Meneer de President' vertrouwde op nuchtere verstand We kunnen Dr. Wagemaker niet dankbaar genoeg zijn' 'Geen economische groei meer mogelijk' 9 w 'Texel is aan het verpauperen' /eerzien onderkaken 250.000ste bezoeker Amsterdamse vrijwilligers massaal naar Texel TEXELSE COURANT Zeemanskerk houdt open huis Makkelijke winst dames Tevoko 3 p» DINSDAG 5 OKTOBER 2004 Raad van Commissarissen van Teso in 1962, met Bob Bakker (midden) in zijn tweede jaar als voorzitter. Rechts van hem Tine Vlas- n der Vlies en Cor Dros, daarachter directeur Theo Hoogerheide. <fc<o Arctvoi Texelse couranti igi le kunnen dokter Wagemaker et dankbaar genoeg zijn dat hij dertijd het initiatief tot de oprich- eg van Teso heeft genomen. Hij ad een vooruitziende blik, Texel eft veel aan hem te danken.' Bob ikker, die na dertig jaar aftrad als immissaris van de veerdienst, opt in een periode waarin het so voorspoedig gaat. Maar hij int ook de tijd dat Teso het moei- (had en klanten uit zijn winkel Iigbleven omdat ze boos waren I Bakker vóór de aanschaf van eerste dubbeldekker was. man die twintig jaar (1981 -2001 isident-commissaris is geweest i Texels belangrijkste onderne- ig en van aandeelhouder Aad leitiorst de eretitel MeneerffëVre- lent kreeg, omschrijft zichzelf he lheiden als iemand die de zaken :i|d heeft beredeneerd met zijn chtere verstand. Hij kenmerkte h als bestuurder uoor een geheel jen stijl, die critici wellicht niet wis- te waarderen, maar die bij velen er vertrouwd overkwam. Hij laat n veerdienst achter die blaakt van zondheid 74 was een belangrijk jaar voor ikker. 'Ik nam toen het bedrijf, Bak- r's Ijzerhandel, van mijn vader over werd commissaris bij Teso. Ik ipte in een andere wereld, maakte nnis met andere mensen in een Iter bedrijf. Ik kwam als 39-jarige isen bestuurders die de crisis in de rtiger jaren en de Tweede Wereld- ifog hadden meegemaakt. Een ik levenservaring die ik niet had. larook een stuk historische belas- g. Ik had respect voor ze en ik denk zij dat ook voor mij hadden. Ze 1den me ten slotte gevraagd. In '3 al, toen mi|n vader aftrad als nmissaris. Ik zei toen nee, omdat iet niet gepast vond dat de RvC op soort familiezaak zou gaan lijken. Maar ik heb toen gezegd dat als ze me een iaar later nóg eens zouden vragen, ik het wél zou doen, wat ook gebeurde.' Overigens is Bakker met het enige terugkerende geslacht bin nen de RvC van Teso. Ook de namen De Lugt en Dros komen vaker op de lijst voor. 'Ik denk dat het voor de aandeelhouders vertrouwen geeft.' Autoriteit Toen Bakker aantrad als commissa ris van Teso, was dat in een tijd dat de maatschappij aan het veranderen was. Lange tijd was het niet alleen de directeur, maar ook de president- commissaris die de veerdienst be stuurde. C.J. de Lugt was zo'n man. Een sterke persoonlijkheid in een tijd dat autoriteit op Texel nog opgeld "deed, denk maar aan de dokter en de notaris, die vroeger aanzienlijk meer aanzien genoten. De Lugt bepaalde ook wat er bij de veerdienst ge beurde. Bakker: 'Dat zou nu met meer kunnen en ik heb mijn taak ook nooit zo opgevat Een Raad van Commis sarissen (RvC) heeft een controle rende adviserende en toetsende functie, geen bestuurlijke. Daarvoor is er een directeur. Maar die maat schappelijke veranderingen waren voor sommige commissarissen bij Teso niet zo gemakkelijk. Begin jaren zestig kocht Teso de twee enkel dekkers Marsdiep en Texelstroom samen voor 15 miljoen gulden. In 1976 presenteerde Theo