Leerlingen verwoorden
vrijheid in kunstwerk
TEXELSE J COURANT
Ontdekkingstocht met de stem als instrument
DINSDAG 25 APRIL 2006
Hercules nodigde de kinderen uit
op de panelen woorden te schrijven
die voor hen vrijheid uitdrukten. De
panelen werden daarna geplaatst in
een grote kubus die hij van verhuis
dozen had gemaakt. Uit de dozen
staken zo'n duizend saté-prikkers
waardoor de door de kinderen opge
schreven vrijheidsgedachten symbo
lisch naar buiten werden gestraald.
De bijeenkomst bestond voor een
belangrijk deel uit voordrachten.
Aster Hendriks, Sanne de Kruif,
Sofie van den Wijngaard, Anna van
der Duim, Michelle de Vries, Chloé
Schraag, Lucie Veeger en Mytza
Wijnand van de Jozefschool lazen
zelfgeschreven gedichten over oor
log en vrijheid voor. Tessa Ekker,
Michiel Vlaming en Anita van Opstal
van De Fontein deden hetzelfde.
De Thijsseschool vaardigde Quirijn
Verschoor af die op zijn trompet
een stuk van de film Pirates of the
De klank van iemands stem kan
veel zeggen over iemands verle
den, hoe hij in het leven staat en
op welke manier hij contact maakt
met anderen. Door goed naar die
stem te luisteren, kunnen verbor
gen problemen worden blootge
legd en kan ook bij de degene
die hem hoort een beter begrip
ontstaan. Dat is het uitgangspunt
van Stemwerk, een door Klarina
Combé gepraktiseerde therapie.
De therapie werd ontwikkeld door
Jean-René Toussaint, die als acteur
dertig jaar geleden werd gevraagd
of hij iets kon doen aan het mecha
nische stemgeluid dat veel dove
kinderen hebben. Idee was dat hij
ze kon helpen een ander geluid
te produceren. Maar gaandeweg
begon hij zich af te vragen waarom
Carribbean speelde. Burgemeester ze eigenlijk moesten veranderen en
Leerlingen schrijven in de raadzaal op zwartbeschilderde glazen panelen diverse woorden die voor hen het begrip vrijheid inhouden.
Spelen, familie, natuur en samen.
Zomaar enkele woorden die kin
deren van de Thijsseschool, de
Jozefschool en De Fontein giste
ren met krijt op acht zwartbeschil
derde glazen panelen schreven.
De woorden drukken voor hen uit
wat vrijheid betekent.
De woorden werden opgenomen in
een kunstwerk dat kunstenaar Eric
Hercules had gemaakt en dat gis
terochtend centraal stond tijdens de
jaarlijkse actie Adopteer een Monu
ment van het 4/5 Mei Comité. Leer
ingen van de groepen zeven van de
dne basisscholen in Den Burg waren
daarvoor bijeen in de raadzaal van
het gemeentehuis.
Er werd stilgestaan bij de verschrik
kingen van de Tweede Wereldoorlog
en het belang van vrijheid. Hercules
zei de kinderen dat hij zich had 'suf-
gepeinsd' over de vraag hoe hij dat
het beste kon uitbeelden. Hij deed
het uiteindelijk in de vorm van het
kunstwerk en met behulp van zijn
hond Darwin en ervaringen van zijn
wder. Zijn hond, die hij had mee
genomen, wist niet wat het begrip
vrijheid betekent, hield hij de kin
deren voor. Zijn vorig jaar overle
den vader, voor wie hij symbolisch
een stoel plaatste, wist het wel. Die je dat hebt geleerd, weet je wat
kwam uit Nederlands-lndië en zat het betekent om vrij te zijn. En het
tijdens de oorlog gevangen in een allerbelangrijkste aan vrijheid is het
Jappenkamp. 'Hij leerde daar wat moment dat je vrij komt nadat je om bloemen bij de graven van geal-
het betekent om niet vrij te zijn. Als hebt vastgezeten.' lieerde strijders te leggen.
Joke Geldorp toonde zich onder de
indruk van de voordrachten. Ook
oud-verzetsman Huug Snoek sr, die
op de publieke tribune zat, liet blij
ken dat de kinderen de juiste woor
den hadden gevonden. De burge
meester zei het belangrijk te vinden
dat er nog steeds elk jaar nieuwe
kinderen aan het project meedoen
om te leren van de ervaringen van
de Tweede Wereldoorlog. Ze reikte
voor het eerst vaantjes uit waar de
scholen foto's van de deelnemende
leerlingen in kunnen stoppen. Op die
manier blijft er een tastbare herin
nering aan Adopteer een Monument.
