lutenvrij teff primeur
p hoeve Oud Duinoord
Verbrede sloten op
cht boerenbedrijven
fdesgras in polder Eierland
Vakwerk op Texelse ploegkampioenschap Waddensymposium
latuur profiteert van cultuurmaatregel'
Koplopers zaalvoetbal winnen
TEXELSE g COURANT
:i
Modeiracers
besluiten seizoen
Geef om vrijheid
AMNESTY
Meiden Texel'94
scoren tienmaal
DINSDAG 28 SEPTEMBER 2004
en Albert
de Ridder in een akker met teff, dat ook wel liefdesgras wordt genoemd.
(Folo Gerard Timmerman)
voor ons wel eens een
teelt worden', zeggen Bram
de Ridder van hoeve Oud
in Eierland over de vijf
teff Eragrostis teff) die ze
voor het eerst telen. Teff,
liefdesgras genoemd, is
nieuw in Nederland en
uit Ethiopië. Wat het bijzon-
laakt is dat het graangewas in
stelling tot tarwe geen gluten
wat het aantrekkelijk maakt
nensen met een glutenaller-
laar het heeft volgens ken-
jok een gunstig effect op de
isuikerspiegel.
dat voor een boer hard wer-
n een helder verstand vol-
Ie waren voor een gezonde
svoering, zijn voorbij. Ontwik-
in op de wereldmarkt, Euro-
iet- en regelgeving, de discus-
rde suikerprijs en afnemende
is zagen aan de stoelp'btehl/ari
irenstand en maken het nodig
idbouwers nieuwe wegen ver
en inslaan. Dat internet daar-
hulpmiddels is, bleek bi] de
De Ridder, waar de aanko-
generatie al surfend bij een
lederland vrij nieuwe teelt te-
iam. De Ridder sr: 'Ik had nog
ian teff gehoord. Maar we zijn
gaan informeren en hebben
lit voorjaar voor het eerst een
van gezaaid.'
Primeur
en zoon De Ridder hopen dat
i goede aanvulling is op het
an, dat onder meer bestaat uit
irdappelen, suikerbieten en
graan. 'Teff staat nog in de kinder
schoenen, maar het kan tot een heel
mooie teelt uitgroeien.' Ze hebben de
primeur op Texel. In heel Nederland
groeide dit |aar bij 94 telers 800 hec
tare van het sprieterige, wat ongelijk
afrijpende gewas, dat bij een eerste
aanblik wel wat weg heeft van gras
zaad. Zo onbekend als het in Neder
land is, zo massaal wordt het in Ethi
opië geteeld. Het is voor de bevolking
de voornaamste voedselbron, en uit
sporen in pyramides blijkt dat het
5500 jaar geleden al werd geteeld.
Dat teff alsnog in Nederland is geïn
troduceerd, komt doordat het glu
tenvrij is. Daarmee vormt het een
belangrijke grondstof voor glutenvrij
brood, koek en andere producten
voor mensen met een glutenallergie,
van wie er in Nederland naar schat
ting 400.000 wonen. Omdat een half
tot één procent van de wereldbevol
king met deze allergie kampt, bestaat
er mogelijk een grote afzetmarkt voor
teff. Het bedrijf Soli Crop Improve
ment (S&C) probeert de teelt in Ne
derland van de grond te krijgen. Het
bedrijf selecteerde geschikte soorten,
die hier goed willen groeien, waarvan
het meel onder de merknaam Era-
grain teff op de markt wordt ge
bracht. Omdat liefdesgras een be
schermde teelt is, mag het niet vrij
worden geteeld. Daarom kocht de
familie De Ridder aandelen die het
recht geven om een bepaalde opper
vlakte te telen.
Lekker
Vooralsnog is Bram de Ridder gema
tigd optimistisch. 'Eerst maar eens
zien of we het in de schuur krijgen.
