied, evenals hun
Ewout. Het oeuvre van Can
olieverfportretten en -stillen
een surrealistische inslag
middels een veelgevraagd
schilder. Recentelijk kreeg hi
den van Bart Chabot de twë
in een Haagse kunstwedsti
het schilderij 'Benoordd
hangjongeren'.