Na de bijeenkomst in de raadzaal
gingen de kinderen naar de Algeme
ne Begraafplaats aan de Kogerstraat
Adopteer een Monument werd afgesloten met het leggen v.
7 bloemen bij de oorlogsgraven op de Algemene Begraafplaats.
(Foto's Harry de Graaf)
of dat niet net zo gold voor de
gesprekspartners van doven, die
door meer begrip te hebben ook
zouden kunnen werken aan een
beter contact. Uiteindelijk ging hij
met beiden aan de slag. De dove
kinderen bracht hij het bewustzijn
bij dat ze door te kijken hoe hun
gesprekspartners reageerden de
communicatie konden verbeteren.
Tegelijkertijd leerde hij de anderen
dat doven vrijer durven spreken
wanneer ze worden geaccepteerd
en dat daardoor hun stemgeluid
automatisch ook beter wordt.
Met hulp van psychiaters en logo
pedisten werkte Toussaint zijn idee-
en verder uit. In de huidige vorm
van de therapie wordt soms ook
met stimulatie, een vorm van mas
sage, gewerkt. Met kinderen zijn
ook speelse methoden denkbaar,
zoals het doorgeven van een denk
beeldige bal. Daarbij leren ze con
tact te zoeken met elkaar, omdat ze
anders de kans lopen dat de ander
de bal mist. Inmiddels beschouwt
Toussaint de stem als een bruikbaar
gereedschap, waarmee een goede
indruk kan worden verkregen van
iemands problemen, waarna kan
worden gewerkt aan het verbeteren
van de communicatie.
Volgens de in Oosterend woonach
tige Combé zijn allerlei praktische
toepassingen mogelijk. Zo bood ze
onlangs ze haar diensten aan op
een basisschool, waar in één klas
opvallend veel werd gepest en de
leerlingen volledig uit elkaar dreig
den te groeien. In een workshop
van tien bijeenkomsten liet ze de
kinderen eerst uiteenlopende 'primi
tieve' geluiden voortbrengen, klan
ken waarbij niet wordt gesproken of
gezongen. Door hen bewegingen te
laten maken, verapderde het geluid.
Klarina Combé: 'Ik beweer niet dat het bij iedereen werkt.
Ook kregen ze onder meer opdracht
in een niet-bestaande taal boosheid
en verdriet te laten horen. 'Het was
een oefening in kijken en luisteren.
Je houdt ze een soort spiegel voor.
In het begin zag je dat veel kinderen
helemaal niet luisterden. Ze hadden
hun oordeel meteen al klaar, von
den wat een ander deed gek. Later
bleken ze wel bereid te luisteren
en werd de acceptatie veel groter',
vertelt Combé.
Recent is de therapie ook toe
gepast op Rotterdamse scholen,
waar geweld een normale manier is
geworden om conflicten op te los
sen. 'Het werkt, het geweld is er een
stuk minder geworden. De vraag is
natuurlijk of het resultaat blijvend is,
maar dit is in ieder geval bereikt.'
Soortgelijke successen zijn volgens
haar te behalen in de verhouding
tussen bazen en hun personeel.
'Eigenlijk kan de therapie nuttig zijn
voor iedereen die moeite heeft met
communiceren en aan een persoon-
Natuurwijzer j
larven en jonge vissen staan op het
menu. Over menu gesproken, harin
gen zelf worden heel veel gegeten
door andere zeedieren, zoals grote
vissen, vogels en zeezoogdieren.
Omdat haring zo algemeen is kunnen
ze zelfs als stapelvoedsel dienen.
