Hoornder claimt remedie tegen 'welvaartsziekten'
Deskundigen geven
nog geen gehoor
m
.TEXELSE
J?
COURANT"
Liefde centraal in nieuw werk Zandy
dan I
DINSDAG 1 MAART 2005
de e, ruim derti9 ia-ar te hebben ge
en n=|den aan colitis ulcerosa en de
tuin' ek,e van Crohn, chronische aan-
:en w >eningen aan het maagdarm-
nt i, naai die als ongeneeslijk gelden,
00-c ®ert Bruijn er op eigen
Jtièv 'n weer 9ezond te worden,
haw it moest de wereld weten, vond
2"> Hoornder bloembollenkweker,
ant waarom zouden anderen
ïanooeten ,iiden terwijl er een reme-
nome bis? Tot zijn verbazing willen we-
5 nschappers en andere betrokke-
echter niets van zijn vinding
eten. Het patiëntentijdschrift
i niek weigerde afgelopen
eek zelfs de advertentie waarin
mj uitleg wilde geven. Het Noord-
jllands Dagblad plaatste donder-
ag wel zijn oproepje.
entallen brieven schreef hij aan mi
sters, specialisten, patiënten-
er VQ irenigingen. kranten, tijdschriften en
der' idio- en tv-programma's. Zijn be-
,cm og dat colitis ulcerosa, de ziekte
'oeki n Crohn en ME welvaartsziekten
J-* de oorzaak moet worden
<-e ija
aan elkaar verwant zijn en in elkaar
kunnen overgaan, allergische reac
ties zijn. De vraag was alleen: reac
ties waarop? 'De ziekte begon steeds
meer mijn leven te beheersen. Ik was
altijd moe, had zere spieren en ge
wrichten, vaak hoofdpijn, ik sliep
slecht. Ik was een jonge kerel, maar
mijn vrouw moest het werk in ons
bollenbedrijf doen. Een kistje van
vijfentwintig kilo kreeg ik met geen
mogelijkheid meer omhoog. Daar wil
je wel vanaf. Dus toen hij vroeg of ik
proefkonijn wilde worden, heb ik toe
gestemd. Bij de eerste proef liet hij
mijn hele gebit trekken, want ik kon
wel eens allergisch zijn voor vullin
gen. Ik was in één keer al mijn tan
den en kiezen kwijt.'
Toen er in het ziektebeeld nog geen
verandering optrad, meende de pro
fessor dat Bruijn wel eens last van zijn
zenuwen kon hebben. Hij kreeg me
dicijnen en absolute rust voorge
schreven. 'Ik heb zes weken plat ge
legen. Ik mocht zelfs niet lezen.' Na
twee jaar experimenteren met medi
cijnen en dieten, opperde Tijtgat de
standigheden waarin ik was opge
groeid. Toen kregen mijn ouders dus
de schuld. Eerder was mijn vrouw al
schuldig en werd er met kanker ge
dreigd. Dat moet je allemaal maar
ondergaan. Dat zijn missers, maar het
werd wél gezegd.'
Wc's
Ondertussen probeerde Bruijn in het
dagelijks leven zo goed mogelijk te
functioneren. Eenvoudig was dat
niet, want vaak was hij zó moe dat hij
nergens toe in staat was. Bovendien
stond zijn leven in het teken van de
stoelgang. 'Je rekende in wc's. Ge
middeld moest ik wel één per keer
uur, dus ik moest altijd zorgen dat ik
ergens terecht kon. 's Zomers in de
bollen zocht-ik klussen waarbij ik uit
de buurt van het personeel kon blij
ven. Dan kon ik mijn gang gaan. Bij
een baas had ik niet kunnen werken.
