ft
Stress door weigerende rijdekdeuren'
Waddenvereniging begint klimaatcampagne
Tijdelijke
raadhuis
aanbouw
ontruimd
Onzekere toekomst
voor Waddengebied
TEXELSE g COURANT
-Machinist Van den Broek
gaat met prepensioen
jeslaagd
(j eslaagd
J
Prominenten op Sommeltjespop
Festival in voetsporen
Pinkpop en Lowlands
DONDERDAG 31 MEI 2007
■machinist Hans van den Broek ging dinsdag met prepensioen.
ar was Hans van den Broek
verantwoordelijk voor de
gehele technische installatie van
TESO-boten. Hij begon als
machinist op het Marsdiep en de
tfexelstroom. Dinsdag maakte hij
zijn laatste vaart op het Schul-
pengat. De inwoner van Den Burg
ging met prepensioen.
Een versierde stoel, slingers in de
machinekamer, de collega's van Van
den Broek hadden hun best gedaan
ér een feestelijke dag van te maken,
flet duurde even voor hij was opge
spoord op de Schulpengat, maar
fel was dan ook niet over het inter
view ingelicht. Verrast stapte hij de
machinekamer binnen: 'Dit had ik
«cht niet verwacht. Die jongens zijn
tot alles in staat.'
Jus had zijn vrouw een teller op
de computer geïnstalleerd waarop
fil kon zien hoeveel dagen het nog
hm voor hij met pensioen zou
an. Van den Broek vindt het een
re dag. 'Het is een afslui
ting van een bepaalde periode in
je leven. Je leeft er naar toe, maar
nu het zo ver is, vind ik het raar. Je
doet alles voor de laatste keer.' Het
contact met zijn collega's zal hij het
meeste missen. 'We hebben een
heel gezellige ploeg.'
Hij belandde bij TESO doordat zijn
toenmalige schoonouders op Texel
woonden. Destijds werkte hij bij
de Amsterdamse Droogdok Maat
schappij waar hij machines van bin
nenvaartschepen repareerde. Toen
TESO een olieman vroeg die tot
machinist wilde worden opgeleid,
greep hij zijn kans. Nu werkt hij er
alweer 33 jaar. 'Ik weet nog als de
dag van gisteren dat ik hier binnen
kwam. Het is snel voorbij gegaan.'
Hij heeft in die jaren veel veranderin
gen meegemaakt. De grootste was
volgens hem de opkomst van de
computer in de jaren tachtig. 'Voor
dien moesten we alles zelf zien.
Met de computer regel je alles op
afstand.' Ook zijn werkplek veran
derde. Zat hij eerst boven in het
stuurhuis, sinds de renovatie van de
Schulpengat heeft hij samen met de
andere machinisten een eigen ruim
te onderin het schip. 'Boven had
je contact met de gehele beman
ning. Hier zitten we meer geïso
leerd. Daarom gaan we 's ochtends
en 's middags koffie drinken in het
stuurhuis.'
In de machinekamer zitten een
eerste en een tweede machinist.
Toen Van den Broek begon, was er
slechts één machinist aan boord. Hij
zou niet meer terug willen naar die
situatie. 'Het is plezieriger om met
z'n tweeën te werken. Soms weet ik
iets niet, maar mijn maat wel. Over
leg is erg belangrijk.' Machinisten
zijn drie jaar lang aan elkaar gekop
peld en werken altijd samen. Van
den Broek doet dat sinds een jaar
met Bob Nieuwenhuis uit Den Burg.
Dat bevalt goed. 'We kunnen gezel
lig met elkaar praten en zitten op één
lijn.' Nieuwenhuis prijst zijn collega
om zijn vakkundigheid. 'Hans heeft
veel kennis over de gehele instal
latie. Die is zeer gecompliceerd en
veel omvattend. Eigenlijk doen we
alles. Van machineproblemen tot
toiletten die verstopt zitten.'
Het werk van een machinist kan
soms veel spanning opleveren. Zo
was er een periode dat de rijdek
deuren niet goed werkten. Van den
Broek: 'Dat gaf gestresste bedoe
ningen. Mensen wilden eruit maar
dat kon niet. Ze raakten in paniek
en gingen claxonneren. Wij moes
ten ervoor zorgen dat die deuren
zo snel mogelijk open gingen.' Een
andere situatie die Van den Broek
nooit meer zal vergeten was brand
aan boord eind jaren zeventig. 'Op
de Marsdiep of op de Texelstroom
hadden jongeren een blokje piep
schuim in de fietsengang in brand
gestoken. Je had geen idee wat
er boven je hoofd hing want de
rook was inktzwart. Uiteindelijk is
de brand geblust en viel de schade
mee.'
