Jan Wolkers: bijna een leven lang een relatie met het eiland
Cjrocn ZwartsJexeh in het harL,
'Ik stelde me Texel
voor als het paradijs
Mken trekken bizar
vroeg naar zuiden
Schaatsen bij Krim
in alle jaargetijden
Hout voor nieuwbouw museum
1PGERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - NR. 12219
DINSDAG 23 OKTOBER 2007
Verschijnt dinsdag en vrijdag
v/h Langeveld de Rooy bv, Postbus 11,1790 AA Den Burg
odig
Mkatk
Ambassadeur van Texel', werd hij de afgelopen dagen in
Iverse media genoemd. Een wat hoogdravende benaming,
uilen sommigen zeggen, maar het valt niet te ontkennen dat
lan Wolkers de schoonheid van het eiland ontelbare malen in
roord en geschrift heeft bezongen en daarmee hartstochte-
jk heeft bijgedragen aan de promotie ervan. De schrijvende
leeldhouwer, die in de nacht van donderdag op vrijdag op
Hjna 82-jarige leeftijd overleed, deed dat al sinds hij hier meer
lan een halve eeuw geleden een paar keer vakantie vierde.
fólkers had bijna zijn leven lang
=n relatie met Texel. Hij leerde het
id kennen dankzij de Verkade-
jlbums van Jac. P. Thijsse. De door
rofessor Wenkenbach getekende
aatjes maakten grote indruk op
inwoner van Oegstgeest, die
oen nog tien moest worden. 'Ik
ie me Texel voor als het para-
Met een vriendje ben ik eens
de fiets op weg gegaan. Maar
t waren net buiten Oegstgeest
Uitvaart
jan Wolkers wordt woensdag
om 15.30 uur gecremeerd op
begraafplaats De Nieuwe Oos-
ter aan de Kruislaan in Amster
dam. De bijeenkomst is open-
r, maar na afloop is er geen
jelegenheid tot condoleren. De
itvaartplechtigheid wordt op
rlevisie rechtstreeks uitgezon
den via Nederland 1De Texelse
ereburgers Kees de Jager en
Harry de Graaf en burgemeester
Geldorp maken deel uit van
de rouwstoet, die om 12.00 uur
vanaf Texel vertrekt.
toen de koeken op waren. Toen
zijn we maar teruggegaan', ver
telde Wolkers de Texelse Courant
in een interview dat op 3 november
2000 vlak na zijn 75ste verjaardag
verscheen en waarin hij uitvoerig
over zijn band met het eiland sprak.
Misschien dat die band zelfs erfelijk
was bepaald, want Wolkers' vader
zat in zijn diensttijd, in de Eerste
Wereldoorlog, op de Mok, dat toen
nog een marinevliegkamp was. Een
foto van Wolkers senior in militair
uniform op het Texelse strand staat
afgebeeld in Werkkleding, over het
persoonlijk leven van de kunste
naar.
In de-jaren vijftig vierde Wolkers
een paar keer vakantie op Texel. Hij
verkeerde daarbij in gezelschap van
de vrouw die model zou staan voor
Olga, de vrouwelijke hoofdpersoon
in zijn bestseller Turks Fruit. Texel
moest met Ameland wedijveren,
maar werd zijn favoriete Waddenei
land omdat het zo goed bereikbaar
is. 'Met de jongens gingen wij later
op zondag vaak met de boot van
negen uur over en om elf uur ston
den we in het Rijksmuseum.'
Vanaf 1969 werd Texel naast een
Een foto uit het archief van de Texelse Courant, gemaakt op 26 juli 1971, toen Jan Wolkers samen mt
moederloos had aangetroffen op Rottumerplaat, waar hij net als collega-schrijver Godfried Bomans
Museum liefdevol opgevangen door het echtpaar De Haan (links op de foto).
echtgenote Karina het zeehondje kwam opzoeken dat hij eerder die zomer
n week lang in eenzaamheid had vertoefd. Het zeehondje werd in het Texels
vakantiebestemming ook het eiland die bekendheid genoot als oud-ver- zo mooi is' - in september. 'Al mijn
waar hij rustig kon werken. Vaste zetsstrijder en 'moeder der Geor- werk ging dan mee, ook beeld
verblijfplaats was een vakantie- giërs'. Hij keerde er jaarlijks terug, houwwerk, en met de kat bovenop,
huisje nabij De Cocksdorp, eigen- Eerst alleen een maand lang in mei, Die had binnen een paar dagen
dom van mevrouw Boon-Verberg, later ook - 'omdat de Texelse herfst roze teentjes. Van het schone Texel
se zand. In Amsterdam waren ze
zwart. Op Texel heb ik heel wat van
mijn boeken afgeschreven. Ik kon er
heerlijk ongestoord werken.'