Als ik naar Den Burg moest, ging ik
eerst thuis nog naar de wc en voor ik
in de auto stapte bedacht ik waar er
in Den Burg wc's waren waar ik naar
toe kon. Het ging ook wel eens mis
y.
izocht in het moderne voedsel en
eexc ''rïj de remed'e heeft gevonden,
Mar[ srd echter nauwelijks gehoord. Op
■ernn meeste brieven kreeg hij geen
jssas 'woord' 'n enkele andere gevallen
ermï ram er een beleefde afwijzing. Ruim
er jaar na zijn eerste brief - die hij
jhreef aan de minister van Volksge-
jndheid - is hij het spuugzat. 'Ik heb
oplossing gevonden, dat weet ik
iet Wie zich aan mijn dieet houdt,
binnen vier weken weer gezond,
:garandeer ik. Maar ik vind bij nie-
gehoor. Onbegrijpelijk, want
len zoeken ai ruim veertig jaar,
ze weten nog steeds met wat de
ie veroorzaakt. En van de medi
teer die ze voorschrijven, kennen ze
mwelijks de werking.'
logeén keer probeert hij zijn vinding
pderde aandacht te brengen. Afge-
joen donderdag liet hij een adver
se in het Noordhollands Dagblad
latsen met de volgende tekst:
ulcerosa, ME en ziekte van
ohn. Deze ziekten worden veroor-
ikt door een gebrek en een onna-
nljke stof in onze voeding. Wilt u
or gewoon voedsel zonder medi
an gezond worden? Stuur dan
mveloppe met uw adres en post-
it naar A Bruijn, Klif 38, 1797 AL
n Hoorn.De tekst verscheen op
voorpagina. 'Dat heeft me wel een
ar duizend euro gekost. Maar als
bet doe, dan doe ik het goed ook.'
Nieuwe ziekte
noemt zichzelf spottend erva-
ysdeskundige. Al in 1968. op 24-
ige leeftijd, kreeg Bert Bruijn de
rste klachten die erop wezen dat hij
Ik was. De diagnose liet lang op
jh wachten, want niet alleen de
jlsarts, ook diverse specialisten
ramen er niet uit wat het bloed in
n ontlasting kon betekenen. Na
rschillende malen te zijn doorge-
uurd, belandde Bruijn in 1970 bij
ofessor Tijtgat. een expert op het
jf/iti kted van maag- en darmziekten.
In tif- Pi vertelde me dat ik colitis ulcerosa
tfrou ad. Ik was op dat moment één van
a drie patiënten in Nederland. Het
as een heel nieuwe ziekte. Vóór
a'r0'1 160 had nog niemand er van ge-
Dat lord.'
Igat ging er vanuit dat colitis
0 jerosa en de ziekte van Crohn, die
mogelijkheid dat zijn patiënt aller
gisch zou zijn voor zijn echtgenote.
'Aan die proef wilde ik niet meedoen.
Daar kon ik toch niks mee? Wat nou
als inderdaad was gebleken dat ik
allergisch was voor Hennie? Toen ik
de professor dat vertelde, was ik
meteen proefkonijn af.'
Behandelingen
In het vervolg was Bruijn weer aan
gewezen op de 'gewone' specialis
ten. Zonder veel succes. Op licht
spottende toon vertelt hij over de
meest gruwelijke experimentele be
handelingen die hij in de loop der ja
ren onderging. 'Eén keer kreeg ik een
slang in mijn neus waar ze water
doorheen lieten lopen. Om mijn inge
wanden schoon te spoelen. Daarna
gingen ze met een andere slang aan
de onderkant naar binnen om mijn
darmen te bekijken. De' ruimte waar
dat gebeurde, was tot aan het pla
fond betegeld. Kun je nagaan. Om al
te heftige lichamelijke reacties tegen
te gaan, kreeg ik een injectie. Die was
na twee uur uitgewerkt, maar de be
handeling duurde daarna nóg twee
uur. Ik kan je vertellen dat het met leuk
was. Een verpleegster vertelde me
later dat ze maar twee keer per week
zo'n onderzoek deden. Anders werd
het te zwaar voor het verplegend
personeel. De patiënten schreeuw
den natuurlijk de longen uit hun lijf.
Maar die werd niks gevraagd.'
Toen zijn darmen ontstoken bleven,
oordeelde de internist bij wie hij in
1975 onder behandeling stond, dat
hij een stoma moest. Bruijn weigerde.