Van den Broek werkte in twee dien
sten, of 's ochtends van 5.40 uur tot
14.00 uur of 's middags van 13.40
uur tot 22.05 uur. Aan deze laatste
tijden gaf hij zelf de voorkeur. 'Ik
ben niet zo'n ochtendmens.' Na de
middagdienst kon hij ook worden
opgeroepen voor patiëntenvervoer.
Daarvoor zijn per vaart negen per
sonen in touw om alles goed te
laten verlopen, onder wie de twee
machinisten. 'Dat is best belastend,
vooral naarmate je ouder wordt. Als
ik weer thuis ben, kan ik nooit direct
slapen. Ik ga dan voor de televisie
zitten totdat ik zit te knikkebollen en
dan ga ik naar bed.' In zijn beginja
ren was er een zwangere vrouw die
's nachts voor een bevalling naar
het ziekenhuis moest. Probleem
was dat de motoren met werkten.
'Na een uur kregen we ze toch aan
de praat. De vrouw is gewoon in het
ziekenhuis bevallen. Toen ik jaren
later een relatie kreeg met mijn
vrouw, bleek dat het mijn schoon
zus geweest was.'
Ook op zijn laatste dag is hij even
alert als anders. Als het alarm gaat,
richt Van den Broek zijn aandacht
snel op de beeldschermen. Het blijkt
loos alarm. 'De computer geeft aan
dat de smoorklep is dicht gevallen.
Dat zou betekenen dat de boot een
noodstop heeft gemaakt. Maar dat
klopt niet want de motoren lopen
nog gewoon.'
Veel plannen voor de vele vrije uren
die hij krijgt, heeft hij nog niet. 'Ik
heb me voorgenomen me eerst een
half jaar koest te houden. Een ken
nis die stopte met werken, vertelde
me dat hij het door allerlei vrijwil-
ligerstaken na zijn pensioen drukker
had dan daarvoor. Dat wil ik niet.'
Hij gaat in ieder geval eerst drie
weken op vakantie naar Frankrijk.
'Daarna ga ik klussen in huis. Dat
is er het afgelopen jaar niet van
gekomen. Ik heb nog voor maanden
werk liggen.'
De tijdelijke aanbouw achter het raadhuis.
De gemeente heeft de tijdelijke
aanbouw achter het raadhuis ont
ruimd. De containers zijn verkocht
aan Duin Bouwbedrijf. De ambte
naren van de afdeling Infra en
Bouw die er zaten, zijn verhuisd
naar een nieuwe werkruimte in
het gebouw van gemeentewerken
aan de Reijer Keijserstraat.
De aanbouw is sinds eind 2002
in gebruik geweest. De gemeente
had destijds de extra ruimte nodig
om op de begane grond van het
raadhuis de centrale publieksbalie
en het bedrijfsverzamelgebouw te
realiseren. Het bouwwerk, dat uit
twaalf units bestaat, mocht maxi
maal vijf jaar blijven staan. Die ter
mijn loopt binnenkort af.
Voor de overgeplaatste medewer
kers Infra en Bouw is bij gemeente
werken het magazijn tot een nieu
we werkplek van zo'n 85 vierkante
meter omgebouwd. De materialen
uit het magazijn zijn volgens hoofd
gemeentewerken Peter van Ree 'op
een slimme manier' op andere plek
ken op het terrein opgeslagen. Door
de verhuizing bevindt de gehele
afdeling Infra en Bouw (18 mensen)
zich weer op één plek. 'Dat werkt
prettiger. Het is beter voor over
leg en mensen die een afspraak
hebben, kunnen nu ook op één
plek terecht.' Voor het indienen van
aanvragen moeten mensen zich bij
de publieksbalie op het raadhuis
blijven melden.
Duin Bouwbedrijf wil de units
gebruiken als bouwkeet als de rea
lisatie van het PHH-gebouw aan de
Pontweg van start gaat. De bouw
daarvan wordt door Duin en De
Geus uit Broek op Langedijk ver
richt. 'Er gaan ook een paar units
naar het strand voor de Ronde om
Texel', aldus Paul Buijsman van het
bouwbedrijf.
