Xexelaars nawerk
'Schadelijke gevolgen van
licht worden onderschat'
Oog heeft geen geheimen voor optometrist Jan Winnu
Sluftervallei: Gezellig eten zonder pretenties
Dode kippen als prote-
Bakker dringt aan op nieuwe ouderennot.
JJit eten op TèXel
I EXELSE COURANT
noveta
Dagelijks kijkt Jan Winnubst junior
diverse Texelaars diep in de ogen.
Erg romantisch is dat oogcontact
echter niet. Want afgezien van
de meetapparatuur die er tus
sen zit, is zijn blik professioneel
gericht. Hoewel hij niet 'verdrinkt'
in de ogen die hij bekijkt, is zijn
blik veelzeggend. Paramedisch
gezien dan, want Winnubst is
optometrist en onderzoekt ogen
op afwijkingen en aandoeningen.
Voor degenen die net als de verslag
gever (nog) goede ogen hebben,
gaat er in de zaak van Winnubst
een wereld open. In een ruimte
achter in het pand aan de Groene-
plaats staan indrukwekkende appa
raten gereed om aangeboden ogen
aan een nauwkeurige inspectie te
onderwerpen. Na het passeren van
misschien wel duizend monturen
betreedt de klant het domein van
optometrist Jan Winnubst. Junior
wel te verstaan, want die is sinds
1 januari vorig jaar eigenaar van de
optiekzaken aan de Groeneplaats
en in de Weverstraat. Jan junior
treedt daarmee in de voetsporen
van zijn vader, Jan senior, niet alleen
naamgenoot maar eveneens opto
metrist en opticien. Voor de 25-
jarige Winnubst was het al snel
duidelijk dat hij 'iets' met ogen zou
gaan doen. 'Als klein jochie liep ik al
met brilletjes te slepen. Mijn vader
werkte in die tijd in een ziekenhuis
en had een praktijk aan huis, dus ik
was veel met ogen bezig.' Het gezin
Winnubst woonde toen nog in Den
Haag. Als junior 18 is, besluit zijn
vader het ziekenhuis vaarwel te zeg
gen en terug te keren naar zijn oude
liefde: een eigen (brillen)zaak. Die
kans doet zich voor op Texel, door
de overname van Bakker Optiek. 'Ik
wist waar Texel lag, maar meer ook
niet. Ik was er nog nooit geweest.'
De eerste kennismaking is heel
positief en het eiland bevalt hem.
Zijn havo maakt Winnubst op Texel
af, waarna hij de overstap maakt
naar het VWO. Dat houdt hij na een
jaar voor gezien. 'Ik wist precies
wat ik wilde en zag het niet meer
zitten op het VWO. Op die leeftijd
heb je geen zin meer om op de
gang gezet te worden.' En dus volgt
de overstap naar de hogeschool
van Utrecht, waar kort daarvoor
een nieuwe opleiding optometrie is
gestart, geheel geschoeid op Ame
rikaanse leest volgens de laatste
inzichten en hoog aangeschreven in
de 'wereld van de optometrie'.
Praktijkgericht
Winnubst is een man van de prak
tijk. 'Theoretisch geklets over de
veranderingen van moleculen en zo
boeit me niet. Ik houd me liever
bezig met praktische zaken.' Voor
zijn afstudeeropdracht kiest hij dan
ook een onderwerp dat hij in de
praktijk, in de zaak van zijn ouders,
al vaker is tegengekomen: de gevol
gen van licht. 'Dat is een onderschat
probleem. Ik vind dat je als opto
metrist de functie hebt je klanten te
informeren over bescherming tegen
UV en andere soorten licht.' Zijn
nieuwsgierigheid naar de schadelijk
heid van licht werd groter, toen hij
in contact kwam met een 10-jarig
jongetje dat een macula-beschadi-
ging opliep tijdens het kijken naar de
zon tijdens een zonsverduistering.