'Ik wilde met. Ik heb altijd het idee
gehad: ik ben niet ziek. Dat is heel
gek. Je bent ziek als je griep hebt,
maar dit was iets heel anders, dat
voelde ik. Maar die arts hield vol. Je
moet het doen, anders heb je voor je
vijftigste kanker. Niet: dan loop je kans
op kanker. Nee, het stond onomsto
telijk vast dat ik dan kanker zou krij
gen. Terwijl dat wetenschappelijk
helemaal niet bewezen was. Dat
wordt nü ook erkend. Maar omdat ik
gewaagd had hem tegen te spreken,
hoefde ik niet meer terug te komen bij
die internist. Een andere arts vond
dat ik naar een psycholoog of een
psychiater moest, omdat mijn ziekte
wel eens kon voortkomen uit de om
en dan moest ik eruit. Ik heb eens
langs de Pontweg gezeten op het
moment dat de boot net aankwam.
Dan voel je je lullig hoor, dat kan ik je
wel vertellen.'
In 1993 belandde Bruijn voor de zo
veelste keer in het ziekenhuis. 'Ik was
écht ziek. In het ziekenhuis hadden ze
dat eerst niet eens in de gaten, want
toen de dokter vroeg hoe het met me
was en ik vertelde dat ik veertig keer
per dag naar de wc moest, geloofde
hij me met. Ik had te veel praatjes. Zo
zit ik nou eenmaal ik mekaar. Als ik
dood ben. praat ik nog wel een uur
tje door. Toen kreeg ik opdracht ie
dere keer wanneer ik naar de wc ging
de zuster te waarschuwen. Zodat zij
kon constateren hoe vaak ik moest
en de hoeveelheid en de samenstel
ling van mijn ontlasting. Ja, ik weet
het, het is geen lekker praatje. Uitein
delijk werd ze van haar taak onthe
ven. Toen kwamen ze er ook wel ach
ter dat ik inderdaad ziek was. Toen ik
bij de wasbak in elkaar was gestort,
kon ik niet meer overeind komen, 's
Nachts kwamen ze met een lampje in
mijn ogen schijnen. Dan weet je wel
hoe ver je bent.'
Genezend voedsel
Nadat hij twintig dagen met had mo
gen eten, omdat zijn darmen rust
moesten hebben, besloot hij op eigen
gezag nog maar de helft van de voor
geschreven medicijnen te slikken.
Bovendien vroeg hij zijn familie wat te
eten voor hem mee te nemen. 'Ach
teraf was dat genezend voedsel, daar
ben ik van overtuigd.' Bruijn was on
dertussen blijven experimenteren
met diëten. 'Ik was gewoon doorge
gaan met waarmee Tijtgat bezig was
geweest. Bij hem mocht ik soms een
tijdlang geen vlees eten. Of alleen
maar licht verteerbaar voedsel. Geen
gist. Of juist heel veel gist. Nadat ik
toch nog redelijk gezond uit het zie
kenhuis was gekomen, kreeg ik voor
zichtig in de gaten dat de ziekte in
derdaad verband hield met wat je at.'
Het definitieve inzicht kwam zo'n vijf
jaar geleden. 'Ik was weer eens heel
erg ziek. Zelfs de internist zei: dit kan
zo niet. Wat hij daarmee precies be
doelde, weet ik niet, maar er werd
een inwendig onderzoek verricht,
waarbij hij stukjes darm weghaalde
voor onderzoek. Na drie weken
moest ik terugkomen en dan zou ik
horen wat er verder moest gebeuren.
Maar één of twee dagen na dat on
derzoek werd ik op een ochtend wak
ker en toen wist ik het. Ik moest dat
ene product eten. Ik heb het gedaan
en een paar dagen later heb ik de
schop uit het land gehaald die er al
maanden stond maar waarvoor ik
steeds te moe was geweest om dat
stukje te lopen. Even later kwam ik
zingend het pad op en vroeg Hennie
wat er met me was. Ik had me in geen
jaaaren zo goed gevoeld. Binnen drie
weken was ik van de medicijnen af en
toen ik terug moest naar de internist
had ik nergens last meer van. Toen
we uit het ziekenhuis kwamen, zijn
we naar de Westfriese Flora gegaan.
