Kamer steunt concessie
Friese Waddeneilanden
TESO maakt indruk
op Tweede Kamer
Kabinet doet geen
uitspraak tunnel
Kamerlid pleit voor
meer samenwerken
Rijk wil geld voor
gebruik veerhaven
Lichtmasten met LED's op windenergie
TEXELSE j COURANT
j%pix
Groen
Zwart
VRIJDAG 30 MEI 2008
TESO-directeur Cees de Waal volgde dinsdagavond vanaf de publieke tribune in de Groen van Prinstererzaal het overleg tussen
de staatssecretaris en de Vaste Kamercommissie voor Verkeer en Waterstaat. Ook burgemeester Joke Geldorp, Harry Wuis en Jan
Bakker waren aanwezig. (Foto's Jeroen van Hattum/Boeldbank Texel)
Gemeente sluit
zich aan bij GBKN
Texel sluit zich aan bij de stich
ting GBKN Noord-Holland, de
organisatie die zich bezig houdt
met het leveren en bijhouden
van de zogeheten Grootschali
ge Basiskaart. Deze bestaat uit
digitaal kaartmateriaal en andere
topografische gegevens die ter
beschikking staan van instanties
die bestuurlijk en technisch actief
zijn en belang hebben bij correcte
en voortdurend aangepaste ter-
reingegevens.
Het materiaal wordt onder meer
geraadpleegd door de gemeente,
NUON, PWN, KPN en het Kadas
ter. Deze instanties dragen ook de
kosten, volgens een verdeelsleutel
waarbij Texel 27,5 procent voor zijn
rekening neemt. De gemeente heeft
de gegevens nodig bij objectafba
kening in verband met de WOZ,
aan- en verkopen, wegreconstruc-
ties, het ontwerpen van bestem
mingsplannen, huisnummerkaarten,
milieucontroles en andere zaken.
De Tweede Kamer steunde dins
dag het plan om de Friese eilan
den wel onder de concessie-wet
geving te scharen. Dat wordt in
eerste instantie mogelijk gemaakt
met een zogeheten 'algemene
maatregel van bestuur' op de Wet
Personenvervoer uit 2000.
Een algemene maatregel van bestuur
is een verdere uitwerking van de
wet. Die wordt volgens Huizinga
over acht maanden van kracht. Dan
krijgen Doeksen en Wagenborg het
alleenrecht om de veerverbindingen
met de Friese eilanden onderhou
den (dat geldt alleen voor personen
vervoer, voor goederenvervoer geldt
weer een andere regeling). Over
een paar jaar moet de concessie
wetgeving klaar zijn en in de Kamer
worden behandeld. De staatssecre
taris liet weten dat het allemaal een
ingewikkeld proces is.
Huizinga liet weten dat inbesteding,
een alternatieve vorm van aanbe
steding om onder Europese aan
besteding uit te komen, voor TESO
geen optie is. Bij inbesteding moet
sprake zijn van een gezagsrelatie
tussen de concessie-verlener en
de uitvoerende partij. Dat zou bete
kenen dat de overheid een stevige
vinger in de pap zou moeten krijgen
bij TESO.
De Waal en burgemeester Joke Gel
dorp waren opgelucht dat de Kamer
en de staatssecretaris daar niet
aan wilde beginnen, want dat was
geen gewenst scenario. Inbeste
ding was de afgelopen weken geen
onderwerp van discussie, maar het
was wel één van de mogelijkheden
geweest om de concessie-wetge
ving te ontlopen.
Het onderwerp stond op de agenda
van overleg dat de Vaste Kamer
commissie van Verkeer en Water
staat" eerder die dag met de staats
secretaris had.
Volgens De Waal is het goed
geweest dat de geplande acties in
Den Haag dinsdagochtend op het
allerlaatste moment zijn afgeblazen.
'Het is beter nu ons vertrouwen te
tonen in de toezeggingen van de
staatssecretaris en eventuele acties
te bewaren voor het geval zou blij
ken dat er toch geen uitzondering
wordt gemaakt. In dat geval moeten
we rondom het zomerreces moge
lijk alsnog in Den Haag van ons
laten horen.'
De aangekondigde acties hadden
één onbedoeld bij-effect, vertegen
woordigers van de andere eilan
den waren voor de zekerheid extra
vroeg naar Den Haag gekomen om
verzekerd te zijn van een plekje
op de publieke tribune. Zij waren
dinsdag nog in de verwachting dat
er honderden Texelaars naar het
overleg zouden komen.