Het kind kreeg door die oogbescha
diging grote moeite met lezen. In
zijn scriptie beschrijft Winnubst de
schadelijke gevolgen van de diverse
soorten licht en de mogelijke pro
tectie daartegen. Tijdens zijn studie
werd al snel duidelijk dat hij in de
zaak van zijn ouders op Texel zou
raken. Bovendien had Texel er een
extra aantrekkingskracht bij gekre
gen: Thirza, zijn toenmalige vrien
din. Inmiddels is het stel getrouwd.
Om zijn kennis te verdiepen doorliep
de student diverse stages, in onder
meer een ziekenhuis en in een bedrijf
dat contactlenzen aanmeet. De
meeste indruk maakte zijn stage in
Zuid-Afrika. 'Daar heb ik met enke
le medestudenten twee maanden
meegelopen op de universiteit van
Durban. Eigenlijk zouden we veel
langer blijven, maar alles was daar
op z'n Afrikaans geregeld, zodat we
er uiteindelijk maar twee maanden
zijn gebleven.' Indrukwekkend vond
hij de werkzaamheden van de fly
ing doctors. 'Net zoals op televisie
vliegen die het land door om de aller
armsten te bezoeken. Wat je daar
ziet is schrijnend. Ogen die helemaal
zijn aangetast door aids. Officieel
bestaat dat daar met, maar de beel
den spreken voor zich. De gevolgen
van aids laten zich niet verbloemen,
een complete verwoesting van de
binnenkant van het oog. Die mensen
kwamen de ruimte binnen waar één
stoel stond en die konden ze niet
eens zien. Dat was aangrijpend.'
Optometrie
Als gediplomeerd optometrist
beschikt Winnubst over dezelfde
theoretische kennis van het oog
als een oogarts. 'Dat deel van de
opleiding is hetzelfde, alleen ope
reer ik natuurlijk met en stelt een
optometrist geen diagnoses. Die
spreekt vermoedens uit. Als ik denk
dat er iets niet in orde is, verwijs
ik door naar een huisarts. Die kan
dan vervolgens zorgen voor een
doorverwijzing naar een oogarts.'
Klanten met oogklachten worden
door Winnubst aan een uitvoerige
inspectie onderworpen, nadat hij
een anamnese heeft afgenomen,
een medische checklist met vra
gen die zijn gericht op de (alge
hele) gezondheid van de cliënt.
'Vooral bij vage klachten is dat van
belang. Dan heb ik al enig idee wat
er aan de hand zou kunnen zijn.'
Vervolgens wordt een scherpteme
ting gedaan en wordt de oogdruk
gemeten. 'Aan die waarden kun je
al veel aflezen. Bepaalde sympto
men kunnen bijvoorbeeld duiden
op een afwijking van de schildklier
of suikerziekte. Veel systemische
ziekten waarbij zich problemen met
de ogen voordoen komen uit deze
testen naar voren.' Om afwijkingen
en aandoeningen te kunnen vast
stellen, is een diepgaande kennis
noodzakelijk. Tijdens mijn studie
heb ik honderden foto's bekeken
van ogen met allerlei afwijkingen en
op een bepaald moment herken je
die.' Dat optometrie een gedegen
kennis verlangt van het oog, blijkt
als Winnubst de verslaggever tien
tallen foto's toont met voorbeelden
van oogaandoeningen en kwetsu
ren. Bij ernstige gevallen ziet zelfs
een leek dat er iets niet klopt, maar
veel ogen lijken ogenschijnlijk best
normaal. Schijn bedriegt. 'Dat is
ook het voordeel van een optome
trist ten opzichte van een opticien',
legt Winnubst uit. 'Een opticien kijkt
puur naar de min- of plusafwijking
van de ogen en wat daar voor bril of
lenzen voor nodig is. Een optome
trist gaat veel verder.' Niet zelden
gebeurt het daardoor dat Texelse
huisartsen hun patiënten met oog
problemen naar Winnubst verwijzen
voor een grondig oogonderzoek of
een bevestiging van hun eigen ver
moedens.