Daar was ik sinds mijn trouwen niet
meer geweest. Pas toen ik 's avonds
thuis kwam, moest ik voor het eerst
naar de wc.'
Dieet
Hij had het dieet gevonden dat hem
gezond maakte. Maar welke stoffen
genezend waren en welke bedrei
gend voor zijn gezondheid, dat wist
hij nog niet. 'Een kwestie van uitplui
zen, combinaties leggen. Soms had
ik een terugval, tot ik ontdekte dat ik
een product van merk A wel kon heb
ben, maar van merk B met. Toen ik
dat wist, was ik er. Maar voordat ik die
gemeenschappelijke factor had ge
vonden, was ik een heel tijdje verder.'
Dat wil niet zeggen dat hij daarna
nooit meer ziek werd. 'Ik ben nogal
een stijfkop, dus ik bleef experimen
teren. Dan wilde ik weten of ik dit
product in combinatie met een ander
misschien tóch zou kunnen eten. Ik
zondigde ook wel eens met verjaar
dagen. Nog steeds trouwens, want ik
vind het moeilijk om lekkere dingen
te laten staan. Als ik ziek werd, wist
ik dat ik te ver was gegaan. Maar ik
kon altijd weer terugvallen op mijn
dieet en dan was ik een paar dagen
weer gezond.'
Welke producten, hij wél en welke hij
niet mag hebben, wil Bruijn niet zo
maar zeggen. Zijn eerste idee was
een overeenkomst te sluiten met de
overheid. Op 4 december 2000
stuurde hij een brief naar minster
Borst van Volksgezondheid, waarin
hij zijn ziektegeschiedenis beschreef
en voorstelde onderzoek naar zijn
dieet te laten verrichten. en als
het echt helpt, vraag ik een doos si
garen per genezen patiënt. Dit moet
dan wel tevoren geregeld zijn.'
Argumenten
Binnen een paar weken kreeg hij ant
woord, waarin de minister schreef dat
het haar 'veel genoegen' deed dat het
beter ging met Bruijn, maar dat hij
moest begrijpen dat het niet tot de
taken van haar ministerie behoorde
zelf onderzoeken op te zetten of uit
te voeren. Ze adviseerde hem zich te
wenden tot de artsen bij wie hij in
behandeling was geweest en even
tueel tot de Maag Lever Darm Stich
ting.
Bruijn nam niet zomaar genoegen
met dit antwoord en liet in een nieuwe
brief geen argument ongebruikt om
de minister ervan te overtuigen dat ze
tóch onderzoek moest laten verrich
ten. Hij wees op de hoge kosten die
de samenleving voor de ziekte en zie
ken maakte 10.000.- tot ƒ15.000.-
per persoon per jaar') en schreef bo
vendien met te willen dat artsen met
de eer gingen strijken. 'Probeer uw
gezag in deze ongewone zaak ten
gunste van alles en iedereen te ge
bruiken. Des te meer moeite ik moet
doen, des te hoger mijn beloning.
Deze beloning is nu ƒ18,- (ik vraag
geen doos sigaren meer, want ik pro
beer te stoppen) per genezen patiënt
in binnen- en buitenland, netto uit te
betalen Maar ook dit verzoek
mocht niet baten.
Wat volqde was een stroom van brie-
ven aan de Maag Lever Darm Stich-
Sommige stoffen in het moderne voedsel zijn bedreigend voor de gezondheid, aldus Bert Bruijn. Dat geldt volgens hem niet voor de
meeste groenten, fruit, vlees en vis en zelfs een borreltje kan geen kwaad. troto joop Rommtn)
ting, de patiëntenvereniging, minister
Hoogervorst (die inmiddels Borst had
opgevolgd), de fracties in de Tweede
Kamer, de besturen van verschillen
politieke partijen, de Vaste Kamer
commissie van Volksgezondheid, ra
dio- en tv-omroepen en dagbladen.
