Smittenberg keek in
'archief' fjordenbodem
www.texQlwereldwijd.nl
Boerderij Dijkmanshuizen
Aantrekkelijk programma zestiende bluesfestiv
Ode aan de Slufter in galerie Posthuys
f
Veranderingen in milieu en klimaat
.TEXELSE /f CO(JRANf
Veel kavels op
Lionsveiling
Waddenconferentie
op 6 en 7 november
Waar gebeurd
Dij kmans huizen
FNV Vrouwen
Leerlingen leren
zuiniger stoken
RK Vrouwengilde
bestaat 50 jaar
Medium Schippers
Trouwring
Bigband spee
buiten Texel
Lezing diabete
Ruilbeurs
DINSDAG 16 SEPTEMBER 2003
NlOZ-onderzoeker Rienk Smitten
berg promoveerde gisteren bij de
faculteit voor aardwetenschappen
van de Universiteit van Utrecht op
een onderzoek dat hij de afgelopen
vier jaar deed naar de natuurlijke
variaties van milieu en klimaat in
de afgelopen 12.000 jaar. Het ma
teriaal waaraan hij zijn gegevens
ontleende, haalde hij uit afzetting
slagen van diepe fjorden in Noor
wegen en Canada. Door het date
ren en determineren van wat hij in
de diverse lagen aantrof, kon hij
conclusies trekken over de veran
deringen in leven en levensom
standigheden van de laatste ijstijd
tot heden, oftewel het Holoceen,
de meest recente geologische pe
riode.
Onderzoeker Rienk H. Smittenberg
Het onderzoek was alleen in de 100
tot 250 meter diepe fjorden mogelijk,
omdat de afzetting van bodem-
materiaal hier onder rustige omstan
digheden plaatsvindt. Omdat het
bodemwater zuurstofloos is, leven er
geen dieren die de bovenlaag voort
durend omwoelen, zoals de pieren in
de Waddenzee. Hierdoor worden in
de f]orden keurige, naar leeftijd ge
rangschikte laagjes gevormd, die in
zicht komen als met een zogeheten
boxcorer monsters naar de opper
vlakte worden gehaald Die laagies
bestaan uit resten van het zeeleven
in de fjord en uit materiaal dat vanaf
het land in de fjord terecht is geko
men. Per jaar hebben zich lagen van
1 tot 10 millimeter gevormd, wat veel
is, zodat verschillen op kleine tijd
schalen kunnen worden bekeken
Aldus vormt de fjordbodem een 'ar
chief' dat bestaat uit de koolstof-
houdende resten van diverse land-
planten en in zee levende orga
nismen, zoals eencellige algen, bac
teriën en oerbacterien. In het zuur
stofloze water blijven die min of meer
geconserveerd, zodat ze ook na vele
jaren nog bij de afdeling Mariene
Biogeochemie en Toxicologie van het
NIOZ geanalyseerd konden worden.
Dateren
Bij het bepalen van de ouderdom van
de organismen in de diverse lagen
paste Smittenberg de C 14-methode
toe: aan het gehalte van het kool
stofisotoop 14 is exacte datering
mogelijk. Het NIOZ beschikt met over
het dure apparaat dat daarvoor no
dig is, zodat de onderzoeker daar
voor naar het vermaarde Woods Hole
Oceanographic Institution in de Ver
enigde Staten (Cape Cod) ging. Een
In totaal werden zaterdag 575
kavels ingebracht voor de donder
dag en vrijdag te houden Lions
veiling, een stijging van 25 procent
ten opzichte van vorig jaar, toen
452 kavels onder de hamer kwa
men.
Het aanbod is zeer divers: naast fiet
sen en huishoudelijke artikelen is een
ruim assortiment antiek ingebracht,
maar ook munten, computers en
software, radiografisch bestuurbare
auto's, diverse auto's en vrachtwa
gens, meubelen, douchecabines en
houtkachels, schilderijen van Toon de
Haas en van Blok van der Velden, een
paardenkoets, en als klapstui
aandelen van TESO, een oprij
aandeel van de EMK en drie Ie
rammen.
