'Mensen voelen minder
voor wekelijkse repetities'
Culturele verenigingen door vergrijzing in levensgevaar
n
Schimmels, zwammen en addergebroed
TEXELSE COURANT
Het is herfst. Buiten regent het
skotspiekers en ouwe wijve om
eens een echte Texelse uitdruk
king te gebruiken. Jammer voor
de vakantiegangers, maar voor
de tamelijk droge bodem is het
niet slecht. Er zullen de komende
dagen vast veel zwammen als
paddenstoelen uit de grond rij
zen.
De verscheidenheid aan zwammen
is enorm. Op Texel alleen al komen
honderden soorten voor. Padden
stoelen hebben altijd andere planten
of dieren nodig om aan voedings
stoffen te komen. Sommige vind je
op allerlei plekken in bos en duin of
in de tuin. Andere zijn kieskeuriger
in hun groeiplaats. Ze groeien uit
sluitend op eikels, op elzenzaad.
Natuurwijzer
of op andere paddenstoelen. In het
uiterlijk bestaan onvoorstelbaar veel
verschillende vormen. Er zijn pad
denstoelen met hoeden op steeltjes
in alle mogelijke kleuren, van don
kerbruin via felgeel kopergroen naar
rood en zacht roze, bekerzwammen,
oranje koraalzwammen en allerlei
houtachtige paddenstoelen zoals
elfenbankjes, die op boomstronken
groeien. Uit de naam van veel soor
ten is het uiterlijk al af te leiden: wat
te denken van 'varkensoor', 'oor-
lepelzwammetje', of bloedende
buisjeszwam'?
Vooral in het bos en in de dui
nen zijn veel soorten te vinden. De
meest bekende, de vliegenzwam, is
in het bos nu overal te zien. Wie oog
heeft voor het kleinere spul zal de
melksteelmycena al gauw opvallen.
Ze groeien massaal tussen de den
nennaalden in het kale dennenbos,
maar ook op meer begroeide bos-
bodem voelen ze zich thuis. Het zijn
fraaie, een centimeter of vijf hoge
paddenstoeltjes, meestal helemaal
wit. Hun naam danken ze aan het
feit dat het dunne steeltje als het
breekt een wit sap afscheidt.
Veel van deze soorten komen nog
niet zo lang op Texel voor. Pas na
de aanleg van het bos verschenen
ze. In de duinen groeien weer heel
andere soorten. Zelfs tot op de Hors
in het klapzand kun je nog padden
stoelen vinden. Ze groeien bijvoor
beeld op de wortels van helmgras.
In duingrasland komen zeldzame
soorten wasplaten in prachtige
felle kleuren voor. Echte duinpad
denstoelen zijn sommige soorten
aardsterren. Het zijn stuifzwammen.
Een papierachtige bol, vol sporen,
staat in het centrum van een op de
grond liggende ster. Als de sporen
rijp zijn is de minste aanraking al
genoeg om de sporen naar buiten
te laten 'stuiven'. Tot ver in de win
ter kunnen de gedroogde sterren
gevonden worden. Veel zwammen
halen hun voedingsstoffen uit mest.
Op konijnenkeutels vind je piep
kleine inktzwammetjes en kleine
kogelwerpers (zo heten ze echt!).
Op paardenmest groeien bijvoor
beeld speldenprikzwammetjes. En
eenmaal vond ik in de Bollekamer
een heel klein paddenstoeltje met
een mooi oranjeroze hoedje. Het
was een adonismycena. Zou je niet
alleen al voor de namen naar pad
denstoelen gaan kijken?
Wat ik zeggen
Een gesprek
Een gesprek tussen een burger en
een verantwoordelijk ambtenaar
van de provincie in verband met de
afsluiting van Pontweg.
Burger: Goedemorgen meneer.
Ambtenaar: Goede morgen meneer,
wat kan ik voor u doen?
Burger: Ik wil u complimenteren met
de voorbeeldige organisatie rond
het opknappen van de Pontweg.
Dank u, dat was geen moeite, ik heb
nauwelijks iets hoeven doen.
Nee, dat begreep ik al. Ik vind het
echt een heel verfrissende nieuwe
methode, een weg afsluiten en ver
volgens bijna niets doen, dat zie je
tegenwoordig weinig.
