Ijzerdraadje en ruzie goed
voor gespannen verhouding
1
2
Vereniging van Oud-leerlingen op de planken
Vlinderen
teso
Van Dongen promoveert op
verzwaveling in zeebodem
TEXELSE
COURANT
Illegale mast
moet verdwijnen
Wat ik zeggen wou...
Skatepark
Blikv anger
Inentingen
Bazaar
Wat ik zeggen wou.
Agenda
Hoogwater
te Oudeschild
oud Papier
Colofon
Demonstratie
DINSDAG 18 FEBRUARI 2003
Van links naar rechts: boer Rensen IHans Zijm), politieagent Worlman (Chiel Sanders), vrouw Rensen (Danuta Eelman-Szule). Annelies
(Willemyne Keyzer), hangend uit het dakraam Pleuna (Jannie van der Zee), boer Menders IRien van der Wilde) en Vera (Alma Stendert-
Strijkor).
Bij een voorstelling van de Vereni
ging van Oud-leerlingen van de
Landbouwschool is het soms van-
tevoren niet moeilijk te bedenken
wie wat voor rol speelt. Ook in het
stuk Rensen contra Menders dat
afgelopen zaterdag werd opge
voerd in dorpshuis De Wielewaal
waren diverse vormen van
typecasting te zien. Deed het af
breuk aan het stuk? Integendeel,
misschien juist dóór de rollen
dichtbij de persoon te houden,
werd er een behoorlijk sterk ge
speeld stuk op de planken gezet.
Schijn bedriegt. Rensen contra
Menders lijkt na een paar minuten
een clichématig stuk te gaan worden.
Twee boeren hebben hooglopende
ruzie en uitgerekend de zoon van de
een en de dochter van de ander heb
ben een relatie met elkaar, waar beide
vaders natuurlek helemaal niks van
mogen weten. Met de cliché
matigheid is het gelukkig echter snel
afgelopen.
Een pad dat naar een stuk land leidt,
vormt de kern van het conflict tussen
boer Rensen (gespeeld door Kees
Zijm) en boer Menders (Rien van der
Wilde). Rensen wil Menders geen
recht van overpad verlenen, waar
door Menders moet omlopen om op
zijn land te komen. De kwestie speelt
al |arenlang en lijkt onoplosbaar. Uit
gerekend op dat pad komt zoon Vin
cent (een debuut van Bastiaan Willem
Witte) ten val na een nachtelijk be
zoek aan Rensen's dochter Annelies
(Willemyne Keyzer). Vincent, die ern
stig gewond raakt, blijkt te zijn geval
len over een ijzerdraadje dat vlak
boven het pad is gespannen. De ver
denking rust al snel op Rensen, ter
wijl die bij hoog en laag volhoudt mets
te hebben gedaan.
Vanaf dat moment is het stuk voor
een belangrijk deel gebaseerd op
vertrouwen of wantrouwen in elkaar
Het wringt vooral tussen dochter
Annelies en vader Rensen. Annelies,
die erg ongerust is over Vincent,
denkt diep in haar hart dat haar va
der wél dat ijzerdraadje heeft gespan
nen. Vrouw Rensen (Danuta Eelman-
Szule) komt daardoor tussen twee
vuren. Zij staat pal achter haar man
in wie ze het volste vertrouwen be
houdt, maar ze staat ook achter haar
dochter. Zo weet ze van de relatie
tussen Annelies en Vincent en die
keurt ze goed. Dienstmeisje Pleuna
(Jannie van der Zee) weet de gespan
nen verhoudingen in huize Rensen
nog wat verder op te schroeven. Ze
ligt in de clinch met Rensen die ze
een bullebak vindt en ze roddelt erop
los in het dorp, waar Rensen na het
ongeluk nog meer een paria is gewor
den dan hij al was. Op de boerderij
verwijt Pleuna hem dat hij heeft ge
logen tegen de politie. 'In het dorp
zeggen ze dat je de schuld in iemand
anders schoenen probeert te schui
ven.' De verwikkelingen leiden tot een
ruzieachtige sfeer op het toneel.