Normaal kan het eind augustus wor
den gecombined, maar doordat het
dit jaar laat is afgerijpt en het weer nu
niet al te gunstig is, staat het nog op
het land.' Tweede onzekerheid is de
afzet. Hans Turkensteen van S&C:
'Teff heeft de potentie om tot iets
groots uit te groeien. Er wordt aan alle
kanten gewerkt om het tot een suc
ces te maken. Het product heeft
daarvoor voldoende goede eigen
schappen. Voor mensen met gluten
allergie, maar ook zogeheten type
2 diabetici (ouderdomssuikerziekte,
red.) hebben er baat bij, omdat het
zorgt voor een gelijkmatige bloed
spiegel. En je vait er van af. Ik heb zelf
geen glutenallergie en geen diabetus,
maar ik eet het wel regelmatig. Het
smaakt lekker en is gezond. Het pro
bleem met veel andere glutenvrije
producten is dat hiervoor zetmeel van
aardappelen of maïs wordt gebruikt
en dat ze daardoor niet lekker zijn.
Dat is met brood van teff wél het ge
val.'
Enige probleem is dat het meel vijf
euro per kilo kost, een stuk duurder
dan meel van gewoon graan. Turken
steen 'Dat is wel verklaarbaar. Een
hectare tarwe levert 9000 kilogram
graan op, maar één zelfde opper
vlakte teff had vorig jaar een op
brengst van 1000 kilogram. Maar
door beter soorten te selecteren en
teeltmaatregelen hopen we binnen
een paar |aar op het dubbele te zit
ten. Dan kan ook de prijs van het
meel naar beneden.'
Het is de bedoeling dat het eind
product van teff zoals De Ridder die
teelt binnenkort te koop is in natuur
voedingswinkels.
ht verschillende landbouw-
ven zijn sloten met steile
vergraven tot brede water-
sn met geleidelijk aflopende
Het project is een initiatief
grarische Natuur- en Land-
svereniging De Lieuw en om-
n totale slootlengte van 3300
Doel is het waterbergend
igen te verhogen en de na-
en recreatieve waarden van
bied te verbeteren.
verbreden van de smalle, steile
anten snijdt het mes aan meer-
anten. De sloot krijgt meer in-
zodat er meer water kan wor-
ebufferd. Dit sluit aan bij één
a doelen van het Masterplan
Texel, om in de winter meer
zoet water vast te houden. Ander
voordeel is dat het flauwe, drassige
talud een goede groeiplaats is voor
allerlei soorten wilde planten en
insecten en dat vogels er beter kun
nen foerageren. Verder verhoogt het
de recreatieve waarde van het land
bouwgebied. Dat laatste is de reden
dat veel van het graafwerk dat de
afgelopen weken is verzet vanaf de
weg is te zien. Zichtbaarheid had de
voorkeur van de agrarische natuur-
vereniging, die in de verbrede sloten
ook als een toegevoegde waarde van
toeristisch Texel ziet.
In het oog springend project is de
verbreding van de sloot naast het
Skillepaadje, tussen Brakenstem en
Oudeschild. Moeilijkheid in deze
omgeving was dat er zowel zout als
zoet water voorkomt en dat dit strikt
gescheiden moest worden gehou
den. Dit lukt door het zoete water, wat
vanuit de hoge berg komt, via een
nieuwe verbinding tussen twee be
staande sloten om te buigen langs
het Skillepaadje. Hierdoor hebben
eigenaars Jan en Piet van der Star
voortaan zoet water in de sloten, wat
landbouwkundig en ecologisch voor
delen biedt. Voorheen liep dit zoete
water rechtstreeks naar De Schans
waar het in zee verdween. Omdat de
combinatie van landbouw, natuur,
cultuur, recreatie en educatie de ei
genaars aanspreekt, stemden ze ook
in met de aanleg van een wandelpad
over hun land, vanaf het Bossie aan
het Doolhof naar 't Skillepaadje, dat
ook over een stuk grond van Hans
Het is en blijft vakwerk wat ze
doen. Veertien Texelaars meldden
zich zondagmiddag op het land
van de familie Zegers achter
Modestia aan de Postweg in
Eierland voor een nieuwe editie
van de Texelse ploegkamploen-
schappen van de Oude Trekker en
Motorenvereniging en de Vereni
ging van Oud Leerlingen.
