'Oude Toekomstgevoel
moet weer terugkeren'
Speurtocht 'Revolving Light' eindigt op Canadese we
Balken 't Piepelcke van
gestrande Noorse bark
6
Paul van Dijk (Sam-Sam) exploiteert nieuwe disco
.TEXELSE
COURANT"
Pannenkoek
Waardevolle rugzak
terug bij eigenaar
Lessen in veil
en beter skat
Waddenconferei
DINSDAG 29 APRIL 2003
Naar eigen zeggen genoot Paul
van Dijk op Texel het Zwitserleven-
gevoel. 'Lekker tot rust komen
hier.' Dat is voorlopig wel voorbij,
nu hij met compagnon Nico
Gründmann uit Schagen de disco
theek in De Nieuwe Toekomst gaat
exploiteren. Niet onder de naam
Amber, een bedenksel van de in
middels afgehaakte ondernemers
uit Huizen, maar als De Toekomst.
'Je zou wel gek zijn om die naam
niet te gebruiken. Het is een begrip
in Nederland, te vergelijken met
Scala in Valkenburg en de Berger
Meermin.' Het is de bedoeling dat
de discotheek de dag voor Hemel
vaart wordt geopend.
De Koog en De Toekomst zijn wat be
treft Van Dijk (42) onlosmakelijk met
elkaar verbonden 'Voordat ik vier jaar
geleden café Sam-Sam overnam,
kwam ik hier als toerist al een jaar of
twintig. We gingen altijd naar De Toe
komst. Die tent heeft voor mij en vele
anderen een grote sentimentele
waarde. Dat merk ik nu bekend is
geworden dat ik de disco ga runnen.
Uit alle hoeken krijg ik hulp en felici
taties aangeboden. Ook vanuit De
Koog, waar men er altijd sceptisch te
genaan heeft gekeken. Z'n vreemde
ling als exploitant zagen ze helemaal
niet zitten. Ik zit hier weliswaar nog
maar vier jaar, maar wordt toch als ei
gen beschouwd. Henk-Jan Klok (die
samen met Frits Langeveld een
rechtszaak tegen Sam-Sam had aan
gespannen en verloren, red.) maakte
er 's nachts zelfs zijn vriendin voor
wakker. Of ze het nieuws al gehoord
had? Ook Hans de Ridder van De
Metro feliciteerde me. En Cocky van
de kapsalon kwam met allerlei leuke
Toekomstexploitanten Paul van Dijk en Nico Grundemann poseren op het balkon, op de
plek die voor de DJ is gereserveerd. (foto Gerara Timmerman)
anekdotes aanzetten, over vroeger,
toen De Toekomst nog cafetaria was.
Dat oude Toekomstgevoel moet weer
terug. Niet alleen een zaak voor
trendy discopubliek, iedereen moet
zich er thuis voelen. Jongeren, maar
ook een tent waar ouwe zakken naar
binnen kunnen. Je moet bedenken
dat in de eigen woonplaats een doch
ter met met haar vader of moeder in
de disco kan komen aanzetten, maar
op vakantie is dat anders. Dan mag
alles. In de oude Toekomst kwam ook
iedereen, van jong tot oud, Texelaar
en toerist. In die paar jaar dat De Toe
komst dicht was, heeft de ovenge
horeca op Texel de klanten natuurlijk
cadeau gekregen. Het wordt een uit
daging om ze nu weer terug te halen.'
Zeker omdat, net als in de oude Toe
komst, entree zal worden geheven,
een drempel waar veel Texelaars wel
eens moeite mee hebben. 'Dat geeft
niet, want ze zijn ook welkom bij
Sam-Sam. Ik zie die twee zaken met
als concurrent van elkaar. Het vult
elkaar juist aan. Bijvoorbeeld met
personeel Mensen die overdag in de
keuken van Sam-Sam staan, kunnen
's avonds aan de slag in De Toe
komst. Omgekeerd kunnen mensen
die straks 's avonds naar de disco
willen, overdag entreekaartjes kopen
bij Sam-Sam, want die zaak hou ik
gewoon aan, evenals De Rode
Leeuw in Zuid-Scharwoude.'
Avontuur
Ondanks het optimisme is De Toe
komst een hele sprong voor Van Dijk,
zeker omdat het economische tij met
bepaald meezit. 'De recessie gaat
ook niet aan mijn deur voorbij. Mijn
omzet heeft een flinke duikeling ge
maakt. Dat betekent dus niet lukraak
maar personeel aannemen en vanaf
Pasen met een volledige ploeg aan
de slag gaan, maar ook zelf dagen
van dertien tot veertien uur draaien.'
