Kwieke Texelse (95) reed tweemaal Elfstedentocht 'Je moet blijven lopen, anders gaat het mis' John Sessink smaakmaker libre F amilieberichten TEXELSE J COURANT1 ROC waarschuwt voor verkopers Burgemeester had geen vergunning voor tuinscherm Aanleg riool Haffelderweg op lange baan Charlotte 'Manon VRIJDAG 13 FEBRUARI 2004 Ze was met haar 31 jaar al niet !Peens zo piepjong meer toen ze op ^30 januari 1940 in het Beurs- - gebouw in Leeuwarden aan de Elf- stedentocht begon. Ze kwam ver, :o maar strenge vorst, een snijdende (noordoostenwind en besneeuwd ijS met onzichtbare scheuren zorg- den ervoor dat ze de strijd na zo'n 'tien uur schaatsen tussen de tiende - Franeker - en de elfde stad k-Dokkum - moest staken?Een jaar Vl later, op 6 februari 1941, was het e weer een stuk zachter en slaagde ^ze met vlag en wimpel. Morgen is 3 de inmiddels 95-jarige Gep den Braven-Jorna samen met enkele tientallen Texelse Elfstedenrijders "eregast bij de opening van de ijs- baan op de Groeneplaats. I ziet er tenger en bij de eerste aan- lik zelfs ietwat broos uit. Maar al ,;gauw blijkt dat ze nog onwaarschijn lijk kwiek is voor haar leeftijd. Haar parlement in De Gollards maakt ze ienhandig schoon, 's ochtends ingt ze bij alle bewoners op de argang de krant rond en hoewel ze haar ''warme eten uit de centrale keuken '®van het verzorgingstehuis betrekt, vigaat ze nog regelmatig Den Burg in ,Lom inkopen te doen. 'Sinaasappels, Jbananen, brood, kaas. Ik verdeel al- les over twee tassen. Dat is goed voor mijn evenwicht, heb ik geleerd 1 Ze is 'dankbaar' voor haar goede ^gezondheid. 'Het is niet iedereen ge it,geven op deze manier zo oud te wor- aiden.' Maar ze beseft ook dat ze er zelf drhpel wat aan kan doen. 'Ik heb altijd gezond gegeten, niet veel gesnoept. iloMensen klagen gauw over pijntjes. Ze s'gaan zitten, worden stijver en dan gaat het mis. Je moet biijven lopen.' -En op samenzweerderige toon: 'Als je ziet wat sommige mensen hier aan medicijnen gebruiken. Onder de kof- -fie zitten ze tegen elkaar op te bieden f[wat ze allemaal moeten slikken. Ze klagen heel snel en dan schrijven die jonge dokters maar medicijnen voor. c Ik heb zelf een tijd pillen geslikt tegen mijn chronisch lage bloeddruk. Dat is vervelend, want soms val ik zomaar en daarom ben ik anderhalf jaar ge leden ook naar De Gollards verhuisd. Maar toen bleek dat er toch niets te gen die lage bloeddruk te doen was, heb ik gezegd dat ik die troep ook niet meer wil. Nu gebruik ik helemaal niks meer.' Slauerhoff Al op jeugdige leeftijd leerde ze aan te pakken. Ze werd op 20 september 1908 geboren in Weidum, een dorpje vlakbij Leeuwarden, als de één-na- oudste van zes kinderen van een aan nemer. 'Mijn vader had werk in heel Friesland. Toen hij al oud was, werd hij nog gevraagd als taxateur bij de onteigening van gronden voor de aanleg van de Afsluitdijk. We hadden het niet slecht, maar het was een druk huishouden. Als ik uit school kwam en later van mijn werk, en ik had 's avonds niets te doen, dan wist mijn moeder altijd nog wel een klusje. Ik zat vaak te breien in die tijd.' Ook een goede scholing werd van huis uit gestimuleerd. Haar enige broer, de jongste van het gezin, ging studeren en schopte het zelfs tot di recteur van het computerbedrijf dat hij voor Philips opzette Ze volgde zelf de MULO en kreeg een betrekking als verkoopster en administratief mede werkster bij een grote winkel in meu bels, vloerbedekking en gordijnen. Het in Leeuwarden gevestigde bedrijf was eigendom van een broer van Slauerhoff, de beroemde dichtende scheepsarts. Met een glimlach: 'Ik heb Jan vaak ontmoet. Een mooie man, maar ook één die graag achter de vrouwen aanzat. Als hij bij zijn broer op visite kwam en op kantoor achter me kwam staan, dan ging ik gauw op een andere stoel zitten. Ik vertrouwde hem niet helemaal.' Ontslagen Ze had een goede tijd bij het meubel bedrijf, hoewel niet alles wat haar werkgever deed op haar instemming kon rekenen. 