'Ik ben een echte
duivel op het wad'
Van Nikkelen Nelis tot Noud draait deur
Texelse aan de slag in
Afrikaans weeshuis
Richard van der Meulen een van de laatste ambachtelijke kokkelvissers
|exelaars heunwerk
Beiange^°ftv
HELP EEN
PAPOEA
NAAR SCHOOL!
TEXELSE g COURANT
Ooit is hij begonnen als radiopi
raat Nikkelen Nelis. Nu is Noud
Ellen (62) de laatste piraat van het
eerste uur bij Radio Texel. Zijn
radio-historie gaat terug naar de
tijd van de langspeelplaten. In
1980 begon hij, terwijl hij eigenlijk
geen radio wilde maken.
'Ik was doodsbang en wilde hele
maal niet. Maar toen ik eenmaal
achter de knoppen zat, ben ik
niet meer gestopt. Het hele radio-
gebeuren is prachtig, al zit ik moe
derziel alleen in de studio. En of er
nu één persoon luistert of duizend,
dat maakt voor mij met uit.'
Hoeveel mensen luisteren naar zijn
programma is niet duidelijk, maar
mensen laten regelmatig merken
dat ze afstemmen op Noud draait
deur. 'Tijdens het eerste nummer
belt altijd dezelfde vrouw, Nel. Ze
vertelt me dan de mop van de week.
Niet voor op de radio, maar omdat
ik haar goed ken. En bij het post
kantoor werd ik eens nageroepen
met de intro-jingle wakker worden.
Veel reacties krijg ik niet, maar als ik
iets terugkrijg voor het maken van
radio, dan is het voor mij al goed.'
Het maken van radioprogramma's
mag dan een hobby zijn, de live-
verslaggeving is een onderdeel dat
Ellen niet beheerst. 'Als ik ergens
op bijvoorbeeld op de koninginne-
markt zit dan wil ik contact maken
met mensen. Zie ik iemand die ik
ken dan vraag ik: hé Willem, alles
goed? Maar dat hoort hij niet omdat
ik alleen op de radio te horen ben
en niet op de Groeneplaats. Luis
teraars horen dat wel maar die zien
Willem niet. Nee, live-verslag kan ik
niet.' Toch maakt Ellen eigenlijk wel
live-radio, want de inhoud van het
programma wordt niet van te voren
vastgelegd. 'Er staat geen tekst op
papier voor ik begin. Als ik tijdens
de uitzending niets weet te zeggen
draai ik de plaatjes achter elkaar en
hou mijn mond.' De keuze om niet
alles meer voor te bereiden is een
bewuste keuze geweest. 'Het begon
haast op werk te lijken, ik zocht alles
van te voren uit. Zo maakte ik lijsten
met welke muziek ik ging draaien en
begon daar op woensdag mee. Nu
ga ik zondagochtend om elf uur in
de koffer met cd's kijken en om half
één ga ik naar de Molenstraat en
neem tien cd's mee.' Artiesten die
regelmatig voorbijkomen zijn Rob
de Nijs, Karin Kent en Peter Koe-
lewijn. Allemaal artiesten die wat
ouder zijn. 'Ze zitten vaak al in de
VUT, de meeste zingen niet meer',
zegt Ellen. En sommige mensen laat
Ellen niet zingen. Zo boycot Noud
draait deur Koos Albers, André
Hazes en Frans Bauer. 'Vanwege
de snik die in bijna elk woord zit,
die wil ik niet overal horen. Maar
als mensen bellen met een verzoek
voor De Vlieger van André Hazes
dan doe ik dat wel.' Wat Ellen wel
meer tijd kost, is het tweede uur
dat hij op zondag vult. Het uur met
alleen shanty-muziek vanaf 14.00
uur. 'Daar geef ik, voor zover moge
lijk, achtergro ndinformatie bij en
dat kost meer tijd om op te zoeken.
