Texel wordt geen
bananenrepubliek
And ré Keijzer: 'Mond houden en zingen!'
Jr Texelaars
Stichting Orgelfront
TEXELSE 3 COURANT
ft
Geslaagd
Familieberichten
GETROUWD
Nijs
Alexander
VRIJDAG 8 AUGUSTUS 2008
Een bananenplant die op het win
derige en koele Texel niet alleen
groeit, maar ook bloeit en vruch
ten draagt. Expert Art Vogel van
de Hortus Botanicus in Leiden
noemt het 'bijzonder' en veronder
stelt dat de warme periode in het
afgelopen voorjaar er wat mee te
maken heeft.
Harry Bakker in Den Hoorn zag de
metershoge bananenplant in zijn tro
pische tuin aan Diek voor het eerst
bloeien op 3 oktober 2002. Dit jaar
gebeurde dat maar liefst vijf maan
den eerder, op 23 mei. Voor zover
bekend is dat niet eerder in Neder
land voorkomen. Een meevaller voor
Bakker, de plant had kort tevoren
danig te lijden gehad. Bij de storm
van 18 januari 2007 was een nabu
rige 12 meter hoge dennenboom
omgewaaid. Door het wegvallen van
deze beschutting ging de bananen
plant bij een volgende storm (op
26 juni) ook grotendeels tegen de
vlakte. Vier van de vijf stammen
knakten, maar Bakker wist de plant
weer op te lappen door de stammen
met pvc-pijpen te spalken.
Hij is niet de enige Texelaar die een
bananenplant tot bloei wist te bren
gen. Bij Esther Wiering aan de Bur-
detstraat in Den Burg staat er ook een
die dank zij beschutting, warmte en
goede voeding momenteel vruchtjes
draagt. Tot grote eetbare bananen
zullen deze groene vruchtjes niet uit
groeien. Ook in een tropisch klimaat
zou dat niet gebeuren, want het gaat
hier om de Japanse vezelbanaan
(Musa basjo) die kleine vruchten met
daarin zaden vormt, in tegenstelling
tot de voor consumptie gekweek
te bananensoorten uit vooral Mid-
den-Amenka die grote, zaadloze en
dus stenele vruchten voortbrengen.
Helaas sterft een bananenplant af als
hij vrucht heeft gedragen. Scheuten
die uit het wortelstelsel ontspringen,
De paarse mannelijke vrucht van de bananenboom, n
uit de gele (vrowelijke) bloemen zijn voortgekomen.
daarachter de banaantjes, die
kunnen echter tot nieuwe planten
uitgroeien met een hoogte tot vijf
meter, als er maar genoeg warmte
en bemesting is. Volgens Art Vogel
is de Musa basjo de enige bananen-
soort die de Hollandse winter is door
te krijgen.
Uit het bovenstaande mag worden
afgeleid dat winstgevende productie
van echt-Texelse consumptiebana
nen niet mogelijk is. De kans dat
Texel ooit tot bananenrepubliek zal
worden uitgeroepen lijkt daardoor
ook niet groot. Tenzij de klimaatver
andering echt doorzet...
Esther Wiering bij haar bloeiende plant.
Harry Bakker bij zijn bananenboom die dit jaar al in mei bloeide.
'Een leven zonder muziek kan
ik me niet voorstellen, ik ben er
altijd mee bezig: zingen, fluiten,
op potten en pannen slaan...'
André Keijzer, dirigent van het
Oudeschilder Visserskoor, raakt
op dreef als hij het over zijn pas
sie heeft. 'Ik heb altijd muziek op
staan, of ben zelf aan het zingen.
Als mensen m'n zaak binnenko
men hoor ik vaak: waf is het hier
een vrolijke boel.'