Tien deelnemers met oude trekkers
en vier met moderne exemplaren. Het
steekt wat schril af tegen de veel gro
tere hoeveelheden deelnemers in
voorgaande jaren. Ook een tent die
de organisatie heeft neergezet voor
versnaperingen leidt met meteen tot
meer animo voor de wedstrijden. En
dat is jammer, want de deelnemers
hebben met name voor de liefhebber
het nodige te bieden. Het is vakwerk
dat zij op de uitgezette velden in
stand houden. Het land moet op
ouderwetse wijze zo keurig mogelijk
worden geploegd, zodat de voren
mooi vlak en evenwijdig aan elkaar
komen liggen, stoppel aan het oog
wordt ontrokken en er zo min moge
lijk met aanstort wordt geknoeid.
Goed ploegwerk is van fundamenteel
belang voor een goed zaaibed, meldt
een instructieboekje de achterlig
gende gedachte.
Eenvoudig heen en weer ploegen is
er niet bij. De oude trekkers met
wentelploegen en de moderne trek
kers, die alle vièr zijn voorzien van
driescharenploegen, moeten onder
meer een geer maken, waarbij schuin
op een aantal voren nog een aantal
nieuwe voren worden geploegd. 'In
polder Eierland is alles recht, maar op
het oude land is dat niet het geval,
waardoor je ook niet altijd recht naast
elkaar kunt ploegen', verduidelijkt
Marc van Heerwaarden van de Oud
Leerlingen. Goed ploegen betekent
ook goed meetwerk verrichten. De
trekkers met rondgaande ploegen
moeten vier keer om hun beginvoor
heen ploegen om vervolgens netjes
naast het ploegwerk van hun buur
man of buurvrouw te eindigen.
Jacqueline Spoelstra moet halver
wege de rit een alternatief bedenken
voor het vier keer rondgaan. Ze komt
niet goed uit met het land van haar
buurman. Spoelstra, een dochter van
Piet Kok die jarenlang een trouwe
deelnemer was, was vorig jaar de
eerste vrouw die meedeed. Ze is er
opnieuw bij om te laten zien dat het
vorig jaar geen eenmalige bevlieging
was. Haar man geeft aanwijzingen.
Ron Zegers wordt ondertussen bege
leid door zijn buurjongetjes Kilian en
Rowan Brokken die geïnteresseerd
achter zijn versgetrokken voren aan
lopen. Regelmatig staan ze noodge
dwongen stil, omdat de schijf van de
rondgaande ploeg vastloopt. 'Dit is
haar vuurdoop', vertelt Zegers, terwijl
hij de schijf vrijmaakt. 'Dit is er een die
nog met de Marshall-hulp hiernaartoe
is gekomen. Ik had eerst een nog veel
oudere, maar die was te oud om nog
mee te ploegen.' Aangename bijkom
stigheid is dat de nieuwe ploeg een
Massay Harris is, net als de tractor
Theun Huisman wijkt bewust af van
de twintig centimeter diepte die moet
worden aangehouden voor een snee.
'Ik zit op ongeveer vijfentwintig cen
timeter. Het land is niet gelijk en als
met je voorwielen in een kuil rijdt,
komt achter met je ploeg te ver om
hoog.' Op een overgebleven veld
wordt bezoeker Ron Boogaard door
zijn vrienden te grazen genomen. Hij
is als laatste van zijn vriendengroep
veertig geworden. Met een smoes is
hij naar de ploegwedstrijden gelokt
om er vervolgens gehuld in een lange
leren jas en met een pothelm knots
end over het veld te rijden met een
brommer.
Van het wedstrijdverband is tijdens
het ploegen weinig te merken. De
deelnemers zitten op hun gemak op
de trekker en er is volop tijd voor een
praatje. Debutanten zijn er niet bij.
Volgens Van Heerwaarden zit er on
der de huidige deelnemers echter
nog een grote laag potentiële deelne
mers die graag zou meedoen, maar
tegen drempelvrees aanhikken. Niet
nodig volgens hem. 'Je kunt hier
ideeën opdoen en ook bij anderen
kijken hoe het gaat.' Volgens Van
Heerwaarden ontbreken er een paar
mensen, omdat die nog met de mais-
oogst bezig zijn. 'En er zijn in het ver
leden wel vaker golfbewegingen ge
weest.' De overwinningen gaan
uiteindelijk bij de rondgaande ploe
gen naar Kees Burgman (vorig jaar
derde), bij de wentelploegen naar
Willem Zegers (vorig jaar tweede) en
bij de moderne trekkers naar Dirk-Jan
Boon (vorig jaar vijfde). Marcel Witte
wint de behendigheidsproef waarbij
met een trekker en een ketting balle
tjes van pylonen moeten worden ge
reden. Jelle Lap en Evert Witte wor
den respectievelijk tweede en derde.
