Henk van Wijk bijna dertig jaar directeur L R
'Als iets naast de
pers kon worden
besproken, was
het mij ook best.
jL-J*
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 6 APRIL 2007
Anekdote sV,.j
Schieten
Als jochie kwam Henk vroeger
al regelmatig in de drukkerij met
grote verhalen over jagen, in die
dagen al zijn passie. Hij ging veel
op pad met de ouwe Beumkes.
Toen zijn ogen minder begon te
worden, zocht Henk voor hem
het wild op, waarna Beumkes
de rest deed. Op een dag, toen
Henk een jaar of veertien was,
moest ik een keer een wagen
vol vuilnis naar de vuilstort bij
de Rode Zee brengen en Henk
wilde graag mee. Hij had een
windbuks bij zich en ik vroeg me
af wat hij daarmee wilde doen.
'Nou', antwoordde Henk, 'het zit
daar barstens vol meeuwen en je
weet maar nooit of het lukt er een
te schieten. En dan verkoop ik
die aan Plaatsman, zodat hij hem
kan opzetten voor toeristen...'
(Ben Oostra)
Hij had eigenlijk helemaal geen plannen ooit bij Langeveld de Rooy
in dienst te treden. Toch was Henk van Wijk's loopbaan daar onvermij
delijk, nadat zijn vader was overleden. In 1974 vroeg zijn moeder de
toen 22-jarige Henk van Wijk in het bedrijf te komen. Na haar overlijden
in 1979 nam Henk tot vandaag bijna dertig jaar lang de verantwoorde
lijkheid over de zaak op zijn schouders.
ondervindt. Als puber gooide hij zijn
kont tegen de krib en werd opstan
dig tot en met. Een met te beschri
jven gevoel van onrechtvaardigheid
overheerste. Terwijl zijn moeder en
Martin Warnaar de leiding over het
De kinderen Martha, Henk, Kers tin en Lida van Wijk. Zij werden volgens Henk door hun v.
ons soms aan tafel en dan maakte hij zo driehonderd foto's.
Met vriendjes en vriendinnetjes na
schooltijd de net gedrukte kranten
vouwen, meekijken bij de drukkers
en na sluitingstijd tussen de schap
pen in de winkel spelen. Het was de
eerste betrokkenheid van de jonge
Henk van Wijk bij Langeveld de
Rooy. De zaak waarboven hij woonde
(Parkstraat 10) en samen met zijn
ouders en drie zussen Lida, Martha
en Kerstin opgroeide. Zijn vader Jan
leidde het bednjf en zijn moeder Arda
van Wijk-Lodder zorgde voor het
huishouden.
Henk, geboren op 7 april 1952, was
de een na jongste van het gezin. Als
kind vond Henk het bedrijf van zijn
vader machtig interessant. Hij keek
mee in de donkere kamer hoe zijn va
der foto's ontwikkelde en het drukken
van de krant was eveneens een be
levenis. 'Ik weet nog hoe Jan Kramer
op de drukkerij met snelkookpannen
in de weer was als het oostenwind
was. Dan was de luchtvochtigheid
laag en plaatste hij kokend water rond
de drukpers om de luchtvochtigheid
te verhogen. Dan liepen er van de
pers ook allerlei draden naar stukken
metaal en dat allemaal om de krant
ondanks de droge lucht zo goed
mogelijk te drukken. En dan liep die
oude Kramer me toch te schelden.'