Radio Texel moet ongeveer vijftig
procent van de zendtijd besteden
aan informatieve programma's. Dit
shanty-programma telt daar gedeel
telijk voor mee.' Het programma
draait nu ongeveer een jaar en is
net als het Nederlandstalige pro
gramma gevuld met muziek van
Ellen zelf. De programma's van Ellen
waren eerder elke zondag van 14.00
uur tot 16.00 uur te beluisteren
maar na het overlijden van een
Noud Ellen op zijn stekje in de studio.
collega-radiomaker werd besloten
vanaf 13.00 uur uit te zenden. 'Men
sen vonden het maar niets. Ze spra
ken me aan op straat en zeiden dat
is net onder etenstijd. Ik zei steeds
dan blaas je maar wat harder, dan
is de soep zo koud.' Voor de luis
teraars was het misschien wennen,
voor Ellen niet. En dankzij de tijden
van de uitzending hoeft hij niets te
laten voor het maken van zijn radio.
'Wat gebeurt er nou op zondag voor
drie uur? Niemand die dan om de
koffie gaat hoor.'
Imme Bakker
Inloopavonden
Bewonersvereniging
Bewonersvereniging Texel ver
zorgt ook komend jaar regelmatig
inloopavonden. Deze vinden steeds
plaats op de tweede dinsdag van de
maand en duren van 19.00 tot 21.00
uur. In juli en augustus zijn er geen
bijeenkomsten. Locatie is het zaaltje
bij Starkenburgh, Thijsselaan 40A,
Den Burg. Meer informatie staat op
de website www.bewonersvereni-
gingtexel.nl.
Molen geopend
De molen van Het Noorden is zater
dag 30 december van 11.00 tot
16.00 uur geopend voor publiek. De
toegang bedraagt €0,70 voor vol
wassenen en €0,30 voor kinderen
tot en met 12 jaar.
Kookcursus
voor mannen
De Stichting Welzijn Ouderen Texel
biedt ook in het nieuwe jaar een
kookcursus voor mannen aan. De
cursus bestaat uit acht lessen en
wordt gegeven in de keuken van
OSG De Hogeberg. Deelname kost
€50,-, exclusief ingrediënten. Opge
ven kan bij de SWOT, tel. 312696.
Onderwijzeres Diana Kooiman (27)
vertrekt eind januari voor een ver
blijf van ongeveer een half jaar
naar Zuid-Afrika. Daar gaat zij aan
de slag als vrijwilliger in een wees
huis, waar vooral kinderen wor
den opgevangen die hun ouders
hebben verloren aan HIV en aids.
De Texelse heeft verschillende
inzamelingsacties op touw gezet
om niet met lege handen aan te
komen.
Zij begint haar Afrikaanse verblijf als
vrijwilliger in het Krijger Wildlifepark,
waar ze onder meer wordt ingezet
voor het repareren van hekken, het
voeden van welpen en het ophalen
van gewonde dieren. Na een maand
begint haar 'baan' in het weeshuis.
Als jong meisje wist Kooiman al dat
zij naar Afrika wilde. En dan voor
haar achttiende. Die droom kwam
uit toen zij op 16-jarige leeftijd met
een groepje Texelaars naar Kenia
vertrok om daar te helpen bij het
bouwen van een school. 'Super,
vond ik het. Het was een gevoel van
thuiskomen en smaakte naar meer.'
Het gevoel om terug te keren naar
Afrika werd met de jaren sterker en
leidde uiteindelijk tot een aanvraag
van onbetaald verlof. Via internet
ging de Texelse kleuterjuf, die werk
zaam is op de Thijsseschool, op
zoek naar een geschikt project en
een geschikte organisatie. Dat werd
de Stichting Be More in Nijmegen.
'Ik zocht een kleinschalig project
en dit sprak me erg aan. Deze
stichting ondersteunt een weeshuis
in Agape, vlakbij Durban. Er zitten
zo'n 45 kinderen die hun ouders
hebben verloren aan aids. Twee
jaar geleden is het weeshuis afge
brand, waardoor ze nu tijdelijk in
zeecontainers wonen. Er wordt hard
gewerkt aan de wederopbouw.' De
kinderen variëren in leeftijd van drie
tot zestien jaar. 'De jongste kinde
ren gaan nog niet naar school en
worden in het tehuis opgevangen
en vermaakt, de oudsten worden 's
morgens naar school gebracht. Om
twee uur komen ze terug en dan
help je als vrijwilliger met het huis
werk en worden spelletjes gedaan.'