Uitslagen.
Oude trekkers, rondgaand 1 Kees Burgman
(202 punten). 2. Ron Zegers (169,5), 3 Jan
Eelman (169) en 4. Jacqueline Spoelstra (153).
Oude trekkers, wentel: 1 Willem Zegers (218,5),
2. TEeun Huisman (218), 3. Gerard Huisman
(213), 4 Toon Boon (197,5), 5. Jan Willem Vla
ming (185) en 6. Jan Zoetelief (170).
Moderne trekkers. 1 Dirk Jan Boon (139,5), 2.
Bert Keyser (130). 3. Niels Huisman (119) en 4.
Marco Zoetelief (111).
Witte van Rozenhout loopt. De aan
leg van dit weggetje met aan weers
kanten een tuinwal begint binnenkort.
Complex
Een ander wandelpad, voor gasten
van het bedrijf en voor recreanten,
komt op het land van Sint Donatus.
Een begin van dit pad loopt door de
verbrede oever en zal later door Sint
Donatus worden afgemaakt. Verbre
ding van een sloot vindt verder plaats
bij 't Maartenhuis. Een sloot die aan
één zijde al een verbrede oever had,
krijgt aan de overzijde een soortge
lijke oever. Dit gebeurt op het land
van Frans Kaercher. Niet voor pas
santen zichtbaar is de verbreding van
een sloot op het land van Alexander-
hoeve in de Prins Hendrikpolder,
waar een rechte sloot aan weerskan
ten wordt verbreed. Ander project is
langs het Mosselslootpad bij De Waal
op het land van de gebroeders Van
Heerwaarden, waar tevens een wan
delpad langs loopt. In Eierland wordt
een sloot op het land van Henk van
der Star langs de Oorsprongweg van
een brede oever voorzien en bij
Oudeschild gebeurt hetzelfde op het
bedrijf van Ineke Hin aan de
Ottersaat, waar wandelaars naar de
vogelkijkhut langslopen. Complex is
de aanpassing van het watersysteem
op het land van de gebroeders Lap
aan de Rommelpot bij Den Hoorn.
Probleem hier is het hoogteverschil,
waardoor het water met behulp van
stuwen en een leiding op het ge
wenste niveau wordt gebracht.
De agrariërs die voor de verbreding
van de sloten terrein hebben afge
staan, worden hiervoor financieel ge
compenseerd. Ook ontvangen ze een
vergoeding voor het beheer van de
sloten. Want voor een goede door
stroming is onderhoud noodzakelijk.
Het uitgraven van de sloten en trans
port van de grond wordt uitgevoerd
door medewerkers van loonbedrijf
Werner Dros. Nico Roeper is inge
schakeld om ervoor te zorgen dat het
terrein waarover de grond is uitgere
den na afloop weer in goede staat,
ingezaaid en wel, wordt opgeleverd.
Marcel Drenth, veldmedewerker van
de agrarische natuurveremging, ziet
toe op een goede uitvoering.
De plannen voor het project dateren
al van enkele jaren geleden. Dat de
uitvoering pas deze nazomer ter hand
werd genomen, komt doordat het
verkrijgen van de financiële vergoe
ding van het Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier en de be
nodigde keurontheffingen en aanleg-
vergunningen langer op zich liet
wachten dan tevoren ingeschat.
Enige haast was geboden, omdat
aan de financienng van project (totaal
circa €100.000,- voor afkoop, inrich
ting, beheer en organisatie) de voor
waarde was verbonden dat het pro
ject nog dit jaar moest worden
gerealiseerd. Het wordt gefinancierd
met subsidies die beschikbaar zijn
gesteld door het Hoogheemraad
schap, Provincie Noord Holland en
SGB (subsidie gebiedsgericht beleid).