Het eerste kavel, dat donderd*
der de hamer komt, is een
twee aandelen TESO. De donds
avond wordt besloten met de
van het aandeel in de EMKi
nummer 275). Vrijdag worden
begin van de avond de drie ra
geveild en wordt de avond be
met het tweede aandeel TESOi
575) Alle kavels zijn te beziet
via website www.lionstexel.nl ei
derdag en vrijdag voorafgaan
de veiling (vanaf 17.00 uur). Het
start op beide dagen om 193
De gekochte goederen kunnen
dag tussen 10.00 en 12.00 uir
den afgehaald.
Met de boxcorer worden in de Drammenfjord (een tak van de Oslofjord) bodemmonsters aan boord gebracht.
hypothese die zich bij het onderzoek
aandiende, was dat in zee levende
oerbacteriën C02 vastleggen vanuit
de middenlaag van de fjord en dat
algen dat doen in de bovenste laag,
waar nog licht doordringt. De oer
bacteriën moeten dus een andere
energiebron dan de zon gebruiken.
Waarschijnlijk is dit een puur che
misch proces. De rol die de oer
bacteriën spelen in alle mariene
ecosystemen - van Waddenzee tot
diepe oceaan - is momenteel een
belangrijk aandachtspunt bij het
NlOZ-onderzoek.
Uit C 14-metingen aan de gevonden
resten van landplanten bleek dat
deze een toenemende relatieve ou
derdom vertonen naarmate de
sedimentlagen juist jonger zijn. Dat
komt vrijwel zeker door een voortdu
rende toename van de ophoping van
organische stof op de zeebodem na
het verdwijnen van de gletchers uit
het gebied, 12.000 jaar geleden. De
voorraad van het land afkomstige
organische stof ondervindt dus nog
steeds de invloed van de laatste ijs
tijd.
Industrie
Ook het industriële tijdperk kondigt
zich aan in de gevonden lagen. In een
zijtak van de Oslofjord werden niet-
orgamsche voedingstoffen (stikstof-
houdende verbindingen) uit het begin
van de 19ste eeuw gevonden, met
toevallig tegelijk met de industrialisa
tie van zaag- en papiermolens in het
stroomgebied van een naburige rivier.
Door de toename van deze stoffen
veranderde ook de soortensamen
stelling van het plantaardige plank
ton.
Het onderzoek van Smittenberg heeft
een hoog NlOZ-gehalte. Promotor is
NlOZ-directeur professor Jan de
Leeuw en de copromotoren dr. ir.
Jaap Sinninghe Damsté en dr. ir.
Stefan Schouten werken ook bij het
NIOZ. Rienk Smittenberg zelf is in
middels naar Amerika vertrokken en
werkt bij het Massachusetts Institute
of Technology (MIT) in Boston.
De Nationale Waddenconferentie
wordt op 6 en 7 november op Texel
gehouden en wordt zoals gebrui
kelijk georganiseerd door het
Overleg Orgaan Waddeneilanden
(OOW). De colleges van de vijf Ne
derlandse Waddeneilanden zullen
er praten over zaken van gezamen
lijk belang.
Een van de discussiepunten is hoe de
kosten van de activiteiten over de
eilandbesturen worden omgeslagen.
Thans betalen de kleine eilanden
minder dan de grotere. Texel wil te
rug naar de oorspronkelijke verdeel
sleutel: gelijke verdeling van de kos
ten over de vijf eilanden.