TESO heeft indruk gemaakt op
de Tweede Kamer. De Vaste
Kamercommissie voor Verkeer
en Waterstaat roemde unaniem
de wijze waarop de veerdienst
opereert.
'Het is een historisch gegeven hoe
de zaken op Texel zijn geregeld',
aldus Kamerlid Lia Roefs (PvdA)
tijdens het overleg met de staats
secretaris. 'Dat was al zo voordat de
overheid zich ermee bemoeide en
dat willen we niet om zeep helpen.'
Roefs en Emile Roemer (SP) noem
den TESO beiden een voorbeeld van
een onderneming die maatschappe
lijk verantwoord opereert. 'Roemer:
'TESO is opvallend betrouwbaar en
dankzij hun structuur hebben zij
geen stijging van de tarieven.' Hij
refereerde aan minister-president
Balkenende die TESO bij zijn bezoek
aan Texel een 'mooi voorbeeld' van
een maatschappelijke onderneming
had genoemd.
Sander de Rouwe (CDA) stelde
onomwonden dat de grootste rege
ringspartij van het land 'vóór TESO
is'. Hij omschreef de veerbinding als
Het kabinet doet nog geen uit
spraken over de tunnelplannen.
Dat liet staatssecretaris Huizinga
dinsdagavond weten in het over
leg met de Tweede Kamer.
Emile Roemer (SP) vroeg de staats
secretaris om een standpunt over
het 'vreselijk onzalige en irreële
plan'. Volgens Huizinga was het
echter niet netjes daar nu al iets
over te zeggen, omdat het initiatief
bij de gemeente Den Helder ligt.
Roemer hoopte op een afwijzing.
'Dan hoeft er ook geen geld en
energie te worden besteed aan een
onderzoek naar een tunnel.'
Hij kondigde aan schriftelijke vragen
aan het kabinet te stellen om als
nog aan een standpunt te komen.
Het SP-Kamerlid had tijdens het
protest bij Dijkmanshuizen (waar hij
aanwezig was) tpegezegd dat hij de
tunnelplannen bij het kabinet zou
aankaarten.
Ook Lia Roefs (PvdA) sprak zich
tegen een tunnel uit. Zij steunde de
motie die de gemeenteraad vorige
week aannam en waarin in nette
De Waddeneilanden zouden nog
eens moeten bedenken of zij hun
wijze van samenwerking echt
wel op een lager pitje willen zet
ten. Die boodschap gaf Tweede-
Kamerlid Sander de Rouwe (CDA)
dinsdagavond af tijdens het over
leg over de Waddenveren.
Volgens hem hebben de Wadden
eilanden de laatste tijd een ster
ke indruk achtergelaten in Den
Haag door gezamenlijk bij Vaste
Kamercommissies hun standpun
ten te verwoorden. Hij doelde op
een gezamenlijk optreden van de
eilandburgemeesters bij de con
cessie-wetgeving vorige week en
kortgeleden ook bij de problemen
rondom de marktconforme erfpacht
van Staatsbosbeheer.
Burgemeester Joke Geldorp, aan
wezig bij de betreffende vergade
ring, ging na afloop niet nader in
op de suggestie van het Kamerlid
omdat de Texelse gemeenteraad in
meerderheid een intensievere vorm
van samenwerking tussen de eilan
den heeft afgewezen.
Hoe het verder moet met de samen
werking is een vraag die, als het
goed is, 25 juni aan de orde komt
bij een nieuwe bijeenkomst van de
Eilander Raad. Geldorp adviseerde
recent de Texelse Eilander Raads
leden naar die bijeenkomst te gaan
om daar het besluit van Texel nader
toe te lichten.
RNTDON £OES(t) "iO-Of-lOOS
Efficiënter toezicht?
een levensader tussen het eiland en
de vastewal. Dat standpunt werd
door alle partijen onderschreven.
Samen met Roemer en een paar
andere Kamerleden maakte met
name De Rouwe zich de afgelopen
dagen voor en achter de schermen
in Den Haag sterk voor het behoud
van TESO.
Barry Madlener (PW) vroeg zich
hardop af of niet het risico bestaat
dat de aandeelhouders op een dag
wel in de winst willen delen. Dat zou
de unieke positie van TESO bedui
dend minder sterk maken. Hij gaf
aan erop te vertrouwen dat zoiets
niet gebeurt. TESO-directeur Cees
de Waal praatte hem tijdens een
schorsing even bij om de struc
tuur van TESO nader uit te leggen,
waarna ook de PW'er zijn volste
vertrouwen uitsprak.