Door de regen kon de laatste
buitenwedstrijd van het seizoen
van Model Racing Texel zaterdag
niet doorgaan. Vanaf 16 oktober
wordt weer binnen gereden. Yvar
Pool, Patrick Bakker en Wouter
van Strien zijn winnaars van de
buitencompetitie geworden.
Model Racing Texel is een jonge ver
eniging met rond de vijftig leden, die
zich bezighouden met autosport op
schaal, voorzien van alle techniek,
spanning en sensatie. De club is druk
bezig een eigen circuit te realiseren.
Tot dan wordt gebruik gemaakt van
de kartbaan bij Den Burg. Er wordt in
drie klassen gestreden. In de
elektroklasse kwamen dit seizoen 19
verschillende deelnemers aan de
start, vooral veel jeugdleden. De strijd
in de competitie werd beslist in het
voordeel van Yvar Pool, die met een
Om alle informatie en gespreks
punten van de laatste maanden
nog eens kort samen te vatten,
houdt EcoMare vrijdag 29 oktober
van 10.30 tot 17.30 uur een sympo
sium over het Waddenzeebeleid.
Dit omdat het parlement op 9 no
vember beslist over de integrale
aanpak van het Waddenzeebeleid,
zoals voorgestaan door de Advies
groep Waddenzeebeleid (de com
missie Meyer).
Sprekers op het symposium zijn on
der meer Jan Jaap de Graeff van
Natuurmonumenten, Roel Cazemier
van de Raad voor de Wadden, Jaap
de Vlas van het RIKZ, Ton Verbree,
voorzitter PO Mosselen, Roelof
Platenkamp van de NAM, Wim Wolff
van de Rijksuniversiteit Groningen en
Leendert Bikker van de Wadden
vereniging. Gespreksleider is Victor
Deconinck. Onderwerpen die aan
bod komen zijn gaswinning, schelp
diervisserij, natuurherstel, duurzame
economische ontwikkeling en een
terugblik op dertig jaar wadden
bescherming.
Met betrekking tot gaswinning is met
het rapport Bodemdalingstudie Wad
denzee 2004 van het RIKZ een schat
aan nieuwe informatie naar boven
gekomen, die nog nauwelijks bij
besluitvormers of het publiek bekend
is. Verder sprak de Adviesgroep
Waddenzeebeleid over mogelijke
verduurzaming van mossel- en
kokkelvisserij en wil het kabinet de
kokkelvisserij beëindigen. Op het
symposium wordt gesproken over de
kansen voor de mosselvisserij en
over hoe inzichten over de effecten
van schelpdiervissenj zich verhouden
tot inzichten over de effecten van bij
voorbeeld gaswinning. Het sympo
sium is in de eerste plaats bedoeld
voor beslissers aangaande het toe
komstige waddenbeleid, zoals be
stuurders, politici en andere experts.
Deelname kost €50,-. Er rijden vanaf
de veerhaven speciale bussen naar
EcoMare, aansluitend op de boot van
9.30 uur. Opgeven kan via e-mail-
adres daphnal@ecomare.nl.
Giro 1247
www.jantjebeton.nl
www.amnesty.nl
postbank 454 000
International
Geassisteerd door buurjongetjes Klllan en Rowan Brokken bekijkt Ron Zegers de vastgelopen schijf van zijn ploeg. Uiteindelijk wordt hij
ondanks het ongemak toch tweede tijdens de Texelse ploegkampioenschappen. irrio jrner .ar Hattvmi
Support our fight for human rights
voorsprong van bijna honderd pun
ten de overwinning wist op te eisen.
Titelverdediger Ruben Verkaart heeft
zich niet in de stnjd gemengd. De
tweede plaats was voor Raymond
Witte. Simon Kramer werd derde.
Aan de brandstofklasse deden vijftien
verschillende deelnemers mee. Titel
verdediger Patnck Bakker wist zijn
titel na zeven competitieavonden te
prolongeren. Carlos Huysman ein
digde op de tweede plaats, Edo Pool
werd derde. De aanmoedigingsprijs
gaat dit jaar naar Maikel Pool, ook
een brandstofrijder. Bij de stockcars
wist Wouter van Strien zijn titel te
behouden met slechts een kleine
voorsprong op de nummer twee,
Gerrit van Strien. De derde plaats
ging in deze klasse naar Jos Smit.