Vooral Zijm en Keyzer gaan daarbij op
in hun rollen.
Knorrig
Zijm weet aanvankelijk het beeld op
te roepen van Rensen als een knor
rige en chagrijnige boer die alleen
nog maar bezig is met de ruzie met
zijn buurman. Het spelen van een
knorrige boer moet voor Zijm onder
tussen niet echt meer een kunst zijn,
maar hij weet Rensen ook geloof
waardig een tragische kant te geven.
Gaandeweg het stuk roept de boer
medelijden op. Hij weet dat hij on
schuldig is, maar niemand gelooft
hem.
De tragiek wordt voelbaar als alleen
zijn vrouw nog aan zijn zijde staat.
Rensen wordt een man die gevangen
raakt tussen zijn eigen gelijk en het
ongelijk van de wereld om hem heen.
Ook wordt langzaam duidelijk dat een
misgelopen koop en een familie
drama ten grondslag liggen aan zijn
obsessieve weigering om buurman
Menders dat recht van overpad te
verlenen. Het maakt de botheid van
Rensen beetje bij beetje begrijpelijker.
Door een continue zorgzaamheid en
haar onverzettelijke steun zet Eelman
de vrouw van Rensen levensecht
neer als een houvast in woelige tij
den. Met haar hart staat ze achter
haar man en met haar verstand is ze
constant bezig met de vraag hoe al
les zo goed mogelijk in het gareel te
houden. Ze wil haar dochter niet af
vallen en datzelfde geldt eigenlijk ook
voor die lastige dienstmeid. Rensen
op zijn beurt heeft, ondanks zijn
knorrigheid, in de gaten dat zijn
vrouw om hem blijft geven.
Als boer Menders en zijn dochter (een
debuut voor Alma Stendert-Strijker)
op het toneel verschijnen, wordt Ren
sen echter weer een bullebak. Rien
de Wilde kan er als Menders echter
ook wat van. De Wilde zet het beeld
neer dat Menders zijn laatste restje
fatsoen al heel lang geleden moet
hebben verbruikt. Menders praat met
basse en vooral luide stem, is rond
uit onaardig tegen zijn dochter die
hem begeleidt, hij is zeer direct en
alles moet maar gebeuren zoals hij
het wil. Met grote weerzin is hij naar
het erf van zijn rivaal gekomen. Niet
om een borrelpraatje, maar om hem
eens goed de waarheid te zeggen.
Want zijn zoon is gewond geraakt en
dat gaat hem aan het hart. Geheel in
stijl met zijn directheid is Menders
meteen geëmotioneerd als hij aan
Vincent denkt.
Ondertoon
Dat het verhaal een stichtelijke onder
toon heeft, komt naar voren als
Menders en Rensen verbaal op el
kaar aan het inhakken zijn. 'Ik dacht
dat jullie goede christenen waren',
houdt dochter Vera beide kemp
hanen voor. Volgens haar hebben af
gunst en haat bezit genomen van de
twee. 'Vincent vraagt niet om vergel
ding, die draagt geen haat in zijn
hart', klinkt het wat theatraal. Aan
Pleuna is de stichtelijkheid in ieder
geval zeker niet besteed. Die onthult
ongegeneerd en op treiterige toon in
het bijzijn van Rensen en Menders
dat Annelies en Vincent een relatie
hebben, waarna de boot op het to
neel natuurlijk helemaal aan is.
Levensecht is een typering die voor
meer spelers opgaat. Keyzer is als
Annelies voelbaar ongerust over haar
vriendje en voelbaar boos op haar va
der. Van der Zee zet de dienstmeid neer
als het type dat het bloed onder je na
gels vandaan haalt op de momenten
dat je daar net met op zit te wachten.