Dank u meneer, dit is typisch voor
Texel, aan de overkant wordt ieder
een gelijk zo zenuwachtig. Mensen
denken altijd maar dat ze ergens
op tijd moeten zijn, onzin. Hier kun
je nog lekker een beetje aan rom
melen.
Wat ik ook zo vernieuwend vind is
om het in de herfstvakantie te doen
en dan eerst flinke opstoppingen
laten ontstaan, zoals die vrijdag en
als dan als alles weer weg is, hup,
de Pontweg weer open gooien, dat
was een goeie. Ik vind het ook knap
gevonden om het net te doen lijken
alsof er niets gebeurd, terwijl de
weg toch afgesloten is.
Nou, dat is echt niet zo hoor, er is wel
degelijk een ietsje pietjse gewerkt, er
heeft zelfs wel eens een vrachtauto
midden op de weg gestaan. In de
tweede week dan he'.
Hoe heeft u het toch voor elkaar
gekregen om die verkeersstroom
naar en van de boot in goede banen
te leiden?
O, dat was zo simpel,echt een super
Texels alternatief, je stuurt zoveel
mogelijk verkeer in twee richtingen
over de smalste weggetjes. Weet u,
als dan de Pontweg klaar is kunnen
we fijn nog een paar maanden gaan
werken aan die volledig stuk gere
den bermen. Want reken maar dat
ze stuk gaan als een vrachtwagen,
geladen met 25 ton bieten, de tege
moet komende bus moet passeren.
Nog een paar dagen, een beetje
regen en de graskeien naast de
Watermolenweg liggen een meter
diep.
Nou, dan de Hoornderweg, gewel
dig, ik heb de bagger wel 10 meter
zien wegspuiten. Het lijkt wel of er
een reeks bommen is ingeslagen.
Het was mischien wel een beetje
gevaarlijk voor de weggebm-i fa
maar ik neem aan dat er minsts
een paar ongelukken zijn ingeö
culeerd.
Nee, bent u gek, gewoon ra-
hard rijden in de berm.
Heeft u echt niet overwogen or'
anders te doen?
Nou, eerlijk gezegd, het had K
wel anders gekund hoor, msï
had dit nu eenmaal in mijn
en daar laat ik het dan //eie
Waarom zou je een slechte plar'
aanpassen als er een kans is de
beter wordt. En weet u, ik hoela1
reparaties niet zelf te betalen
doet uiteindelijk diezelfde burg
die hoor je niet, ook typisch 7e^Q6
sdf
»ak;
Theo Hills
Marcel WeflK
Sluftervallei
In het artikel over Restaurant
Gasterij op Sluftervallei in de I®
van dinsdag is een stukje tekst
gevallen. Het volledige verhaal
lezen op www.texelsecourant n'
VRIJDAG 28 OKTOBER 2005
en onderwijzers. Hij was bang dat
die de sfeer zouden bepalen. Mis
schien heeft hij wel gelijk gehad. De
timmerman en de boerenarbeider,
van oudsher onze doelgroep, zijn
weggebleven.' Daarnaast speelt de
keuze voor het repertoire een niet te
onderschatten rol, vindt hij. 'Vroeger
gaf je iemand die niet zo goed was
een napikpartij (een eenvoudige,
ritmische partij, red.). Als hij min of
meer de goede noot speelde, was
het al mooi. Tegenwoordig bestaan
stukken uit twaalf tot vijftien partijen
en moeten alle muzikanten goed
kunnen blazen. Verschil is ook dat
een concert vroeger vooral een clu
bevenement was. Je speelde vijf
of zes stukken waaraan je je geen
buil kon vallen, met een walsje van
Strauss en nog een paar eenvou
dige stukken, en na de pauze werd
een toneelstukje opgevoerd. Nu
hebben we een avondvullend pro
gramma, met soms best ingewik
kelde stukken.'
Ten slotte speelt ook de instel
ling van (potentiële) leden een rol,
denkt Wieten. 'Sommigen willen wel
repeteren, maar niet in een uniform
marcheren. Of ze willen zich niet
aan een strak repetitieschema hou
den. Je ziet ook steeds meer dat
jonge mensen weinig doorzettings
vermogen hebben. Die verwachten
dat ze na een paar maanden al de
eerste partij kunnen spelen en zijn
dan verbaasd wanneer dat niet het
geval is.'