Hij verwacht dat komende zomer
zo'n dertig man in touw zijn om De
Toekomst te runnen.
Van Dijk beschouwt het ook als een
avontuur 'Want ik weet nu nog niet
waar ik het geld vandaan moet halen
om het allemaal te financieren. Maar
dat heb ik altijd al gehad. Ook toen
ik in de Rode Leeuw stapte. Toen ik
daar begon, kwamen er twintig
bouwvakkers, een bruiloft en een
kermis. Dat is tot een beste zaak uit
geroeid. Ook dit komt voor mekaar.
Met een goed verhaal en twee andere
zaken als onderpand kom je bij ban
ken een eind.'
Van Dijk keek al een tijdje met een
schuin oogje naar De Toekomst. 'De
disco is gewoon betoverend mooi.
Een zaak met stijl en allure. Maar het
is ook een wonderlijke geschiedenis,
eentje van vallen en opstaan. Die fail
lissementen. al die bouwhekken in de
straat waar je gek van wordt en dan
die mannen uit Huizen die zich weer
terugtrokken Door al dat gedoe zag
het ernaar uit dat de discotheek deze
zomer voor het derde seizoen niet
open zou gaan. Dat zou een slechte
zaak voor De Koog zijn. Toen de pro
jectontwikkelaar een tijdje geleden
een pannenkoek bij me zat te eten.
heb ik hem gezegd dat als hij hulp
nodig had ik zijn man was. Als inte
rim wilde ik die tent desnoods een
jaar voor niks voor hem managen.
Een ploeg bij elkaar stomen en alles
regelen. Van het garderobemuntje tot
de logistiek achter de bar. Als dat hok
maar open gaat, want dat moet ge
woon. Voor het dorp en voor Texel.'
Van het één kwam het ander Na een
afsluitend onderhoud, kwam Van Dijk
donderdag tot een akkoord met ont
wikkelaars Gert van der Glmd en Ti|S
Blom jr. Van Dijk en zijn compagnon
huren de zaak. 'We hebben alles
notarieel vastgelegd en risico's die
we zelf met kunnen dragen afgedekt
met garanties van brouwer Heineken
en de ontwikkelaars.' De dagelijkse
leiding is in handen van Van Dijk. In
vulling van de contracten, het maken
van afspraken met de brouwer en het
tegen elkaar uitspelen van leveran
ciers van andere drankjes behoren tot
de taken van Gründmann. Geen on
bekend terrein voor de Schagenaar,
die in zijn woonplaats onder meer
discotheek Vernes runt, die naar ei
gen zeggen nog groter is dan De Toe
komst.
Aantal bezoekers
Nog steeds is met bekend hoeveel
bezoekers er straks naar binnen mo
gen, 600 of toch 1000. Volgens Van
Dijk zal het gezien de grootte van
ruim 700 vierkante meter op zo'n
duizend mensen uitkomen. Eén van
de eerste dingen die hij ondernam na
het tekenen van het contract was
contact zoeken met de burgemees
ter, om de benodigde vergunningen
tijdig rond te krijgen. Behalve het
papierwerk moeten er in de maand
die nog rest nog heel veel andere din
gen gebeuren in de nu nog volledig
lege discozaal. Zoals het installeren
van een paar lange bars, verlichting
en veiligheidsvoorzieningen. 'Dit
wordt de meest veilige discotheek
van Nederland. Na Volendam geen
enkel risico meer. Je kunt wel den
ken: want kan er nu mis gaan in zo'n
geheel uit steen opgetrokken zaak,
maar er kan altijd iemand een rook
bom afsteken.' Op zijn wensenlijstje
staat nog de verplaatsing van de in
gang maar het midden van het plein
tje. 'Daardoor is de entree een stuk
logischer.' Maar hiervoor moet de
gemeente een versnelde bouw-
procedure voeren en de vraag is of
dat op tijd lukt.
Wat er met de voorliggende ruimte
aan de Dorpsstraat gaat gebeuren,
waar aanvankelijk een grand café in
zou komen, is nog niet duidelijk. Wat
betreft Van Dijk geen café. Hij ziet er
wel een geschikte ruimte in voor een
fastfoodrestaurant. McDonalds is
benaderd, maar toonde geen
interesse.'Nu al denk ik wel eens bij
mezelf: waar ben ik aan begonnen?