De sterkte wordt gemeten met
een computergestuurd apparaat
dat tevens de bolling van het oog
bepaalt. Dat is belangrijk om bij
voorbeeld een vervorming van het
hoornvlies vast te stellen, een veel
voorkomende afwijking. Alle gege
vens van een klant worden opgesla
gen in de computer. 'We registreren
alles, want ook leeftijd en ras zijn
bijvoorbeeld factoren die belang
rijk kunnen zijn.' De privacy van
die informatie is volgens Winnubst
gewaarborgd. 'Als optometrist moet
je een eed afleggen omdat je onder
de paramedische beroepen valt.
Daarin verplicht je jezelf tot geheim
houding. Maar op een eiland als
Texel is dat een vanzelfsprekend
heid. Want iedereen kent iedereen
en er wordt genoeg gepraat.' De
gezichtsscherpte wordt bepaald
met behulp van glaasjes van ver
schillende sterkte waar de klant
doorheen kijkt. Zo wordt bepaald
wat de maximaal haalbare scherpte
voor die persoon is. 'Het is niet per
definitie zo dat je met een sterker
glas altijd beter kan kijken. Dat is
een wijdverbreid misverstand', ver
trouwt Winnubst de verslaggever
toe.
Gemiddeld is het zicht van een
goed oog honderd procent. 'Som-
DINSDAG 25 OKTOBER 2005
Eten in het restaurant van een
vakantiepark. Dat is niet iets wat
Texelaars regelmatig doen. Zeker
als dat bedrijf dan ook nog eens
in het noorden ligt, want naar De
Cocksdorp is het altijd verder
dan vanaf De Cocksdorp, zo is de
stellige overtuiging van veel Texe
laars. Wakker liggen ze daarvan
niet in De Gasterij, het restaurant
van Landal Greenparks Slufter
vallei, maar toch zouden ze hier
volgens horecamanager Hans
Diepstraten best meer Texelaars
willen ontvangen.
En die zouden dat vermoedelijk
best waarderen, want het restau
rant op een van de grootste Texelse
vakantieparken ademt een heuse
vakantiesfeer uit. Sfeervol verlicht
en gelardeerd met strand- en zee-
accessoires is de sfeer Texels. Bij
zonder is ook de soepele mix van
gezinnen met (kleine) kinderen en
stelletjes. Geen geïrriteerde blikken
over het geluid dat wordt geprodu
ceerd en anderzijds geen ergernis
over de verliefde blikken die door
tweetallen worden uitgewisseld. De
sfeer is goed. Het wat saaie gebouw
waarin naast het restaurant ook
bowlingbanen zijn gevestigd, ver
hult de gezelligheid. Eenmaal binnen
zijn we aangenaam verrast over de
sfeervolle inrichting. Een vriendelijke
serveerster begeleidt ons naar een
tafeltje bij het raam. Dat ze vergeet
te vermelden waar de garderobe
is, is slechts een detail bij deze
ontvangst. Ons aperitiefje arriveert
snel. De rode (huis)wijn smaakt uit
stekend en de prijs is alleszins rede
lijk: €2,50 per glas. De appelsap van
mijn tafelgenoot is goed gekoeld en
wordt netjes uitgeschonken. De ser
veerster overhandigt ons de kaart
en wijst ons tevens op het bestaan
van het wildmenu, dat ook in de hal
op een bord staat vermeld. Heel
attent, en commercieel, vraagt ze of
we wellicht een mandje stokbrood
met kruidenboter en tapenade bij
ons aperitiefje willen. Als blijkt dat
.mijn tafelgenoot zijn leesbril is ver
geten. komt onze gastvrouw terug
met een kistje met leesbrillen in ver
schillende sterkten. Goed geregeld.
De kaart ziet er verzorgd uit met
een redelijke keuze. Vier vlees- en
vier visgerechten en twee vegetari
sche schotels. Alle hoofdgerechten
kosten €15,75, een redelijke prijs,
hoewel wij die prijs voor de vege
tarische schotels wat ruim beme
ten vinden. Onderscheidend is de
kaart, met o.a. biefstuk en schnitzel,
e
ÏOC
Jan Winnubst junior 'De uitkomsten van een optometrisch onderzoek zijn soms verrassend.'
anders wil, zelfs als het al op tafel
staat, dan kan dat.' Veel aandacht
wordt er besteed aan presentatie.