Hooger heide aan de toenmalige RvC zijn plannen om ter de vervanging van de enkeidekkers dubbeldekkers te ne men. Heel logisch, want met het zelfde aantal mensen kon het dub bele worden vervoerd. Productie verhoging dus. Dat schip moest 65 miljoen gulden kosten. Als jonge commissaris had ik er totaal geen probleem mee, het was voor mij zon neklaar dat dat toekomst van Teso was en de enige mogelijkheid dat de onderneming bleef voortbestaan. Maar in diezelfde RvC zaten mensen die de aanschaf van de enkeldekkers hadden meegemaakt. Zij konden het verschil tussen 15 en 65 miljoen - heel begrijpelijk - met verwerken. Het gaf gedonder binnen de RvC, maar ook binnen de Texelse samenleving, waarvan de RvC immers een afspie geling is De commissarissen van de oude stempel hadden nog de neiging zich met bestuurlijke zaken binnen Teso te bemoeien. Dat was proble matisch Bijkans het hele eiland was tegen het plan Bij mij in de winkel bleven zelfs klanten weg omdat ik vóór de dubbeldekker was. Dat hoorde natuurlijk binnenskamers te blijven, maar bepaalde commissaris sen konden hun mond niet houden. Ze waren bang dat de onderneming ter ziele zou gaan. Een heel span nende tijd Uiteindelijk zijn een aan tal commissarissen die het er niet mee eens waren opgestapt, waar door het besluit vóór de aanschaf uiteindelijk unaniem is genomen. Afmeerinrichting Toen de Molengat in 1980 ging varen, was het probleem dat het tweede dek tot 1986 met kon worden gebruikt. Er waren nog geen dubbele afmeerm- richtmgen Teso zat financieel zwaar. Er was tekort geld voor de aanschaf, er moest veel geld worden geleend, tegen een rente van 11 procent en uiteindelijk was de werf bereid om 6 miljoen gulden achterstallig te zetten, anders hadden we die boot nog met gehad. Dit noodzaakte Hoogerheide van jaar tot jaar flinke tariefsver hogingen toe te passen. Dit gaf enorme weerstand. Een moeilijke tijd. De eerste helft van de tachtiger jaren heerste er recessie en die kwam hier dubbei zo hard aan, omdat de te kleine capaciteit van de veerdienst de toeristische groei beperkte. Er was vanuit de gemeente en de provincie totaal geen support voor de dubbele brug. Ik herinner me een bijeenkomst met Rijkswaterstaat in Haarlem. Toen werd ons geadviseerd: laat de men sen net zoals bij de andere eilanden maar van tevoren bespreken. We hebben in die tijd de Molengat zelfs te koop aan geboden aan Zeeland. Daar zat wat achter, want we wisten van tevoren dat ze hem daar door het voortstuwingssysteem met konden gebruiken. Mensen bij Rijkswater staat begrepen dat we dat deden om een besluit over de dubbele brug te forceren. Uiteindelijk is er een ge sprek geweest met de toenmalige minister Nelie Smit-Kroes van Ver keer en Waterstaat. Dat gebeurde nadat een miniatuurmodel van de Molengat aan Madurodam was aan geboden. Hoogerheide had het voor bereidende werk tot in de puntjes gedaan en op zijn advies heb ik toen met de minister gepraat. Ik heb haar voorgehouden dat als er geen dub bele aanleginrichting zou komen, Teso failliet zou gaan en dat RWS verplicht was de onderneming te ko pen, omdat die dan verantwoordelijk zou zijn voor de verbinding. Dat zag ze niet zitten. Ze stemde niet direct toe, maar na enige tijd deed ze dat alsnog, zodat vanaf 1986 ook het bovenste dek van de Molengat kon worden gebruikt. Ook toen bleek het belang van eerr goede veerdienst met voldoende capaciteit. In die tijd werd bijvoorbeeld een aanvang genomen met de bouw van het bungalowpark van De Krim, waardoor de noordkop van Texel een enorme economische impuls kreeg. Ook de aanschaf van de Schulpengat was een stimulans voor de plaatselijke economie Coöperatie Bewogen moment was ook de po ging van Teso in de jaren negentig om de NV om te buigen in een coöpera tie. 