Een knappe prestatie wordt ook neer
gezet door routinier Chiel Sanders. Hij
kruipt overtuigend in de huid van de
wat barse politieagent Wortman die het
ongeval onderzoekt. Van begin tot eind
is Wortman een figuur waar niet mee
valt te spotten. Sanders, ook goed voor
komische rollen, weet de lach buiten de
deur te houden.
Een paar keer wordt er een beetje
gehaperd of rolt een zin er niet goed
uit, maar daar lijkt eerder gedreven
heid dan onbekendheid met de tekst
aan ten grondslag te liggen. De rol
van Vincent blijft in vergelijking met
de anderen nog wel wat beperkt tot
meer opzeggen van de tekst, dan het
spelen van een karakter. Vera komt
ook wat minder uit de verf, maar daar
staat tegenover dat het min of meer
twee bijrollen zijn. In het laatste be
drijf weet agent Wortman duidelijk
heid te scheppen over het ijzerdraad.
De ontknoping (te zien bij de voorstel
ling die nog moet worden opgevoerd)
lijkt op het eerste oog vergezocht,
maar is bij nader inzien eigenlijk niet
eens zo gek. Het verandert ook de
onderlinge verhoudingen van de per
sonages. De meeste toeschouwers
moeten waarschijnlijk na afloop met
een goed gevoel over de voorstelling
naar huis zijn gegaan.
De regie van Rensen en Menders was
in handen van Henk Tjepkema. Ine
Witte souffleerden en Juul Swarthoff
en Joke Nachtegaal verzorgden de
grime. Zaterdag om 20.00 uur wordt
het stuk nogmaals opgevoerd in het
Eierlandsche Huis in De Cocksdorp.
Jeroen van Hattum
De gemeente heeft telefoonaan
bieder 02 laten weten dat zij de tij
delijke antennemast op het terrein
van SVO in Oosterend moet weg
halen. De mast en de antennes zijn
sinds 1 januari illegaal, omdat de
tijdelijke vrijstelling is verlopen.
Bewoner Arie Heerschap van de
Vliestraat. die in 2001 met andere
omwonenden bezwaar maakte tegen
de vrijstelling, snapt niet dat de ge
meente de mast nog tolereert. Vol
gens Heerschap had de gemeente
een soort clausule moeten opnemen
in de afspraken die werden gemaakt
met de telefoonaanbieder. 'Bijvoor
beeld over de overdraagbaarheid van
de vergunning. Nu zitten ze met de
rotzooi. Wij worden gezien als de zei
kers, maar zij zijn er verantwoordelijk
voor.'
De vrijstelling werd op 17 augustus
2001 verleend aan het toenmalige
Telfort, dat later 02 werd. De bezwa
ren van de bewoners van de
Vliestraat werden eind 2001 verwor
pen. Burgemeester en wethouders
besloten echter wel de vrijstelling-
stellingstermijn voor de mast en de
antennes in te korten naar uiterlijk 31
december 2002. Voor de mast in
Oosterend gold daarmee hetzelfde
als voor de antennemast in De
Cocksdorp.
De gemeente heeft 02 deze week
een vooraankondiging gestuurd,
waarin staat dat de mast bij SVO
moet worden verwijderen. Dwang
sommen zijn nog niet in beeld, over
eventuele hoogtes daarvan is vol
gens een woordvoerder ook nog met
gesproken. Een woordvoerster van
02 zegt dat met de gemeente de af
spraak is gemaakt dat de mast nog
vier weken mag blijven staan. Tegen
die tijd moeten volgens de woord
voerster de lichtmast mét antenne-
installatie langs een ander veld van
de voetbalvereniging klaar zijn. 'Het
ligt voor de hand dat de tijdelijke mast
dan niet meer nodig is.'
Langs het veld zijn inmiddels de voor
bereidingen begonnen voor het
plaatsen van de lichtmasten. 'Op 17
februari wordt de mast met daarin de
antenne van Ben geplaatst', zegt
SVO-voorzitter Ewald Witte. Wanneer
de masten met Dutchtone en 02 vol
gen, staat nog niet vast. De toezeg
gingen zijn wel gedaan. KPN, die een
antenne zou hangen in de vierde
lichtmast, heeft zich teruggetrokken,
aldus Witte.