Om het weeshuis draaiend te hou
den, is veel geld nodig. Kooiman is
actief bezig om zoveel mogelijk geld
in te zamelen. 'De ouderraad van
de Thijsseschool heeft besloten het
geld van de kerstkaartenactie aan dit
doel te besteden en ik zamel via de
Guldens voor het goede doel-actie
muntgeld in dat voor het eind van
dit jaar nog kan worden ingewisseld
voor euro's.' Daarnaast heeft de
Texelse verschillende bedrijven aan
geschreven met een verzoek voor
een bijdrage. 'Het leuke is dat ik
ook kan zien hoe het geld wordt uit
gegeven. De totale opbrengst komt
op de plek terecht waar het moet
komen. Het wordt ingezet voor wat
het hardst nodig is. Dat kan varië
ren van wc-potten, tot het regelen
van vervoer of het aanschaffen van
voetbaldoelen.Haar voornemen is
om tenminste drie maanden in het
weeshuis te blijven en als het goed
loopt die periode met een maand te
verlengen.
Texelaars die het project willen steu
nen, kunnen een donatie overmaken
op rekeningnummer 12.17.74.228
t.n.v. Stichting Be More te Nijmegen,
o.v.v. Diana Kooiman. Dan komt het
geld bij het juiste project terecht.
Meer informatie over het weeshuis
en de organisatie is terug te vinden
op de website www.be-more.nl.
n als vrijwilliger aan de slag te gaan
Kerstdarttoernooi
in de Jelleboog
De Texelse Dart Organisatie orga
niseert zondag 24 december etf
kerst darttoernooi in de Jelleboofi.
Het toernooi begint om 20.00 uür.
De deelnemers worden verzocht
op tijd aanwezig te zijn. Inschnji
kan nog tot en met 23 december
via bestuur@texeldarts.nl en tot er
uur voor aanvang in de Jellebooc
Voor meer informatie kijk op www
texeldarts.nl.
Cursus tegen
depressiviteit
Mensen met sombere gevoe
lens en beginnende depressieve
klachten kunnen de cursus I"
de put, uit de put volgen om te
voorkomen dat ze daadwerkelijk jy.
depressief worden. In Den Helder
start in maart een cursus 'In debut
put, uit de put' voor mensen
60 jaar en ouder. i7d
Ooi
De deelnemers leren praktische
vaardigheden die kunnen helpen pj,,|
om zelf de depressieve gevoelens yet
te overwinnen. Zelf doen is belang
rijk in de cursus. Deelnemers krijgen
huiswerk en een cursusboek. Wa:
cursus is geen gespreksgroep of
psychotherapie. De cursus wordt
tweemaal per jaar gegeven en
bestaat uit tien bijeenkomsten en
een terugkombijeenkomst. De cur
sus wordt gegeven in een groep van
acht a tien personen en wordt bege
leid door twee medewerkers van ds
GGZ Kop van Noord-Holland. De
kosten zijn €30,-, dit is inclusief het
materiaal.
Voor meer informatie en aanmelding
kan men contact opnemen met het
Trainingscentrum voor Psychir
Gezondheid, tel. 0224-211340, of de
afdeling preventie van de GGZ Kop
van Noord-Holland, 0224-211311
of per e-mail: preventiekopnh@ggz-
nhn.nl.
Stichting Nieuw-Guinea
Pelikaanweg 75
1796 NP De Koog
Rabobank 36.25.91.040
Postbank 109 410
DINSDAG 19 DECEMBER 2006
Gekleed in een waadpak en gewapend met een hark stroopt
hij de bodem af van het perceeltje dat hij zo juist heeft afge
zet. Op zoek naar de dikste kokkels. En niet alleen in de
zomer als het zeewater een aangename temperatuur heeft.