In 1981 vestigde de kunstenaar zich
permanent op het eiland, in de voor
malige woning van burgemeester
Sprenger aan de rand van de Den
nen, nadat zijn (derde) vrouw Karina
zwanger bleek van een tweeling.
'Niet dat ik een hekel had aan de
stad hoor, maar we wilden onze
kinderen in een rustige omgeving
laten opgroeien.'
Zijn komst was een tijd lang het
gesprek van de dag op het eiland.
En ook daarbuiten trok de verhui
zing de nodige aandacht. Elke Texe
laar heeft wel eens de vraag van een
belangstellende overkanter moe
ten beantwoorden waar 'die Wol
kers' toch woonde. Feit was echter
dat de als zo flamboyant bekend
staande kunstenaar een betrekkelijk
geïsoleerd bestaan leidde. Hij had
een paar goede vrienden op Texel,
maar het sociale leven ging voor
een groot deel aan hem voorbij.
'Ik krijg wel eens commentaar van
mensen dat ik zo'n prachtig uitzicht
heb maar dat ik het helemaal dicht
heb laten groeien. Dat is een soort
bescherming. Maar ik moet zeggen
dat ik hier vrij anoniem kan leven.
Texelaars laten je in je waarde. Ze
kijken niet zo gauw ergens vreemd
van op. Dat stamt nog uit de tijd van
de VOC, denk ik. Ze hadden alles al
gezien voor het in de stad kwam.'
Ook zei hij Texelaars 'heel prettig' te
vinden. 'Ze bemoeien zich niet met
je.' Wolkers bestreed mensenschuw
te zijn. 'Ik doe gewoon mijn bood
schappen en ik vind het leuk om
met Texelaars te praten. Over hun
werk bijvoorbeeld. Met een kweker
die van alles over zijn planten weet
te vertellen. Ik zoek het alleen niet
op Hoewel hij zichzelf geen café
bezoeker noemde, hield hij ervan
samen met vrienden en familieleden
uit eten te gaan op het eiland. Jelle
Pekel van Het Vierspan noemde hij
'fantastisch' en 'een topkok'.
Lees verder op pagina 3
or de kust worden momenteel
redelijke hoeveelheden alken
nargenomen, terwijl die normali-
pas in november naar het zui-
ïn afzakken. De vogels hebben
ttmoedelijk problemen voldoen-
geschikt voedsel te vinden in
Au leefgebieden in het zuiden
bi Noorwegen en Zweden (het
iagerak).
-pzee bij Westerslag werden begin
maand volgens de website
en de Vogelwerkgroep Texel op
si dag liefst honderd alken geteld,
kk vertoeft er al een paar dagen
si in de haven van Oudeschild en
'zat er een in de NlOZ-haven. Vol
eis onderzoeker Mardik Leopold
m Wageningen IMARES op Texel
'ken wel vaker alken op in de
sven, maar hij noemt het 'bizar' dat
vogels er een maand vroeger dan
touikelijk zijn.
vermoedt dat de dieren naar de
todzee zijn uitgeweken, omdat ze
ar wel volop jonge haring en sprot
■wen vinden. 'Het zijn waarschijn-
de dieren die in het Skagerak
tël in de gaten kregen dat er iets
is was en nog niet in de rui waren,
aardoor ze nog snel naar elders
tien trekken.' Bij het Skagerak
wtr-g toontfe
ZEG HEB yj WEL EEN'
Een bom van wouaRsj
SHADjgs"
MRHR IK I
IgeIooftotiKeenI
jfcy®Gft PROBEREN
ACKTERTON
AhTOOri GOtS 0 2ï-|Q-7oo>
doet zich door de voedselproblemen
momenteel een verhoogde sterfte
voor. Alken die al in de rui zijn, kun
nen tijdelijk niet vliegen, waardoor ze
niet kunnen uitwijken.