Nu is het zo dat regelmatig grote
scholen haring zich uit de grote mas
sa terugtrekken om te paaien. Dit
doen ze op vaste paaiplaatsen, die
niet voor alle haringen gelijk zijn. Alle
op een vaste plaats paaiende haring
noemen we een ras. Ze onderschei-
Haring
Hoe zit het nou met die haring? Deze
vraag wordt mij de laatste weken nog
al eens gesteld. Ik zal dus een poging
wagen het uit te leggen. Haring komt
in het hele Noord-Atlantische gebied
voor. Ook in de Noordzee is het een
algemene verschijning. Ze trekken
i grote scholen rond op zoek naar
voedsel. Dit bestaat voor een groot den zich vaak door er net even anders
gedeelte uit roeipootkreeftjes, maar
ook andere zwemmende schaaldie
ren worden niet versmaad. Ook vis-
Deze eigenschappen kunnen blijven
bestaan zolang de paaiplaatsen van
elkaar gescheiden blijven en er geen
kruisingen ontstaan. In de Noordzee
onderscheiden we vijf rassen, die
we weer kunnen opdelen in twee
groepen: de herfst- of zeepaaiers
en de voorjaar- of kustpaaiers. De
herfstpaaiers zijn het Schotse ras,
de bijna uitgestorven Doggerharing
en de Kanaalharing, genoemd naar
de plaats waar ze paaien. Zij doen
dit tussen augustus en januari: hoe
zuidelijker, hoe later en op volle zee.
De voorjaarsharing bestaat uit Bal-
uit te zien. Dit komt omdat ze bij een tische- en de nu bijna uitgestorven
andere temperatuur en bij een ander
zoutgehalte uit het ei zijn gekomen.
Zuiderzeeharing Deze paai(d)en in
het voorjaar van maart tot juni in bijna
zoet water. Na het paaien keren de
scholen terug naar de Noordzee.
Het Zuiderzeeras kon na het afsluiten
van het I Jsselmeer de paaigronden bij
de Gelderse kust niet meer bereiken.
Ze hebben het nog een paar jaar bij
de Afsluitdijk geprobeerd, maar toen
dat niets werd, zijn ze (rond 1940)
verdwenen. Dat wil niet zeggen dat er
in de Waddenzee geen haring meer
voorkomt. Vooral in het voorjaar zien
we nog steeds grote haringen. Maar
deze komen hier niet om te paaien,
maar om te eten. Het is terugkerende
Kanaalharing die na het energieverlies
van het paaien weer op krachten moe
ten komen. De laatste jaren neemt de
haringstand weer toe en dus ook de
aantallen in de Waddenzee. Soms zit
er tussen al deze uitgepaaide haring
nog een enkele 'volle' haring. Die lukt
het soms het zoete water te bereiken.
Ze komen dan door de sluizen naar
binnen en zo zit later het Noordhol
lands Kanaal, het Balgzandkanaal of
Workshop
fotografie
In de openbare bibliotheek aan
de Drijverstraat in Den Burg wordt
woensdag 3 mei een workshop (digi-
ook wel het IJsselmeer ineens vol met tale) fotografie gegeven. Het accent
jonge haring (bliek), die probeert naar van de minicursus, Kijk eens anders
de Noordzee terug te komen. Deze
vooijaarsharing, die we een enkele
keer zien, kan nog wel eens tot het
oude Zuiderzeeras behoren. Ze zijn
de laatste resten van een ras dat
vroeger massaal werd gevangen en
gegeten en zeker in de Gouden Eeuw
tot belangrijk volksvoedsel mocht
worden gerekend. Zo zit het dus met
die haring.
Hans Witte
naar je omgeving, ligt op de natuur.
De workshop begint om 18.30 uur
met een rondje door Den Burg,
waarna een professioneel fotograaf
aangeeft hoe foto's anders of beter voor deze middag spelen zij samen
lijke ontwikkeling wil werken.' Ook
zijn goede resultaten geboekt met
slachtoffers van seksueel misbruik,
die doorgaans moeite hebben zich
te uiten of hun verleden zelfs ont
kennen. 'Door deze therapie leren
ze erkennen dat het er was en aan
te wijzen waarom ze het niet fijn
vonden, zonder dat ze de dader
dood wensen. Het is een soort ont
dekkingstocht Je moet weten wat
er aan schort om er aan te kunnen
werken.'
Combé gelooft dat Stemwerk een
alternatief kan zijn voor de psy
choloog. 'Ik beweer niet dat het bij
iedereen werkt, zoals niet iedereen
baat heeft bij een bezoek aan een
psycholoog.' Ze is bereikbaar via
tel. 318617 of 06-12765670.
Laatste optreden
Adam Ricketts
Voor naar Nieuw-Zeeland te ver
trekken, verzorgt zanger/gitarist
Adam Ricketts zondag een laatste
optreden in herberg De Aanleg in
De Cocksdorp. Hij zal daar enke
le songs spelen van zijn speci
aal voor de gelegenheid gemaakte
atscl ;eids-CD.