Pleidooi
Wieten houdt zonder nadenken een
warm pleidooi voor 'zijn' KTF, dat
volgens hem flink wat nieuwe leden
verdient. 'Bij ons ben je allemaal
gelijkwaardig. Als je je bij een voet
balclub meldt en je kunt er niets
van, dan beland je in het zevende
elftal. Bij KTF blaas je volop mee.
En voor honderd euro contributie in
een jaar hoef je het ook niet te laten.
Voor dat bedrag krijg je een pak en
een instrument. Bovendien betaal je
mee aan de zaalhuur. Waar krijg je
nog zoveel waar voor je geld?'
Muziekliefhebbers die geïnte
resseerd zijn, raadt Wieten aan
'gewoon' op een repetitieavond (in
het gebouwtje bij de Burgemees
ter de Koninghal) binnen te stap
pen. 'Kom eens langs, drink een
kop koffie mee, informeer naar de
mogelijkheden. We kunnen men
sen een instrument plus opleiding
aanbieden. En dan denk ik niet in
de eerste plaats aan iemand die
al een drukke baan en vijf hobby's
heeft, maar bijvoorbeeld aan huis
vrouwen die niet meer de zorg over
kleine kinderen hebben en nog een
besteding voor hun vrije tijd zoeken.
Mensen hebben vaak niet in de
gaten dat fanfarekorpsen de leukste
verenigingen zijn.'
Vraag is wat Wieten zelf doet als KTF
onverhoopt ophoudt te bestaan. 'Ik
blijf altijd muziek maken. Als het
fanfarekorps straks weg is, ga ik wel
met Lodie van der Wulp en Willem
Hoekie (twee andere oudgedienden,
red.) in een rusthuis blazen. Dat is
het probleem niet. Maar we gaan
niet met z'n drieën op de Groene-
plaats staan.'
Bijna honderd
Na bijna honderd jaar te zijn gewor
den, kwam er vorige week een ein-
'Zo willen we nog wel vijftig Jaar doorgaan', tekende de Texelse Courant twee jaar geleden op uit de monden van de bestuursleden
het inmiddels opgeheven Katholiek Vrouwengilde, dat toen een halve eeuw bestond. Van links naar rechts de dames H. Bos-Spn
T. Bakker-Veeger, T. Smit-Zoetelief, T. Buisman-Smit en C. Timmer-de Veij. fi
de aan het bestaan van Soli Deo
Gloria. Het gemengd christelijk koor
'hing er al een tijdje tegenaan', vol
gens dirigent Dyo Wassink. Bij de
opheffing telde de vereniging nog
25 leden en was van nieuwe aan
was al jaren geen sprake meer. 'We
hebben mensen van in de tachtig,
het gemiddelde ligt tussen de zestig
en vijfenzestig.' De gevolgen waren
steeds beter hoorbaar. 'We hebben
vooral bassen nodig. De meeste
mannen zijn tenor. En ook de sopra
nen kunnen niet meer zo hoog zin
gen. Dat is niet zo vreemd, de
stemmen worden ouder, de kracht
is eruit.'
Volgens Wassink zijn diverse maat
regelen besproken om het bestaan
te verlengen. Zo is overwogen drie-
in plaats van vierstemmig te zingen
en verder te gaan als bejaardenkoor,
maar hechtten de leden teveel aan
het niveau dat ze gewend waren.
Ook over het repertoire is gediscus
sieerd, met als uitkomst dat een
meerderheid vasthield aan de reli
gieuze liederen die altijd de hoofd
moot vormden.
Dat er niet of nauwelijks meer
sprake was van nieuwe aanwas,
verbaast Wassink, docent aan de
muziekschool en als muzikant en
dirigent goed bekend met de Texel
se muziekwereld, niet. 'Mensen wil-
werken we in vijftien repetities naar
een concert toe. Ook populair is de
Cantorij, een gelegenheidskoor dat
rond de kerst in de kerk optreedt.