'Hij kocht op een gege ven moment een gloednieuwe auto. Voor zevenduizend gulden. Tegelij kertijd werden er een paar knechts en meiden ontslagen. Daar was ik van binnen zó kwaad over! Maar je durfde dat in die tijd nog met te zeggen te gen je baas. Hoewel ik in de admini stratie wel eens dingen veranderde omdat ik vond dat ze niet klopten. Als hij er dan wat van zei, dan zei ik: zo moet het en als u er anders over denkt, dan ga ik wel weg. Haar baas, die kennelijk een groot vertrouwen in haar stelde, had er onbedoeld de hand in dat ze in de winter van 1939/40 haar latere echt genoot zou ontmoeten, met wie ze in 1941 zou trouwen. 'Hij was zeker bang dat ik ziek zou worden en gaf elkaar voor het eerst in het Badhotel, waar ik naartoe ging om te dansen. Hij kon erg goed dansen en zo heb ben we elkaar leren kennen.' Elfstedentocht In dezelfde winter reed ze haar eer ste Elfstedentocht. 'Ik was gek op schaatsen. Op mijn vierde stond ik al voor het eerst op het ijs, achter een stoeltje. Ik deed vooral mee aan toert ochten, maar ook wel aan wedstrij den. Friesland heeft water genoeg. Als ik vrij had en het vroor, dan was ik altijd op schaatsen. In Leeuwarden, waar we toen woonden, was de ijs baan vlakbij. Daar kwamen Juliana en Wilhelmma ook wel. Ik heb nog eens vlakbij Wilhelmma gestaan Ik ben nogal klein en kon overal tussendoor.' Haar familie telde een paar goede schaatsers. 'Een broer van mijn moe der, Jan Douwe Baarda, verdiende in de winter van 1912 duizend gulden Gep den Braven-Jorna: 'Ik ben klem en sta stevig op mijn benen.' (Foto Joop Rommots) me een paar dagen vrij. Ik ben toen voor een korte vakantie naar Vlieland gegaan.' Daar was op dat moment net Piet den Braven uit Eierland ge legerd. De boerenzoon was wegens het dreigende oorlogsgevaar onder de wapenen geroepen. 'We zagen met schaatsen. Toen had hij genoeg om te trouwen. Hij reed de kortebaan, over 140 meter, en deed in heel Ne derland aan wedstrijden mee.' De Elfstedentocht kan ze zich uitste kend herinneren. 'De computer daar boven doet het nog goed', lacht ze. En waar het geheugen haar in de steek laat, kan ze teruggrijpen op een groot interview, dat de Leeuwarder Courant daags na de tocht met haar had. 'In 1933 had mej. Joma ook graag meegedaan. Maar ze was toen nog met lang in haar betrekking en daarom durfde ze het niet recht aan om vrij te vragen', staat in het artikel. In de jaren erna werd er geen tocht georganiseerd. "'Zoo heb ik zes jaar gewacht!" vertelt ze. "Maar nu zou 't dan wezen! We hadden 't plan, mijn broer en ik, om samen te gaan. Maar als student-in-militair-verband kon hij geen verlof knjgen En zoo ging ik dan maar alleen Het werd een monsterlijke tocht, waarin maar weinig rijders de finish haalden Bij de start werd ze bijna platgedrukt in de horde schaatsers die allemaal snel wilden vertrekken. Ook bij de eerste controlepost in Slo ten raakte ze weer in het gedrang 'Daar werden we met z'n allen door één smalle deur geperst! Ik zat op een gegeven moment tusschen twee groote kerels vastgeknepen en kon voor- noch achteruit. En tenslotte ben ik nog leelijk met mijn schouder tegen de deurpost gedrukt!', vertelde ze de Leeuwarder Courant. De interviewer reageerde ontstemd: 'We vinden dat de heeren tegenover een dame wel wat meer egards in acht hadden kun nen nemen.' Waarop ze reageerde met: 'Oh, maar ze konden onmoge lijk zien, dat ze met een meisje te doen hadden! Ik reed in sportcostuum, weet u!' Zelfgebreid Waaruit dat sportcostuum bestond, weet ze nog goed. 