'In de keuken hangen foto's van alle
gerechten, zodat iedereen weet hoe
een gerecht er moet uitzien. Ook de
bediening weet dat. Als die consta
teren dat er iets niet klopt, dan zijn
ze gerechtigd om in te grijpen.' De
porties zijn standaard. 'Vlees weegt
180 gram en de vis komt in stukken
Op drukke dagen kan het aantal gasten in het restaurant van de Sluftervallei oplopen tc
en uitjes is heerlijk. Goed medium
gebakken zoals gevraagd en groot
genoeg. De botervis in mosterd
saus van mijn tafelgenoot valt een
beetje tegen. De smaak is goed,
maar het stukje vis is niet al te ruim
bemeten en de mosterdsaus bevat
mosterd maar verdient niet het pre
dikaat mosterdsaus. De op de kaart
aangekondigde aardappelgarnituur
bestaat uit patat. Dat voldoet niet
aan onze verwachtingen. Welis
waar wordt patat van aardappels
gemaakt, maar de omschnjving doet
gebakken aardappels of een andere
vorm van aardappels vermoeden.
Het saladebuffet waarvan gebruik
kan worden gemaakt, is een beetje
rommelig, maar de producten zijn
vers en smaken goed. De serveer
ster houdt ons goed in de gaten
en vraagt op tijd of het ons smaakt
en of er van alles voldoende is. We
besteilen nog een keer hetzelfde
drankje. De appelsap, gebracht
door een andere serveerster, komt
deze keer met een rietje. Als toetje
bestellen we een sorbet en crème
brülee met ijs. Het verzoek om het
aardbeienijs in de sorbet om te wis
selen voor vanille-ijs vormt geen
probleem. De desserts zien er goed
uit en de sorbet is voorzien van
vers fruit en echte slagroom. Alleen
de meloenbolletjes zijn bevroren en
daardoor slecht eetbaar. De crème
brülee is zoals hij hoort: romigzach-
lijk daggezegd door onze serveer
ster besloten wij onze etentje in
het Sluftervallei-restaurant met een
goed gevoel: de prijs/kwaliteit ver
houding is in orde en we hebben in
een plezierige sfeer gegeten.
Horecamanager Hans Diepstraten,
die sinds 1998 aan het roer staat
van De Gasterij, beaamt dat de
voorgerechten in sommige gevallen
al vooraf worden gemaakt en koel
bewaard. 'Op een dag als vrijdag,
in de herfstvakantie, weet je niet
wat je kunt verwachten. Er stonden
200 bungalowwissels gepland. Dan
hebt je het over 600 tot 800 gasten,
dan moet je het een en ander voor
bereiden. Op een avond als deze
hebben we 180 gasten gehad. Op
zaterdag is het anders. Dan reser
veren de meeste mensen vooraf
en weet je waar je ongeveer op
kunt rekenen. Dan wordt de kip bij
voorbeeld wel voorgesneden, maar
worden de borden niet van tevoren
opgemaakt.' Dat de smaak van de
zalm vlak was, bevreemdt hem. 'De
borden staan in een koeling op een
afgedekt rek. Dat zou geen verschil
moeten maken.' Het ietwat romme
lige saladebuffet is Diepstraten een
doorn in het oog. 'We zijn er scherp
op, maar als er op een avond 120
man langskomt, dan hou je het bijna
niet netjes. Het is ook erg afhanke
lijk van het soort publiek dat er is.
Er was een tijd dat in Kootwijker
broek de varkens in lucht hingen,
afgelopen vrijdag bungelden op
Texel een kip en een kuiken aan
een touw. Om precies te zijn aan
het Molwerk, ter hoogte van het
Licht van Troost. Het betrof twee
doodgereden dieren, die door een
Texelaar die onbekend wenst te blij
ven aan een stok waren gebonden.