Het kabinet houdt vast aan het
standpunt dat de veerdiensten de
volle mep moeten gaan betalen
voor het gebruik van de walinstal-
laties, de havens en de opstelter
reinen. Volgens staatssecretaris
Tineke Huizinga kan daar door
Europese regelgeving niet vanaf
worden geweken.
Diverse Kamerleden vroegen de
staatssecretaris nadere tekst en uit
leg over de plannen. Ernst Cramer
(Christenunie) vond het te verdedi
gen dat voor de veerdiensten op de
Waddenzee een uitzondering wordt
gemaakt omdat die formeel worden
beschouwd als 'onbrekende scha
kels in de openbare weg'. Barry
Madlener (PW) vond het gebruik
van de voorzieningen (eigendom
van Rijkswaterstaat) geen Europe
se aangelegenheid. Volgens hem
zou de staatssecretaris als het niet
anders kan niet meer dan een sym
bolisch bedrag van één euro moe
ten vragen. Paul de Krom (WD) zei
zich niet voor te kunnen stellen dat
de tarieven stijgen als een markt
conforme prijs voor de bruggen
moet worden betaald.
Huizinga gaf aan dat het vragen
van een marktconform bedrag niet
anders kan, omdat er volgens de
Europese regelgeving anders spra
ke is van verboden staatssteun. De
rederijen betalen het rijk nu jaarlijks
een kleine bijdrage. Als de volle
mep in rekening wordt gebracht is
TESO naar verwachting 6 ton extra
per jaar kwijt. De staatssecretaris
beloofde de Kamer schriftelijk nader
op de hoogte te brengen en ze ver
wees ze door naar staatssecretaris
Jan Kees de Jager van Financiën,
omdat de dienst Domeinen (onder
deel van Financiën) zich verder
met de marktconforme vergoeding
bezighoudt.
TESO-directeur Cees de Waal zei
het een onrechtvaardige zaak te
vinden. De walinstallaties kunnen
volgens hem worden beschouwd
als kunstwerken (term van Rijks
waterstaat) in het wegennet om de
veerverbinding (de ontbrekende
schakel in de openbare weg) op
de ene of de andere openbare weg
te laten aansluiten. 'We betalen al
wegenbelasting dus waarom ga je
dan de aanlandinstallaties voor het
onderhouden van die verbinding
extra belasten. Je betaalt elders
in Nederland toch ook niks extra's
voor het gebruik van de opgang
naar bruggen en tunnels. Toen ik in
Rotterdam werkte, stond ik geregeld
in de file voor de Van Brienenoord-
brug. Zo'n file kun je ook beschou
wen als een groot opstelterrein waar
je staat omdat je niet meteen van de
brug gebruik kunt maken. Moet je
daar als njk dan ook geld voor gaan
vragen?'
Volgens De Waal ontkomt TESO er
met aan de marktconforme vergoe
ding, als die daadwerkelijk doorgaat,
één-op-één door te berekenen in
de tarieven. 'Het is transparant en
bekend dat wij geen winstoogmerk
hebben, dus wij kunnen een der
gelijke vergoeding niet ergens ver
disconteren. Andere rederijen die
minder open zijn over hun bedrijfs-
7 overleg met één van haar ambtenaren
voering zien wellicht wel kans te
betalen zonder dat de tarieven om
die reden omhoog hoeven. Zij kun
nen besluiten genoegen te nemen
met wat minder winst. Zij doen dat
dan in ruil voor de zekerheid dat ze
15 jaar lang een concessie hebben.
Dit geeft dus ook weer aan hoe
anders wij zijn.'
Burgemeester Joke Geldorp liet
weten het onderwerp 'ontbrekende
schakels in het wegennet' tijdens
aankomend overleg met Domeinen
onder de aandacht te brengen. Vol
gens haar klopt het evenmin dat bij
de Waddeneilanden extra moet "wor
den betaald om met een drijvend
stuk weg de ene openbare weg op
de andere te laten aansluiten.
bewoordingen afstand wordt geno
men van de tunnelplannen.
De Helderse gemeenteraad heeft
maandagavond ingestemd met een
nader onderzoek naar de toekomst
mogelijkheden voor de Helderse
haven inclusief de tunneloptie. Dat
moet tegen de zomer van 2009
klaar zijn. Burgemeester en wet
houders van Den Helder kregen
opdracht van de raad een lobbyist
in de arm te nemen om in Den Haag
en Brussel geld voor de toekomst
plannen te vinden.
Volgens een woordvoerder van Den
Helder is het de bedoeling dat de
lobbyist in zijn algemeen voor de
havenvisie aan de slag gaat. Het
college moeten de Helderse raad
volgende maand vertellen hoeveel
dat allemaal gaat kosten.