'Ik droeg een zelf gebreide trui. Een rood-wit-blauwe. Toen er in de oorlog later geen wol meer te krijgen was, heb ik die trui uitgehaald om er kleren voor mijn dochter van te maken. Verder droeg ik een windjack en een lange broek. Ik bleef daardoor redelijk warm. An dere meisjes droegen allemaal een rokje. Dat was zo in die tijd. Zij kre gen het vreselijk koud. Wat wil je, het was dertien graden onder nul en er stond een harde noordoostenwind.' Door de harde wind stoof veel sneeuw op het ijs en werden scheu ren onzichtbaar. Er deden zich dan ook veel valpartijen voor, maar de tengere verkoopster bleef aardig op de been. 'Ik ben klein en sta stevig op mijn benen. Misschien dat het daar aan lag.' Gaandeweg ontstond een sfeer van verbroedering. 'Je hielp el- Mej. G. joraöu. m JU: lij was hn*. ^MUt rr-t ril<! ]*!en-)n?r~vatfrf 0vjt d«? circle gladde •tukken ijs «cbicten. 't Gevolg a*-' [uHrjlik <J«I zt aan hel eiucJ ie de boogc enceuTV 'Julkcl«5ca!" De contrWe In Franeker le :nej. Jomo om 4.20 preeiw» gepsjweerd. Ze van plan verder te njdrn. maar toen u, gcbee! alleen, in de raiiendc avond builen in de ffneeuw «tond, bedecht pn zieb. De wind wee oog meer opgedoken, ctuiUneeuw nieakte de baan onzkhtbaar en het zoo bitter koud. «lol ze basr eigen adem al» een duo. rGokxoUje in de grauwe luebt zag opgaan. Ze g r.g terug! Ze waagde i-eb uiet «an deze witte v^rlnlubo-.d en de ko- ménde duUr.ernl». •„Natuurlijk", zegt ze, „wanneer (k gewe ten bad dat bet »pe!dje bij Vroüwbu'jtfwter» jndle.n lag. dan hxii Ik /rog wel evco <Olf»e- fcotiden. .Moor dal ik nieL Zoo ging ik weeron>. Anderen bebbon verbalen door gezel. Maar >k wilde oic-t» wagen. MQx> gozon-ibeid 11* mij mee: waard dén 200 steden! Ik moet bet „me! fleur" kunnen doeo. En zurdcr» doe Ik bet niet! Ken Kehamelyk mankement riakceren daar paa Ik voor.' J)eze loclil I», voor njij een genoegen ge- weeist -Natoorlljk wm bet geen peulwchijle- tjel Dat zou ik niet beweren. Maar ik kan evenmin zeggen, dal Ik bet zwaar bob gehad." Zo i» niet moe geworden, ze beelt geen •pier gevoeld, cn de volgend© dag, om ne- gen uur waa zo weer, ala.gew&ODljjk, aan Een fragment uit de Leeuwarder Courant waarin de dan 31-jarige verkoopster over haar ervaringen in de Elfstedentocht van 1940 vertelt kaar, dat moest wel Ik herinner me nog een sergeant die langs de kant was gaan zitten. Hij zat daar maar stil en reageerde nauwelijks. Hé, je moet wel doorgaan hoor, anders word je te koud, zei ik. Toen er een groepje langs kwam, heb ik hem een stukje geduwd, zodat hij weer aansluiting kon krijgen. Ik heb later nog een brief van zijn vrouw gekregen, waarin ze me bedankte dat ik haar man zo goed had geholpen.' Toen het weer donker werd en de wind nog harder aantrok, besloot ze ermee te stoppen. Als het echt had gemoeten, dan had ze misschien nog wel verder gekund, maar ze waagde het er niet op. 'Mijn gezondheid is mij meer waard dan 200 steden!', ver telde ze de Leeuwarder Courant. Ze nam de trein naar huis en meldde zich de volgende ochtend om negen uur weer op haar werk. Het beroemde Elfstedenkruisje ging aan haar neus voorbij, maar een herinnering kreeg ze wel, in de vorm van een medaille zonder vleugels. Een jaar later, toen de Elfstedentocht om de noord, dus tegen de wijzers van de klok in, werd gereden en het weer veel aangenamer was, slaagde ze wel. Ze reed aan de zijde van haar broer. Dat was gezellig, maar verhin derde dat ze een snelle tijd reed. 