Onderzoek Nisa bevestigt snelle erosie scheepswrakken |Wat ik zeggen w| Duikers onderzochten 'nieuw' wrak Noordzee Afwatering Oudeschild blijft heet hangijzer Internetcafé haven Oudeschild bedrijvigheid COURANT TEXELSE Trekpleister Bij schouw ook controle diepte sloten Avond thuiszorg Cursussen re Mannenkoo,a hervat repetit l' Maya Wildevi in EcoMafl rk German Silva wint golfbeker Record sneuvelt in Den Hoorn Workshop over positief denken Goed jaar voor de bijenwolf Bezoekers van Oudeschild kunnen sinds deze week internetten op de haven. Ingrid Hennink van café De Kombuis heeft een deel van haar zaak ingericht als internetcafé. Langs één van de muren zijn twee computers geplaatst van het op Texel gevestigde bedrijf Horeca Internet Terminal. Voor één euro kan er tien minuten worden géinternet. Net als bij vroe gere telefooncellen kan het geld ge woon in een gleuf worden gegooid. Een klokje geeft aan hoeveel minuten iemand nog heeft. 'Als je langer de tijd nodig hebt, kun je bijgooien', al dus Hennink. De internetcomputers zijn een aanvulling op de service die de Texelse in haar zaak levert aan watersporters. Zij kunnen er ook te recht voor onder meer de laatste weersinformatie en radarbeelden van het weer. Via een op de havenmond gerichte camera kunnen bezoekers zien welke schepen de haven in- en uitvaren. Hennink nam De Kombuis vorig jaar maart over van Adrie Hut jes. die eigenaar van het pand is ge bleven. Hennink werkte eerder bij de Texelse Wol Onderneming, totdat dat bedrijf samenging met Rab. Met be hulp van flyers wil ze bezoekers van de haven en de jachthaven erop at tent maken dat ze bij De Kombuis kunnen internetten. 'En in de winter is het misschien iets voor Texelaars die internet willen leren kennen.' Voor de zaak is ze momenteel ook bezig met plannen om het terras te ver fraaien. Eerder werd het café van bin nen al verbouwd, nadat ze de exploi tatie overnam van Hutjes. 'Ik wil de zaak een maritieme uitstraling ge ven.' DINSDAG 17 AUGUSTUS 2004 'l'L'YCI L'L' -zT ervoor dat meerdere bezuinigings rondes werden overleefd. Volgens Vos kost het per jaar zo'n twee tot drie miljoen gulden om het onder- water-archeologisch onderzoek te kunnen verrichten. De toekomst ziet er echter zorgelijk uit. Door een op handen zijnde fusie tussen twee dien sten, dreigt opnieuw het mes te wor den gezet in de onderwater- archeologie en moet Vos alle zeilen bijzetten om aan voldoende budget te komen voor het komende jaar. Dat het werk van de archeologische duik- ploeg hard nodig is, staat voor hem buiten kijf. Inspecties De duikers nchtten zich de afgelopen weken vooral op inspecties van het gebied Burgzand, een gebied van zo'n 1500 bij 2000 meter, zo'n vijf mijl ten noordoosten van de haven van Oudeschild. Daar liggen twaalf scheepswrakken die al eerder wer den gekarteerd door de onderzoe kers. Vier wrakken werden vorig jaar afgedekt om ze te beschermen tegen de voortschrijdende erosie en paal worm. Drie andere wrakken werden gedeeltelijk beschermd. De duikers onderzochten in hoeverre de afdekking effect heeft en of de wrak ken door de gebruikte methode vol doende worden beschermd. Verder werd de erosie van de niet-afgedekte schepen onderzocht. 'We willen pro beren informatie te verzamelen over de snelheid van de degradatie, zodat het beleid daarop kan worden afge stemd'. vertelt Vos. Zijn team consta teerde dat de afdekking van wrakken met gaas goed werkt. 