Volgens Leopold zijn de dieren van
nature conservatief, waardoor ze niet
zomaar naar elders trekken. Dat ze al
voor de Nederlande kust zijn, komt
volgens hem mogelijk ook door ver-
andenngen in het Friese Front (de
overgangszone tussen helder Noord
zeewater en troebel kustwater boven
de Waddeneilanden). 'Daar blijven ze
ook vaak hangen, maar daar zijn ze
nu toch al overheen gewaaid.'
Leopold verwacht dat de alken door
hun gewoontegetrouwe gedrag vol
gend jaar, na de geboorte van hun
jongen op de Schotse kust, weer
gewoon naar het Skagerak trekken.
De haring en sprot die ze momenteel
uit de Noordzee halen, is volgens
hem nauwelijks iets in verhouding tot
de totale hoeveelheid. 'Een alk eet
ongeveer twee tot drie ons per dag.'
Extern conflict
legt belverkeer
Kabeltex lam
Texelaars met een telefoonabon
nement bij Kabeltex worden sinds
vorige week geteisterd door pro
blemen. Die zijn het gevolg van
een conflict tussen en provider
Dis Telecom en KPN-dochter
Enertel, waardoor KPN de stek
ker er heeft uitgetrokken. Jaap
Drijver van Kabeltex laat weten er
alles aan te doen om de proble
men zo snel mogelijk te verhel
pen. 'Maar deze actie heeft ons
overrompeld.'
Kabeltex liet onder meer de tele
foongesprekken verzorgen door
DIS-Europa. Dis Telecom bleek een
schuld bij Enertel te hebben, waar
over onderlinge afspraken waren
gemaakt. Maar KPN. dat Enertel
had overgenomen, wilde niet mee
werken aan deze afspraken, trok de
stekker eruit, waardoor ook abon
nees van Kabeltex niet meer kon
den bellen. Donderdag probeerde
het Maritiem en Jutters Museum
Hout speelt een belangrijke rol in het gewijzigde schetsontwerp
timpressie Mecanoo Ar
Hout moet voor een belangrijk
deel de uitstraling van de nieuw
bouw van het Maritiem en Jut
ters Museum in Oudeschild gaan
bepalen. Dat blijkt uit een aange
past schetsontwerp van Mecanoo
Architecten uit Delft.
Het hout moet in de plaats komen
van het vele glas dat in het vorig
schetsonderwerp zat verwerkt
en waartegen in Oudeschild veel
Kabeltex. dat al een paar jaar pro
beert minder afhankelijk van de pro
vider te zijn, via een andere provider
(BBned) een nieuwe verbinding tot
stand te brengen Omdat het over
zetten (porteren) van de nummers
handwerk is, neemt dit veel tijd in
beslag. Vrijdag kon weer in beperk
te mate worden gebeld, maar klan
ten konden niet zelf worden gebeld.
'Het duurt allemaal wat langer dan
ik had gehoopt en dat is vervelend',
laat Drijver weten. 'We zijn afhanke
lijk van de inzet van Bbned en de
medewerking van KPN.'
bezwaar was gerezen. In de gewij
zigde schets zit nog steeds glas,
maar dan achter het hout en alleen
te zien als mensen recht voor de
nieuwbouw staan. Het nieuwe ont
werp kan rekenen op goedkeuring
van de klankbordgroep met daann
diverse vertegenwoordigers uit het
dorp en politici.
Het hout moet volgens wethou
der Rikus Kieft het beeld oproepen
van masten van schepen die in de
haven liggen. Wat voor soort hout
er wordt gebruikt, moet nog nader
worden uitgewerkt. De gemeente
presenteerde het nieuwe schets
ontwerp gisteren samen met de
klankbordgroep. Hans Eelman, één
van de leden, vond het tijd om ver
der te gaan met ontwerpen zodat
tegen het eind van het jaar als
nog een beroep op een provinci
ale subsidie van €1.200.000,- kan
worden gedaan. De voortgang van
het project is volgens hem mede
van belang voor de werkgelegen
heid in Oudeschild. Jan Jacob Rab
stelde dat de klankbordgroep zich
voornamelijk met het uiterlijk van
de nieuwbouw heeft beziggehou
den. Wat er allemaal in het gebouw
komt, is een verantwoordelijkheid
van het museum.