Hij protesteerde daarmee tegen de
hoge snelheid waarmee aut
bilisten door de onoverzich
bocht rijden. 'Deze keer
een kip, de volgende keer i
misschien een kind', vestigde
de aandacht op dat ter plaat
maximum snelheid van 50 k
geldt. Het is op Texel de derde
in korte tijd, nadat dieren (bijn^
prooi vielen aan het verkeer.
mige mensen komen met goede
glazen niet verder dan 60 procent.
Dan bekijk je waarom er geen beter
resultaat behaald kan worden.
Mogelijk is er dan meer aan de
hand, want anders zou 100 procent
wél mogelijk moeten zijn met de
juiste hulpmiddelen. Dan ga je ver
der onderzoeken en kan een klant
bijvoorbeeld suikerziekte hebben
zonder het zelf te weten, waardoor
het zicht aanzienlijk is verslech
terd.'
Verrassing
De uitkomsten van het optometrisch
onderzoek zijn niet zelden verras
send. Zowel voor de optometrist als
voor de klant. 'Soms is dat tragisch.
We hebben hier een keer iemand
gehad die een hersentumor bleek
te hebben. Door de afwijking in het
gezichtsveld konden wij vaststellen
dat er een probleem was in een van
de hersenhelften. De onderzoeksre
sultaten waren zo verontrustend dat
we die meneer direct hebben door
verwezen naar een arts. Uit verder
onderzoek kwam naar voren dat het
om een tumor ging.' Leuke verras
singen komen ook voor. 'Een klant
van ons gebruikte al 20 jaar zon
der problemen lenzen en plotseling
had ze last van haar ogen. Konden
wij haar vertellen dat ze zwanger
was...' Ook heeft Winnubst voor
verscheidene Texelaars letterlijk het
licht in de ogen weten te behouden,
door ze met spoed naar het zie
kenhuis te sturen met bijvoorbeeld
een gescheurd netvlies. 'Als je daar
snel bij bent, is dat goed operabel.
Ben je te laat, dan kan dat oog
blind raken.' Soms is het lastig om
een klant in de ogen te kijken. 'Als
iemand heel veel pijn heeft, dan
doet die zijn oog niet open. Dan
zijn wij bevoegd om diagnostische
oogdruppels te gebruiken. Die kun
nen pupilverwijdend werken of ver
dovend.' De veel toegepaste laser
methode om de gezichtsscherpte
te verbeteren, kan niet rekenen op
steun van Winnubst. 'Soms werkt
dat heel goed. Bijvoorbeeld bij een
heel groot verschil tussen de twee
ogen, maar vaak denken mensen
dat ze na het laseren veel beter
kunnen zien. Dat is lang niet altijd
zo. En daar komt bij: je hebt maar
één paar ogen. Als het
Hoewel hij zijn beroep nog
geweldig vindt, zweert
de afwisseling die hij in zijn
baan heeft. 'De diversiteit
het erg leuk. Ik kijk niet
ogen maar ik maak ook brillen,
zorg contactlenzen, verkoop
turen en heb veel contact
sen. De concurrentie is
zwaar, maar juist door veel
te bieden en hoogwaardige
rialen te gebruiken probeer je
ten te houden en te winnen,
laagdrempeligheid is belangrijk-
willen graag dat iedereen hief
binnenstapt. Gelukkig kunnen
ons goed staande houden.'
de hoogte te blijven van df
kelingen, lees Winnubst vakb®|
en volgt hij regelmatig
cursussen.
Besluitend: 'Ach, eigenlijk is
oog niks anders dan een
Het voorste deel is de lens.
achterste deel het rolletje
kementen aan de lens kunnen g.
verhelpen, die aan het rolletje'1®' *en
Tekst en foto Louise van der Skö,
van 160 gram. Zo komt dat bij ons
binnen.' Klantvriendelijkheid staat
bij De Gasterij en bij Diepstraten
hoog in het vaandel.