Ook als de watertemperatuur onder de tien graden duikt,
staat hij te buffelen. Richard van der Meulen (35) behoort tot
het selecte gezelschap handkokkelvissers dat Nederland nog
heeft. Loodzwaar werk, maar iets anders kan hij zich moeilijk
voorstellen. 'Meer één met de natuur dan dit kun je niet zijn.'
Hoewel hij waarschijnlijk nogal wat
slaap tekort is gekomen in zijn week
op zee, is dat Richard van der
Meulen niet aan te zien. Monter en
actief schenkt hij koffie in voor de
verslaggever. Zijn woeste uiterlijk,
tatoeages, grote oorbellen, neusring
en lange haren, doen zijn werk in
de visserij vermoeden. 'Zo ben ik
altijd geweest. We hebben jaren in
Alkmaar gewoond en daar vonden
ze mijn uiterlijk nogal ongewoon.
Daar heette ik geen Richard, maar
noemden ze me paling.'
Sinds negen jaar heeft hij zijn eigen
schip, de TX22. Die ligt in de haven
van Lauwersoog, van waaruit Van
der Meulen wekelijks het wad op
vaart, op zoek naar kokkels. 'Dat
ik een Texels nummer heb, komt
door mijn meisje (echtgenote Lisel-
ore van Groeningen, red.) Die is hier
geboren. We woonden in Heerhu-
gowaard, maar daar heb je geen
vissersvloot dus kon ik een num
mer aanvragen waar ik zelf wilde.
Dat werd Texel.' Twee jaar terug
verhuisde het echtpaar met hun
twee kinderen Broeri Noël (14) en
Demelza (7) naar Oosterend. Al van
af de lagere school is de geboren
Heldenaar idolaat van vissen. 'Toen
ik acht was zijn we naar Harlingen
verhuisd. Broeri, de vader van mijn
vriendje, had een sportvissersboot.
Daar voeren we altijd op mee. Gin
gen we het wad op om met toeristen
te vissen.' Iedere zomer ging Van
der Meulen mee, ook toen Broeri de
overstap maakte naar de handkok
kel visserij. 'Hij vroeg voor het hele
gezin, en voor mij, een vergunning
aan. In die tijd kon dat nog. Op een
bepaald moment waren er wel 350
vergunningen uitgegeven. Nu zijn
er nog maar zo'n 20 over.' Die ver
gunningen zijn persoonsgebonden,
zodat het aantal handkokkelvissers
tegenwoordig heel gering is. Op zijn
zestiende zegde hij de LTS vaarwel
De volle netten worden met kleine rubberboten naar het schip gesleept.
en werd hij beroepsvisser. 'Ik wilde
altijd vrachtwagenchauffeur wor
den, omdat mijn vader dat ook was.
Maar toen hij epilepsie kreeg, raakte
dat beroep uit beeld en heb ik me
helemaal gericht op de visserij.'
Lui vissen
Zeventien jaar lang werkte hij voor
baas Broeri op de Harlingen 32 en
later de Harlingen 2. Het kokkelvis-
sen nam steeds serieuzere vormen
aan. De vangsten waren goed en de
verdiensten enorm. Met zijn vriend
en diens ouders schuimde Van der
Meulen het wad af op zoek naar
kokkels. 'Een aantal jaren hebben
we in de zomer mechanisch op
kokkels gevist in de Westerschelde.
ledereen was daar vol van, dus
toen gingen we daar ook maar eens
kijken. Dat was een machtig mooie
tijd. We waren heel gedreven. Dan
was de rest al gestopt omdat er niks
meer was en dan kwamen wij ram-
vol binnen.' Volgens de Oosterender
is het machinaal vissen op kokkels
lui vissen. 'Wij waren gewend om
keihard te buffelen en nu moest je
af en toe de pomp aanzetten en
dat noemden ze nog werken ook.
Wel hadden we het druk als we de
kokkels aan boord zelf kookten. Dat
gebeurde geregeld. Dan kwam je
nauwelijks aan slapen toe. Het werd
nog mooier toen we na zonsonder
gang niet meer mochten vissen.