Keijzer heeft een veelzijdig beroeps
leven achter de rug: als 14-jarige
stapte hij op de kotter, waar hij
matroos ('tegenwoordig heet dat
geïntegreerd scheepsgezel') bleef
tot hij acht jaar later in militaire
dienst moest. Daarna was het
grondwerk, de bouw, kokkelvisserij,
garnalenvisserij. 'In 1984 heb ik een
cursus restaurantkok gedaan. Op
ieder schip raakte ik aan het koken,
ik was er gek van. Bill Visser, mijn
leermeester, zei toen ik mijn diploma
had gehaald: Je bent een beste kok,
maar je moet in een cafetaria gaan
werken, een restaurant is niks voor
ie. Kennelijk was ik een beetje te
rumoerig: fluiten, zingen, met potten
en pannen gooien en zo.' Meer dan
twaalf jaar werkte Keijzer als kok op
een betonmngsvaartuig in Den Hel
der. 'Leuk werk, ik was eigen baas
en kon daar echt herrie maken,
ritmisch koken zeg maar. Als gevolg
van een nieuwe regelwetgeving
kwam er op een gegeven moment
een meneer met een kastje om het
geluid van de motoren te meten. Die
bleken 96 decibel te produceren. Ik
stond lekker mee te zingen met' de
radio en met potjes en pannen te
gooien. Dat bleek 104,6 decibel te
zijn, ik was dus de grootste geluids
bron van het hele schip, 's Avonds
liep iedereen met oordopjes op de
kombuis in'. Toen het schip werd
verkocht raakte Keijzer zijn werk
kwijt. 'Dan ga je nadenken. Ik ging
af en toe langs bij mijn overbuurman
Switzer, die een zeilmakerij had. Ik
moest van hem maar eens wat pro
beren op de naaimachine: markie
zen maken, vliegers repareren, kus
sens bekleden enz. Dat had ik snel
geleerd. Toen ben ik een eigen zaak
begonnen, Texel Tent. Die bestaat
nu precies tien jaar en loopt prima.
Ik heb het zo druk as een boer met
ien koe.'
'Ik zing eigenlijk mijn hele leven al.
Ze zeggen wel eens: je zingt mooi,
maar dat vind ik zelf niet. Ik zing wél
hard en kan heel laag en heel hoog
zingen. Hoewel... het hoge wordt
de laatste tijd ietsje minder. Dat kan
de leeftijd zijn. of misschien moet ik
stoppen met roken.'
Keijzer is sinds 1985 actief in het
Oudeschilder Visserskoor. 'Tijdens
de jaarlijkse bonte avond van Oude-
schild kwamen Alfons Boom en Gré
Zegers op het idee een visserskoor
op te richten. We begonnen met
achttien man en hadden onze eer
ste uitvoering in maart 1985. Een
eerste vereiste 'om lid te worden
was dat je visser moest zijn en
Oudeschilder. Later was dat niet
meer vol te houden. Om meer leden
te krijgen mochten er Oosteren-
der vissers bij, daarna mannen die
in aanverwante bedrijven werkten.
dan maken we een DVD van onze
mooiste liedjes. Dan komen ook alle
visserskoren van de Waddeneilan
den hier naar toe. Eigenlijk moet ik
zeggen: koren die shanty's zingen.
Een shanty is van oorsprong een
werkliedje dat de matrozen op zee
zongen als ze aan het werk waren.
Door op het ritme van een liedje te
werken, leek het werk makkelijker
te gaan. Sommige van die liedjes
gingen oneindig door, bijvoorbeeld
als er een anker van 100 meter diep
moest worden opgehaald. De shan
ty's gingen natuurlijk meestal over
drank en vrouwen'.
In 1994 nam André Keijzer het diri
gentenstokje over van Alfons Boom.
André Keijzer, dirigent van het visserskoor
Maar dat leverde ook niet zoveel
leden op. Nu mag iedereen op het
koor komen, maar we hebben het
meest behoefte aan een bariton.'
Inmiddels heeft het koor 55 leden,
inclusief de drummer, drie accorde
onisten en de dirigent. 'We treden
zo'n zes tot acht keer per jaar op.
leder jaar een keer in de Gollards
en het Verpleeghuis natuurlijk. Ver
der af en toe bij een bruiloft van
een koorlid, een Texels feest, of
zoals laatst bij Oosterend Present.