Hij heeft ze keurig gebundeld in een
mapje, samen met de slechts enkele
antwoorden die hij kreeg. Zo schreef
de Maag Lever Darm Stichting op 17
juni 2004 dat bij het selecteren van
wetenschappelijk onderzoek 'diverse
selectiecriteria' worden gehanteerd.
'Helaas is het gezien het budget van
de Maag Lever Darm Stichting niet
mogelijk alle aangevraagde onder
zoeken te honoreren.'
Advertentie
Eén van de laatste brieven die hij
stuurde, was een advertentie voor
Crohniek, het blad van de patiënten
vereniging, waarin hij betoogt dat
onnatuurlijke stoffen in toenemende
mate in voedingsmiddelen voorko
men en dat ze de veroorzakers zijn
van de ziekte van Crohn en colitis
ulcerosa. 'Tegelijkertijd bevat ons
voedsel steeds minder stoffen die
beide ziekten kunnen voorkomen en
genezen', aldus Bruijn, die erop wijst
dat ze alleen in de westerse wereld
voorkomen. 'Japanners in Japan
hebben de ziekten met. Japanners in
Amerika wél. Het is dus duidelijk een
welvaartsziekte.' De oplossing is vol
gens hem ziekmakende stoffen uit te
bannen en genoeg genezende stof
fen binnen te krijgen. Voor 200 euro
biedt hij patiënten zijn voedings
voorschrift te koop aan, met de ver
melding dat het 'zeker niet' ingewik
keld is. 'Bijna alle groenten, fruit,
vlees, vis, soep en brood met beleg
zijn toegestaan. Alle voedingswaren
zijn in gewone winkels te koop. Wie
zich eraan houdt, is binnen vier we
ken weer gezond. Dat garandeer ik.'
Zijn advertentie werd geweigerd. 'Ik
krijg nog te horen waarom. Maar vol
gens mij zijn ze bij dat blad gewoon
bang voor hun baantje. Ze willen
geen ruzie met de heren doktoren
Zijn 'allerlaatste stap' was een kleine
advertentie in het Noordhollands
Dagblad van donderdag. Wie erop
reageert, krijgt een brief, waarin
Bruijn op een wat uitgebreidere ma
nier dan in zijn geweigerde adverten
tie over zijn ervaringen vertelt en
waarom naar zijn mening ME op de
zelfde manier te genezen is. Nog de
zelfde dag kwamen de eerste reac
ties binnen Niet iedereen toonde zich
even enthousiast. Sommigen vonden
het belachelijk dat ze moesten beta
len. Eén van de redenen een vergoe
ding te vragen, is de motivatie van zijn
'klanten' te vergroten, schrijft Bruijn.
'Alleen als men echt gemotiveerd
(lees ziek) is. zal men zich goed aan
de voedingsregels houden. Dat is
nodig, want anders werkt het met.
Door 200 euro te vragen, hoop ik dat
alleen heel gemotiveerde mensen het
voedingsvoorschrift zullen gaan vol
gen, zodat het resultaat is dat ieder
een geneest.'
Publicaties
Over de ziekte van Crohn en colitis
ulcerosa (met ME wordt over het al
gemeen geen verband gelegd), waar
aan naar schatting ongeveer 35.000
mensen in Nederland lijden, verschij
nen al tientallen jaren lang veel
publicaties. Op de website van de
patiëntenvereniging schrijven des
kundigen dat er 'duidelijke aanwijzin
gen' zijn dat erfelijke factoren een rol
spelen bij het ontstaan van deze ziek
ten. Dat geldt ook voor 'omgevings
factoren'. zoals stress. Wetenschap
pelijk onderzoek heeft de invloed van
stress inderdaad aangetoond. De
vraag is of er sprake is van oorzaak
of van gevolg. Het ziektebeloop is in
het algemeen gunstiger bij degenen
die met gebukt gaan onder spannin
gen of stress. De ziekte kan echter
ook stress veroorzaken.' Als andere
omgevingsfactor wordt roken ge
noemd. 'Het roken van sigaretten is
een risicofactor voor het ontstaan van
de ziekte van Crohn en het vertraagt
de genezing. Stoppen met roken ver
mindert het aantal oplevingen van de
ziekte van Crohn met 40%!'