Tegen de tijd dat het Hemelvaart is
ben ik vast kilo's afgevallen.'
Het hoeft niet altijd slecht af te lo
pen met vermiste tassen en porte
feuilles. Afgelopen week raakte
een Duits gezin een portefeuille
met zevenhonderd euro kwijt die
op de vuilstort was beland, maar in
diezelfde week werd een rugzak
met waardevolle spullen en goed
gevulde portemonnees terug
bezorgd bij de Friese eigenaresse.
Martine Bosma en Nel Kant troffen na
een partijtje tennis een knalgele rug
zak aan op het pad naast de banen
van Deuce, nabij het parkeerterrein.
Omdat de eigenaar in geen velden of
wegen te bekennen leek, besloot het
duo de tas open te maken. Zij troffen
onder meer twee mobiele telefoons,
fotocamera's, twee goedgevulde por
tefeuilles, een dure zonnebril, bank-
pasjes en enkele nieuwe kledingstuk
ken in de rugzak aan. De eigenaresse
van de tas werd gebeld, maar beant
woordde de telefoon met, zodat de
Texelse vrouwen besloten de politie
in te lichten. Via tussenkomst van de
politie nam de eigenaresse, een
inwoonster van Leeuwarden, 's
avonds contact op met de vinders.
Toen bleek dat de vrouw, die samen
met vier vriendinnen deelnam aan de
estafette van de Zestig van Texel, de
tas pas miste toen zij weer in Fries
land was aangekomen. De vrouwen
hadden de auto aan de Emmalaan
geparkeerd en vervolgens de tas ver
geten bij het inladen van de auto.
Vermoedelijk heeft iemand anders de
rugzak midden op het pad gezet. De
Friese hardloopsters waren zo blij
met de terugbezorgde tas, dat zij een
vindersloon van vijftig euro uitreikten.
In samenwerking met Sport
Texel houdt het Jongerenwert
WST donderdag 1 mei een
Safe! Clinic, waar skaters
technieken voor veilig skaten
aangeleerd, en ervaren hoe It
beschermingsmiddelen te
De clinic wordt gegeven dm
plomeerde instructeurs
Skatebond Nederland en is tj
voor kinderen uit de hoogster
van de basisschool. Inmidds
ben zich tachtig kinderen aan
voor de drie clinics die worde
ven op het skatepark in Den 6
slecht weer wordt uitgewek
sporthal Ons Genoegen. De
clinic wordt gegeven van 11
12.00 uur, de tweede van 1j
14.00 uur en de derde van 1
15.15 uur. Na afloop ontval*
deelnemers een diploma.
Aansluitend op deze clinics
Vereniging Skatepark twee ins
lessen voor kinderen die hun
willen verhogen. Aan deze
kunnen zowel skaters als
boarders meedoen. Twee i
skaters leren de kinderen tn*
een streetparcours. Maarten
voort zal de skateboarders vi
rekening nemen en Jos de R«
skaters. De lessen zijn op dez
gen 3 en 10 mei van 10.00 tol
uur. Deelname kost €2,- peri
kinderen kunnen zich tijde
clinics op 1 mei opgeven. Heli
dient vooruit te worden betaa
Burgemeester Geldorp bezo
7 tot en met 9 mei pp Wange
dertiende internationale
conferentie. Om de twee jaar
de bestuurders van de Nedeti
Duitse en Deense eilanden bij
om over actuele onderwerj
spreken. Burgemeester Geld
een discussie voor over
erfgoed'.
ft
De bark voor anker, vermoedelijk kort na de
de nieuwe boerderij betrok. Ze boer
den er tot 1927, waarna de boerderij
werd verpacht. Tot onderwijzer
Willem Albers de stolp in 1971 kocht
en de boerderij een woon
bestemming kreeg. Afgezien van de
dakkapellen die er een jaar of twintig
geleden op zijn gezet, een extra raam
in de voorgevel en de wit geverfde
muren, behield de stolp z'n oorspron
kelijke uitstraling. De huidige indeling
verraadt nog de sporen van het vroe
gere gebruik. 'Hier was de paarden
stal, daar stonden de koeien en hier
zaten de grote wagendeuren, waar
van de houder van de steunbalk nog
is te zien. In het vierkant stond het
bouw m 1875.
kippenhok stond, hoe opa met paard
en wagen het hooi binnenhaalde en
waar de tuinwallen stonden. Vanaf
dat moment dat we net terug
kochten, zijn we bezig geweest de
stolp op te knappen en naar onze
wensen in te richten.'