'Er bestond toen een serieuze dreiging voor overname en als coöperatie zouden we dat risico uit sluiten.' Bestuur en RvC stelden zich een enorme uitdaging, want het ge beurde alleen als tenminste 90 pro cent van de aandeelhouders ermee in zouden stemmen. 'Gaandeweg de voorbereiding merkten we dat het geen haalbare kaart zou zijn. Vooral omdat het toenmalige college van b en w zich tegen de omvorming keerde. Bestuurders lieten hun per soonlijke rancune jegens Hooger heide ^prevaleren boven het belang van een hele eilandgemeente. Dat is toch niet te geloven!' Het mondde uit in een ongekende lobbyden een his torische aandeelhoudersvergadering, waarbij Sporthal Ons Genoegen maar net groot genoeg was om alle bezoekers een plaatsje te bieden. Uiteindelijk werd het voorstel met een paar stemmen tekort verworpen en bleef Teso een NV. Bakker; 'De angst voor overname is bij mij nooit ver dwenen, maar is in veel mindere mate aanwezig dan toen. Dat komt door de grotere spreiding van de aandelen. Toen hadden we zo'n 2000 aandeel houders, onder wie een aantal grote, nu zijn het er circa 3000. Een belang rijkste bepaling in de statuten van Teso is dat de dividenduitkering gelimiteerd is Voor beleggers was een aandeel Teso dus nooit interes sant. Om daarin verandering te bren gen zijn er met name in de dertiger jaren wel eens pogingen onderno men om het stemrecht - elke aan deelhouder heeft nu één stem - te veranderen, om zo de dividend uitkering te kunnen verhogen Maar dat is nooit gelukt, gelukkig maar. Want daardoor kan de winst worden gebruikt om de dienstverlening te verbeteren.' Betrokkenheid 'De beperkte dividenduitkering had als nadeel dat er nauwelijks interesse bestond voor de aandelen. Door elke aandeelhouder te belonen met tien gratis overtochten is de belangstel ling en daarmee de spreiding van de aandeelhouder aanzienlijk toegeno men. Dat is een gouden idee ge weest. Sinds de invoering is ook de betrokkenheid bij de veerdienst enorm gegroeid. Vroeger kwamen er hooguit 125 tot 135 aandeelhouders naar de vergadering. Bij de laatste vergadering zaten er 400 in de zaal en als er wat aan de hand is hebben we er zo 700. Dat is heel goed. Zelf de grote multinationals halen dat aan tal niet. Die betrokkenheid komt ook door de opstelling van de huidige di recteur en z'n medewerkers. Teso is een monopolist en dan ligt de gemak zucht altijd op de loer. We hebben toch geen concurrentie Die gedachte mag nooit in dat bedrijf sluipen. Het dienstbetoon moet op een zo hoog mogelijk niveau. Dat streven Rob Wortel, de staf en alle medewerkers ook na. Hoogerheide, die dag en nacht met die dubbeldekkers bezig was, heeft het bed gespreid voor de huidige directeur, en Wortel maakt daar op de juiste manier gebruik van. In dat opzicht zijn het voor die twee periodes precies de juiste mensen.' Andere wereld Waar de voordracht voor commissa rissen nu nog bestaat uit twee perso nen, zou Bakker het liefst één per soon naar voren schuiven. 