Een recente publicatie is het proef
schrift van dr. Bertine Geerling, die in
het academisch ziekenhuis van
Maastricht onderzoek deed naar de
relatie tussen deze ziekten en voe-
ding. Zij concludeerde na een onder
zoek van vijf Jaar onder meer dat spe
cifieke voedingstherapie met anti-
oxidanten (beschermers van de
lichaamscellen) en visolievetzuren de
voedingstoestand van patiënten met
de ziekte van Crohn kan verbeteren.
En ook dat 'blijkt dat enkele voe
dingsstoffen een risicofactor zijn voor
het krijgen van colitis ulcerosa'. Tege
lijkertijd concludeert de onderzoek
ster dat 'er geen duidelijk voeding
spatroon (is) gevonden dat verant
woordelijk is voor het ontstaan van
deze ziekte.'
Bij Bruijn kan de medische weten
schap weinig goed meer doen. 'Het
is een schandaal, echt een schan
daal, dat de geleerden het nog niet
gevonden hebben. Als je je gezond
verstand gebruikt en verschillende
voedingspatronen van gezonde men
sen en patiënten naast elkaar legt,
dan kom je er zo achter. Maar ze
snappen het niet. In het buitènland
zijn patiënten geïnjecteerd met het
element waar tekort aan is. Het resul
taat was enige verbetering. Maar de
ziekmakende stof werd nog gewoon
gegeten Dan kun je dus met beter
worden.'
Optimistisch
Hoewel hij veel moeite moet doen om
sowieso aandacht te krijgen, is Bruijn
optimistisch. 'Men kan hier op den
duur niet omheen. Als patiënten door
mijn dieet gezond worden, maken ze
hopelijk een vuist naar de weten
schap. De gevolgen zullen verstrek
kend zijn, daar ben ik van overtuigd.
Die ziekmakende stof zal verboden
worden. Niet alleen in Nederland,
maar in de hele westerse wereld. Het
is een onnatuurlijke stof, bedacht
door de wetenschap, die waarschijn
lijk veel méér kwaad aanricht. Ik heb
jarenlang last gehad van eczeem.
Mijn rug is glad van de littekens. Bo
vendien had ik zwemmerseczeem.
Nadat ik die bepaalde stof met meer
binnenkreeg, was ik van allebei af. En
had ik ook geen last meer van een
knieontsteking.'
Joop Rommets
■"sfenaar Zandy Kamaran exposeert de komende weken nieuwe schilderijen in ontmoetingscentrum Burgwal 37.
Kunstenaar Zandy Kamaran uit
Den Burg exposeert tot vrijdag
15 apil nieuwe schilderijen in ont
moetingscentrum Burgwal 37 in
Den Burg. De kleur en daarmee
de vrolijkheid van Zandy is terug.
Het gevoel van Zandy. die in 1997
uit Iraaks Koerdistan naar Neder
land vluchtte en sinds zes jaar op
Texel woont, is af te lezen aan
zijn werk. In sombere periodes is
het kleurgebruik in zijn schilderijen
sober. Maar als hij zich goed voelt,
spatten de kleuren van het doek.
Afgaande op de negen nieuwe wer
ken die in Burgwal 37 zijn te zien,
zit het momenteel wel goed met
zijn stemming. En dat blijkt te klop
pen. Met trots vertelt hij hoe hij eind
januari in Amsterdam zijn stem heeft
uitgebracht voor het nieuwe Ira-
keze parlement. 'Ik had er speciaal
een traditioneel Koerdisch pak voor
aangetrokken. Je had ze moeten
zien kijken op de boot. maar het
was fantastisch. Ook in Amsterdam
trok ik veel belangstelling met mijn
pak, maar het was de eerste keer in
mijn leven dat ik kon stemmen.'