Banen <<rennoorticbjU>c»j vj
In de krant van vrijdag stond dat het
skatepark verlichting mag. Prima,
want licht is altijd goed. Maar er stond
ook dat niet iedere buur blij is met
deze 'ontmoetingsplek'. Nu heb ik
het verslag van de lichtproef gelezen
en geen enkele buur heeft daar
moeite mee. Alleen heb ik op het for
mulier geschreven dat je ze met van
de Groeneplaats kan wegsturen op
koopavond. Al generaties lang ont
moet de jeugd elkaar daar. Je kunt ze
met verplichten de avond op het
skatepark door te brengen. Laat ze
De samenhang der dingen, daar
begint dit woord mee en het slaat
deze keer op vlinderen. Net toen ik
besloten had mijn blik op vlinders te
richten deze week, ontvang ik een
e-mail van een meisje, wier adres
Vlinderhoven 12 is. Zij kent mij niet,
ik ken haar niet. Zij vraagt of ik haar
een boek wil sturen uit de tijd toen
ik mij nog zeer intensief met vlinders
bezig hield. Is dit toeval? Waarom
verschijnt zij opeens in mijn leven?
Vlinders verschijnen, is zij een van
die verschijningsvormen?
Mijn moeder noemde mij vroeger
simpelweg vlinderfladdertje. Een
niet te pakken schepsel, luchtig,
vluchtig fladderend, maar ook taai.
'Zo'n beest met onverhoedse be
wegingen en waanzinnige kleuren',
voegde mijn broer er aan toe. 'Licht
voetig, mogelijk onbetrouwbaar',
stelden mijn zusjes vast. 'Maar van
een speelsheid waar we allemaal
jaloers op zijn en hij gaat tot over
oceanen, jouw droom', redde mijn
vader mij en gaf mij een koninklijke
knipoog. Zij wisten toen nog geen
van allen dat ik jaren later 'vlinder-
reizen' zou maken. Dat betekende
met zeer ingewikkelde apparatuur
de wildernis in en daar zwoegend in
de vrije natuur keihard werken aan
het vastleggen van die schitterende
vliegende edelstenen. Daarnaast ze
te vangen in woorden. Het was een
passie.
Honderden zo niet duizenden foto's
en gedichten van en over vlinders
hebben ons huis bezet en onze reis
doelen bepaald Daarnaast ont
stond de drang om vele haiku's over
vlinders te maken. Een hartstochte
lijk gebeuren, dat onze nachtrust
herhaaldelijk heeft verstoord. En
dan duikelen we zomaar een motto
in op Texel. 'Vol van Vlinders.' We
krijgen een vlinderexpositie. volks
tuinders worden geïnformeerd over
een 'vlindervriendelijke' inrichting
van tuinen. Brandnetels trekken
atalanta's aan, zo leren wij bijvoor
beeld. Het poppenkasttheater krijgt
een vlinderthema, mogelijk komt er
zelfs een vlinderconcert. Nog even
en in de meimaand vliegt heel Texel
uit. Het wachten is op de grote me
tamorfose-
In alle tijden en bij alle volken heeft
de vlinder grote betekenis gehad. Zij
is de uiterlijke verschijningsvorm
van het schone, het kortstondige.
Vlinders schenken een ervaring, een
aangename schok van verwonde
ring. Dat gebeurt mij nog iedere
dag, want bepaalde vlinders roepen
plaatsen en situaties op en ook
vooral personen. Zo ben ik nog al
tijd zeer gecharmeerd van de ge
hakkelde aurelia, vind ik de dag
pauwogen nog altijd schaamteloos
en heb ik een bijzonder gevoelig
plekje ontwikkeld voor het citroen
tje. Waarom tekenen kinderen in
gevangenschap altijd vlinders?