Daar gelden ook niet zulke hoge
eisen. Het zijn over het algemeen
eenvoudige liederen, die eenstem
mig worden gezongen. Landelijk
zie je ook dat wordt gewerkt met
kleinere koren. Rond een thema
bijvoorbeeld. Of in combinatie
met dans, belichting of gedichten.
Allemaal om het aantrekkelijker te
maken voor toeschouwers en koor
leden. Veel animo is er ook op
Texel voor korte cursussen. In tien
lessen leren kleien of gitaarspelen,
dat soort activiteiten. Vroeger ging
je ook bij een vereniging omdat je
behoefte had aan sociaal contact,
nu wordt veel gerichter gekozen.
Voor een bepaald muziekgenre of
een gezelschap van je eigen leef
tijd.' Doorfilosoferend: 'Je ziet het
in de hele maatschappij. Vroeger
ging je altijd naar dezelfde winkel.
Je kende er de mensen, maakte
een praatje met ze. Nu heb je bijna
geen vaste klanten meer en gaan ze
naar de winkel met de goedkoopste
producten.'
Niet klagen
Ondanks de vergrijzing gaat het
lang niet alle culturele verenigin
gen op het eiland slecht. 'Het kan
Nog maar twee jaar geleden, maar voorgoed tot het verleden behoren de gezamenlijke
concerten van kamerorkest Musica Texla en het koor Soli Deo Gloria, die beide onlangs
werden opgeheven.
len zich niet meer binden. Ze voelen altijd beter, maar we klagen niet',
steeds minder voor wekelijkse repe- vertelt Piet Bakker. Hij heeft het
tities. Er is nog wel belangstelling over de twee verenigingen die hem
voor activiteiten op projectbasis. Bij het meest na aan het hart liggen:
het kamerkoor van de muziekschool het Texels Christelijk Mannenkoor,
::rc
waarvan hij sinds jaar en dag t*
de dirigent is, en muziekverena
Excelsior, waarvan hij 58 jaar lit
en 47 jaar het secretariaat ven
Vooral het Mannenkoor mag r
bijna tachtig leden een opmerk- 1 b'
gezelschap worden genoemd. H
wel de aanwas niet bijzonder gn
is, komen er volgens Bakker tol
nog geregeld één of twee leden;
'Met onze gemiddelde leeftijd zit
we natuurlijk aan de hoge kan',
we zouden heus nog wel wat kr£
tige, hoge stemmen kunnen geer
ken. Maar de opkomst is
het enthousiasme nog steeds grt
We hebben een leuke ploeg.
Een groot deel van het succes ka
Piet de Reuver toe, meent Bak:*
'Het is een goeie dirigent en hij)
met iedereen overweg. Hij ma
met niemand ruzie, maar komt
waar hij wezen wil. En niet omdat,
mijn dochter is, maar bij Excei e
doet Betty eigenlijk hetzelfde
weet de boel te enthousiasmersi
dat is belangrijk.' Een niet te on
schatten rol speelt volgens Ba
ook de omvang van het koor.
volk is, wil volk wezen. Zo is
gewoon. Als de leegloop bec
kan het zomaar heel hard
Maar voorlopig kunnen we nogf
paar jaar vooruit.'
Zeventige tdi
In tegenstelling tot zustervereroj
KTF doet Excelsior het met
vijftig leden (nog afgezien van1
majorettes) uitstekend. 'We het
nogal wat zeventigers, onder w
zelf. Als die straks allemaal sto»
kan een probleem ontstaan. Aan
andere kant hebben we aardig
leerling-muzikanten, van een
vijftien. De meeste leden zijn tis
de veertig en vijftig, waaronder,
vrouwen.'