Een andere jeugdherinnering is de
geur van inkt. 'Als je kranten had
gevouwen, had je zwarte handen en
rook je helemaal naar inkt. Het was
een heel typerende geur.' Het is een
geur waarvan Henk tot de dag van
vandaag kan genieten. De jonge
Henk leerde onder invloed van zijn
vader ook al snel zelf foto's maken
en ontwikkelen. 'Mijn vader was altijd
met die camera bezig, hij was he
lemaal gek van foto's. Dan moesten
mijn zussen en ik aan tafel gaan zit
ten en dan maakte hij zo driehonderd
foto's van ons', vertelt Henk, terwijl hij
een map met oude contactafdrukken
erbij pakt. Diverse pagina's achter
elkaar zijn alleen maar negatieven
van de vier kinderen Van Wijk te
zien. 'We zijn vroeger werkelijk met
fotografie overgoten Als kind stond
ik soms ook wekenlang foto's af te
drukken als mensen die hadden bij
besteld. En ik ben ook geregeld mee
geweest naar Amsterdam om bij De
Arbeiderspers foto's voor de Texelse
Courant af te leveren.'
Vader
Vrijdag 17 mei 1968 was een git
zwarte en veelbepalende dag in het
leven van de toen 16-jarige Henk. Zijn
vader overleed op 43-jarige leeftijd.
De klap was zo groot dat Henk er tot
de dag van vandaag de naweeën van
bedrijf in handen namen, vertrok
Henk op 17-jarige leeftijd van Texel
en vestigde zich in Amsterdam. Hij
kreeg een baan bij IBM en volgde
één dag per week les aan de MTS.
Henk werkte bij IBM als instrumen
tenmaker in het fijnmetaal. In een
kleine, geluidsdichte ruimte testte hij
nieuwe mechanische en elektrische
schrijfmachines. Zijn taak was ervoor
te zorgen dat de apparaten, voorlo
pers van computers, zo min mogelijk
geluid maakten. Ondanks een bij het
jagen (al op jonge leeftijd een passie
van Henk) opgelopen gehoorschade
ging hem dat goed af. 'Je kon ook aan
decibelmeters aflezen hoeveel geluid
een machine maakte. Maar het was
een echt geluidsdichte ruimte. Als je
buiten kwam, was het net of de boel
ontplofte, zoveel geluid als er dan op
eens op je af kwam.' Henk woonde
destijds op een kamer zonder keu
ken. 'Ik zorgde ervoor dat ik bij IBM
gemiddeld vier keer per week over
werkte, want dan kon je in de kantine
een warme maaltijd krijgen.'
Na vier jaar stapte hij over naar de
Koninklijke Marine. Langeveld de
Rooy had in die tijd niet tot nauwe
lijks zijn belangstelling. Hij meldde
zich aanvankelijk aan voor het Korps
Mariniers, maar zijn gehoorschade
speelde hem daar wel parten, waar
door toetreding bij de mariniers er
niet inzat. Henk werd geplaatst aan
boord van Hr. Ms. De Zeven Provin
ciën. 'Ik had bij mijn aanmelding in
Hollandsche Rading gezegd dat ik
graag een functie wilde waarbij ik
aan boord zou kunnen blijven. Er
werd mij gezegd dat ik dan kapper
of wasser zou moeten worden. Ik ben
hoofd van de wasserij geworden. Met
twaalf anderen zorgde ik ervoor dat
de kleding van 950 manschappen
werd gewassen. Dat was twaalf uur
op en twaalf uur af. We hadden er
de handen vol aan met driehonderd
stokers die telkens hun overalls onder
de olie hadden zitten. Maar we waren
wel de enigen aan boord met een ei
gen badkuip. Als het even rustig was,
zette je de wastrommels halfvol water
en dan kon je lekker poedelen. Je kon
op de wasserij ook extra geld ver
dienen. Per burgerkledingstuk re
kenden we een rijksdaalder. Dat was
gewoon aan boord en dat wilde je
ook wel betalen als je aan wal mocht
gaan en je zat nog met ondergekotste
kleding.' Tijdens oefeningen aan land
mocht Henk alsnog met de manmers
mee.
In zijn marinetijd was Henk ook vaak
in de buurt van Texel. Het leidde tot
een hernieuwde belangstelling voor
het eiland. 'In die tijd heb ik Texel
weer leren waarderen. Ik ben terug
gegaan en heb in eerste instantie
met Harm Platte twee Finse houten
huizen op de hoek van Waalderstraat
en de Marelstraat gebouwd. Daarna
heeft mijn moeder mij gevraagd in het
bedrijf te komen werken.'
