ten leven in
de Texelse
dienst van
Courant
Harry de Graaf
40 jaar redacteur
TEXELSE g C0URANT
ubileumreceptie
DINSDAG 17 SEPTEMBER 2002
'9 elang moet je nog?' De eerstvolgende die hem dat vraagt, ik vertrok met de Dageraad uit Oude-
,U! jt een slag voor z'n harses. 'Dat vragen ze elkaar in de schild en kwam terug - met diezelfde
38 rierbajes. Je kunt mij beter vragen hoelang ik nog mag.' DaQeraad - °p Horntje. in Nieuw-
ry de Graaf kan zich een leven zonder de journalistiek maar Guinea ben lk eenentwintig gewor-
>k welijks voorstellen. Hij kwam in 1962 als 21-jarige bij de
else Courant, als assistent van Arie Breet, de toenmalige
acteur. Toen deze vier maanden later een baan aan de over-
t kreeg, werd De Graaf van de ene op de andere dag tot
fdredacteur gebombardeerd, een functie die hij tot 1990
leedde. De eerste jaren maakte hij de krant helemaal alleen,
r werd hij bijgestaan door een lange rij assistenten, hulp-
ïefcelfstandige redacteuren. Ook na zijn terugtreden als eer
man bleef De Graaf 'zijn' krant trouw, zich met milde zelf-
it emeritus-hoofdredacteur noemend. Vrijdag wordt zijn
rtigjarig jubileum gevierd met een receptie in het Haven-
:aurant.
■pallen jaren lang zorgde De Graaf
een gestage stroom kopij. Vóór
omst van de computer kostte de
erking daarvan veel meer tijd
tegenwoordig, zodat de artikelen
«I mogelijk gespreid moest wor-
aangeleverd. 'De opdracht was
etters aan de gang te houden.'
loen deze over overwerk begon-
te klagen en in de drukkerij een
lale revolutie' uitbrak, realiseerde
iraaf zich hoe onrechtvaardig de
■tie was. 'Ik was altijd aan het
Soms werd het alweer licht als
tar was. Omdat ik het dan onzin
lom nog naar bed te gaan, ging
aar gewoon door. Ik klaag niet,
ik vond het prachtig, maar het
denkelijk dat mijn werkgever dat
tond. Hij had me tegen mezelf in
iierming moeten nemen.'
nadat De Graaf trouwde en een
stichtte, veranderde er aanvan-
maar weinig in zijn werksitua-
tchteraf denkt hij in dat opzicht
ets gemist te hebben. 'Ik kende
Imisgenoten alleen slapend. Als
egging dan sliepen ze nóg en als
uskwam sliepen ze al. Ik ben
joed huisvader geweest, ik gaf
iioorrang aan die kutkrant, zo
thuis zeiden. Als verzachtende
mdigheid kan ik aanvoeren dat
el beter wist, mijn eigen vader
een kleine zelfstandige en werkte
altijd.' Het was dan ook het thuis-
d Idat er op aandrong bij de direc-
m assistentie te vragen. 'Ik had
nog wel door willen gaan.'
reel moeite het kost twee keer
ïii «eek een krant te doen verschij-
beseffen maar weinigen. 'De
die dat met zich meebrengt, is
m. Tot op de dag van vandaag
ik bang dat we de volgende krant
rol krijgen. Dat is natuurlijk on-
want het lukt altijd. Maar over
blijft onvermijdelijk, ook in de
ld ige situatie, nu we met vier re
euren zijn. Met de avonden en
2( (enden erbij zit je gauw op vijfen-
3 uur per week. In tegenstelling
ndere kranten krijgen wij niks van
bureaus, we moeten steeds zelf
oek. Bovendien verwachten de
sdat we uitvoerig en correct zijn.
lukt heel aardig. Het kan natuur-
Itijd beter, maar de Texelse Cou-
isgoed, echt waar. Een vergelij-
met andere lokale kranten valt
uit in het voordeel van de
Ilse Courant. We zijn door vakge-
n uit het land al een aantal ma-
onderscheiden en de Texelaar
gtzich dan af waarom. Hij vindt
n, rantje gewoon. Er staat weer niks
|oor ie dan. Maar als de krant niet
laat bezorgd wordt, hangen ze
jelijk aan de telefoon. Ik ben niet
boos, maar daar kan ik me echt
ad over maken.'