Deze jaarlijkse conferentie, die bij
toerbeurt op een van de eilanden
Hora faunJ
usxsaitkfliati
CCsiiOfidb
Isxtl
aiWitseh*ieo
Leuk dat u op deco site terecht gekomen bent. ik -reet
seker dat u hier de nodige informatie kunt vinden over
landbouw. Vocral de landt«>jwverbredins"kcmt ruim
aan tol Agrsrirche natuurbeheer ecologische
veehouderijgroene stroom, en agro toerisme op
Texel sijn zo een paar onderwerpen
Wij richten ons ook op de Nederlandse veehouders. Met
deze informatiesite kunnen toeren misschien ideeën
opdoen voor hun eigen bedrijf-
Algemene «ïderwerpsn rijn de Texelse gesckiedeiui
Natuurgebied Dijkmanshuben, weidevogel en planten
•jxrtcn, onze dgen boerderij. Ooi*, kur. Jo de
v van de komende 3 dagen op de
Texelpaginn vinden om door w linken naar andere
leuke ritss moer je kijken op de knipselkrant.
Dijkmanshulzen
Wie denkt dat agrarisch Texel het
medium internet nog niet heeft
ontdekt, heeft het mis. Surfend
over het net ontdekte de verslag
gever de website van boerderij
Dijkmanshuizen. Dit veehouderij
bedrijf met melkkoeien aan de
oostzijde van het oude land van
Texel wordt al generaties lang be
mand door de familie Hin. Inmid
dels staat boerin Ineke Hin aan het
roer. Dat het bedrijf zeer met de tijd
is meegegaan, blijkt ook al uit de
website. Die ziet er grafisch goed
uit en Is praktisch ingericht met
overzichtelijke rubrieken en nuttige
links. De site biedt meer dan een
kijkje in de eigen keuken. Land-
bouwverbreding komt ruim aan
bod. Er wordt ingegaan op agra
risch natuurbeheer, ecologische
veehouderij, groene stroom en
agro-toerisme. De familie Hin richt
zich ook duidelijk op andere vee
houders die op het net zoeken
naar 'geestverwanten'. Gezien de
ligging tussen twee natuurgebie
den en het feit dat het land ligt in
het relatienota/natuurontwikke
lingsgebied wordt er op de boer
derij van de familie Hin enigszins
anders geboerd dan op reguliere
boerenbedrijven Natuurbeheer
speelt een belangrijke rol. Voor een
deel van het grasland, dat van
Natuurmonumenten wordt ge
pacht, is een beheersovereen
komst afgesloten. Dat deel wordt
niet bemest. De werking van die
overeenkomst wordt uitgelegd op
de website. Daarnaast is er ruime
aandacht voor weidevogelbeheer.
Zeer aardig is het uitvoerige over
zicht van weideplanten. Die wor
den met foto uitgebreid gedocu
menteerd op de site, evenals de
weidevogels. Alleen dat overzicht
maakt de website al interessant
voor mensen die wel eens willen
weten welke vogels ze op de lan
derijen kunnen tegenkomen. Het
adres: www.dijkmanshuizen.nl.
De leden van de FNV Vrouwenbond
komen dinsdag 23 september voor
het eerst sinds de zomer weer bijeen.
Ze verzamelen om 13.30 uur bij de
Weikoop in Den Burg en gaan daarna
op excursie naar het noorden van het
eiland. De tocht duurt tot ongeveer
17.00 uur. Wie mee wil, moet zich
(vandaag nog) opgeven bij Annie Vla
ming-Troost, tel. 319236.
Bewust omgaan met energie. Dat
is het thema van een project dat
leerlingen van de OSG volgende
maand na de herfstvakantie krij
gen aangeboden. Ze leren wat ze
kunnen doen om zuiniger met
energie om te gaan en vervolgens
gaan ze dat thuis toepassen.
'Het is de bedoeling dat de leerlingen
eerst bijhouden hoeveel energie er in
een week bij hun thuis wordt ver
bruikt', vertelt coördinator Nienke
Bloksma van de Stichting Duurzaam
Texel, die het project samen met de
OSG begeleidt. 'In de tweede week
wordt er op school les gegeven over
bijvoorbeeld duurzame energie,
klimaatveranderingen en wijzen
waarop je energie kunt besparfen.' In
de week daarop gaan de leerlingen
nog een keer thuis bijhouden hoeveel
er wordt verbruikt. Bedoeling is dan
dat er bewuster met de energie wordt
omgegaan, zodat het verbruik daalt.