Mooie grote gekleurde wonderen
om zich aan vast te klampen in hun
hoop. De haiku's rollen als vanouds
nu ook Texel vlindervaardig zal wor
den. Als klein voorproefje op het
komende vlinderjaar:
op de braambloemen
zit de parelmoervlinder
te denken aan niets
god is vergeten
mijn vleugels in te kleuren
fluistert het witje
zacht vraagt het blauwtje
tijdelijke bewoning
in een roze bloem
Er groeit erg veel gras in mijn tuin,
veel onkruid, heel erg veel brandne
tels en er zijn vlinderstruiken. Voor
mij bli|ft het eeuwig vlinderen in alle
betekenissen van het woord.
Dana Rover
vrij, dat zal het gedrag ten goede
komen. Ik heb er totaal geen moeite
mee dat jeugd elkaar op het
skatepark ontmoet. Dat heeft de ge
meente zeker verkeerd begrepen.
N. Dogger-Kiljan,
Elemert, Den Burg.
Ouders en verzorgers van kinderen
die zijn geboren in 1994 ontvangen
binnenkort een oproep om hun
kroost te laten inenten tegen difterie,
tetanus en polio (DTP) en bof, maze
len en rode hond (BMR). De inentin
gen, verzorgd door de GGD Kop van
Noord-Holland, vinden op woensdag
26 maart plaats in het kruisgebouw
aan de Schoonoordsingel in Den
Burg.
De bazaar van de gereformeerde kerk
in Den Burg, die vrijdag in De Poort
werd gehouden, heeft €13,75,- opge
bracht. Dit bedrag komt ten goede
aan het jeugdwerk. De hoofdprijs,
een door Oosterhof Wonen aangebo
den cheque van €200,-, is gewonnen
door Jelle en Anneke Visser. Er liggen
nog enkele prijzen te wachten op hun
winnaars. Deze zijn gevallen op licht
groene loten met de nummers 26 en
111 en blauwe met 325, 379, 817 en
835. De prijzen kunnen worden afge
haald bij Marga Drijver, Bernhardlaan
160, tel. 312300.
De antennemast in Oosterend is sinds 1 ja
nuari ook illegaal, net als de mast in De
Cocksdorp.
Dinsdag 18 februari
De Strijbosschool in Midden-
Eierland houdt tussen 8.30 en
12.00 uur open huis.
Dick van der Wel van de gemeente
Texel houdt op verzoek van
Reumapatiëntenvereniging Texel
een lezing over de Wet Voorziening
Gehandicapten. Locatie is hotel
De Lindeboom, aanvang 15.00
uur.
Een groep jonge Finse violisten
treedt op in de voorspeelruimte
van d'Ouwe Ulo in Den Burg. Aan
vang 19.15 uur.
In het gemeentehuis vergadert de
raadscommissie Grondgebied
Belangrijkste punt op de agenda
is de concept-beleidsnota 'Toe
risme en kwaliteit op Texel, kwali
teit en ontwikkeling'. Aanvang
20.00 uur.
In Cinema Texel draaien 2 weeks
notice (aanvang 20.00 uur) en 8
mile (20.30 uur).
Woensdag 19 februari
In het kader van de peutermaand
wordt tussen 14.00 en 14.30 uur
in de bibliotheek aan de Drijver
straat in Den Burg op bijzondere
wijze het kinderboek 'En nu lekker
slapen, Sam!' voorgelezen. Spe
ciaal voor peuters vanaf tweeën
eenhalf jaar; de toegang is gratis.
Het Katholiek Vrouwengilde komt
om 20.00 uur bijeen in De Witte
Burcht in Den Burg. Tijdens de bij
eenkomst wordt gesproken over
agrarisch natuurbeheer.
Wandelsportvereniging Het Gou
den Boltje houdt haar leder
vergadering in De Schakel, het
gebouwtje naast de hervormde
kerk in Den Burg. Aanvang 20.00
uur.
In het gemeentehuis presenteert
de gemeentelijke sector Welzijn
zich aan de leden van de raads
commissie Welzijn en eventuele
andere belangstellen. Aanvang
20.00 uur.