Dienst
Hoewel nooit van plan, deed Henk
wat hem gevraagd werd en trad mei
1974 in dienst van Langeveid de
Rooy. Hij begon onder Jan Kramer
in de drukkerij. De leiding was toen
nog in handen van Martin Warnaar en
zijn moeder. Henk doorliep diverse
afdelingen en haalde het ene na het
andere vakdiploma. 'Ik heb onder
meerde diploma's kantoorvakhandel,
fotohandel, boekhouden, uitgeven,
drukken, snijden en kwaliteitscon
trole gehaald. Ik wilde die hebben
zodat ik me later met zou kunnen
laten bedotten. Kan niet bestaat niet
bij mij.'
In april 1978 stelde Arda van Wijk
hem als mede-directeur aan. Na haar
overlijden in september 1979 kwam
Henk op 28-jarige leeftijd alleen aan
het roer te staan. Hij kreeg de verant
woordelijkheid over het bedrijf, de
krant, de TexelToerist en zo'n veertig
tot vijfenveertig werknemers op zijn
schouders.
Langeveld de Rooy was na het
overlijden van Arda van Wijk in eerste
instantie eigendom van de vier kin
deren Van Wijk. Een voorwaarde van
Henk om het bedrijf daadwerkelijk
voort te zetten, was dat hij de enige
eigenaar'zou worden. 'Mijn zussen
hebben me gelukkig ruim in de gele
genheid gesteld hen uit te kopen. Ik
kreeg daarvoor tien jaar de tijd van
ze.' Alle aandelen werden onderge
bracht in een stichting waarvan de
bestuursleden certificaten kregen.
'Op die manier wilde ik het bedrijf
beschermen voor het geval er iets
met mij zou gebeuren. Je bent wel
verantwoordelijk voor de mensen die
er werken en voor de gezinnen die
daarachter zitten. Je hebt de plicht
ervoor te zorgen dat iedereen van het
bedrijf kan eten. Dat heb ik altijd als
een belangrijke verantwoordelijkheid
beschouwd.'
Prettig werken
Als directeur was Henk er niet de
man naar om Langeveld de Rooy
allerlei nieuwe koersen te laten va
ren. Met z'n allen een beetje prettig
kunnen werken, was meer zijn de
vies. Een directeur voelde hij zich ook
niet echt. Henk was eerder achter de
pers of tussen de machines te vin
den dan dat hij achter een bureau zat.
'Ik had een hekel aan vergaderen of
ouwenelen op niks af. Als iets naast
de drukpers kon worden besproken,
was het mij ook best. Daar hoefde ik
geen directeur voor te zijn. Voor mijn
gevoel was het meer dat ik nu leiding
gaf aan een groep mensen waarmee
ik daarvoor ook al samenwerkte. En
het was toevallig mijn eigen tent,
dus ik moest ook voor de salarissen
zorgen.' Het in stand houden van de
Texelse Courant als lokaal onafhan
kelijk nieuwsblad beschouwde Henk
als een van zijn belangrijkste missies.
Tijdens zijn directeurschap werd hij
meermalen benaderd door uitgevers
van de overkant om de krant te
verkopen. Een daarvan was het uit
geversconcern van de Telegraaf. 'Die
waren bezig verschillende kranten in
de regio over te nemen. Ik heb dat
nooit willen doen. Ik had voor het
geld kunnen kiezen, maar de Texelse
Courant is alles voor mij. De krant is
verweven met het eiland. En als ik nu
andere kranten zie, ben ik ook hart
stikke blij dat we nooit voor verkoop
hebben gekozen. Ik stond laatst bij
een tankstation naar verschillende
Noord-Hollandse kranten te kijken
en op de titel na waren ze allemaal
hetzelfde. Dat is de Texelse Courant
bespaard gebleven. We worden ook
geroemd om de wijze waarop wij al
leen lokaal nieuws brengen.'