De OSG en Duurzaam Texel zijn met
Commissaris van de Koningin Harry
Borghouts de weddenschap aange
gaan dat ze vergeleken met de eer
ste week in de tweede week vijf ton
minderC02 uitstoten. Bloksma: 'Dat
kan dus door bijvoorbeeld door het
licht uit te doen of wat vaker een deur
dicht te doen. Met allerlei berekenin
gen kunnen we vaststellen of we het
hebben gehaald om de uitstoot met
vijf ton te minderen.' Borghouts komt
donderdag 13 oktober naar de OSG
om de uitslag bekend te maken. Red
den de leerlingen het, dan krijgt de
school een cadeau.
Het Katholiek Vrouwengilde begint
woensdag 24 september een bijzon
der nieuw winterseizoen, want in de
cember bestaat het gezelschap vijf
tig jaar. Deze mijlpaal wordt 16
december gevierd. Hoe en waar blijft
nog even geheim. Op de eerste
avond bezoeken de dames als van
ouds samen de kerk in de Molen
straat in Den Burg. De dienst begint
om 19.30 uur. Daarna wordt er koffie
geschonken in de Witte Burcht en is
er alle gelegenheid bij te praten. Henk
Spigt luistert de avond op door in de
huid te kruipen van de Westfriese
komediant Kees Stet.
Tot en met mei is er iedere maand een
bijeenkomst. Deze worden gehouden
in de Witte Burcht en beginnen om
20.00 uur. Nieuwe leden zijn welkom
bij het Katholiek Vrouwengilde. Meer
informatie is verkrijgbaar bij secreta
ris C. Timmer-de Veij, tel. 313933.
Medium Lia Schippers verzorgt vrij
dag 19 september een avond in ho
tel De Lindeboom in Den Burg. Aan
de hand van foto's van overledenen
en persoonlijke bezittingen vertelt ze
over de aanwezigen en de overlede
nen. De bijeenkomst begint om 20.00
uur. De entree bedraagt €7,-.
Onlangs kwam ik in het bezit van een
oude prentbriefkaart, voorstellende
het Waterweggie in de vijftiger jaren.
Nog zonder de wmdsmgels en met
op de achtergrond twee boerderijen.
De achterste werd in die tijd bewoond
door de familie Zijm (Jan van Hansie
en zijn vrouwe Emma), de voorste
door de familie Koorn (Piet Snelvoet
en zijn vrouw Trijn).
Toen ik in mei 1964 bij mij thuis uit het
raam keek, zag ik tot mijn grote schnk
de boerderij van de familie Zijm in
lichterlaaie staan. Er stond een felle
oostenwind en er was geen redden
aan. Jan was op zijn werk in Oude-
schild en Emma kon nog snel wat
spullen uit de woonkamer naar bui
ten brengen. Verder ging alles dat in
de keuken en op de bovenverdieping
stond, verloren. Er bleef alleen een
hoop zwartgeblakerd puin en as over.
Van de snelkookpan werd bijvoor
beeld alleen een kluitje gesmolten
metaal terug gevonden.
Jan werkte bij Rab in Oudeschild en
had de gewoonte om zijn trouwring
af te doen en in de kast te leggen voor
hij naar zijn werk ging. Hij verwachtte
dat zijn ring gesmolten zou zijn. Dat
vertelde hij aan zijn zwager Johan, die
besloot toch eens in de puinhoop te
zoeken. Hij vond enkele koperen
gordijnringen en dat gaf moed. Uit
eindelijk vond hij, tot grote vreugde
van de familie, ook de trouwring te
rug. Die was nog puntgaaf en wordt
tot op heden, bijna veertig jaar na de
brand, nog elke dag door Jan gedra
gen.