Als eerste gemeente in Nederland
past Texel uiterst zuinige LED-
lampen toe bij de straatverlich
ting. Begin juni zullen de huidige
lichtmasten op de rotonde bij De
Waal plaatsmaken voor een klei
ner aantal LED-lantaarns. De vol
gende stap is deze lantaarns te
laten branden op windenergie die
afkomstig is van een energyball,
het nieuwe kleine type horizontale
windturbine waarmee veel Texe
laars vorige week kennis hebben
gemaakt op de energiebeurs in
Den Burg.
De LED-verlichting van de Waal
der rotonde geldt als proef om te
bepalen hoe de LED-verlichting op
andere piaatsen in het buitenge
bied zal worden toegepast. Op dit
moment functioneren op de rotonde
al-LED's die op de rand in de grond
zijn aangebracht. Daar komen nu
dus echte lantaarns op masten bij.
De gemeente heeft drie leveran
ciers gevraagd vier LED-lantaarns
te leveren. De lichtopbrengst en het
verbruik van de verschillende syste
men zullen worden vergeleken door
installatiebedrijf VEM. Aan de hand
daarvan wordt besloten met welke
leverancier Texel verder zal werken.
Na de bouwvakvakantie zullen ook
op de rotonde Akenbuurt LED-lan
taarns worden geplaatst, waarbij de
huidige achttien lichtmasten worden
teruggebracht tot vier. De nieuwe
lantaarns richten hun licht zoveel
mogelijk naar beneden, zodat er
veel minder licht wordt 'verstrooid'
en de zogeheten lichtvervuiling dus
wordt teruggebracht. De plek met de
meeste lichtvervuiling op Texel is het
haventerrein van 't Horntje. Velen is
het enorme aantal lichtmasten daar
een doorn in het oog, temeer daar
er na aankomst van de laatste boot
nauwelijks meer verkeer is, zodat
er geen behoefte aan zoveel lichten
is. Student Pepijn Lyklema van de
Technische Universiteit Delft heeft
de afgelopen maanden bij Gemeen
tewerken onderzoek gedaan naar de
mogelijkheid om ook op dit haven
terrein LED's toe te passen. Op 8 juli
zal hij op dit onderzoek afstuderen.
Een van zijn aanbevelingen is een
systeem waarbij de lampen alleen
in werking komen als ze nodig zijn:
ze gaan automatisch branden bij het
naderen van verkeer en doven als
het voorbij is.
Omdat het haventerrein van Rijks
waterstaat is en de toeleidende weg
van de provincie kan de gemeente
niet op eigen houtje handelen. De
resultaten van het onderzoek zul
len daarom worden voorgelegd aan
Rijkswaterstaat, de provincie en ook
aan TESO (de gebruiker), in de hoop
dat zij zullen meewerken. De energie
besparing van het nieuwe systeem is
aanzienlijk. Binnen vijf tot tien jaar
zijn de aanlegkosten terugverdiend.
Omdat het1 project past in het stre
ven om Texel op energiegebied bin
nen twaalf jaar zelfvoorzienend te
maken, zal de gemeente er geld in
steken.
De gemeente onderzoekt intussen
ook mogelijkheden voor LED's op de
werkplekken in het nieuwe raadhuis
en op sportvelden.
Volgens haar moet Texel de Friese
eilanden de ruimte geven over hun
toekomst na te denken. Volgens
haar is het ook verstandig na te
denken over de vraag wal verstaan
moet worden onder samenwerking
volgens het 'klassieke model van
het OOW' dat de Texelse raad voor
ogen heeft.
De eilanden werken op het moment
onder meer samen een nieuw
bestemmingsplan Waddenzee te
realiseren (op basis van een beheer-
en ontwikkelingsplan dat uit de PKB
Waddenzee is voortgekomen). Ook
wordt samengewerkt om de komst
van de nieuwe Kaderrichtlijn Water
(waarin statussen aan verschillende
soorten oppervlaktewater worden
verleend) op te vangen.
TESO
Het is gelukt. In drie weken tijd heeft
Texel in Den Haag duidelijk gemaakt
dat Verkeer en Waterstaat een ern
stige fout dreigde te begaan door
de verbinding Texel-Den Helder aan
concessie-wetgeving onderhevig te
maken. Het was een strijd die in een
rap tempo moest worden gevoerd,
omdat het ministerie in verband
met acute concurrentieproblemen
op Terschelling de vaart had gezet
in de concessie-wetgeving en tot
afgrijzen van Texel alle Waddenei
landen onder één uniforme regeling
wilde scharen.