Natura 2000
ook voor boeren
De afdeling Texel van landbouw
organisatie LTO Noord roept haar
leden op de voorlichtingsavond
over Natura 2000 te bezoeken. Bij
deze bijeenkomst, die maandag in
het gemeentehuis wordt gehou
den. geven medewerkers van het
ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit uitleg over dit plan.
'Het is belangrijk dat ondernemers
in de landbouw en recreatie kennis
nemen van de inhoud van Natura
2000. De verwachting is dat dit
plan op termijn grote gevolgen zal
hebben voor de ontwikkeling van
allerlei activiteiten op Texel en in de
Waddenzee', aldus LTO Noord. De
bijeenkomst begint om 18.00 uur.
Gemma Betsema uit Ooste
rend heeft aan de Universiteit van
Amsterdam haar bachelordiplo
ma Sociologie behaald. Ze heeft
zich gespecialiseerd in de richting
stadssociologie en een eindscriptie
geschreven over de vorming van
jeugdbendes in Amsterdam. Voor
haar opleiding heeft ze een half jaar
in Barcelona gestudeerd en stage
gelopen bij dagblad Het Parool.
lief voormalige magazijn
SmdDank Teren
Tessa Betsema uit Oosterend is aan
het CIOS in Heerenveen geslaagd
voor het diploma Operationeel
Sportmanager. Daarnaast behaalde
ze diploma's voor fitnessinstructrice
eri sportmasseuse. Komend school
jaar begint ze in Amsterdam de
opleiding Small Business en Retail
Management aan de Hogeschool
Inholland.
De klimaatverandering gaat in
te toekomst een extra druk op
de Waddenzee leggen. Wat er te
jebeuren staat, is nog moeilijk te
zeggen, maar er moet rekening
niet de nodige veranderingen in
flora, fauna en kustverdediging
Worden gehouden.
stelt hoogleraar Pier Vellinga
Wageningen Universiteit en
Researchcentrum en de Vrije Univer-
stetin Amsterdam. Hij geldt landelijk
en internationaal als een autoriteit op
fe gebied van klimaatonderzoek. Hij
b eveneens voorzitter van het NIOZ,
*32rhij vorige week officieel een nieu-
fïcampagne van de Waddenvereni-
0ng startte. In die campagne wordt
Wacht gevraagd voor de gevolgen
de klimaatveranderingen op de
Wadden teweeg kunnen brengen. Het
Werwerp staat in de belangstelling.
Bestuurders van de Waddeneilanden
spaken vorige week op Sylt ook over
■rcaatverandering.
k campagne van de Waddenver-
frwig. genaamd Groeten van de
Me wadden, bestaat uit een web-
"e met informatie over het Wad-
•figebied. Bezoekers kunnen er
'al een ansichtkaart versturen
t>P de Eierlandsche vuurtoren
palmbomen is afgebeeld. De
Menvereniging wijst erop dat dat
*9 ver gaat, maar stelt dat 'nergens
Wrs in het land nu al alle gevolgen
«c de klimaatverandering merkbaar
T A's voorbeelden worden stijging
to de watertemperatuur in de Wad-
Mee en stijging van de zeespiegel
Pioemd.
kn blik op de website leert dat ver
keringen in de Waddenzee zich
')d hebben voorgedaan, maar dat
Woor de klimaatverandering hef-
°9®r en onvoorspelbaarder worden.
*®"ga: 'Er kan niet meer worden uit
gegaan van de ritmiek die er vroeger
als je een zachte of strenge win-
tad. De toekomst is onzekerder
porden. Ook de toekomst van de
Wselvoorzienmg is niet goed meer
I voorspellen.' De website van de
Rw
'envereniging meldt dat onder
meer kokkels, nonnetjes en mossels
het lastig krijgen. Door zachte win
ters hebben zij moeite zich voort te
planten. De larven die zij toch voort
brengen hebben vervolgens te leiden
onder garnalen en strandkrabben die
goed gedijen bij zachte winters en
leven van de larven. Door afname van
de schelpdieren krijgen scholeksters,
eidereenden en kanoeten eveneens
moeite voldoende geschikt voedsel
te vinden. De afname van de nonne
tjes hoeft volgens Vellinga overigens
niet een gevolg van de klimaatveran
dering te zijn. 'Het kan ook zijn dat ze
zich minder gemakkelijk voortplanten
vanwege de geweldige en voortdu
rende bodemberoering door de vis
serij tot nu toe.'