'We hebben ondervonden dat de grenzen van de afdekking verder moeten liggen, zo dat het resultaat beter is. Nu hebben we de randen verzwaard, op zo'n vijf tien meter van het wrak. Daardoor ontstaat een geleidelijke verdieping naast het wrak en voorkom je dat er een verticaal talud ontstaat.' De dui kers hebben de gaaskleden zo los gelegd, dat het zand erin zakt waar door een extra afdekking met zand ontstaat. Zowel de erosie als aantas ting door paalworm wordt daardoor tegengegaan Neveneffect van de nieuwe methode is volgens Vos het gegeven dat vissersboten niet snel zullen vastlopen in de wrakken. 'Elke zomer halen Texelse vissers wel wat boven water. Dat is natuurlijk leuk. maar vaak beschadigen ze hun net ten behoorlijk aan de wrakken. Door de afdekking wordt dat voorkomen.' Zweeds oorlogsschip De zeven duikers hebben verder een waardenstellende verkenning uitge voerd op een 'nieuw' wrak. Deze scheepsresten, op de zeebodem ten westen van Noorderhaaks, liggen al zo'n twintig tot dertig jaar vrij. Doel van deze verkenning was onder meer het onderzoekspotentieel in te schat ten en te bekijken in hoeverre het wrak beschermd moet worden tegen erosie en paalworm. De onderzoe kers zochten naar resten waaruit de bouwdatum zou kunnen blijken en naar sporen die naar de datum van ondergang zouden kunnen leiden. Met het schip Coastal Digger van de Helderse rederij Waterweg werd een aantal duiken naar het wrak uitge voerd. Vanwege de diepte (de resten liggen op zeventien meter) moest gebruik worden gemaakt van een compressietank. 'Per duiker hadden we zestig minuten duiktijd. Daarna moest weer geruime tijd worden ge wacht tot we weer konden', vertelt Vos. Doordat de effectieve duiktijd gering was, moesten de duikers onderwater flink aanpoten om het wrak, dat over een oppervlakte van ruim twaalfhonderd vierkante meter boven het zand uitstak, te bekijken. Het wrak, dat bovendien behoorlijk overwoekerd was, verkeert in slechte staat en was lastig te onderzoeken. 'De hypothese is dat dit een bepaald Zweeds oorlogsschip is dat in 1781 is gezonken en waarvan bepaalde informatie beschikbaar is. Wij moe ten kijken of die informatie klopt en of aannemelijk gemaakt kan worden dat het dat schip is. We moeten daar voor bewijzen zien te vinden in de monsters die we hebben genomen. In principe zou het kunnen. Ik kan in elk geval nog met zeggen dat het 'm met kan zijn. Qua afmeting en kaliber kan het best gaan om een oorlogs schip', aldus Vos. Vondsten Het schip was flink geballast met ij zeren balken en 'broodjes' en rondom was sprake van een flinke afkalving. Vos vermoedt dat het schip rechtstandig is gezonken in een storm. Rondom het wrak werd een aanzienlijke hoeveelheid ballast- stenen gevonden, kogels en zo'n twintig kanonnen. Het schip bleek in het bezit van een reusachtig anker, met een diameter van 75 centimeter. Hoewel de totale conditie van het wrak slecht bleek, vonden de duikers een houten spant dat in een opmer kelijk goede conditie verkeerde. 'De kans is groot dat we daarmee rede lijk nauwkeurig het bouwjaar kunnen bepalen', aldus een opgewekte Vos Arent Vos toont de meest opmerkelijke vondst: een aardewerken strijkbout uit de periode rond 1650-1670. Recente onderzoeken hebben het wederom aangetoond: de erosie van scheepswrakken op de zeebo dem gaat heel snel. Zeker als de wrakken bij Texel niet worden af gedekt, gaat een schat aan histo risch materiaal verloren. Duikers van het onderwater-archeologi sche team van het Nisa, het Neder lands Instituut voor Scheeps- en onderwaterarcheologie, voerden deze zomer inspecties uit voor af gedekte en niet-afgedekte sche pen op de bodem van de Wadden zee en brachten tevens de restanten van een 'nieuw' wrak op de bodem van de Noordzee in kaart. leder jaar verricht de duikploeg van het Nisa onderzoek naar wrakken op de zeebodem rond Texel. Opruk kende bezuinigingen zorgden er voor dat de ploeg deze zomer maar negen weken kon duiken, tegenover de twaalf weken die vorig jaar nog gefi nancierd konden worden. Begin au gustus werden de laatste duiken ge maakt. 