Toen zaten we 's avonds met een
krat bier erbij en konden we lange
nachten maken. Dat was luxe.'
Kokkelschepen zijn voorzien van
een motor met zuigpomp en pers
pomp. Langs de zijkant loopt een
lange buis met een korf van onge
veer een meter breed met een mes
erin van dezelfde breedte. Op het
mes staat een waterstraal gericht.
Tijdens het vissen gaat de korf naar
beneden, gaat de zuigpomp aan en
worden de kokkels opgezogen. Die
worden door een molen geperst.
Kokkels van 18 millimeter of groter
belanden aan boord, het zaad valt
eruit en komt terug in zee. 'Al die
schepen hadden de pijp aan de
rechterkant en varen achter elkaar
rondjes. Wij hadden de pijp aan de
Richard van der Meulen: 'Op het wad ben ik een duivel.
linkerkant en voeren dus precies
de andere kant op. Je kunt je dus
voorstellen dat dat bij mistig weer of
slecht zicht nogal eens tot gevloek
en gescheld leidde', grinnikt hij.
Kapot
Volgens Van der Meulen is het
goed voor het Waddengebied dat
de mechanische kokkelvisserij daar
niet meer is toegestaan. 'Bij machi
naal vissen kun je doorgaan tot
de laatste kokkel. De plaat waar
op de schelpen liggen gaat finaal
kapot. Bovendien wordt het zaad
er niet beter op als dat steeds
weer door de molen gaat en weer
in zee terecht komt.' Hij heeft naar
eigen zeggen geen hoge pet op van
de mechanische kokkel visserij. 'Ik
heb nog nooit velden gezien waar
machinaal was gevist en waar niet
alles kapot was.' Toch veroordeelt
Van der Meulen deze vorm van kok
kelvisserij niet. 'Ik kan best begrij
pen dat ze het doen. Het levert een
berg geld op, maar milieutechnisch
ben ik het er niet mee eens. Ik denk
wel dat je één of twee machinale
schepen nodig hebt. Een boer kan
ook niet tien jaar aardappelen op
zijn land hebben. Dat raakt uitgeput.
Het is best goed als een plaat af en
toe wordt schoon gevist.'
Na het verbod op de mechanische
kokkelvisserij is volgens de Texelse
visser goed te zien dat het wad zich
herstelt. 'Een tijdje geleden zat ik 's
nachts aan boord met het licht aan
toen ik om het schip allemaal rode
dingetjes zag. Ik kan vanaf boord
niet thuisbrengen wat dat waren,
dus ben ik te water gesprongen.
Toen zag ik dat hel allemaal jonge
zagertjes waren. Het was bizar hoe
veel dat er waren. Zoveel had ik er
in jaren niet gezien. Je ziet de natuur
opknappen.' Minder blij is hij met
de fors gegroeide zeehondenstand.
Het zijn er teveel voor het Wad-
Duivel
Hoewel het zwaar werk is, kan
Van der Meulen zich geen mooier
beroep voorstellen. 'Nergens ben je
meer één met de natuur. Dan weer
duikt er een zeehond naast je op en
zomaar zwemmen er jonge eider-
eenden tussen je benen door. Het
is een van de meest ambachtelijke
vormen van visserij.' Hij meert zijn
boot af in de buurt van een kok
kelplaat en met behulp van PVC-
buizen zet hij 'zijn' perceel af. 'As
je die buizen hebt neergezet, blijft
een ander van dat stuk af. Dat is
een ongeschreven wet.' Om het
perceel posteert hij een aantal rub
berboten, waarmee de volle netten
naar de grote boot kunnen worden
gesleept. 'Het enige machinale bij
mij aan boord is het ophijsen van
de netten.' Dat is geen overbodige
luxe, want de netten kunnen zo'n
600 kilo kokkels bevatten. Gehuld
in een waadpak en gewapend met
een speciale hark waaraan een net
vast zit, vist hij kokkels op. De
hark is met een riem om zijn lijf
bevestigd, zodat deze met spier
kracht achteruit kan worden getrok
ken, zodat de kokkels die door de
hark omhoog worden geploegd in
het net terechtkomen. Gemiddeld
kan er over de eb drie uur worden
gevist en kunnen over de vloed zes
trekkies worden gedaan. Veel rust
krijgt Van der Meulen, die van zon
dag tot donderdag op zee zit, niet.