Dat zo'n beetje alle geledingen op
het eiland zich in mum van tijd
achter TESO hebben geschaard,
is tekenend voor de unieke positie
die TESO bekleedt. De veerdienst
is echt van het eiland en behartigt
overduidelijk het algemeen belang.
Wie een serieuze bedreiging voor
TESO vormt, bedreigt het algemeen
belang van Texel en kan erop reke
nen dat de bewoners in de verde
diging dan wel aanval gaan. Dat
was onder meer af te lezen aan de
meer dan 6000 steunbetuigingen
(waarvan 97 procent tegen de con
cessie-wetgeving) op de speciale
website van Texelse Courant. Dat
is, zoals TESO-directeur Cees de
Waal in Den Haag verwoordde, een
zeer hoog aantal bezien op Texelse
schaal.
Tekenend voor de unieke positie is
ook dat de Tweede Kamer snel door
had dat er echt iets mis dreigde te
gaan. Kamerleden worden dagelijks
bestookt door groeperingen die vin
den dat zij uitzonderingen verdienen
en zijn daardoor vaak geneigd eerst
wat terughoudendheid te betrach
ten. TESO viel echter snel op door
de ludieke actie bij Dijksmanshuizen
en haar solide maatschappelijke uit
straling.
Duidelijk was dat de onderneming
met zijn structuur (geen winst
oogmerk, geen uitkering dividend,
eigendom van de gebruikers en
investerend in het maatschappe
lijk belang van goede overtochten
en lage tarieven) daadwerkelijk
een uitzondering is en zo'n positie
verdient. Het ontging de Kamerle
den evenmin dat organisaties als
TVL, TVO, WV, Horeca Texel en de
gemeenteraad éénsgezindheid voor
TESO opkwamen, wat ook aangaf
dat TESO op het eiland breed wordt
gedragen.
Vanzelf is het allemaal niet gegaan.
Een paar mensen sprongen er de
afgelopen weken tussenuit. WV-
directeur Wouter de Waal manifes
teerde zich door (samen met John
Smit, Ralph Grabowski en later ook
nog Frits Langeveld) acties en pro
testen te organiseren en in goede
banen te leiden. Dat vergrootte de
eenheid en leidde ertoe dat er acties
van de grond kwamen en gecoördi
neerd verliepen.
Ook TESO-directeur Cees de Waal
gaf zijn visitekaartje af. Hij onder
nam binnen de veerdienst de juiste
acties door meteen in het verweer te
komen. Met een interview in de krant
bracht hij het ontstane probleem
breed onder de aandacht. Onder
zijn leiding kwam na de hoorzitting
in de Kamer (anderhalve week gele
den) een team van junsten en advo
caten bijeen die in korte tijd feitelijke
en juridisch onderbouwde informa
tie verzamelden om de Kamer aan
te tonen op welke manier TESO
buiten de concessie-wetgeving kan
worden gehouden.
Verder was er bijval van al die Texe
laars en overkanters die stuk voor
stuk met reacties op de speciale
website, brieven, kaartjes, emailtjes
en telefoontjes hun steun betuig
den en en/of naar Dijkmanshuizen
togen om daar massaal voor TESO
het koude water te trotseren. Zo
bekeken is het geschiedenisboek
over de veerdienst weer een stukje
dikker geworden.
De inzet van Cees de Waal geeft
vertrouwen dat toekomstige grote
vraagstukken eveneens slagvaardig
worden aangepakt. De marktcon
forme vergoeding die het njk voor
de walinstallaties in rekening wil
brengen, is één van de eerste pro
blemen die op de loer liggen. Ook
de tunnelplannen en de toekom
stige ontwikkeling van de Helderse
haven zullen de nodige aandacht
vragen. Er zal in Den Helder hoe
dan ook ruimte voor de veerhaven
moeten zijn en er zullen oplossingen
(op korte en lange termijn) voor de
verkeersproblemen in de marine-
stad moeten worden gevonden.
Door alle acties en steunbetuigingen
is de afgelopen weken het beeld
gerezen dat TESO niet minder dan
perfect moet zijn en dat Texelaars
geen woord van kritiek hebben Dat
is een beeld dat uit het lood is. Er
zullen ook weer momenten komen
dat Texelaars minder positief over
TESO denken als ze het gevoel
hebben dat hun belangen minder
goed worden behartigd. De wijze
waarop nu is geopereerd en de
nadruk die TESO op het zijn van een
gebruikersorganisatie heeft geiegd,
wekt echter het vertrouwen dat ook
op zulke momenten slagvaardig zal
worden opgetreden.