'Het wordt ieder jaar moeilijker. Het is met eenvoudig om subsidieverstrekkers en beleids makers te overtuigen van het belang van onderwaterarcheologie. We kun nen vertellen hoe erg de erosie toe slaat, maar zij zien dat zelf natuurlijk niet. Daarom hebben ze dit jaar zo veel mogelijk in beeld gebracht met filmmateriaal en sonarkartering', al dus Arent Vos, hoofd van de duik ploeg. Hij knokt al jaren voor de in standhouding van het duikteam en de onderwaterarcheologie en zorgde Texelaars die een watergang moe ten onderhouden en die hun sloten niet voldoende op diepte hebben kunnen komend najaar een aan schrijving verwachten van Hoog heemraadschap Hollands Noor der-kwartier. De dienst controleert tijdens de schouw van komend najaar nadrukkelijk ook het profiel van de sloten. Met name rond Oudeschild laat de diepte van be paalde sloten te wensen over. De politiek wil dat de gemeente dit eerst in orde maakt, alvorens een gescheiden rioleringsstelsel aan legt. Sloten die met voldoen aan de Keur van het Hoogheemraadschap, omdat ze met diep genoeg zijn of vol staan met riet of andere waterplanten, kun nen veroorzaken dat bij hevig stort buien wateroverlast ontstaat. Dat was in 2003 het geval in Oudeschild, toen op 8 september in anderhalf uur tijd circa 52 millimeter water viel, een hoeveelheid die het riool niet aankon en waardoor het water bij een aantal huizen naar binnen spoelde. Om herhaling te voorkomen, moeten volgens de gemeente in Oudeschild een aantal maatregelen worden ge nomen. Dat zijn: scheiding van vuil rioolwater (toilet, douche, etc.) en hemelwater, voor de afvoer van het hemelwater moeten watergangen rond het probleemgebied worden uit gebaggerd en duikers die de ene met de andere sloot verbinden moeten worden vergroot. De aanleg van een gescheiden riolering in het gebied kost €600.000,-, een bedrag dat ten laste komt van het zogeheten Rioolegalisatiefonds. Om dit bedrag te compenseren moet het rioolrecht met circa €4,- worden verhoogd. Op welke termijn deze verhoging wordt doorgevoerd is nog niet bepaald. Gerard Wijers (CDA) deed er donder dagavond tijdens de raadscommissie Grondgebied zijn beklag over dat slo ten rond Oudeschild die nodig zijn voor de afvoer van het hemelwater niet voldoende diep zijn en dat dui kers te klem zijn en snel verstoppen. 'Dit is echt triest. Het is nu een jaar geleden dat hierover een informatie avond is gehouden en er is nog niets gebeurd. We hebben hier in Oude schild een grondsoort dat als het flink regent, de graafmachines het land met meer opkunnen. Het uitdiepen van sloten moet je gewoon op tijd aanpakken, anders wordt het veel te drassig.' Weijers benadrukte dat eerst de capaciteit van de sloten op peil moet worden gebracht, alvorens het rioleringsstelsel kan worden aan gepast. Ook Arjen Boerhorst eiste een 'keiharde toezegging' dat eerst de watergangen en daarna het riool wordt aangepakt. De WD-pohticus vond het niet bemoedigend dat van de 150 Oudeschilders in het pro bleemgebied die zijn gevraagd om het hemelwater af te koppelen van de afvoer van vuil water nog maar 55 procent had gereageerd. 