de Texelaar een uitgesproken
'hg over 'zijn' krant heeft, ont-
e Harry de Graaf al heel snel.
nlang waren de raadsverslagen
b krant gedetailleerder dan de
len van de gemeente. Tijdens de
adering werd door de raadsleden
ilf zat hij er niet zo op te wach-
Harry de Graaf is toch vooral
"nan échter het nieuws; zelf
t nieuws zijn bevalt hem min-
'goed. De directie en redac-
van de Texelse Courant von-
n echter dat de jubilaris na
"tig jaar wel eens mag onder
in hoezeer hij wordt gewaar-
ird. Vandaar dat vrijdag 20
ptember van 17.30 tot 20.00
'een receptie wordt gehouden
liet Havenrestaurant, Pontweg
'P 't Horntje. ledereen die hem
lar de hand wil schudden, is
"kom. In plaats van cadeaus
"vangt de jubilaris graag een
Prage voor een persoonlijke
nschaf
zelfs naar het verslag in de krant ver
wezen. 'Het raadsverslag besloeg
minstens één pagina, waarin de hele
vergadering puntsgewijs werd ge
volgd Van de opening, waarin de
voorzitter de aanwezigen welkom
heette, tot niets meer aan de orde
zijnde, sloot de voorzitter de vergade
ring De krant was een schakel in de
gemeentelijke communicatieketen.'
De Graaf zette die traditie voort, met
dat verschil dat hij het verslag begon
met de in zijn ogen belangrijkste
agendapunten. Dit werd hem door
niet alle lezers in dank afgenomen. Hij
imiteerde daarmee de landelijke dag
bladen. 'Ik respecteerde uiteraard wel
de lage meuwsdrempel, op Texel zijn
ook kleine dingen belangrijk.'
De Graaf wilde naast de bestaande
landbouwrubriek en marktberichten
ook een visserijrubriek met de
besommingen, wat bij andere kran
ten niet ongebruikelijk was. Hiervoor
kreeg hij echter geen medewerking
van de Texelse vissers. 'Over hun in
komen willen ze met praten. Of ze het
gestolen hebben...' Hij maakte ook
meer werk van de rechtbank
verslagen. Waren deze tot dan toe
kort en nogal 'vaag', De Graaf aar
zelde met om de rechtszaak bij te
wonen en daar uitgebreid verslag van
te doen. Hij wilde de krant 'pittiger'
maken, omdat hij deze 'te onbenul
lig' vond. 'Voor ik er kwam werken,
las ik 'm nooit. Maar dat is misschien
wel jeugd eigen. Ik denk dat de leer
lingen van de OSG de krant ook met
lezen.'
Hij voerde de vernieuwing van de
krant niet al te rigoureus door. 'Ik was
al blij als ik 'm elke keer weer vol
kreeg.' Zijn gebrek aan ervaring
speelde hem duidelijk parten. 'Ik
vond raadsverslagen rotwerk, omdat
ik het met begreep. Ik kwam een keer
terug van een raadsvergadering en
liep vast op een betoog van West
dorp over de tertiaire wegen. Ik had
geen idee waar hij het over had, maar
omdat hij er zo'n lang verhaal over
hield, moest het wel belangrijk zijn. Ik
stond op het punt in snikken uit te
barsten, toen Jan van Wijk, de direc
teur, zei dat ik mijn licht maar eens
moest opsteken bij Beemsterboer, de
gemeentesecretaris. Dat was een
goed idee. Beemsterboer had er dui
delijk plezier in me te helpen. Hij
legde uit dat Westdorp het altijd over
de tertiaire wegen had en dat ik me
er maar met te druk over moest ma
ken. Hij zei dat de andere raadsleden
het ook vaak niet begrepen.'
De problemen die De Graaf in het
begin ondervond, waren niet alleen
een gevolg van zijn tekort aan erva
ring, maar kwamen ook voort uit een
chronisch gebrek aan zelfvertrouwen.