Tijdens de zondagmiddagsession
zal ook zanger/gitarist Rick Nichols
uit Den Burg voor het voetlicht tre
den. Hij treedt op met violist en ban
jospeler Bouwe Kuiper, met wie hij
lange tijd in Mannanan (de 'NIOZ-
band') heeft gespeeld. Speciaal
zouden kunnen worden gemaakt.
Deelname kost €5,-, deelnemers
dienen een eigen digitale camera
met Sloppy Tom.
De middag wordt afgesloten met
een gezamenlijk optreden met Mar-
mee te nemen. Opgeven kan in de cel Jansen en Ed van Bommel. De
bibliotheek of via tel. 312743.
optredens beginnen om 14.00 uur,
de toegang is gratis.
Na een lang en zorgzaam leven overleed in de
vrede van Christus op 85-jarige leeftijd onze
lieve man, vader, opa en broer
Lambertus Gerardus van Erkelens
Ger
Alkmaar,
21 april 1920
t Texel,
20 april 2006
Texel: Marieke van Erkelens
Arien en Mirjam van Erkelens
Ram, Amba
Alkmaar: Jan van Erkelens
Onze dank gaat uit naar de zorgvuldige begelei
ding van dr. Van Hattem en de liefdevolle verzor
ging van de thuiszorg en Verpleeghuis Texel.
De crematieplechtigheid heeft in besloten kring
plaatsgevonden.
.„•j-adres:
Arien en Mirjam van Erkelens
Herenstraat 43,1797 AG Den Hoorn
„De Heer is mijn Herder"
0p 20 april is overleden onze lieve zuster,
schoonzuster en tante
Jannie Oostenbrug-Kreeft
ln de leeftijd van 75 jaar.
Adrie en Martha
Jaap en Martha
en kinderen
Leeg is de plaats, maar mooi zijn de herinneringen
aan onze lieve moeder, schoonmoeder, oma en
overgrootmoeder
TRIJNTJE CORNELIA ZEGEL-VAN DER VIS
Overweldigend en bijzonder waren de bloemen, de
kaarten en de woorden.
Dit alles deed en doet ons goed en geeft ons de
kracht om zonder moeder verder te gaan
Voor al uw belangstelling betuigen wij onze oprech
te dank.
Familie Zegel
Texel, april 2006.
Leeg is de plaats,
maar mooi de herinnering
aan onze moeder, oma en overgrootmoeder
ANTJE KIKKERT
Uw belangstelling was voor ons allen een grote
steun en heeft ons goed gedaan.
Kinderen, klein- en
achterkleinkinderen
Texel, april 2006
Leeg is de plaats, maar mooi zijn de herinneringen
aan mijn man, onze lieve en zorgzame vader, opa en
overgrootvader
ARIS WUIS Szn.
Uw belangstelling heeft ons goed gedaan.
Trijntje Wuis-Roeper
kinderen,
klein- en achterkleinkinderen
Texel, april 2006
Wij zijn getrouwd
op vrijdag 21 april jl.
Dennis Witvliet Dianne Witvliet-Snippe
Ons adres:
Herenstraat 41.1797 AG Den Hoorn
tel. 0222 319721
Texelaartjes
INLEVEREN:
maandag vóór 10.00 uur en
woensdag vóór 17.00 uur.
KOSTEN:
€5,10 tot en met 3 regels.
Per regel meer: €1,70
(incl. btw).
FOTO-TEXELAARTJE:
plaatsing foto €12,50,-
excl. tekst, alleen voor
particulieren die iets te
koop aanbieden.
Even een pak snert halen
in eetcafé Parkstraat 22.
Regt Witgoed Service
voor vakkundige reparatie
en service aan witgoed en
huishoud, apparaten. Nol-
lekoog 10, tel. 327707.
Meer bewegen? Kom
slenderen bij BodyCare
Texel. Bel 315 206 of www
bodycaretexel.nl
Stoere schoenen van Sto
nes and Bones voor jon
gens en meisjes bij Mantje
Lifestyle Stores!
Alle ramen van uw woon
huis schoon voor €15,-1!
(excl. serre's) Glazenwas
serij schoonmaakbedrijf
Dennis. Mail via: gewoon-
schoon.nl of bel: 311474 of
06 25012820.
Bezorgers gezocht voor
de weekenden en in de va
kantie! Dagelijks bezorgen
tussen 17.00 en 20.00 uur.