In Cinema Texel draaien Disney's
Piratenplaneet (aanvang 14.00
uur), 8 mile (15.00 en 20.30 uur),
Die another day (16.00 uur) en 2
weeks notice (aanvang 20.00 uur).
Donderdag 20 februari
Roelf Siebinga en Wil de Vries-
Pantus houden voor de afdeling
De Cocksdorp/Eierland van Vrou
wen van Nu een lezing met de ti
tel 'Zorg om zorg'. Locatie is het
Di. 18 9.56 en 21.45u.
Wo. 19 9.06 en 21.25 u.
Do. 20 11.00 en 23.04 u.
Vr. 21 10.57 en 23.45 u.
Za. 22 11.20 en - u.
Zo. 23 0.35 en 11.37u.
Ma. 24 0.57 en 12.10 u.
Di. 25 1.50 en 13.30 u.
Aan het strand is het ongeveer een uur eer
der hoogwater. De zon komt 23 tebruari op
om 7.39 uur en gaat onder om 18.06 uun 23
februari laatste kwartier.
Donderdagavond haalt Scouting
Texel oud papier op in Den Burg.
Men wordt verzocht dit vóór 19.00
uur aan de straat te zetten, in niet te
grote bundels of een kartonnen
doos (geen plastic zak). Gelieve er
op toe te zien dat het papier niet
gedurende lange tijd in de regen
staat. De papierwagen komt in de
volgende straten: 1. Bernhardlaan,
Beatrixlaan.
Eierlandsche Huis in
Cocksdorp, aanvang 20.00 uur.
In theater De Kampanje in De,
Helder begint om 20.15 uur eet
uitvoering van 'La Travlata' vj
Verdi, Na afloop vaart een extr
boot terug.
In het gemeentehuis vergadert d
raadscommissie Middelen. Aar,
vang 20.00 uur.
In Cinema Texel draaien D
another day (aanvang 18.45 uur
2 weeks notice (19.00 en 21.)
uur) en 8 mile (21.45 uur).
Vrijdag 21 februari
In het gebouw van Kotex aan k
Paelwerck in De Mars begint a
20.00 uur de vijfde en laatste wei
strijd om het Texels kampioei
schap klaverjassen.
In theater De Kampanje in Df
Helder begint om 20.15 uur i
toneelvoorstelling 'Festen'. Naa
loop vaart een extra boot terug
In theater Klif 12 in Den Hoo
speelt cabaretier Richard Gro
nendijk zijn nieuwe programn
'Nep'. Aanvang 20.30 uur, toegai
€12,50.
In Cinema Texel draaien Disnej
Piratenplaneet (aanvang 141
uur), Spy kids II: the island oft
dreams (14.15 en 16.15uur),8m
(16.00 en 21.45 uur). Die anoth
day (18.45 uur) en 2 weeks note
(19.00 en 21.30 uur).
MS Schulpengat komt na een
gebreide dokbeurt vrijdag 211
bruari weer in de vaart als diers
boot. Maar om de te verwacht
drukte de baas te kunnen, wc
die dag van 9.35 tot 16.05 uuro
MS Molengat ingezet. TESO ti
zorgt dan ieder half uur een oti
tocht, zowel vanuit Den Helder:
vanaf Texel. De afvaarten
10.05 uur vanuit Den Helder
13.35 uur vanaf Texel zijn uits
tend bestemd voor het vervoer,
gevaarlijke stoffen. Er wor
geen wachttijden verwacht,
dere informatie kan worden ver
gen via tel. 0222-369600 of e-ljj
info@teso.nl. De veerdienst ht
ook een eigen,websj
www.teso.nl.