'Hij was een goede schaatser, maar had niet zo'n goede gezondheid. Hij vond steeds dat ik te hard reed. We kwa men pas om negen uur 's avonds aan, maar dat kwam doordat we steeds moesten pauzeren Texel Nadat ze op 4 juli 1941 met haar Piet was getrouwd, verhuisde ze naar Texel. Ze zou er snel inburgeren. Ze woonden achtereenvolgens in Eierland, De Cocksdorp en Den Burg. Haar man was onder meer buschauf feur bij Teso en reed op een bulldo zer bij het bedrijf van Sieme Witte. Ook zelf zat ze niet stil. Ze was in de jaren vijftig één van de voorvechters van een HBS op Texel. Haar nu zestigjarige dochter zat in het eerste klasje dat destijds van start ging. Daarnaast bleef ze trouw aan de stel regels van haar moeder, die haar op het hart had gedrukt om te kijken naar de mensen in je omgeving. 'Als er bij de buren ziekte is, dan ga je erheen om te helpen. Zo simpel is het. Ik vind dat dat tegenwoordig wel eens te weinig gebeurt.' Elfstedentochten zou ze met meer rij den. Toch bleef ze elke gelegenheid aangrijpen om op de schaatsen te staan. Dat gebeurde voor het laatste een jaar of twaalf geleden, toen ze de tachtig al ruim was gepasseerd. 'Ze riepen tegen me: als we je maar met van het ijs moeten dragen. Maar het ging prima Ze haalden me nog niet in.' In dorpshuis De Hof in De Koog kri oelt het 's middags en 's avonds ^,van de biljarters. Het is al de hele 'week een komen en gaan van Smannen en vrouwen die nog moe iten spelen of net klaar zijn. De af- Igelopen dagen stonden in het te- -ken van de spelsoort libre. Daarin /zijn de eerste klassekampioenen J,inmiddels bekend. Zondagochtend "Tjeginnen om 9.30 uur de kruis- j finales voor de klasses die uit meerdere poules bestaan. Daarna ontbrandt de strijd om de Cor Hoogenboom Bokaal. n de eerste klasse libre was John "'Sessink de grote animator. Verras- send versloeg hij in zijn eerste partij Jlubgenoot Frans Bik, die op 40 K:aramboles bleef staan. Tegen Nico "Tassel had Sessink met een hoogste j"serie van 20 slechts 14 beurten no- j'Jig om de benodigde 80 caramboles Dijeen te stoten. Ook Wilfred Vendel eek door Sessink te worden werklast, maar dat feestje ging niet door, omdat Vendel aan het eind van Je partij met een serie van 22 net op lijd orde op zaken stelde. i Ook anderen deden hun best de ge vestigde orde op zijn grondvesten te aten schudden. Barhorst was twee cteer dichtbij de winst, maar met drie saramboles verschil moest hij toch serst Rob Bakker en later ook John Sessink voor laten gaan. Bakker aJeed na negen jaar weer mee en be taalde met overwinningen tegen ^3arhorst en Vendel een vijfde plaats. 6/endel, Bik en Nico Tessel moesten ^onderling nog tegen elkaar, terwijl Sessink in de laatste twee partijen vrij 'spel had. Tessel versloeg Vendel en 'leef tegen Bik op 2 caramboles ste- i ten. Bik haalde daarna de 12 reste rende caramboles in de laatste beurt linnen. De laatste partij tegen Ven- iel werd door Bik met een slotserie 'an 33 in 11 beurten beslecht. Door tijn iets betere moyenne eindigde v-rans Bik als eerste, op de voet ge- 'Olgd door John Sessink. Nico Tessel verd derde. Tweede klasse n de tweede klasse voor 55-plussers r'voor een moyenne van 2,00 tot 3,00) aftreden Joop Kramer, Henk Spigt, Jan Daalder en Rinus Vittali om de itel Daalder combineerde zijn humor Jnet een stoïcijnse instelling en wist (n 35 beurten Joop Kramer de loef af r e steken. Vittali was