'Dit moet minimaal 65 tot 70 procent zijn.' Het bracht Arthur Oosterbaan (Groen- Links) er toe staande de vergadering een oproep te doen aan Oude schilders om massaal af te koppelen. Bij de schouw wordt gekeken of diepte afwijkt of dat het een knelpunt oplevert. Als dat het geval blijkt te zijn, dan wordt daar aandacht aan besteed. De diepte van de afwatering is namelijk van groot voor de afvoer van het water. Dat het hoogheem raadschap komend najaar scherp de slootdiepte gaat controleren, bete kent ook dat de gemeente een aan schrijving kan verwachten. Ook onderhoudsplichtigen van andere sloten op het eiland die hun afwateringen met voldoende op diepte hebben, worden aangeschre ven. De schouw begint in de week van 20 oktober. Afhankelijk van even tuele bevindingen, zijn er later nog maals controles. Bemiddelings- en administratie bureau 'Liever Langer Thuis' houdt maandag 6 september een infor matieavond in De Buureton aan de Beatrixlaan. De avond is bedoeld voor zorgverleners die de stap naar zelfstandig ondernemerschap willen maken. Het thema is dan ook 'Eigen baas in de erkende thuiszorg; dat kan'. Naast sprekers van het bemid delingsbureau wordt het woord ge voerd door een verzekeringsdeskun- dige, een accountant en ervarings deskundigen. De bijeenkomst begint om 19.00 uur, de toegang is gratis. Meer informatie is te verkriigen bij Liever Langer Thuis, tel. 314928, of via website www.lieverlangerthuis.nl. Op vrijdag 5 augustus kreeg zeer onaangenaam telefoontje bedrijfsleider van Trekpleia vroeg of ik die ochtend 'fo( meegenomen'. Ik wist niet bedoelde, dus reageerde va Waarop hij ook weer 'zoel woorden' en mij nogmaals n zelfde vraag confronteerde. 6 mij iets te dagen, zou hij deti velopjes bedoelen die ik uit had gehaald om thuis op mi|n in te vullen en dan weer in te met het fotorolletje? Onde voelde ik mij al onbehaagi vroeg mij af wat ik verkeerd l daan. Volgens de heer Bosl vrouwelijke klant mij drie env zien 'meenemen'. Toen werd duidelijk. Deze mevrouw en drijfsleider verdachten mi| stal. Hij vroeg ook niet naarrr van de zaak en bleek vooman het verhaal van de klant afi Wij weten allemaal dat dit als pend vuurtje over Texel gaal wilde de naam weten van heeft beschuldigd. Maar det ik niet. Omdat het telefoon verder geen zin meer had, b middags naar Trekpleister ge heb hier de twee lege fotozi het volle filmrolletje laten j bedrijfsleider zei mij wel te a maar bood uit zichzelf geem aan. Hier heb ik hem op moe zen. Daarentegen moest ikn grip hebben voor zijn situals er al zoveel bij het filiaal won) len. Op mijn verzoek zou hij di fende klant ervan op de hoog gen dat ik niets zonder te bet; meegenomen. Nu vraag ik mij af of dit we gebeurd en of deze mevroutt met mij wil opnemen. Ik zou ieder geval willen vragen dei tonen om contact met mij te e Dan krijg ik in ieder geval del jjj op een directe en eerlijke n si zeggen wat mij dwars zit. li ni foonnummer is 313940. t EllyW Oi ie it In het reikicentrum aan de ju straat in Den Burg wordt in In de end van 17 september eet ic White Time Level 1 gegev weekend later volgt een cur i t, volgens het Usui-systee r driedaagse cursussen wort :o afgegaan door een cursus et techniek' op donderdag 2 se ii; en een cursus Nieuwe Aard si terdag 4 september. De eers ist kom- en oefendag na dei ik wordt gehouden op woensda cl tember. Cursisten zijn dan van 20.00 tot 22.30 uur. Vo fke informatie: Marjolein Woei is 312965. v iltl Het Texels Christelijk Man hervat vrijdag 20 augustus c lijkse repetities. Het koor, dl jaar het 35-jarig jubileum vieren, bereidt zich voor op nationale ontmoeting met mengd koor uit Pretoria, op 2 oktober. Ook neemt het oktober deel aan het laatste| van het driekorenfestival in Voordien verleent het koor 29 augustus medewerking afsluitende kerkdienst van voor het Zomerwerk in de van De Koog Uit eerdere berichtgeving beeld kunnen ontstaan mannenkoor zich financii kan bedruipen. Maar er lage jaarlijkse contributie omdat geen noodzaak besti te vragen. De komende jai de contributie op het niveau gelijkbare verenigingen en" bracht. Het koor hoopt onder het jaar jong' en met aanspreki toire en optredens ook jongel te interesseren. Geïnteri kunnen elke vrijdag van 1! 