De wedstrijdleiding registreerde over
de hele competitie 8214 voltooide
rondjes. Dit komt neer op ongeveer
600 kilometer. Meer informatie over
de vereniging en een volledig over
zicht van uitslagen is te vinden op de
website www.modelracingtexel.nl.
Beide koplopers in de hoofdklasse
van het Texelse zaalvoetbal heb
ben ook hun derde wedstrijd ge
wonnen. Mantje 2 versloeg ZDH 1
met 6-2, terwijl Oosterend 1 met 6-
4 de baas bleef over J'elleboog 2.
Vrijdag spelen beide teams tegen
elkaar om de koppositie.
stoof op het land langs de Rommelpot bij Den Hoorn, rroto: Gemni rimmormont Een graafmachine verbreedt het taludde grond wordt per vrachtauto afgevoerd.
Het meidenteam van Texel'94 had
zondag geen moeilijke wedstrijd
tegen Saenden. De gasten uit
Wormerveer kregen maar liefst
tien treffers om de oren en wisten
er zelf niet één te scoren, waardoor
de eindstand 10-0 werd.
De wedstrijd ging aanvankelijk rede
lijk gelijk op. Geen van beide ploegen
creeerde veel kansen. In de twintig
ste minuut werd Liske Slaats na een
overtreding voor vijf minuten uit het
veld gestuurd. Juist in die periode
brak Texel'94 door en wist Asha
Mechielsen de bal in het net te schie
ten (1-0). Enkele minuten later was
dezelfde speelster opnieuw succes
vol en vlak daarna maakte ook
Katinka Eelman een doelpunt. Een
eigen treffer van Saenden betekende
4-0, waarna doelpunten van
Mechielsen en Tessa Betsema tot
een ruststand van 6-0 leidden.
In de tweede helft hadden de Texelse
meiden het eenvoudig. Tessa
Betsema scoorde 7-0, waarna Asha
Mechielsen haar persoonlijke score
opvoerde naar vijf doelpunten In de
slotfase meldde ook keepster Marit
Tuitman, die nog geen bal had gehad,
zich in de voorhoede. Ze kreeg de bal
en waagde een schot. Haar collega
van Saenden kon nog net een doel
punt voorkomen, maar was kansloos
op de fraaie rebound van Lotte
Koomen.
De nummer drie op de ranglijst,
J'elleboog 1kwam ook tot winst en
versloeg Oosterend 2 met 5-2. Op
vallend is de hoge klassering van
Mantje 3, dat met 6-4 te sterk was
voor het teleurstellende Mantje 1 en
de vierde plaats bezet. Klif 1 won na
een achterstand van 2-0 uiteindelijk
toch nog van Sportshop Texel (5-3).
De onderlinge wedstrijd tussen De
Krim 1 en De Krim 2 werd met 7-2
gewonnen door het tweede team.
Afgelopen week werd geloot voor ae
derde ronde in de strijd om de
Texelse beker. Deze wordt op 28 en
29 oktober gespeeld. Opvallendste
wedstrijden zijn Klif 1-Mantje 2 en
Oosterend 1-Mantje 1.
Uitslagen
Klit MD1 -be Krim D3 1 -12; Klif C1 -Klif C2 5-2,
Texel'94 5-NIOZ 1 1-3; Klif-Klif 4 1-1; Texel'94
6-De Krim 4 2-11; Sportshop C1-Texel'94 C1
6-0, De Krim C1-SVO C1 2-0: J'elleboog 4-
Mantje 42-3; RAB 1 -De Krim 4 2-6; Klit 2-NIOZ
1 12-2; De Krim E2-J'elleboog E1 4-2; Ooster
end E1 -J'elleboog E2 1 -1De Krim 1 -De Krim
2 2-7; ZDH 1-Mantje 2 2-6; J'elleboog 2-
Oosterend 1 4-6; Mantje 3-Mantje 1 6-4; Klif 1 -
Sportshop 1 5-3; J'elleboog 1-Oosterend 2 5-
2.