Bel 322145.
Voor vakkundige hulp bij
satelliet of antennesy
steem. Voordeelland Ou-
deschild, 322398.
Snelle reparatie van uw
pc? Dan bent u bij TCA.
Maricoweg 37 A aan het
Bedrijfsruimte te huur,
90 m2, Mienterglop, De
Koog. Tel. 06-22393371.
Mexx, Esprit, mooie da
mescollectie (o.a. tennis).
Mantje Lifestyle Stores
truien, polo's,
shorts, e.d. Mantje Life
style Stores
www.voordeelland.
nl. Led/ plasma/ stereo/
dvd.
Krante André dond. 50!
Als de krantenmagnaat 6x
p. wk. voor u paraat!
Nordic Walking. Kennis
making do. 27/4, za. 29/4.
za. 6/5. €10.- p.p., Opg.:
TOP, 06-1207077.
Zwanger? Dans samen!
Info: Ericka, 310036/ 06-
13614046.
Voor permanent make
up: wenkbrauwen, eye
liner, full lips. 315 206.
www.bodycaretexel.nl
Binnen de Teva zomer
collectie (diverse model
len sandalen) Mantje Life
style Stores
Pc defect, TCA repareert
snel, vakkundig en tegen
een scherpe prijs. Marico
weg 37 A.
Voor de watersporters.
let op! Musto, Helly Han
sen, Gaastra. Murphy
Nye Mantje Lifestyle Sto-
Vrolijke collectie Protest
kinder- en dameskleding.
Mantje Lifestyle Stores
Bel 318885 en Sieme Wuis
brengt de nieuwe aard
appels bij u thuis. Bezorgd
na 16.00 uur.
Opgelet: Ambachtscen
trum Texel is gesloten op
zaterdag 29 april!!!
Voor reparatie van al uw
apparatuur - Service
Center Texel - 311 777.
Openingstijden Kring
loop Effe Kieke: dinsdag
t/m vrijdag 12.00 tot 17,00
uur en zaterdag 10.00
t/m 17.00 uur. Tel 06-
53898264/0222-321113.
In de natuur schiet het niet
erg op: zorg daarom voor
'lente'op je kop! Verf- en
producten op natuurlijke
basis, natuurlijk bij Qnipp
Kapsalon. Waalderstr. 15,
tel. 312227
Gezocht door Texelse
particulier: aandelen De
Krim. Zowel op naam als
aan toonder. Bod €1000,-
aan toonder/€900,- op
naam i.v.m. notariskos-
ten. Aanbiedingen uitsl.
schrift Pb. 127, 1790 AC
Den Burg.
Nieuw bij Mantje Lifestyle
Stores: Tough jeans!
Stoere tassen en jeans
voor dames en heren
De Koopman Koerier.
voor bedrijf en parti
culier. Tel. 315001/06-
20073394
Nordic Walking Kennis
making do. 27/4, za. 29/4,
za. 6/5. €10.- p.p.. Opg.:
TOP, 06-1207077.
Sterk in schotelwerk - Ser
vice Center Texel - 311
777.
www.voordeelland.nl
voor reparatie.
Auto Service Centrum,
Maricoweg 3, tel. 315588.
Rits stuk? Wij zetten er een
nieuwe in Schoenmake
rij sleutelservice Van
Osch. Open van 08.00
-12.30 uur. Zaterdags ge
sloten. Tel. 313901.
Aquarelles voor beg.
en gevord. Event buiten
schilderen. Tel. 316712
Te dik, te dun, te moe? U
bent aan Herbalife toe. G.
Bergsma, tel. 314875.
Auto Service Centrum.
banden, uitlaten, accu's.
Tel. 315588.
Binnen de Teva zomer
collectie (diverse model
len sandalen). Mantje Life
style Stores
Texelse kaas van We-
zenspyk.
Wie wil mij in het voor- en
najaar een paar dagen
helpen met de tuin? Tel.
313864.
Natuurlijk weer goudvis
sen op de Koninginne-
markt. In Aqua Vita.
Antiek, boeken, curiosa
bij De Bonte Hond, Haven
12, Oudeschild. Open 11-
17 uur, ma. gesloten.
Tuinonderhoud: seizoen
2006, recreant en Texe
laar, bel 06-25164777 De
Rijcke Tuinen.
unicef<@i
Word nu lid op unicef.nl