Als voorbeeld haalt Henk de Am
sterdamse krant Het Parool aan. De
voormalige verzetskrant verliet in
2003 uitgeversconcern PCM om op
eigen benen verder te gaan. Het dag
blad verlegde het accent van landelijk
naar lokaal nieuws uit Amsterdam en
zag de oplagecijfers tot meer dan
tachtigduizend exemplaren stijgen.
'Zij hebben destijds gekeken naar het
concept van de Texelse Courant hoe
ze een lokale krant het beste konden
aanpakken', aldus Henk. 'Je ziet ook
dat de betrokkenheid bij een lokale
krant erg groot is. We krijgen wel eens
mensen aan de telefoon die zeggen
dat ze lid willen worden van de Te
xelse Courant. Dat is toch prachtig als
je dat hoort. Ik word ook bijna dage
lijks op de krant aangesproken.'
Dat waren niet alleen tevreden
mensen. Ook mensen die klachten
hadden of iets juist uit de krant
probeerden te houden, wisten Henk
te vinden. Hij ontving in de loop der
jaren zelfs meermalen bedreigingen,
maar het deed hem ogenschijnlijk
allemaal weinig; de Texelse Courant
hoorde in zijn visie kritisch te berich
ten over de Texelse samenleving. En
dat kon zowel positief als negatief
uitpakken. 'Zolang het maar objec
tieve verslaggeving is waarbij hoor
en wederhoor is toegepast.'
Inhoudelijk bemoeide Henk zich als
uitgever niet met de krant, die taak
was aan de hoofdredacteur. Texe
laars die zich bij Henk meldden voor
een stukje in de krant, werden orlv
roepelijk naar de redactie doorwes
De inhoudelijke bemoeienis van He)
bestond voornamelijk uit het lever?
van zijn geheel eigen comments
op het laatste nieuws als hij opdirs-
dag- en vrijdagochtenden de té
opgemaakte krantenpagina's al eie
bekeek.
Roeré
Henk ontpopte zich in de loopft
jaren als iemand die veel buiten I*
Lees verder op pagina
Anekdote
Slapen
Henk ging er vroeger altijd pra
op dat hij zo licht slaapt. Dat heu
ben we gemerkt toen we in <fe
jaren tachtig een keer met afc,
personeelsleden van Langevet
de Rooy naar de Drupa in Dus-
seldorf zijn geweest. Dat was
de grootste tentoonstelling op
grafisch gebied in Europa. Op
de terugreis overnachtten we in
een motel in Apeldoorn waar we
op de eerste verdieping sliepen
Omdat het nogal warm was. had
den we de schuifdeuren van de
kamers op een kier gezet. De
volgende ochtend was het een
drukte van belang bij de recep
tie; het dievengilde had het mo
tel bezocht en diverse mensen
waren bestolen. En bij wie was
het dievengilde ook op de kamer
geweest? Bij Henk van Wijk er
Taeke van Lingen! Henk begreep
er werkelijk niets van dat hij daa'
in zijn slaap niets van had ge
merkt. Ze hadden al'het geld ui
zijn portemonnee meegenomen
maar zijn rijbewijs en jachtakte
laten zitten.
(Joop Kramer
Arda van Wijk met Henk op 3-jarige leeftijd in 1955. De foto is gemaakt door Jan van Wijk.
In september 1979 werd Henk van Wijk enig directeur van Langeveld de Rooy nadat zijn moeder onverwacht was overiecen. Anderhalf jaar daarvoor had zij hem nog als mede
directeur aangesteld. Henk trad in april 1974 op haar verzoek in dienst van het familiebedrijf.
Henk van Wijk zat als directeur liever tussen de machines dan dat hij achter een bureau zat. Het leidde ooit tot een situatie vr33"
hij onder de inkt en dc olie een keurig in pak gehuldigde vertegenwoordiger te woord moest staan.