Als scholier was hem gedurig voor
gehouden dat hij niks kon. Het enige
waar hij goed in was, was fotografe
ren. In zijn ULO-tijd had hij een eigen
praktijk als portretfotograaf en hij
dacht later fotograaf te worden. Of
cineast, want filmen deed hij ook. Na
zijn eindexamen werd hij aangeno
men in de fotohandel van Jan van
Wijk, in wiens opdracht hij ook wel
eens een foto voor de Texelse Cou
rant maakte. 'En hoe gaat dat, daar
schrijf je dan ook een verhaaltje bij.'
Het eerste verhaal dat De Graaf pu
bliceerde, ging over de firma Kruk uit
Beverwijk, die de opdracht had de
bunkers in de duinen te slopen.
'Firma Kruk maakt korte metten met
de bunkers, zo heette het. Omdat ik
toevallig verstand van springstof had,
kon ik goed met die mannen praten.
Daardoor werd het ook een goed ar
tikel, ik kreeg zelfs de complimenten
van de aannemer. Dat gaf mij een
enorme kick. Ik, met mijn minder
waardigheidscomplex, begon te be
seffen dat ik wel degelijk iets kon.'
Voordat zijn talenten tot volle ont
plooiing konden komen, moest De
Graaf in militaire dienst. Deze ver
vulde hij in Nieuw-Gumea, dat op dat
moment nog bij Nederland hoorde.
'Ik ben precies een jaar weg geweest.
den. En in meer dan éen opzicht vol
wassen.'
Vanuit Nieuw-Guinea beschreef De
Graaf zijn belevenissen voor de
Texelse Courant. De eerste bijdrage
belandde direct op de voorpagina.
De verhalen vielen in zulke goede
aarde, dat lezers er bij Van Wijk op
aandrongen dat De Graaf bij de krant
zou komen. En inderdaad werd hij
direct na zijn terugkeer aangesteld als
assistent van Arie Breet, de toenma
lige redacteur, niet vermoedend dat
hij er minder dan vier maanden later
alleen voor zou staan.
Als hoofdredacteur kreeg hij van zijn
werkgever alle vrijheid. 'Als de krant
maar vol kwam.' Veel begeleiding
kreeg hij niet. 'Je krijgt wel tips, zei
Van Wijk, en anders ga je maar op
risme nam toe, er kwam meer aan
bod van sporten, de landbouw begon
zich te manifesteren en er kwam
steeds meer nieuws uit het gemeen
tehuis. De Graaf raakte overspannen
en kreeg van de ene dag op de an
dere geen letter meer op papier 'Ik
ben er weken uit geweest. Hoelang
precies weet ik niet eens. Het feit dat
ik me van die periode mets meer her
inner, geeft te denken.' Omdat er
geen geld was voor een fulltime
kracht, werd iemand aangenomen
voor allerlei administratieve klusjes,
die daarnaast ook de redactie moest
ontlasten. Er diende zich een lange rij
van assistenten en zelfstandige re
dacteuren aan. Eén van de eersten
was Jeannette Korff, later eigenaar
van café De Twaalf Balcken.
Het samenwerken viel De Graaf met
mee. Hij vond inwerken en begelei
den meer moeite kosten dan alles zelf
doen. 'Ik stelde ook wel heel hoge
lijk begon weer te geven. 'Ik schreef
dan bijvoorbeeld dat iemand het met
de vorige spreker eens was en ci
teerde hem dus niet zelf. Door de
vaste volgorde kwamen dus vaak
dezelfde mensen aan het woord. Op
een gegeven moment deed West
dorp van de PvdA zijn beklag.
Waarom hij nooit in de krant kwam en
wel altijd Van Schoonhoven van de
KVP. Hij kon wel zien dat ik uit een
katholiek middenstandsgezin kwam.
Ik moest goed beseffen dat ik voor
heel Texel schreef.' De kritiek uitte
zich ook op andere wijzen. 'Er waren
groepen mensen die alleen elkaar
spraken en nooit in contact kwamen
met leden van een andere groep.