Dat Excelsior in 2008 genoegs ,r
heeft om het honderdjarig bes;s
te vieren, staat dan ook wel
Niet altijd zag de toekomst e-
zonnig uit. 'We hebben de
sneeuw wel zien vliegen. Een ja
veertig, vijftig geleden hadden
nog maar veertien of vijftien led
Door de oprichting van de musC
school begon het daarna wee
bloeien. Het is goed te beseffen
je niet te snel moet stoppen, ome ,'~r
er altijd weer betere tijden kom#
Joop Romrrê
sjin
ieri(
van de OSG een lezing over voe
ding. Deze maand komt Dik Haker
om dia's te laten zien en te vertel
len over zijn reizen per fiets. Daar
naast hebben we ook af en toe een
fietstocht of excursie. Het Gilde is
vooral ook bedoeld voor de onder
linge contacten. En bij ziekte en
jubilea spelen we ook een rol. Ik
moet straks nog naar een echt-
De culturele verenigingen hebben het moeilijk op Texel. Of
het nu om toneel, zang of vrouwenclubs gaat, de leden wor
den steeds ouder en stoppen één voor één. Uitzonderingen
daargelaten, is er nauwelijks nieuwe aanwas. Bij sommige
gezelschappen is het water inmiddels tot boven de lippen
gestegen. Nadat eerder al bekend was geworden dat het
Katholiek Vrouwen Gilde na een bestaan van 52 jaar aan het
laatste seizoen is begonnen, besloot afgelopen week ook
het gemengd christelijk koor Soli Deo Gloria zichzelf na bijna
honderd jaar op te heffen. De redactie maakte een rondje en
inventariseerde de problemen.
Met 53 leden en een gemiddelde
opkomst van 35 tot 40 voor de
maandelijkse bijeenkomsten gaat
het het Katholiek Vrouwen Gilde op
het eerste gezicht helemaal niet zo
slecht. Maar schijn bedriegt, want
al sinds vele jaren is het nauwe
lijks meer mogelijk bestuursleden
te vinden die verantwoordelijk wil
len zijn voor de organisatie van de
activiteiten van het gezelschap. 'De
meesten van ons zitten al jaren in
het bestuur. Met een korte onder
breking zit ik er zelf al zo'n twin
tig jaar in. Tinie Smit-Zoetelief was
afgetreden, maar is weer terug.
Omdat we geen opvolger konden
vinden en ze het niet over haar hart
kon verkrijgen dat de vereniging zou
worden opgeheven', vertelt secreta
ris Catrien Timmer-de Veij.
Sinds een jaar of twee heeft het
Gilde, zoals de vrouwen hun ver
eniging kortweg noemen, vier
bestuursleden. Daarvoor waren het
er lange tijd vijf, terwijl de statuten
voorschrijven dat het er zeven moe
ten zijn. Timmer: 'We hebben er van
alles aan gedaan om bestuursleden
aan te trekken. Zelfs buiten het
Gilde om. Zo hebben we diverse
oproepen gedaan, onder meer in
het parochieblad. Maar mensen zijn
bang dat het erg veel tijd kost.
Ook speelt mee dat de gemiddelde
leeftijd bij ons rond de zeventig ligt.
Veel vrouwen denken dat ze het
niet meer aankunnen. Vorig najaar
hebben we gewaarschuwd dat het
mis ging en opnieuw een beroep op
onze leden gedaan. We hebben ze
echt een beetje onder druk gezet,
maar het hielp niet. Bij de ledenver
gadering in januari hebben we uit
eindelijk besloten ermee te stoppen.
Heel treurig, maar het is niet anders.
Er is geen weg meer terug, want
wij moeten zo'n beslissing doorge
ven aan de landelijke organisatie en
na een voorgeschreven procedure
geeft die dan toestemming.'
Ontplooiing
Het Katholiek Vrouwen Gilde is een
landelijke vrouwenvereniging, die in
1913 werd opgericht en anno 2005
ruim 18.000 leden telt. Het Gilde
stelt zich ten doel 'geïnspireerd
door het evangelie' een bijdrage
te leveren aan de ontplooiing en
ontwikkeling van de vrouw. 'Zowel
wat betreft haar persoonlijke leven,
als met betrekking tot haar plaats in
gezin, kerk en samenleving', meldt
de website van de landelijke organi
satie. Timmer: 'Vroeger werd vooral
veel voorlichting gegeven. Toen
werd bijvoorbeeld de werking van
een snelkookpan gedemonstreerd
of werden tips voor de opvoeding
gegeven. Nu is er ook plaats voor
ontspanning. Wij organiseren acht
bijeenkomsten per winterseizoen.
Iedere keer is er een ander thema.
Vorige maand hield José Huisman
grootste groep. Maar we hebben
ook heel wat vijfenzestigplussers
en zelfs een paar zeventigers. Onze
leeftijdsopbouw kun je gerust niet
moedgevend noemen', vertelt voor
zitter Jan Wieten.