21.30 uur vrijblijvend de avond in het muziekcentrum Peperstraat in Oosterend be In EcoMare wordt zaterdag' uur een schilderij van de G' kunstenares Maya Wildevuu ,ar' dat diezelfde dag in EcoMa *>k maakt. Van het schilderij gyclees gemaakt (een modi meerderingstechniek), de EUR395,- te koop zijn. Va: brengst van deze kunsW twintig procent bestemd zeehondenopvang van Ook van de verkoop van sd oer die te zien zijn in het restau EcoMare komt een deel I' c aan de zeehondenopvang zoek van Maya Wildevuurï tiatief van galerie Het Postim r*e tot 11 september een expé haar werk is te zien. Khi lew tti Sier Van het kistje met musketkogeltjes was alleen het deksel vergaan. Het textielloodje dat in het wrak werd aangei roffen. (Foto's Louise van der Skns) 'Als het een goed monster is, dan kan via dendrochronologie zelfs het sei zoen van het jaar van kap van het gebruikte hout worden bepaald.' Hoewel er niet echt werd gegraven naar bijzondere vondsten, kwamen diverse interessante goederen boven water. Zo vonden de duikers een klokgaaf strijkboutje uit de zeven tiende eeuw, werd een kistje aange troffen met musketkogels en raapten de onderzoekers een bijzonder textielloodje op. 'Dat is een soort kwaliteitsmerk. Dit loodje heeft twee kroontjes, het nummer 21 en de let ter B. Dit type hebben we nog met eerder aangetroffen.' Verder zijn de onderzoekers ook nu op zoek ge weest naar zogeheten g/dsfossielen. Dat zijn voorwerpen met een hoge omloopsnelheid zoals munten en aardewerk waarvan de herkomst en het jaar goed zijn te herleiden. Alle vondsten en monsters worden onder zocht en geconserveerd in Lelystad, waar het Nisa een open depot be heert bij de Bataviawerf. Volgens Vos is het niet ondenkbaar dat enkele van de opgedoken relikwieën tentoon worden gesteld in het Maritiem Jutters Museum in Oudeschild. 'We hebben vaker voorwerpen in bruik leen gegeven aan het Oudeschilder museum. Dat zou nu ook best kun nen met bijvoorbeeld het strijkboutje.' De teamleider verwacht dat komend najaar meer bekend wordt over de herkomst van het wrak. Tekst en foto's Louise van der Sluis Op de Texelse Golfbaan startten zondag 35 leden van de Texelse Golfclub om in verschillende cate gorieën de maandbeker van au gustus te spelen. Golfers met een handicap tussen 0 en 18 speelden strokeplay, waarbij alle slagen tel len. Wel was er een verrekening van handicap. German Silva Martinez zette een prachtige score neer van 68 slagen netto, waarmee hij de maandwinnaar werd. Ook de dertienjarige Christof- fel Zimmermann speelde een zeer goede partij met 71 slagen netto en werd hiermee tweede voor Cees Boks die op 72 slagen uitkwam. Golfers met een handicap tussen 18,1 en 26,4 moesten hun stable- fordpunten tellen. Hier won Kevin van Zuilekom met 37 stablefordpunten voor Tom Dijkstra die ook 37 punten scoorde. Jacqueline Dijkstra werd derde met 34 punten. Bij de spelers met een handicap tussen 26,5 en 36 was Agneta Zimmermann de beste met 38 stablefordpunten. Tweede werd Jolande Brinks met 36 punten voor Jan van Andel met 32 punten. De Longest Drives werden geslagen door Piet Schuijl (uit Den Burg) en Agneta Zimmermann, de Neary's waren voor Ed Eelman en Els Postma. Mario Kröckert uit Leverkusen heeft vrijdag het parcoursrecord van de Hoornder crossloop met maar liefst één minuut verbeterd. Het oude re cord (27.08 minuten) stond op naam van Ruud Moelands, Króckert liep de acht kilometer in 26.08 minuten. Ondanks de vele regen verschenen er 58 deelnemers aan de start van de vijfde crossloop. De miniloop over 1 kilometer werd in 3.45 minuten ge wonnen door Ennio Franzen uit Die ren. Hugo Wijnhoven uit Hengelo won de 4 kilometer voor de jeugd (17.05) en Jaap Witte uit Den Burg de 4 km voor mannen (14.51). De 4 km voor vrouwen werd gewonnen door Dana Kissinger uit Zwitserland in 19.12 min. Bij de 8 km veteranen eindigde Lutz Lohse uit De Waal op een eer ste plaats in 28.13. Vrijdag wordt de laatste crossloop gehouden, waarbij het eindklassement van het seizoen wordt opgemaakt Corbis Plus start in september met de workshop 'Positief denken, op weg om je leven te helen'. In zes weke lijkse bijeenkomsten van drie uur maken deelnemers kennis met de fi losofie van Louise L. Hay en werken zij aan onderwerpen als zelf acceptatie, stress en spanningen. Naast de workshop organiseert de Gezondheidswijzer van Corbis Plus ook een cursus Positief Denken. Deze start op vrijdag 10 september in Den Helder. De workshop begint op maandag 13 september, om 19.30 uur in gebouw De Koploper aan de Prins Hendriklaan in Den Helder. De kosten bedragen €135.- (abonnees €125,-), inclusief cursusmateriaal. Meer informatie is te verkrijgen via Corbis op telefoonnummer 0223- 650135, op werkdagen tussen 09.00 en 17.00 uur. Boswachter Erik van der Spek heeft deze zomer op verschillende plaatsen in nationaal park Duinen van Texel bijenwolven gezien. Niet eerder is deze graafwesp zo ver spreid over Texel waargenomen. Ze zijn tot nu toe gezien in de Geul, Bollekamer, Korverskooi en de Eierlandse Duinen. Bijenwolven vangen honingbijen als voedsel voor hun jongen. De bijenwolf wordt de laatste jaren steeds meer gezien in Nederland en is vermoedelijk één van de insecten die van de warmere zomers profite ren. Ze zijn op het heetst van de dag actief. De insecten vangen honing bijen die op bloemen nectar en stuif meel zoeken. Ze kan als een helikop ter in de lucht blijven hangen op zoek naar prooi. Wanneer een honingbij is gevonden laat ze zich er op vallen. Daarbij steekt de bijenwolf de honingbij die ze in haar poten heeft. Het gif verlamt de spieren van de honingbij, die zich daarna met meer kan bewegen. De bijenwolf vliegt met de gevangen honingbij naar haar nestgang, vaak een zandige helling op het zuiden. In de tot 80 cm diepe gang bevinden zich zijgangen waarin de verdoofde honingbijen worden neergelegd. Daarna wordt er een eitje bijgelegd, de larve die hier uitkomt eet de honingbijen op. Zijn dat er één of twee dan wordt het een mannetje, drie tot vijf levert een vrouwtje op. Binnen een paar weken kunnen meer dan honderd honingbijen worden gevangen. De bijenwolf is een redelijk grote graafwesp met een helder geelzwart achterlijf, ze zijn iets langer dan een limonade wesp. Het vrouwtje heeft aan de voorpoten een serie platte stekels, waarmee ze goed zand kan weg harken. Er is nog een graafwesp met zo'n harkje, de harkwesp. De harkwesp heeft lange haren en een lange gele bovenlip. Wellicht wordt ook deze soort weer eens op Texel gevonden. De Kombuis van Ingrid Hennink op de haven Is sinds deze week ook in gebruik als inter netcafé. (Foto Jemen van Hattum)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2004 | | pagina 6