NlOZ-biologen en RSG-leraren spra
ken nooit met boeren of vissers. Bin
nen de linkse kring werd de Texelse
Courant als een verlengstuk gezien
van het grootkapitaal Wij bestonden
immers van de advertenties en dus
zouden wij ons oor wel lenen aan de
ondernemers. Het linkse geluid zou
niet worden gehoord. Ik vond dat zo
gemeen, want ik deed juist erg mijn
best om links wél aan het woord te
laten Dat bleek ook wel, want ik
hoorde exact het tegenovergestelde
van de andere kant. Wat een ondank
bare honden. Ik voelde me miskend.'
Desondanks kan De Graaf zich de
kritiek wel voorstellen. 'Ik kan me
enorme vervlakking opgetreden. Er is
geen linkse beweging meer op Texel,
geen rechtse ook trouwens. Daardoor
wordt dit werk minder gevoelig
De Graaf voelde zich zo zeer met het
eiland verbonden, dat hij nooit car
rière heeft gemaakt bij een grote
krant, een mogelijkheid die zich twee
maal heeft voorgedaan. 'Ik verdiende
in die tijd tachtig gulden schoon in de
week, wat zelfs midden jaren zestig
schandalig weinig was. Ik was net
getrouwd en hoewel ik erg aan Texel
verknocht was, sloot ik de optie om
elders journalist te worden met uit. Er
wonen tenslotte miljoenen mensen
aan de overkant die daar heel geluk
kig zijn Dus toen De Telegraaf mij
uitnodigde voor een gesprek, ben ik
wel wezen kijken. Ze boden me drie
keer zoveel salaris en hadden al een
huis voor me. Maar al op de heenweg
bedacht ik me dat ik niet in Amster
dam-Noord zou kunnen wonen.' De
aanbieding van het Noord Hollands
Dagblad was verleidelijker. Hij werd
benaderd door de hoofdredacteur
zelf, die zelfs bereid was voor een
gesprek naar het eiland te komen
toen De Graaf liet weten geen tijd te
hebben om naar Hoorn te gaan. Er
werd besloten tot een compromis, de
twee ontmoetten elkaar in Den Hel
der. 'Het salaris stond me wel aan en
In veertig Jaar leverde Harry de Grant een belangrijke bijdrage aan zo'n 4000 edities van de Texelse Courant. Achter hem op de foto een klein deel van de ingebonden Jaargangen uit
'yiirtnorinrla
'zijn' periode.
pad.' Ondanks een moeilijk begin,
bleken op de redactie van de krant
alle talenten van De Graaf op hun
plek te vallen. 'Ik ontdekte de lol van
het schrijven. Bovendien ben ik vrij
avontuurlijk en kan ik met op een kan
toor zitten. Voor mij stond nog steeds
vast dat ik voor heel weinig dingen
eisen. Ik vroeg Alex Verburg bijvoor
beeld een keer naar een avond van
de Plattelandsvrouwen te gaan. Hij
maakte daar bezwaar tegen en zei
dat hij de avond wilde gebruiken om
een brief aan zijn vrienden te schrij
ven. Ik vond dat echt belachelijk,
snapte er niks van. Ben je nou hele-
goed in mensen inleven, waardoor ze
de indruk konden krijgen dat ik het
met ze eens was. Als ik dan ook aan
dacht besteedde aan de tegenstan
der, voelden ze zich verraden. In dit
werk spreek je de hele dag met
vriend en vijand. En je krijgt van alle
bei argumenten. Als journalist zie je
geschikt was. Ideaal, hier kon ik me
redden met het weinige dat ik kon.'
Er kwam naar verhouding veel
nieuws 'van de straat', terwijl ook sta
pels (sport)verslagen moesten wor
den bewerkt. 'Dat deed ik eerst, dan
lag dat er maar vast. Daarna ging ik
de straat op, mensen vragen of ze
nog nieuws hadden. Ik ging bijvoor
beeld naar Eef Breeuwer van de
Oranjeboom om te vragen hoe het
met de plannen voor het hotel bij
Ceres stond. Als hij wat te vertellen
had, dan maakte ik er een bericht
van. Tot een echt gesprek kwam het
nooit, daar had ik geen tijd voor. Ik
had altijd tekort tijd. De mensen ken
den me alleen rennend.'