stellig van plan wijp persoonlijk moyennerecord van n!,65 te verbeteren. Hij had in zijn Jartij tegen Daalder een serie van 11 todig om de koppositie te pakken. Ook Spigt was op dreef. Hij maakte in zijn partij tegen Kramer de beno digde 50 caramboles in slechts 16 beurten. De winst ging uiteindelijk naar Vittali. Hij won van Kramer met een sterk moyenne van 3,57. Zijn eindmoyenne werd daarmee 2,68. Dat de vijf speelsters van de dames- biljartvereniging uit Den Hoorn bij el kaar in één poule (de zesde klasse) zaten, was toeval. Maar hoewel ze elkaar al wekelijks treffen, was de wedstrijdspanning toch goed merk baar voor de dames, die voor het eerst meededen. Ondanks het gro tere biljart werd er goed gespeeld. Ria Groeskamp eindigde vlak onder de bovengrens van deze klasse en kampioene Christa Bakker kwam er met haar moyenne van 0,50 zelfs éénhonderste boven. Janny Schuijl had de pech dat Groeskamp en Bak ker uitgerekend tegen haar hun sterk ste partijen speelden. Jolanda Knol, eveneens lid van de vereniging uit Den Hoorn, heeft in de vierde klasse nog kans op een finaleplaats. De organisatie toonde zich erg tevre den met de deelname van de Hoornders. 'De ontwikkeling van het damesbiljart is een welkome aanvul ling voor dit kampioenschap', aldus Frans Bik. Finales In de andere poules is de strijd nog niet gestreden. Sterker, van de ruim honderd deelnemers zijn er nog zo'n vijfentwintig in de race om een finale plaats. In de vijfde klasse wist Andreas Schraag met een moyenne van 0,88 de even sterke Ingrid Hennink (0,84) nipt te verslaan. In dezelfde klasse haalde Piet Knol te gen Gerrit Terpstra in 8 beurten zijn 20 caramboles binnen. In de vierde klasse zorgde Theo Bakker uit Oude- schild voor ophef door in slechts 7 beurten de kortste partij op zijn naam te brengen. Cor Huisman deed het zowel bij de 55-plussers als in de derde klasse (bovengrens 1,99) bij zonder sterk door overall boven een moyenne van 2,20 te spelen. In de finale spelen de winnaars van de tien verschillende klasses tegen elkaar. Daarin moeten de sterkere spelers meer caramboles maken dan hun zwakkere broeders en zusters, zodat iedereen evenveel kans maakt om de Cor Hoogenboom Bokaal te veroveren. In het driebanden, waarin vier klasses zijn, spelen de winnaars volgens een zelfde systeem met han dicaps om de Piet de Graaf Trofee. En hoewel het bandstoten aanvankelijk alleen maar als probeersel op het programma stond, is gaande het toernooi alsnog besloten ook in deze spelsoort de drie klassekampioenen (Frans Bik, Jan Witte en Henk Aubertijn) om éen algemene Texelse titel te laten spelen. Dat gebeurt za terdagavond. De winnaar ontvangt een beker die door de Texelse Sport raad wordt beschikbaar gesteld, vol gens voorzitter Albert Hoven om uit drukking te geven aan de waarde van het biljartkampioenschap voor de Texelse sport. Het ROC Kop van Noord-Holland waarschuwt voor jongeren die met wafels langs de deur venten in Den Burg. Volgens woordvoerster Janny Om wat beslotenheid in haar voor tuin aan het Klif in Den Hoorn te krijgen liet burgemeester Joke Geldorp een twaalf meter lang vlechtwerk van wilgentenen en kastanjepalen op de tuinwal zet ten. Geen moment was het bij haar opgekomen dat ze daarvoor een bouwvergunning had moeten aan vragen. Een tuinscherm of daarmee te verge lijken erfafscheiding is volgens het bestemmingsplan niet toegestaan, maar als hij niet hoger is dan twee meter en er goed uitziet is vrijstelling mogelijk volgens artikel 15 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. 