Als tijdelijke woning kreeg het gezin
de beschikking over huize Agnes aan
de Kogerweg waarvoor achttien gul
den huur per week moest worden
betaald. Dat was een tegenvaller,
want aan het Waterweggie betaalden
ze slechts acht gulden.
Jan van Tunen
wordt gehouden, moet niet
verward met de Internationale
denconferentie, die eens p»
jaar wordt gehouden en waara
wordt deelgenomen doo
Waddeneilanden van Duitslai
Denemarken. Tenslotte is er
Trilaterale Ministerconferentie
zich op het hoogste niveau
houdt met de problematiek v
Waddengebied. De laatste kee
deze conferentie gehoude
Esbjerg. In 2005 wordt hij geh
in Nederland, mogelijk op Tex
laatste staat nog niet vast, war
Schiermonnikoog heeft zid
conferentieoord aangemeld.
Met een optreden in de Oranji
Den Helder speelt Big Band
zondag voor het eerst buiten t
land. Het optreden vindt plaats
kader van 'Jazz in the greenft
dat dit jaar voor de derde maal
gehouden. De Oranjerie ligt o
honderd meter van het NS-s
aan de Soembastraat 83. Hel
den vindt plaats in de grote k
begint om 15.00 uur. De tor
bedraagt €5,-
De Diabetesvereniging uit Den>
houdt zaterdag 27 septembe
gebouw van de Thuiszorg
Schoonoordsingel in Den Bi
lezing over 'diabetes en vc
Podotherapeute C. Abraham
op pijnen en krampen in vo
benen, vermindering van ge
wondjes die niet meer genez
Mensen die al langer diabete
ben, lopen het risico klachtenl
gen aan de voeten door veram
gen in bloedvaten en zenuwb
De lezing begint om 14.00 uur
voor iedereen toegankelijk.
to
De afdeling verzamelaars van
torische Vereniging houdt donti
18 september de eerste ruilbeti
het seizoen, deze avond, die
gehouden In Tusse de Banke
Groeneplaats en die om 20.
begint, verwisselen allerlei (te
zaken van eigenaar, mogelij
nevenstaande prentbriefkaart.
Jongeren Informatie P
In galerie 't Posthuys Texel in De
Koog zijn tot 31 oktober schilde
rijen te zien van Greetje Feenstra,
met als thema de Slufter. In het oog
springend zijn vijf losse doeken die
in panorama zijn geschilderd en
een tableau van veertien kleine
schilderijen.
Eigenlijk had Feenstra schilderijen
van het hele eiland willen maken. Een
rondleiding door de Slufter met Ge
rard van der Kooy, de in 2002 over
leden zoon van Engelandvaarder
Klaas van der Kooy, bracht haar op
andere gedachten. 'Het gebied Is al
tijd in beweging en daardoor ieder
moment van de dag anders. De kwel-
dervegetatie, licht en de broedende
vogels zorgen voor een boeiend
schouwspel.Het inspireerde haar tot
een uitgebreide serie acrylschilde-
rijen. gemaakt op linnen. Kleur, licht
en vorm zijn daarop expressionistisch
weergegeven, wat betekent dat de
contouren van het natuurgebied vaag
herkenbaar zijn, maar dat er alle
ruimte is voor een eigen interpretatie,
'leder schilderij heeft zijn eigen ver
haal', vertelt Feenstra, die de ten
toonstelling heeft opgedragen aan
Gerard van der Kooy.
Greetje Feenstra met één ven haar schilderijen van de Slufter.
(Foto Gerard Timmerman)
Kaz Lux en Brainbox, de rijzende
ster Ana Popovic en de Ameri
kaanse gitarist Byther Smith zijn de
grote publiekstrekkers van het
zestiende Texel Bluesfestival. Hoe
wel het festijn pas over een maand
- van vrijdag 10 tot en met zondag
12 oktober - wordt gehouden,
heeft de organisatie het pro
gramma inmiddels rond.