'Als een zittende commissaris die het goed doet en zich verkiesbaar wil stellen, dat willen de overige kandidaten die graag terug. Maar er moet op grond van de statuten wel een tegen kandidaat worden gezocht. Als voor zitter had ik de taak om die te vragen. Ik begon mijn verhaal altijd door te zeggen dat we hem wel vroegen, maar ook hoopten dat hij of zij niet gekozen zou worden. Heel ondank baar en voor beide partijen heel on prettig.' De RvC komt jaarlijks een keer of zeven bijeen, tussentijds heeft de voorzitter regelmatig contact met de directeur 'We controleren, adviseren en toetsen het beleid dat de directeur presenteert Soms wordt er stevig gediscussieerd, zoals over de aan schaf van de nieuwe boot, want dat is dé gebeurtenis bij Teso. En één van de belangrijkste taken is de aanstel ling van een nieuwe directeur. Het is van eminent belang dat die de Texelse gemeenschap goed aanvoelt en zich er in verdiept. Het werk van Wortel houdt met op het runnen van het bedrijf Teso. dat laat hij ook dui delijk blijken. Je kunt bij een sollicitatieprocedure met zorgvuldig genoeg zijn. De bevolking voelt zich er heel nauw bij betrokken en als het met zorgvuldig genoeg gebeurt, dan kan die in opstand komen. Dat heb ben we in de zestiger jaren meege maakt, toen het eiland in twee kam pen verdeeld raakte.' Gerard Timmerman 'Een kaboutereconomie', zo om schreef Bob Bakker Texel bij zijn afscheid. Hij schetste een wat somber toekomstbeeld van een eiland dat aan de grenzen van z'n economische groei zit, dat lang zaam aan het verpauperen is en waarvan de politiek moet oppas sen dat het zich teveel door toeris tische ondernemers met expansie drift laat meeslepen. Bakker; 'Waar een goede infrastruc tuur is, daar ontwikkelt de economie zich. Dat zie je overal ter wereld. Kijk maar naar de ontwikkelingen langs de snelwegen. Het komt doordat die zijn aangesloten op het Europese wegennet Op Texel steeg het vervoer in de zestiger jaren, na de inge bruikname van de twee rijop- en rij- afschepen, -in korte tijd met dertig procent. Bij de ingebruikname van'de :dubbeldékS Molengat en Schulpen gat zag je dat ook. Dat waren mo menten dat de capaciteit van het volume van Teso was achtergebleven bij het vervoer.' Die constatering was A Bob Bakker tijdens zijn afscheidstoespraak. de reden dat Bakker tijdens de jong ste aandeelhoudersvergadering van Teso waarschuwde dat men van de komst van de Dokter Wagemaker II op economisch gebied geen al te hoge verwachtingen moet hebben. 'Doordat de achterstand in capaciteit nu veel minder aanwezig is, zal dit nieuwe schip waarschijnlijk niet die impuls geven. We zijn met Texel op het punt aangeland dat er geen of weinig economische groei meer mo gelijk is. Het aantal bedden is inge vuld. Ondernemend Texel heeft altijd achter dit plafond gestaan. En te recht, want het eiland heeft geen oneindig absorptievermogen voor toerisme. De stijging van de Tesocijfers van de afgelopen tien jaar, vind ik wat misleidend. Die toename is niet altijd op de juiste manier geïn terpreteerd. De verblijfsduur van de toeristen is namelijk' sterk afgeno men Stijging van de welvaar en stabilisering van de Tesotarieven zijn belangrijke aanjagers van het vervoer geweest sinds 1995. ten faveure van Teso. En de mobiliteit is toegenomen De automobilist is steeds meer ge neigd de auto ook voor één dag mee te nemen naar Texel. Bijvoorbeeld voor familiebezoek, of naar een bun galow op De Krim. Daarvan plukt Teso wél de vruchten, maar de Texelse economie nauwelijks Heel positief was de seizoensverbreding in het voor- en najaar, een positieve ontwikkeling voor