'In tegenstelling tot doorsneeschut tingen doet het gekozen materiaal geen afbreuk aan de ruimtelijke uit straling van het perceel in relatie tot de omgeving. Vanuit welstandelijk oogpunt kan het verzoek naar onze mening positief worden benaderd', aldus het ambtelijk advies. Het col lege besloot dinsdag dit advies op te volgen, zodat het scherm wordt ge legaliseerd. de Graaf vertellen de jongeren ten onrechte dat zij de wafels bij het ROC hebben gebakken en dat de op brengst voor hun studiekosten is. 'We hebben niet eens een bakkers- opleiding.' Het ROC is volgens De Graaf diverse malen gebeld door in woners van Den Burg over de verko pers. 'Ze schijnen er keurig uit te zien, de wafels schijnen ook lekker te zijn, maar ze zijn met van ons.' De gemeente stelt de voorgenomen aanleg van een nieuw riolerings stelsel aan de Haffelderweg nog even uit. Aanleiding zijn de juridische ver wikkelingen rond de nieuwe herberg Stayokay en de onzekerheden die daaruit voortvloeien. Een minderheid van de raad wilde het besluit over de investering €110.000,- op de lange baan schuiven, maar de meeste po litici kozen ervoor het geld wel be schikbaar te stellen, maar de aanleg pas te starten als er zekerheid be staat over de bouw. Het huidige riool heeft onvoldoende capaciteit voor het afvalwater van maximaal 240 gasten in de herberg. Het scherm van wilgentenen is op de lage tuinwal gezet. De totale hoogte is ongeveer 1,80 meter. (Foto Harry do Gnwl) Waarom al dat vechten Waarom al die pijn Je wilde hier niet weg Je wilde bij ons zijn De strijd was oneerlijk en geheel met terecht Je wilde graag verder maar verloor dit gevecht Op 10 februari is overleden Arie Nanning Plaatsman Adrie Texel, 13 augustus 1945 Amsterdam, 10 februari 2004 Mohammed Ouariagly Angelica en Janwillem, Sharen Ida en Dick Raymond en Yadira, Melissa Tamara Murièl 1018 HP Amsterdam Boulevardpad 10 De uitvaartdienst ter nagedachtenis aan Adrie zal worden gehouden op dindag 17 februari om 12.30 uur in „Uitvaartcentrum Texel", Bernhard- laan 147 te Den Burg-Texel, waarna we Adrie naar zijn laatste rustplaats op de Algemene be graafplaats aan de Kogerstraat zullen begeleiden. Na de begrafenis is er gelegenheid tot condole ren in het uitvaartcentrum. Correspondentie-adres: D. Oudendag, Kogerstraat 122, 1791 EV Den Burg-Texel. Zoveel steun en medeleven na het overlijden van onze pa en opa JAAP BARENDREGT Het is moeilijk uit te drukken wat dat voor ons heeft betekend. In een woord hartverwarmend. Henk Jan, Sharon, Piet, Marleen, Maaike en Barry Texel, februari 2004 Verdwenen sterren geven nog licht, verdwenen stemmen nog warmte. Wij hebben mooie herinneringen aan onze papa en opa DIRK DEN BRAVEN Voor de rest van ons leven zullen we zijn goede voorbeeld bij ons dragen. Uw vriendschap en medeleven hebben ons goed gedaan. Nelly Collou-den Braven Gerda Witte-den Braven Ton Witte Klein- en achterkleinkinderen Texel, februari 2004 Wij willen u hartelijk danken voor uw belangstelling en medeleven na het overlijden van onze moeder en oma CATHARINA GIELES-WITTE Uw aanwezigheid, bloemen en condoleances hebben ons gesterkt en goed gedaan Siem en Rineke Thea en Walther Agnes en Fred Hans en Marchien en kleinkinderen Texel, februari 2004 10februari '04 f'wera ons zusje is geboren 9{atasja, 'Yvette* en Isabef Onze papa en mama zijn ftmofd en Cam fine 'Lefman 'De 'Winstraat 2S 1792 'RP Oudesdufd Hoera. Melle heeft een broertje Douwe Komdeur 12 februari 2004 Pachel Kruk. Caret Melle Komdeur Cchooletraat 21 1704 AC Oocterend a O222-316>310

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2004 | | pagina 3