'Als een gast wat anders wil, kan dat
altijd mits we de ingrediënten in huis
hebben. Ook met diëten houden
we rekening. Klachten lossen we
soepel op. Hoofdgerechten die niet
smaken worden van de rekening
geschrapt of er wordt een alterna
tief geboden. Iedere klacht is er een
teveel.' Texelse producten worden
in de keuken niet gebruikt. Dat is
volgens de manager niet mogelijk
omdat er afspraken zijn met lande
lijke leveranciers. Texels bier van de
tap is er wel en op de tafels prijkt
waddenzout. Verder zal het Texelse
Landalrestaurant zich blijven onder
scheiden van de overige restaurants
binnen de keten. Zeer binnenkort
wordt het interieur grondig ver
nieuwd, maar de strandsfeer blijft
gehandhaafd. Ook krijgt het restau
rant een nieuwe naam: De Kajuit.
De huidige kaart wordt vervangen
en een 3-gangenmenu gaat €21,50
kosten. 'Mensen kunnen hun geld
maar één keer uitgeven en je merkt
dat ze dat bewuster doen. Je kunt
hier geen gigantische prijzen vra
gen. En we zijn gewoon een gezellig
restaurant, zonder pretenties.'
Tekst en foto Louise van der Sluis
Het is al drieënhalf jaar een onder
werp dat ze regelmatig aan de
kaak stelt en zo ook woensdag
avond. Raadslid Roelie Bakker
(Texels Belang) drong er opnieuw
bij het college op aan een keer
met een nieuwe ouderennota te
komen. De huidige nota dateert
uit 1989 en is volgens Bakker
hard aan vervanging toe.
Het college wil een nieuwe oude
rennota onderdeel laten zijn van
de nieuwe Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO), maar daar
voelt Bakker niet veel voor. Zij herin
nerde wethouder Corry Heijne, die
welzijnswethouder Annie Hin ver
ving, eraan dat Hin de commis
sie een jaar geleden beloofde dat
herziening van de ouderennota aan
de beurt zou komen als de nieu
we jongerennota, waar toen aan
werd gewerkt, klaar zou zijn. Dat
gebeurde tijdens de raadscommis
sie Welzijn die in september 2004
werd gehouden. Harry Ran pre
senteerde toen namens de ANBO
onder de titel Wat wij willen alvast
ideeën voor een nieuwe ouderen
nota. Bakker drong er bij Heijne op
aan dat er voor het eind van het jaar
alsnog een herziene ouderennota
op tafel ligt.
De wethouder liet in een eerste
reactie weten dat volgens haar een
dergelijke belofte nooit zou zijn
gedaan. In tweede instantie sprak
ze over een misverstand. Ze bena
drukte dat het niet de bedoeling is
dat een ouderennota een onderge
schoven kindje wordt bij de nieuwe
Wet Maatschappelijke Ondersteu
ning. Ze kon niet tegemoet komen
aan het verzoek van Bakker om dit
jaar nog een nieuwe nota op tafel
te hebben. 'Ik betwijfel of de afde
ling daar nog aan toe komt.' In de
plannen die Ran een jaar geleden
presenteerde, werden onder meer
uitbreiding van het Verpleeghuis,
het instandhouden van een goe
de warmemaaltijdvoorziening, een
goede coördinatie van thuiszorg
en mantelzorg binnen de nieuwe
WMO en de oprichting van zorg
boerderijen als enkele speerpunten
genoemd. Een ander punt dat werd
genoemd was dat woningen voor
senioren van twee in plaats van één
slaapkamer worden voorzien, zodat
ouderen beter logés kunnen ont
vangen. Aan die slaapkamers wordt
de Stichting Wonen Texel inn
dels uitvoering gegeven. Ran bef
drukte destijds dat de gemeente
verstandig aan zou doen vóór
opstellen contact op te nemer
ouderbonden als de ANBO.
Knutselmiddag
reumapatiënten
Reumapatiënten Vereniging
houdt op woensdag 16
een knutselmiddag in De
De middag begint om
de kosten zijn €3,-.
wordt gevraagd een schaar
nemen.