Meer dan een paar uur nachtrust
per dag is er niet bij. 'Dat komt ook
door mijn inzet. Ik ben een echte
duivel op het wad en ben niet snel
tevreden. Je wilt er zoveel mogelijk
uithalen.' Het kokkelseizoen duurt
ongeveer vijf maanden en eindigt
begin december. Afhankelijk van de
grootte van de kokkels kan een kilo
tot circa 1200 stukjes kokkelvlees
bevatten. 'De kokkels van 300 tot
400 stuks per kilo zijn het meest
populair. Sowieso zijn de handge-
beugelde kokkels erg gewild. Dit
zijn luxe kokkels ten opzichte van
de machinaal opgeviste kokkels.'
Tegenwoordig worden de kokkels
dagelijks opgehaald door een schip
van Lenger Seafoods in Harlingen,
het bedrijf waar de Texelaar voor
vist. Daardoor blijven de kokkels
langer vers, want hoe langer ze
aan boord blijven liggen, hoe meer
vocht ze verliezen en dat gaat ten
koste van de kwaliteit en de smaak.
'Lenger is echt een superbedrijf.
Die zijn heel goed voor mij geweest
en geven ook nog eens de
prijzen. Toen ik mijn nieuwe schip
kocht, mocht ik dat afbetalen
kokkels. Geweldig. Anders had
het niet kunnen kopen.' Zijn nieuw
schip is 30 meter lang en 5 mets
breed. Eigenlijk wat te lang voer
een visser alleen, maar nieuwbouw
van een passend schip was onbe
taalbaar. 'En ik had wel een nieuw
schip nodig, want mijn eerste boot gat
was maar 2.85 meter breed. Dat
heel smal. Ik kon alleen netten bin
nenhalen als ik droog lag, anders
kreeg ik een zak van 600 kilo niet
aan boord.'
Eenzaam
Hoewel hij het nu prima naar zijn zin
heeft, was het niet altijd makkelijk,
Er ontstond onenigheid met baass
Broeri, die hem vervolgens aanga
bij de belasting. 'Als jonge jongen
heb ik papieren getekend waani
achteraf bleek te staan dat ik wist rl0C
dat ik zelf mijn belasting moest
regelen. Dat heb ik nooit gedaan,
zodat ik een schuld bleek te hebbei
van 3,5 ton.' Van der Meulen sloot pet
een deal met de belasting, maar
moest niettemin 2,5 ton terugbeta
len. Met kokkelvissen in de zomer
en als opstapper in de winter zag
hij kans in twee jaar schoon scto
te maken. 'Zonder Liselore had
dat niet gered. Die steunde m»
door dik en dun. Zij doet nu ale
belastingzaken en we hebben hs
nu goed geregeld.' Op zijn relate
met Broeri kijkt hij met gemengte
gevoelens terug. 'Die man was als
een vader voor me. Ik heb zelfs
mijn zoon naar hem vernoemd. Ha |ee
doet veel pijn dat iemand je dan zo iyyè
dwarszit en zwart maakt omdat
voor jezelf wilt beginnen.' De eersït
tijd alleen op zijn eigen schip
dan ook zwaar. 'Ik ben in het
heel eenzaam geweest. Ik heb er
dagboek bijgehouden in die tijd
daar word je verdrietig van. En
zijn een paar magere jaren geweest
We mochten wel vissen, maar
was niks te vissen. Drie jaar
Toen heb ik een tijdje flink in de pit
gezeten.' Dit jaar scheen de zoo
weer en was het volgens Van dei
Meulen een uitstekend kokkeljar
'Voor het eerst hoef ik deze winter fe
niet ergens anders aan de slag. Dal
is een heerlijk gevoel.'
Louise van der Slu