Zo werd het voormalige hooivak ver
bouwd tot woonkamer en heeft
Eelman op de bovenverdieping een
ranteitenkabinet ingericht. 'Toen ik op
een winterdag eens naar het vierkant
(de constructie waarop de boerderij
rust, red.) zat te kijken, vroeg ik me
af waar die balken toch vandaan zou
den komen. Aan de inkepingen kon
ik zien dat ze van een schip afkom-
18 op 19 december 1902 ter hoogte
van de Slufter aan de grond. Bakker
had nog knipsels uit de Texelse Cou
rant uit die tijd. Daarin wordt beschre
ven hoe de 27 jaar oude driemaster
onderweg was van Buenos Aires - via
IJmuiden - naar Hamburg en in een
vliegende storm op drift raakte. Ken
nelijk verkeerde het toen al niet in zo'n
beste staat, want het was op sleep
touw genomen. Het schip, dat was
geladen met koehoorns en beende
ren voor de fabricage van lijm, werd
op de Texelse kust volledig uit elkaar
geslagen. De krant meldde dat red
ders die te hulp waren geschoten
geen opvarenden hadden aangetrof-
Stel je voor: een zaadje in Canada
waaruit rond 1800 een sparren
boompje groeide. Toen dat 75 jaar
later tot wasdom was gekomen,
ging de bijl er in. Van de stam wer
den balken gemaakt, die vermoe
delijk voor het dek van een schip
zijn gebruikt. De imposante drie
master heeft 27 jaar lang over de
wereldzeeën gezeild, om in 1902 te
stranden op de Texelse kust. Het
hout wordt opgekocht door de
Texelse boer Jacob Eelman, die er
in 1903 een stolpboerderij van liet
bouwen. Honderd jaar later zit zijn
achterkleinzoon Éd Eelman (58)
naar het vierkant in de stolp te kij
ken en wil weten waar het hout
vandaan komt. Het begin van een
succesvolle zoektocht door het
verleden.
't Piepelcke is anno 2003 de naam
van de boerderij aan de Pijpersdijk.
Een statige ogende stolp van twaalf
bij veertien meter, het dak bedekt met
pannen, een luxe die zich honderd
jaar geleden alleen welgestelde boe
ren konden veroorloven. Jacob
Eelman liet hem destijds bouwen
voor zijn zoon Ans Jan Eelman (1880-
1957), die met zijn bruid Maria
Pietersd. Bremer (1884-1977) in 1904
Een schets waarop de driemaster vol in het
hooi en daar had je de keuken', ver
telt de huidige eigenaar Ed Eelman
Toen zich vijf jaar geleden de gele
genheid voordeed om de boerderij
'terug' te kopen, aarzelden hij en
echtgenote Josje niet. 'Ik heb een
historische binding met de boerderij.
Ik ben hier geboren, heb hier ge
speeld, kan nog aanwijzen waar de
mestvaalt heeft gelegen, waar het
zeil is te zien.
stig moeten zijn, zoals wrakhout
vroeger vaak werd gebruikt voor de
bouw van boerderijen. Maar welk
schip?'
Amateur-historicus Jaap Bakker uit
Oudeschild bracht uitkomst. Hij wist
te vertellen dat de grenen balken af
komstig zijn van de Noorse bark
Revolving Light (ronddraaiend licht).
Dit houten schip liep in de nacht van
aieaéLuit
het raadhuis aan de Groeneplaats,
waar het archief van de
strandvonderij is opgeslagen. Hij trof
een uitgebreide briefwisseling aan die
betrekking had op de stranding. Zo
als brieven van burgemeester H.W.
de Joncheere, aan onder anderen de
vice-consul van Zweden en Noorwe
gen, waarin hij de stranding van het
schip meldt. Ook richtte de burge
meester brieven aan de Commissa
ris van de Koningin, waarin hij toe
stemming vraagt om de
aangespoelde goederen te mogen
verkopen. Eelman trof ook stukken
aan waaruit bleek dat de restanten
van de Revolving Light openbaar zijn
verkocht. Dat gebeurde op 20 en 27
februari 1903 bij opbod. De rekening
en verantwoordmgstaat laat een to
tale opbrengst zien van ƒ3.239.97 (en
een halve cent). De totale lasten van
de berging bedroegen ƒ1.405,95. Er
bleef dus geld over. Ook de hand
geschreven lijst van de spullen die
destijds onder de hamer kwamen is
keurig bewaard gebleven, inclusief
de namen van de kopers, wat ze ge
kocht hebben en voor welke prijs.