En we zijn net terug van een optre
den op Schiermonnikoog. Morgen,
9 augustus, zingen we tijdens het
Skilder Kadefeest. om 15.00 uur op
de haven. Op 13 september begin
nen de repetities weer en dat duurt
dan tot eind april, waarna we met
zangerschapverlof gaan.'
'Om de vijf jaar maken we een
nieuwe CD. Inmiddels hebben we er
drie, plus een bandje. Volgend jaar
bestaat het Visserskoor 25 jaar en
'Ik was al reservedirigent, en omdat
ze vonden dat ik vrij muzikaal was,
moest ik het maar proberen. De
koorleden houden erg van gezellig
heid. Sommigen komen meer voor
de pauze dan voor het zingen. Ik
heb ze nu wel zover dat er een beet
je beweging in begint te komen. Bij
vertelliedjes bijvoorbeeld moet je
er niet als een zootje dooie palen
bijstaan. Dan moet je ook echt iets
vertellen, ie inleven in wat je zingt
Dat begint langzamerhand beter te
lukken.'
Het totale repertoire omvat 130
liedjes. De klok van Arnemuiden,
Zeeman o zeeman. Op de woe
lige baren, ze zitten er allemaal in.
'De laatste twee jaar zijn er vijftien
nieuwe liedjes bijgekomen. Die dra
gen we met z'n drieën aan: onze
hoofd-accordeomste Corrie Witte,
onze voorzitter Willem Snoek en ik.
Corrie speelt een nieuw liedje in de
computer in, daarna ga ik met een
\fy'at ik zeggen
De restauratie van het Proper orgel
van de Stichting Orgelfront gaat de
laatste fase in. Het resultaat is nu
al verbluffend, zowel qua klank als
qua uitstraling. Het Proper orgel uit
1908 van de gereformeerde Kerk te
Oosterend dat de Stichting Orgel
front in 2006 aankocht is in de
slotfase van een grondige restau
ratie. Na 98 jaar ais kerkorgel te
hebben fungeert, begint dit instru
ment thans aan een nieuwe levens
fase als concertinstrument. Charles
Janko is momenteel bezig met de
afronding van het schilderwerk van
de orgelkas. Het orgel is geschil
derd in een nieuwe kleurstelling met
verschillende kleurtinten en blad
goud die profiellijsten accentueren.
Ook zijn door Charles Janko ver
scheidene panelen van de orgelkas
verfraaid door middel van speci
ale verftechnieken, waarbij diverse
soorten marmer zeer realistisch
wordt geimmiteerd. Tegelijk met de
werkzaamheden aan de orgelkas
heeft orgelmaker Sander Booij alle
ca. 750 orgelpijpen grondig geres
taureerd. De drastische klankveran
dering van 1959 resulteerde in een
zeer scherpe en indringende klank.
Orgelmaker Sander Booij bracht het
klankbeeld door middel van intona
tietechnieken uit de bouwtijd, naar
de situatie van 1908. De toege
voegde orgelpijpen uit 1959 wer
den met dezelfde intonatiechnieken
computerprogramma verder aan de
gang en maak er meer stemmen
bij. Daar ben ik wel bijna iedere
avond mee bezig. Ik studeer ze
dan natuurlijk ook zelf in, om ze te
kunnen overbrengen op de mannen
van het koor.' De dirigent bekent
dat hij weieens vloekend voor het
koor staat, voofal als het slecht
weer gaat worden 'Dan zijn ze snel
door het dolle heen. Gein maken en
overal dwars doorheen lullen. Maar
als ik dan hard brul of even hard op
mijn standaard sla, krijg ik ze weer
allemaal in het gareel. Voor zolang
het duurt, tenminste.'
'Het koor betekent veel voor me.