De nieuwbouw, die aan de Heems
kerkstraat komt, krijgt drie bouwla
gen. Op de begane grond komt de
entree, een museumcafé en een plek
voor de maquette. Op de bovenste
verdieping komt ruimte voor expo
sities, presentaties, workshops,
vergaderingen, groepactiviteiten
en filmvertoningen. In de onderste
bouwlaag wordt ruimte voor onder-
waterarcheologie geschapen. Van
uit het museum wordt er momenteel
aan gewerkt om bij Texel opgedoken
bodemschatten, die de Rijksdienst
voor Archeologie, Cultuurlandschap
en Monumenten in Lelystad heeft
opgeslagen, naar de nieuwbouw te
halen.
Texel heeft daarbij de steun van
de provincie die vindt dat ojsgedo-
ken stukken zich goed lenen voor
publieksvoorlichting over maritieme
historie. Texel is wat dat betreft bij
de provincie in beeld als een 'pilot-
project' om die historie beter over
Of het vriest of niet, op De Krim
kunnen binnenkort de schaat
sen worden ondergebonden. Het
vakantiepark bij De Cocksdorp
gaat een kunstijsbaan aanleg
gen.
De baan, die 34 meter bij 13 meter
groot wordt, komt op één van de
tennisbanen in het centrum van
het park. Hij wordt opgebouwd uit
kunststofplaten van een paar cen
timeter dik die nauwelijks voor een
echte ijsvloer onderdoen. Bedoeling
is dat hij er vóór de kerstdagen ligt.
Omdat er geen ijs koud hoeft te
worden gehouden, wordt de kunst
ijsbaan volgens De Krim een zeer
energiezuinig alternatief voor een
reguliere ijsbaan.
Volgens directeur Iwan Groothuis
moet de ijsbaan een kwalitatieve
aanvulling worden op de voorzie
ningen van De Krim. Zowel gasten
als de rest van het eiland kunnen er
gratis gebruik van maken. De baan
kan worden bereden met kunst
en ijshockeyschaatsen die door De
Krim worden verhuurd. Rijden met
noren is niet de bedoeling. 'Dat is
in verband met de veiligheid', aldus
Groothuis. Rond de baan komt ver
lichting.
het voetlicht te brengen. Als het
aan Eelman (fervent duiker en voor
stander van het op Texel houden
van opgedoken goederen) ligt. komt
ook een deel van het VOC-schip de
Rob naar-de nieuwbouw. Volgens
Eelman is het VOC-schip op de
bodem van de Waddenzee geen
lang leven meer beschoren.
Bedoeling is dat de gemeente eind
dit jaar met zowel een definitief
ontwerp als een financieringsplan
naar de provincie kan stappen om
in aanmerking voor subsidie te
komen. Als het subsidieverwervend
bureau Het Grote Oost in Hoorn de
komende tijd ook lukt voldoende
fondsen te vinden, kan de bouw
mogelijk in 2008 van start gaan en
de nieuwbouw in 2009 in gebruik
worden genomen.
Lees verder op pagina 4
De directeur van De Knm over
weegt de Texelse scholen op een of
andere manier bij de kunstijsbaan
te betrekkeri. 'Er zijn steeds minder
kinderen die met ijs in de sloot groot
zijn geworden.' De Krim wil de baan
in beginsel het hele jaar laten liggen.
Volgens Groothuis is het ook een
optie hem in de zomer in een sport
hal te leggen, zodat er aan ijshoc
key kan worden gedaan. Voor de
winter wil De Krim de kunstijsbaan
aankleden met een Koek- en Zopie-
tent, zodat er een 'winterwonder-
land' ontstaat. Groothuis verwacht
dat het een goed bezochte baan
gaat worden.
Snorfietser
met slok op
Een 37-jarige inwoner van De Waal
is zondag even na middernacht op
de haven van Oudeschild betrapt
op rijden onder invloed. De man.
die op een snorfiets reed, blies 730
microgram alcohol per liter uitge
ademde lucht, ruim driemaal het
toegestane maximum. Hij kreeg een
proces-verbaal en omdat hij zelfs
boven de grens van 570 ug/l zat,
moest hij bovendien zijn rijbewijs
inleveren.
TL X E LS n^COU RANT
Onze bezorgers verspreiden
vandaag met de
Texelse Courant een folder van:
Folder niet gehad?!
Alsnog verkrijgbaar op
Spinbaan 6.