Evengoed vond hij nog tijd om een
opleiding te volgen aan het Instituut
voor Perswetenschap. Twee jaar lang
reisde hij elke zaterdag naar Amster
dam, waar hij les kreeg in vakken als
economie, politicologie en pers-
ethiek. Praktisch onderricht kreeg hij
van de toen heel bekende Henri
Knap. 'De weekends waren nog rus
tig, er werd veel minder georgani
seerd. En foto's maken was echt nog
een bijzonderheid. Toch was het een
zware periode. Ik had eigenlijk geen
tijd voor het maken van scripties of
collegeverslagen.'
Rond 1970 werd het steeds drukker
op het eiland, Texel werd opgestuwd
in de vaart der volkeren. De veer
haven werd verplaatst naar 't Horntje,
er kwamen grotere boten, het toe-
maal van depot geruktAchteraf was
het volstrekt redelijk wat die jongen
zei. Hij had al twee keer 's avonds
doorgewerkt Alex heeft later naam
gemaakt als dé interviewer van
Libelle en is door het Nederlands
Uitgeversverbond genomineerd als
journalist van het jaar.'
In die tijd kreeg de Texelse Courant
steeds meer een eigen gezicht.
Hoofdredacteur De Graaf vond dat
de krant 'in evenwicht' moest zijn en
'stak zijn nek uit' door bijvoorbeeld
ook de werkgroep Landschapszorg
aan het woord te laten. 'Die club werd
beschouwd als een subversieve
bende. Maar ik vond dat ze voor een
groot deel gelijk hadden, al durfde ik
het niet zo hard te zeggen als zij, Ik
had de tact die zij niet hadden. Al
vroeg zag ik in dat de grootste
waarde van Texel in de natuur zit.
Buitenstaanders, zoals de biologen
van het NIOZ, zagen dat allang, de
Texelaars niet. Dat doen ze trouwens
nóg niet voldoende, ik hamer er nog
steeds op Dat is het gekke, Texel is
zó mooi dat je er niks voor hoeft te
doen om toeristen te trekken. Wie zo
stom is als het achtereind van een
koe, maar vriendelijk is en een paar
woorden Duits spreekt, kan op Texel
grote zaken doen.'
Jarenlang werd De Graaf door links
Texel te rechts en door rechts Texel
te links gevonden Dat begon al
vroeg, in de tijd dat hij de raads
vergaderingen steeds minder letter-
van alle medailles de keerzijde en
ontwikkel je een gevoel voor
betrekkelijkheid. Ik heb altijd gezien
dat er nooit één waarheid is. Uitein
delijk heeft iedereen een beetje ge
lijk.' De kritiek lijkt een beetje ver
stomd. 'In de maatschappij is een
(Foto W (PipBarnard/
ik zou best in Hoorn willen wonen. Ik
heb er uiteindelijk van afgezien, maar
heb het aanbod wel gebruikt om bij
Jan van Wijk salarisverhoging af te
dwingen.'
Op dat moment brak het besef door
dat hij het eiland nooit zou verlaten
'Omdat ik van mijn salaris mijn gezin
met kon onderhouden - voor mezelf
heb ik met zoveel nodig verdiende
ik bij met toeristische verhuur. Mijn
buitengewone interesse voor ruimte
lijke ordening was dus niet alleen ide
alisme. Zakelijke overwegingen
speelden ook zeker een rol. Texel
moest aantrekkelijk blijven. Ik interes
seerde me vooral voor de grote lijnen:
kwaliteitsverbetering en de grenzen
van de groei. Ik was er erg van onder
de indruk hoe Texel voorop liep in de
quotering van het aantal toeristen.'
Na bijna dertig jaar kwam de tijd om
een stapje terug te doen. 'Ik begon te
merken dat ik minder productief
werd. Eerst dacht ik dat dat tijdelijk
was, maar het bleek een blijvend pro
bleem. Anderen zagen eerder dan ik
dat ik burned-out was. Dat uitte zich
vooral in het onvermogen om twee
dingen tegelijk te doen. Het is nooit
meer helemaal overgegaan. Ik kan
geen letter op papier krijgen als ik
bedenk dat ik na de persconferentie
van b en w nog ergens anders heen
moet. Ik kan het me van afzetten door
naar het strand te gaan. Als je daar
een uurtje tegen de wind inloopt,
waait je hoofd letterlijk schoon. Ik doe
het elke dag wel een keer, want ver
der barst ik nog van de energie.