Scenario
Volgens klimaatscenario's van het
KNMI moet tot 2050 en 2100 reke
ning worden gehouden met een toe
name van zachte winters en warmere
zomers. De winters worden waar
schijnlijk natter door meer neerslag
In de zomers neemt naar verwach
ting het aantal dagen met regen af.
Er moet meer rekening met korte
extreme regenbuien worden gehou
den. De toename van neerslag leidt
naar verwachting tot meer zoet water
in de Waddenzee, omdat er meer
rivierwater uit het IJsselmeer moet
worden gespuid. De spuisluizen in
de Afsluitdijk hebben momenteel een
spuicapaciteit van 5,5 miljoen liter
water per seconden en dat wordt in
2013 met de aanleg van een nieuwe
spuisluis verdubbeld.
Volgens de website van de Wad
denvereniging kan het zoeter worden
van de Waddenzee weer gevolgen
hebben voor de ontwikkeling van
piatvis. Voor jonge schol en tong is
een zoetere Waddenzee minder aan
trekkelijk, terwijl het voor bot beter
toeven wordt. Vellinga wijst erop dat
het lastig is al concrete uitspraken te
doen. 'Er kan meer zoet water in de
winter komen, maar in de zomer juist
weer minder door de drogere zomers.
Het is dus moeilijk te zeggen wat het
netto-effect zal zijn. De Waddenzee
De Waddenzee gaat door de klimaatverandering een onzekere toekomst tegemoet, waarbij het vooralsnog lastig is te zeggen wat voor
veranderingen zich gaan voordoen. (Foto Beekiban* Twt)
was al complex en wordt nog wat
meer complexer. Met metingen zullen
we moeten proberen alles zo goed
mogelijk bij te houden.'
Volgens dezelfde scenario's van het
KNMI stijgt de zeespiegel tot 2100
naar verwachting met maximaal 85
centimeter. De platen en slikken op
het wad kunnen een stijging op eigen
kracht bijhouden, mits die tussen de
3 en 6 mm per jaar blijft. Volgens de
website is de zeespiegelstijging daar
door in eerste instantie niet bedrei
gend, maar moet ook niet worden
uitgesloten dat platen en slikken op
termijn vaker onder water verdwijnen,
met gevolgen voor het bodemleven
en voedselzoekende vogels. In welke
mate de gaswinning tot bodemda
ling leidt, wordt aan de hand van
diverse onderzoeksprogramma's bij
gehouden. Volgens het zogeheten
hand-aan-de-kraan-principe staakt
de NAM de gaswinning als de bodem
te snel blijkt te dalen.
Klimaatbuffer
De Waddenvereniging en diverse
andere natuurorganisatie pleiten er
al enige tijd voor dat de Wadden
zee als natuurlijke klimaatbuffer wordt
aangewezen, zodat de klappen van
de klimaatverandering beter kunnen
worden opgevangen. Vellinga: 'Het
begrip klinkt misschien wat vaag,
maar is vooral uitdagend bedoeld
naar andere partijen om mee te den
ken over oplossingen.' Volgens hem
zou er meer ruimte moet worden
gegeven aan kwelders en mossel-
banken, zodat de Waddenzee meer
natuurlijk veerkracht kan ontwikke
len.
Kustverdediging is volgens Vellinga
eveneens een onderwerp waar over
moet worden nagedacht. Voor de
Noordzeekust leeft onder natuurorga
nisaties de gedachte dat de huidige
verdedigende kustlijnen tot kustzo
nes moeten worden omgebouwd.
Volgens de organisaties moeten
onder kustzones een soort van Sluf
ters worden verstaan, waarbij achter
de zeewerende duinen een tweede
duinenrij wordt gerealiseerd. In het
gebied tussen de duinenrijen moet de
zee in staat zijn, zand aan te voeren,
zodat het gebied automatisch wordt
opgehoogd. Het Toeristisch Kennis
instituut Texel pleitte er eerder dit jaar
bij de laatste publieke bespreking
van de nieuwe strandnota voor in de
nota alvast rekening te houden met
toekomstige ruimtelijke maatregelen.
Dat pleidooi vond, op GroenLinks
na, weinig gehoor bij de politieke
partijen.