Eén van de kopers was Eelmans
fen en aangenomen werd dat ze in de
golven hun graf hadden gevonden.
Later bleek dat de sleepboot Gebroe
ders Wreden zestien bemannings
leden, onder wie één dode, in
Cuxhaven aan wal hadden gebracht.
De krant maakte ook melding van
veel aangespoelde klossen, wrak
hout, zeildoek en mandveren. De buit
was niet alleen voor de Texelaars. In,
een krantenbericht staat dat twaalf
overgrootvader Jacob Eelman, die
onder meer balken had gekocht. Per
soonlijk bezittingen van de
bemanningsleden werden naar de
vice-consul van Zweden en Noorwe
gen gestuurd.
Nóg was Eelmans honger naar ken
nis over het verleden niet gestild. 'Om
te weten te komen wie de eigenaar
was, heb ik verzekeringsmaatschap
pij Lloyds gebeld. Het Register of
schip (196.4 voet lengte, 38,3 voet
breedte en een diepgang van 23,9
voet) en het tonnage (1.338 ton). Een
kennis in Noorwegen, die ook toeval
lig Rasmussen heet, bracht Eelman
in contact met het maritiem museum
in Haugusund. Dat zond meer gege
vens, foto's en zelfs een schets van
de driemaster. Het schip bleek in
1875 te zijn gebouwd op de werf van
Gaius Turner in Harvey (Canada). 'Het
Het voormalige hooivak, met zicht
vierkant van de boerderij.
Ed Eelman voor de boerderij die zijn overgrootvader in 1903 liet bouwen, waarin balken zijn verwerkt van de m
Light.
een stuk cultuurhistorie verlo
gaan, is de dam iets verlegd
de werf behouden blijven e
een gedenkmuur geplaatst,
contact in Canada kwam Ee'
weten dat de Revolving Ligll
noemd naar een Cape Spenct
een vuurtoren in Saint John,
van de werf.
Duidelijk is nu ook dat Eelma»
grootvader in 1903 een goed
heeft gehad aan het Canade
nen. Het vierkant van de bi
verkeert nog in perfecte staal
de kozijnen die vermoedelijk»
van hetzelfde schip zijn gems
nog onberispelijk. Terwijl eei
kozijn, dat er vele jaren later?
zet en dat van vurenhout is ge
aan verrotting onderhevig is.
Met de vergaarde kennis
verleden kijkt Eelman voorts
ders naar het vierkant in det
rij. 'Ze hebben een geschiede
leuke ervan is dat ook andere
stolpen een dergelijk verhaal
hebben. Wie weet wat er noc
water komt.'
hout van het vierkant in onze boerde
rij bleek dus in Canada te zijn ge
groeid. Via internet kwam ik in con
tact met een Canadese journalist. Die
schreef mij dat, afgezien van een
stukje steiger en het huis van de voor
malige directeur, er van de werf wei
nig meer over was.' Via-via kwam
Eelman in contact met de Canadese
Mary Majika, die zich in het verleden
van de werf had verdiept. Zij schreef
dat de Revolving Light het allereerste
schip was dat op de werf van Turner
was gebouwd. Er was zelfs een foto
van het schip in aanbouw en van de
tewaterlating in 1875. De opdracht
gevers moeten waarschijnlijk leren
zijn geweest, die het schip later naar
Noorwegen verkochten. Eelman: 'Ik
heb alle foto's van het schip vergele
ken, ook die uit Noorwegen en het
klopt allemaal precies.' De werf lag in
de Bay of Fundy, aan de Shepody
River, die inmiddels is afgedamd. Bij
de aanleg van de dam dreigden de
restanten van de werf te verdwijnen,
maar toen duidelijk werd dat hierdoor
Gerard Timtr
jutters vlettenliedenuit Den Helder
met hun vletten naar de Slufter wa
ren gevaren en met gejutte spullen
aan de haal waren gegaan. Zo ging
dat in die tijd.
Met deze kennis stapte Eelman naar
Ships vermeldde dat het schip het
Noorse Haugusund als thuishaven
had. onder bevel stond van kapitein
S.M. Helgesen en eigendom was van
Sigvart Rasmussen. Lloyds had ook
gegevens over de omvang van het
De Revolving Light in aanbouw op de werf in Harvey in Canada.