Vooral 's nachts is dat een bijzondere
ervaring. Dan loop je door de duinen
naar het strand en dan over het
strand en langs een ander slag terug.
Als je weer in je bed kruipt, is het net
of je hebt gedroomd.'
Inmiddels had De Graaf een team
collega's om zich heen opgebouwd
met wie hij goed kon samenwerken
en die niet na een paar aanvaringen
weer vertrokken. 'Je denkt eerst: het
ligt aan mij Maar met Hans Ooster
hof ging het goed en daarna bleven
de redacteuren steeds langer.' In
1990 werd Frans Hopman hoofdre
dacteur. 'Die overgang is me achteraf
meegevallen. Ik was bang mijn vrij
heid kwijt te raken, maar Frans had
goed in de gaten dat hij me moest
laten doen wat ik het liefst deed en
waar ik het beste in was. Aan de sta
tus, die het hoofdredacteurschap
toch heeft, hechtte ik niet. En de ver
antwoordelijkheid kon ik makkelijk
loslaten. Ik zie wel eens dingen die ik
anders zou doen, ook bij Gerard Tim
merman, de huidige hoofdredacteur.
Maar ik heb nooit de neiging gehad
in te grijpen ledereen heeft zijn eigen
stijl.'
Tegenwoordig werkt De Graaf nog
een paar dagen per week bij de krant.
Een belangrijk deel van zijn 'vrije' tijd
besteedt hij aan zijn tweede levens
werk, de Stichting Nieuw-Guinea. 'Ik
wil iets veroorzaken, ergens bij be
trokken zijn En het geeft een kick om
met een eigen systeem en beperkte
middelen, met behulp van goedwil
lende mensen, zo veel Papoea's de
mogelijkheid te bieden een opleiding
te volgen Ik heb het nooit kunnen
laten me met dingen te bemoeien.
Dat is mogelijk als je de mensen en
de situatie kent. Zo heb ik met mijn
vrouw aan de wieg gestaan van de
Kompasschool en heb ik bemoeienis
gehad met het Tesselhuus. Daarbij
moet je er wel voor waken in je arti
kelen geen pleitbezorger te worden.
Je moet objectief blijven.'
Door zijn andere activiteiten besteedt
De Graaf steeds minder tijd aan de
Texelse Courant. Toch ziet hij nog
dingen die voor verbetering vatbaar
zijn. 'Ik lees de krant eigenlijk te wei
nig. Maar soms zie ik verhalen die
beter zouden zijn geworden als ik ze
met mijn achtergrondkennis van te
voren had gelezen. Deze redactie
heeft alles in huis om een perfecte
krant te maken. Er zou alleen wat
scherper onderscheid gemaakt kun
nen worden tussen wat nieuws is en
wat niet. Het gebeurt nog te vaak dat
bepaalde mensen, die erg met zich
zelf ingenomen zijn, de kans krijgen
in de krant te komen. Verstrekkers
van nieuws willen graag in de publi
citeit komen, maar uiteindelijk be
hoort de redactie te bepalen wat be
langrijk is. Wij moeten ons voort
durend afvragen, hoe bijzonder is dit?
En oppassen voor onbenulligheid.
Ten tijde van het eerste bestem
mingsplan buitengebied werd er zo
veel over dakhellingen en goot-
hoogten gesproken en ook
geschreven, dat op zeker moment
niemand het meer las. Dat gevaar ligt
nu op de loer met de zieke zeehon
den Daar moeten we pas weer over
schrijven als alle zeehonden dood
zijn. Of als de epidemie over is. Her
haling is geen nieuws.'
W. (Pip) Barnard
en Joop Rommets
In de begintijd was één van de grootste zorgen de zetters aan het werk te houden. Hier is Harry de Graaf in gesprek met machlnezetter
Jaap Vlaming, bediener van de Linotype regelzetter. (Foto arcnxt ro.cse Courant)