Dat hij kon stemmen, heeft hij niet
in zijn nieuwe werken beschilderd.
Centraal thema is wel de liefde tus
sen mensen of dingen die ze graag
doen. 'Ik heb de liefde tussen een
moeder en een kind beschilderd,
de liefde tussen mens en muziek
en het bedrijven van de liefde.' Voor
het eerst waagde Zandy zich ook
aan het schilderen van een zelf
portret, eveneens met veel vrolijke
kleuren. 'En een beetje abstract, in
de stijl van Picasso.' Samen met
twee Koerdische vrienden, onder
wie Azad Saber met wie Zandy
eerder op Texel exposeerde, deed
hij de afgelopen maanden ook mee
aan exposities in Zweden, Noorwe
gen en Duitsland. In Duitsland was
hij zelf aanwezig, voor de exposities
in de Scandinavische landen gaf hij
zijn werken aan anderen mee. De
doelstelling was telkens hetzelfde:
laten zien wat Koerdische kunste
naars te bieden hebben.
Of en wanneer hij ooit nog terug
wil naar Koerdistan, is een vraag
waarop Zandy geen antwoord kan
geven. Zijn leven daar, zijn vlucht
naar Nederland en de omwentelin
gen in Irak hebben hem daarvoor
te duidelijk geleerd dat alles elke
dag weer anders kan zijn en dat
het beter is om bij de dag te leven.
'Wie weet, komt het er ooit van en
dan ben ik Nederland dankbaar dat
ik hier heb kunnen blijven. Maar
nu leef ik hier en ben ik ook hier.'
Integratie is een thema waar met
Zandy zinvol over valt te praten. Hij
spreekt goed Nederlands, heeft er
diverse opleidingen voor gevolgd en
weet hij wil. Met plezier vertelt hij in
december zelfs te hebben gespeuld
met Ouwe Sunderklaas. 'Toen heb
ik een hele avond als boer op klom
pen gelopen. Van dat laatste had ik
de volgende dag wel spijt, want het
deed goed zeer aan mijn voeten.
Maar hoe had ik hier nou kunnen
integreren en kunnen communice
ren als ik de taal met had geleerd.
Dat is een vergissing die bijvoor
beeld Marokkanen vroeger hebben
gemaakt. Zij dachten dat ze maar
voor even naar Nederland zouden
komen en vonden het daarom met
nodig om de taal te leren. Maar ik
ben hier nu. dus ik leef hier ook nu.
Een Koerdisch spreekwoord zegt
heel mooi dat als iedereen blind
is, jij ook blind moet zijn om je te
kunnen aanpassen. In Nederland
is daar het spreekwoord 's lands
wijs. 's lands eer voor.' Momen
teel is Zandy naast het maken van
schilderijen bezig om zijn opleiding
tot bouwkundig ingenieur, die hij in
Koerdistan niet kon afronden, nieuw
leven in te blazen. 'Ik heb voor
mezelf een autocadprogramma
aangeschaft, zodat ik kan oefenen
en ik volg ook een opleiding auto-
cad.' De nieuwe schilderijen van
Zandy zijn op maandag, woensdag
en vrijdag te bezichtigen van 10.00
tot 14.00 uur en op zaterdag van
11.00 tot 14.00 uur.
Wat ik zeggen wou...
Keihard zat
Bij deze wil ik een oproep doen aan
alle automobilisten op Texel: wilt u
zich bij ons op de Wilhelminalaan
alstublieft houden aan de maxi
mumsnelheid van 30 km/u? Er word
echt veel te hard gereden. Twee
platgereden katten in een maand
van de straat afschrapen, is meer
dan genoeg (teveel). Nu is het nog
een kat. maar straks is het één van
de vele kinderen die bij ons in de
straat wonen. Denk aan hun veilig
heid. en aan die van uzelf.
Marrit Moens-Welboren,
Den Burg.