'Het is een kwestie van er vroeg bij
zijn. Niet in juni denken: oh ja, we
hebben straks ook nog een blues
festival. Want dan zijn de meeste ar
tiesten die je wil hebben wel volge
boekt. Wij beginnen er al in januari,
februari serieus over na te denken.
Kaz Lux hebben we in maart ai vast
gelegd', vertelt Jeroen Dros, die net
als in de afgelopen paar jaar samen
met Jan Koomen verantwoordelijk is
voor de organisatie van het blues
festival.
Het duo heeft dankzij die werkwijze
een aantrekkelijk programma samen
kunnen stellen. Een oude bekende is
Kaz Lux, die op de zaterdagavond
zowel solo als met zijn oude band
Brainbox optreedt in Question Plaza.
Lux trad drie decennia geleden al op
In popschuur Sarasani en was ook in
latere jaren nog geregeld op Texel te
bewonderen, maar zijn concerten
blijven bijzondere gebeurtenissen.
Het solo-optreden duurt ongeveer
een half uur en dat met Brainbox een
uur. Tussendoor staat Flavium op de
planken, ook een vermaarde band,
die vooral in de jaren tachtig furore
maakte. In het voorprogramma staat
Prof. Bottleneck, die op zaterdag
onder begeleiding van Born optreedt
en vrijdag met The Juke Kings.
Wat minder bekend bij het grote pu
bliek, maar misschien nog wel spe
cialer is de komst van Byther Smith,
een zwarte Amerikaan die zeventig
jaar geleden werd geboren in
Monticello, Mississippi. Hij is een
neef van de legendarische blues
muzikant J.B. Lenoir en kreeg gitaar
les van onder anderen Robert
Lockwood. Hij speelde met Junior
Wells, bracht diverse CD's uit en ver
wierf in Europa faam tijdens een tour
nee die duurde van november 1994
tot september 1999 en die hem in
landen als Engeland, Frankrijk, Duits
land, Noorwegen, België en Neder
land bracht. Zijn repertoire bevat zo
wel gospel als blues. Hij treedt vrijdag
op in Question Plaza en wordt daar
bij begeleid door een Nederlandse
band, The Sunset Travelers.
De rijzende ster van het festival Is de
in het voormalige Joegoslavië gebo
ren zangeres en gitarist Ana Popovic.
Zij is niet alleen een charmante ver
schijning, maar heeft ondanks haar
jeugdige leeftijd - ze is pas 27 - ook
in muzikaal opzicht haar sporen al
verdiend. Ze heeft haar wortels in de
blues - haar grote voorbeeld was
s//de-gitarist Elmore James -, maar
maakt graag ook uitstapjes naar rock
en funk. Kenners beschouwen haar
als de nieuwe bluesdiva en vergelij
ken haar al met Bonnie Raitt. Popovic
sluit op zondag het Texel Blues
festival af in de J'elleboog.
Voor het eerst sinds jaren doet De Jel
weer eens 'echt' mee aan het festi
val. In de afgelopen jaren werd er
meestal opgetreden door een pop
band, maar ditmaal kunnen de be
zoekers er vrijdag én zaterdag terecht
voor Too Hip For The Room, een
spectaculaire tienmansformaL
zich heeft laten inspireren da
Blues Brothers. Een nieuwe d
mer aan het festival is eet
Vliegende Koe, de voormali
In, die zaterdagavond de
Bos en zijn JeeBee Bluesbal
bergt.
Zoals gebruikelijk doen
cafés in Den Burg mee aan te
val. Kaarten komen binnen t» f*
ken te koop in de
len. Een passe-partout voor
weekend kost €15,- en vof3'
avond €10,-. Voor het
Lindeboom/Question Plaza,
meerdere concerten worden
ven, geldt een toegangsprijs'a
voor één avond. Meer
staat op de website van het li
www.texelblues.nl.
Topattractie Byther Smith.
Kaz Lux, een oude bekende.