Uitgave van Uitgeverij
v/h Langeveld de Rooy bv
Verschijnt op dinsdag en vrijdag
Redactie:
Warmoesstraat 45 1791 CN Den Burij
Postbus 11 1790 AA Den Burg
Telefoon 0222 - 36 26 20
Telefax 0222 - 32 30 00
E-mail redactiedtexelsecourant.nl
Gerard Timmerman (hoofdredacteur)
Joop Rommets
Jeroen van Hattum
Harry de Graaf
Buiten werktijd:
Joop Rommets
Telefoon 31 94 05 of 06 - 20 31 59 f:
Advertenties en abonnementen:
Spinbaan 6 1791 MC Den Burg
Telefoon 0222 - 36 26 00
Telefax 0222-31 41 11
E-mail lnfo@lenr.nl
Op al onze advert en Oec ontraden en aanbfedinptf
toe zijn van toepassing de Regelen voor het Advsn
wezen van de Stichting ROTA. gevestigd te AmsW
zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel
brieken te Amsterdam onder nummer 411085*
exemplaar van de Regelen voor hel Advertent*
wordl op uw verzoek kosteloos toegezonden
Abonnementsprijzen 2003:
Per half jaar €32.20 30,70 (auton
Per jaar 62,70 60,70 (outer
Bi) verzending naar het buitenland zijn !jj
portokosten verschuldigd.
Beëindiging abonnement:
Uitsluitend schriftelijk en 4 weken voff|£
afloop van de abonnementsperiode
Bnzvm no leun Bui lm veramwoonJetijkhod no de redorae
Een goed initiatief met een verve
lende nasmaak. Er schijnt volgens
een van de organisatoren een agres
sieve reactie op het plein te zijn ge
weest, op het moment dat de stoet
door Den Burg liep. Diezelfde orga
nisator vond het nodig om dat voor
val zeer suggestief mee te delen: 'Ie
mand die zoiets doet, is tot meer in
staat.Juist zó kan oorlog ontstaan!
Resi Siebert,
Den Burg.
Wetenschapper Bart van Dongen
(31) is vandaag aan de Universiteit
van Utrecht gepromoveerd op een
proefschrift over de natuurlijke
verzwaveling van koolhydraten in
afzettingen op de zeebodem en de
gevolgen daarvan voor de chemi
sche samenstelling van het orga
nische materiaal in deze afzetting.
Promotor was NlOZ-directeur prof.
dr. Jan de Leeuw en co-promotor
dr. ir. Jaap Sinninghe Damsté.
Suikers vormen het grootste gedeelte
van het organisch celmateriaal van
organismen en worden door levende
organismen voor zeer veel doelein
den gebruikt. In het algemeen wordt
aangenomen dat suikers van afge
storven organismen zowel in het wa
ter als in de bovenste centimeters van
de zeebodem volledig worden afge
broken tot koolstofdioxide (C02) en
water. Uit het proefschrift van Van
Dongen blijkt echter dat suiker
moleculen onder bepaalde omstan
digheden in een veel minder afgebro
ken staat in de zeebodem kunnen
worden vastgelegd. Dit gebeurt als zij
kunnen reageren met zwavel. Er moet
dan wel een bepaalde verbinding van
zwavel en waterstof (HS) in het wa
ter en in de zeebodem aanwezig zijn.
Deze vorm komt echter alleen voor
als een bepaalde waterlaag volledig
zuurstofloos is. De vastlegging van
suikers als verzwavelde stoffen komt
het meeste voor als er nog zonlicht
(van bovenaf) doordringt op een
waterdiepte waarin ook al HS aanwe
zig is (van onderaf). Deze condities
komen tegenwoordig met in de
Noordzee of de Waddenzee voor,
maar bijvoorbeeld wel in de Zwarte
Zee. NlOZ-onderzoek in het verleden
heeft echter al duidelijk gemaakt dat
dergelijke omstandigheden zich 90-
100 miljoen jaar geleden ook hebben
voorgedaan in het zuidelijke deel van
de Noord-Atlantische Oceaan.
Dr. Bart van Dongen
Dr. Bart van Dongen (die in De'
der woonde tijdens zijn onderzi
het NIOZ omdat hij op Texel
geschikte woonruimte kon vr
werkt tegenwoordig bij de vakjf
biogeochemie van de university
Bristol in Engeland.