Teso en een wel kome bijdrage aan de economie. Maar dat heeft ook z'n grenzen Verarming 'Wat ook gaande is zijn de ontwikke lingen in de agrarische sector en in de visserij, ook verre van rooskleurig. Het aantal ondernemers neemt dras tisch af. En we zijn al zoveel kwijtge raakt. Het begon met de melkfabriek, we hebben een elektriciteit- en water- fabriek gehad. Daar zat een staf hoogopgeleide mensen met goede salarissen. Die zijn allemaal verdwe nen. We hadden een hoofd Staats bosbeheer. hoofd Rijkswaterstaat, hoofd politie en noem maar op. Dat bedoel ik met verarming. Als we zo doorgaan dat worden we bestuurlijk ook nog in de armen gedreven van een gemeente Den Helder. Want het onmogelijk het plaatselijk overheid sapparaat in de toekomst te handha ven. Er is steeds meer specialistisch kennis nodig, maar de ambtenaar die dat heeft wordt veel te duur voor Texel. Want we zijn maar met 13.500 mensen. We hebben nog zoveel om dat we op een eiland wonen. Maar dat heeft z'n grenzen Want het moet wel financieel haalbaar blijven.' 'Het gevaar van zo'n eenzijdige eco nomie is dat de druk op de plaatse lijke politiek zó groot wordt, dat de raad overstag zal gaan De onderne mers hebben straks meer omzet no dig en zullen naar de plaatselijke po litiek stappen, met de boodschap dat ze hun bedrijf moeten uitbreiden omdat ze met het huidige aantal bed den met meer kunnen voortbestaan. "Aan jullie de keus", zeggen ze dan. "Als ik mijn bedrijf moet liquideren, gaan er zoveel arbeidsplaatsen ver loren", en al dat soort argumenten. Als ze hun zin met krijgen, dan zullen ze zorgen dat ze meer macht krijgen in de politiek. Dan heb je er over 20 jaar misschien 20.000 bedden bij. Dat kan het eiland absoluut niet hebben.' 'Texel heeft natuurlijk wel mogelijkhe den We hebben het NIOZ en er zijn meer instituten op allerlei gebied waar Texel zich goed voor leent. Of dat haalbaar is. weet ik met. maar het kan worden onderzocht. We zitten ook al jarenlang met een gebrek aan goed opgeleide mensen in de horeca. Je kunt denken aan een opleidings instituut voor horecamensen, bijvoor beeld een middelbare hotelvak school. Studenten wonen intern en willen in het weekend graag iets bij verdienen Dat kan dan in de hore- casector en tijdens de zomervakan tie kan de vrijgekomen accommo datie op school worden gebruikt voor tijdelijke zomermedewerkers uit de zelfde sector. Zo zijn er wellicht nog een aantal mogelijkheden om de ver liezen van de afgelopen decennia te compenseren Maar voorwaarde is een goede visie hoe het met Texel in de toekomst verder moet. En daar hoor ik helaas te weinig over!' onderkaken kon Joachim Kammel Hannover zich nog herinneren. Die nden voor de ingang van het toen- lig Texels Museum in de Dennen in hij in 1962 voor het laatst het ind bezocht. Dinsdagochtend zag mmel de onderkaken van de mwe vinvis opnieuw nadat hij, zijn 'uw Helga, hun dochter Kerstin hutte en kleinzoon Fabian Schutte 250.000ste bezoeker van uMare waren binnengehaald. Ad junct-directeur Anton Hurkens toonde de bijzondere Duitse gasten de kaken, nadat Kammel erover had verteld. De kaken hangen tegenwoor dig bij de trap naar de Waterzaal. Naast een aantal presentjes kregen de toeristen van dierverzorger Rens van der Zwaag een rondleiding ach ter de schermen van het centrum, Kammel keerde weer eens terug naar Texel, omdat hij graag op zee wilde vissen. Vanwege het slechte weer kwam het daar de eerste anderhalve week van zijn twee weken durende vakantie echter niet van. EcoMare ligt op koers met de bezoekersaantallen. Volgens het museum ligt het bezoek ongeveer één procent hoger dan een jaar geleden. 