Hoewel het KTF nog zo'n dertig
muzikanten heeft, zijn de gevolgen
duidelijk merkbaar. 'Onze grootste
zorg is dat we onze functie in het
dorp met meer kunnen waarmaken.
We krijgen veel geld uit de gemeen
schap, in de vorm van subsidie en
donaties, en daar willen we iets
voor terugdoen. Probleem is dat
marcheren een opgave is gewor
den, een fysieke last. Een concertje
gaat nog wel, maar het echte show-
werk, waarvoor we zijn geboren, is
moeilijk geworden. Daarom hebben
we dit jaar voor de Taptoe voor
een statischer vorm gekozen, in de
vorm van een concert. Maar als we
niet meer kunnen marcheren met
De optredens op straat - zoals hier bij de Taptoe van 1986 - dreigen door de steeds
hoger wordende leeftijd van de muzikanten te verdwijnen, waarschuwt KTF-voorzitter
Jan Wieten.
paar dat veertig jaar getrouwd is.'
De vergrijzing slaat de laatste jaren
hard toe. Bij het 40-jarig bestaan
telde de Texelse afdeling van het
Gilde nog zo'n 120 leden, dertien
jaar later is dat aantal meer dan
gehalveerd. 'We krijgen er nog maar
heel af en toe leden bij. Eigenlijk is
dat de praat niet waard. Het is een
landelijke tendens. De laatste jaren
zijn meerdere afdelingen opgehe
ven', weet Timmer. Sommige leden
overwegen zich aan te sluiten bij de
Plattelandsvrouwen. 'Dat was vroe
ger ondenkbaar, ledereen hoorde
en bleef bij zijn eigen groep. Maar
dat is al lang niet meer. Wij hebben
leden van alle gezindten.'
Hoewel Timmer het jammer vindt
dat er na 52 jaar een einde komt
aan het Gilde, kijkt ze er niet echt
van op. 'Bij veel echtparen heeft de
man én de vrouw een baan. Ze zul
len wel moeten, willen ze hun huis
kunnen betalen. Gevolg is dat ze
een druk leven hebben en in hun
vrije tijd liever wat gaan sporten
in plaats van de gezelligheid van
zo'n vrouwenclub op te zoeken. Dat
begrijp ik best.'
Niet moedgevend
Ook bij het Koninklijk Texels Fan
farecorps zijn de problemen groot.
KTF, zoals de vereniging kortweg
heet, heeft zegge en schrijve één
tiener in de gelederen, geen twin
tigers en een enkele dertiger. 'De
veertigers en vijftigers vormen de
Koninginnedag, de intocht van Sin
terklaas en op 4 mei, dan verliezen
we eigenlijk ons recht van bestaan.
En dat is jammer, want de publieke
belangstelling is er wel. De Taptoe
trekt nog net zoveel mensen als
vroeger. Verschil is misschien dat ze
nu méér kwaliteit eisen.'
Wieten, die duidelijk over het pro
bleem heeft nagedacht, ziet diverse
oorzaken voor de vergrijzing van het
korps. Een belangrijke is volgens
hem de rol van de muziekschool.
'Vroeger werden mensen eerst lid
van het fanfare en als ze dan een
bepaald niveau hadden gehaald en
moeilijk nog vooruit kwamen, gin
gen ze naar de muziekschool om
zich technisch te verbeteren. Nu
beginnen ze er en komen ze onze
kant niet meer op. De muziekschool
streeft naar perfectie, het halen van
een hoog niveau. Een enorm aantal
jongelui knapt daar op af. Die stop
pen nadat ze hun diploma hebben
gehaald. Vroeger raakten we scho
lieren ook kwijt wanneer ze gingen
studeren, maar wanneer ze dan
terugkwamen naar Texel, pakten
ze hun toeter weer op. Dat is niet
meer zo.'
Ander publiek
Ook KTF zelf is veranderd, vol
gens Wieten. 'Een ander publiek
is lid geworden. Pieter-Jan Koorn,
onze 84-jarige nestor, waarschuw
de vroeger al dat we geen club
moesten worden van ambtenaren