Aan de wadkant moet volgens Vel
linga eveneens over de kustverdedi
ging worden nagedacht. 'Het is met
per se nodig dat dijken worden ver
hoogd. Ze kunnen ook worden ver
breed. Daarbij moet worden gedacht
aan een secundaire dijk achter de
zeewerende dijk.' Het wonen op de
Waddeneilanden is volgens Vellinga
allerminst in het geding, maar in de
toekomst ook geen vanzelfsprekend
heid. Hetzelfde geldt overigens voor
delen aan de overkant die onder de
zeespiegel liggen. 'Willen we Neder
land op orde houden dan moet er
waarschijnlijk jaarlijks één tot dne
miljard euro worden besteed om ons
op de klimaatveranderingèn aan te
passen.' Een deel van dat geld zal
volgens hem voor zandsuppleties
aangewend moeten worden.
Voor de eilanden kan de klimaatver
andering volgens Vellinga ook voor
delen bieden. 'Die worden door de
warmere zomers aantrekkelijker voor
toensten.' Hij hoopt dat de gevolgen
van de klimaatveranderingen breder
worden onderkend. 'Bij de landelijke
politiek is de aandacht er, maar het
zal ook op gemeentelijk niveau verder
moeten toenemen. Al is Texel al goed
bezig door veel over energie en duur
zaamheid na te denken.'
De website van de Waddenvereniging
is te vinden op www.waddenverem-
gmg.nl. De vereniging presenteerde
gisteren ook de site www.wadlandis.
nl. Daarop kunnen jongeren een com
puterspel in het Waddengebied spe
len waarbij klimaatverandering een
belangrijke rol speelt.
Sommeltjespop krijgt steeds
meer allure. Speelden vorig jaar
al enkele bands uit het clubcir
cuit in De Waal, zaterdag 7 juli
verwelkomt de organisatie arties
ten van nationale faam. Zo werd
Nuff Said, dat vorig jaar nog op
Lowlands speelde, onlangs uit
geroepen tot 'beste live-act van
Nederland' en maakte The Pro
digal Sons in de jaren negentig
furore op Pinkpop.
Vooral de komst van The Prodigal
Sons is bijzonder, vindt organisa
tor Jeroen Schoo. 'Ze waren tien.
vijftien jaar geleden erg bekend. In
1994 stonden ze op Pinkpop en in
die tijd speelden ze ook in het voor
programma van Pearl Jam. Formeel
bestaat de band al een paar jaar
niet meer, maar af en toe treden
de muzikanten weer samen op. Bij
een festival dat ze leuk vinden,
bijvoorbeeld. Toen ik de zanger,
Erwin Nyhoff, belde, was hij meteen
enthousiast. Hij had goede herinne
ringen aan Texel, vertelde hij.'
Zowel Nuff Said als The Prodigal
Sons speelt knap gecomponeerde,
melodieuze muziek. Van heel ande
re aard is Jeremys, dat pretpunk
maakt. De band werd onlangs op
radio 3FM uitgeroepen tot winnaar
van de Serious Talent-wedstrijd.
Terug van weggeweest is Mos-
kowicz, dat vorig jaar veel indruk
maakte op de festivalgangers. Op
voordracht van deze band is ook
Unabomber, dat wel wat aan de
rockers van AC/DC doet denken,
gecontracteerd. Daarnaast is er met
Neckless Josie Project, Flux, Sinner,
Whatever en Thirsty Work ook een
flinke Texelse inbreng. Spoiler, rond
oud-Texelaars Arjen Rienks en Sid
ney de Haan, heeft afgezegd.
De artiesten vertonen hun kunsten
op een nieuw podium, dat maar
liefst 21 bij 8 meter groot is en
speciaal voor de Stichting Som
meltjespop ontworpen en vervaar
digd. Deze aanwinst en de sterke
bezetting van het festival zijn mede
te danken aan financiële steun van
de nieuwe (hoofd)sponsors Stiehl
Entertainment en VBA Van Braak
Accountants. Met de vierde edi
tie van het festival, dat duurt van
12.45 uur tot middernacht, gaat
ook de actie Vriend van Sommel
tjespop van start Bezoekers krijgen
de kans voor €10,- per jaar vriend
van de Stichting Sommeltjespop
te worden. Een kwart van dit geld
gaat naar NCFS.nl, een stichting die
onderzoek doet naar de taaislijm-
ziekte CF.