'Vorig jaar hadden we wat minder bezoekers door de hete zomer, maar we zitten nu weer op het punt van 2002', aldus Hurkens. EcoMare trekt jaarlijks gemiddeld driehonderdduizend bezoekers. :l"m Këmmel, de 250.000ste bezoeker van EcoMare, bekijkt samen met zijn familie en adjunct-directeur Anton Hurkens de onder in die vroeger buiten bi] het Texels Museum stonden. ifoio Jemtn von Hativm) De Zeemanskerk in Oudeschild houdt zaterdag 16 oktober van 11.00 tot 17 00 uur open huis Er worden rondleidingen gehouden en er wordt versgerookte vis verkocht. Ook wordt er een rommelmarktje gehouden waar onder meer handwerken en schilderijen van C. van der Kerkhof te koop zijn. Het derde damesteam van volleybal vereniging Tevoko had zaterdag in Julianadorp geen enkele moeite met het tweede team van VCJ'94, dat uit maar liefst tien vrij jonge speelsters bestaat en nog niet helemaal rijp is voor de klasse waarin het uitkomt. Goede aanvallen door het midden door Yvonne Vlaming en Marijke Blok leverden veel punten op, terwijl spel verdelers Onnoline Zegeren, Margit Boer en Leontien Verseput de pass steeds goed kregen toegespeeld, waardoor er mooi volleybal kon wor den gespeeld Ook Kitty Bakker en Inge van den Bent scoorden op de buitenkant de nodige punten Tevoko wist steeds goed het eigen spel te spelen en liet zich niet van de wijs brengen door het af en toe zeer rom melige spel van VCJ, dat uiteindelijk in geen enkele set meer dan veertien punten wist te veroveren en met 4-0 in sets verloor. sÉrtWlu'i (Foto Gorarö Timmerman) Burgemeester Joke Geldorp verwelkomt de 650 Amsterdamse vrijwilligers van Stadsdeel Westerpark. Geef mij maar Amsterdam, dat is mooier dan Parijs, klonk er zaterdag morgen uit de spieakers op de par keerplaats aan de Emmalaan. waar zich zo'n 650 Amsterdammers had den verzameld. Het betrof vrijwilligers van stadsdeelorganisatie Wester park, die actief zijn in de kinderboer derij, het filmhuis, het buurthuis of op ander gebied. Het dagelijks bestuur van het stadsdeel trakteerde de vrij willigers op een dagje Texel. Om al vast in de stemming te komen had VW Texel per koerier voor elke vrij williger een informatiepakketje over Texel naar Amsterdam laten over brengen. Op Texel werden ze ont haald voor burgemeester Joke Gel dorp, die uit volle borst meezong met het Amsterdamse lied, maar aangaf dat er voor haar toch niets boven Texel gaat. 'Onze lijfspreuk luidt: Groen Zwart - Texels in het hart.' Ze omschreef de vrijwilligers als 'de smeerolie van onze samenleving'. 'Uw onbetaalde werk is onmisbaar en zorgt dat de maatschappelijke motor met begint te sputteren.' Ze wees de menigte op de 'historische plek' waarop ze stonden. 'Want op het oude sportveld hiernaast zal binnen nu en vijf jaar een nieuw gemeente huis verrijzen.' Daarna bracht ze het lied Texel mijn eiland van Maarten Koorn ten gehore. De Amsterdammers volgden op het eiland een programma naar keuze: een wandeling door de Slufter, een bezoek aan EcoMare of op pad met een strandjutter. Tussendoor werd een uitgebreide lunch geserveerd. Eigenlijk was op 800 vrijwilligers ge rekend. maar doordat het uitje sa menviel met de staking, moesten 150 Amsterdammers verstek laten gaan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2004 | | pagina 9