Niet echt mijn levenswerk, maar
Sonja Vrijdag uit Den Burg heeft
haar diploma SPW-4 (sociaal peda
gogisch werk) gehaald. Ze gaat na
de zomervakantie verder met een
opleiding Toegepaste Psychologie
aan de Hogeschool Leiden.
veranderd, waardoor deze 'nieuwe'
pijpen thans klinken als het pijpwerk
uit 1908. De Mixtuur uit '59 is omge
werkt tot Sesquialter, In de toekomst
zal er op het bovenklavier een zgn.
tongwerk worden geplaatst, waarbij
er orgelpijpen moeten van elders
moeten worden aangekocht. Het
resultaat van de werkzaamheden
door Charles Janko en Sander Booij
is verbluffend, een oog- en oorstre-
lend geheel, een ware eenheid qua
uiterlijk en klank, waarbij het werk
van Proper uit 1908 in alle opzichten
is gerespecteerd en waar nodig is
verbeterd. Voor de financiering van
de aankoop, de verplaatsing en de
restauratie van dit bijzondere instru
ment is gebruik gemaakt van giften
en tevens van diverse subsidies,
o.a. van het Prins Bernhardfonds,
Leader en de Gemeente Texel.
Al het ontvangen geld is gebruikt
voor restauratie van dit instrument.
Berichtgeving in de pers dat de
Stichting Orgelfront haar schulden
niet zou kunnen betalen is gelukkig
onjuist! Wel kunnen we uiteraard bij
dragen gebruiken voor het realise
ren van onze laatste wensen, zoals
het aanschaffen van een tongwerk,
het aanbrengen van bladgoud op
de labia van de frontpijpen en het
aanschaffen van stapelbare stoelen.
Over de eerste concerten die na de
oplevering op het orgel gegeven zal
nader worden bericht.
Herman Bakker en Charles Janko
van de Stichting Orgelfront,
Den Hoorn.
Vrij in visnet
Vol vuur en vreugde is vernomen dat
de vuurtoren voor velen toegankelijk
wordt. Maar al in de eerste alinea
van het artikel wordt de vreugde
getemperd. Omwille van vermeende
veiligheid moet een netje om de
omloop.
Trap op, trap op, trap op, uitziend
naar uitzicht en de wind fns door
de haren,
na meer dan honderd treden aan
de top.
Hoog bij de vogels en dichtbij de
zon, 's avonds sterren plukken,
dromend dat dat kon.
Staand in het maanlicht is de ont
goocheling groot,
als het zicht wordt ontnomen door
een gesluierde waas,
veroorzaakt door aangebracht fijn
mazig gaas.
Veiligheid boven alles kan ook al te
dwaas.
Volgens de eisen van de scheep
vaartinspectie is een reling van één
meter hoogte voldoende om op een
slingerend zeeschip mensen bin
nenboord te houden. Het is verwon
derlijk dat op een vaste toren, die
bij windkracht acht hoogstens een
paar centimeter heen en weer gaat,
een betonnen muur van een meter
hoog niet voldoende zekerheid biedt
dat mensen op de omloop blijven.
Weer een voorbeeld van overtrok
ken psychotisch veiligheidsbewust
zijn ten koste van vrije leefbaarheid
gestoeld op gezond verstand in een
vertrouwensrelatie met de omrin
gende natuur. Dan denk ik wel eens
terug aan Harmanus Kikkert, die
zeeën trotseerde voor onze wel
vaart, die op een paard aan de ra
meters heen en weer slingerde in
de vrije ruimte. Wat zou hij hebben
gedacht van zo'n veiligheidsmaatre
gel om een netje over de vuurtoren
te spannen? Of aan notaris Kikkert,
zijn gebouw, dat we een nationaal
monument noemen. Hoe zal dat
staan? Gesuggereerd wordt dat het
net vanaf 35 meter niet zichtbaar is.
Dat moet van een bijzondere kwali
teit wezen. We vrezen de Chinezen
en de Koran, maar het is onze eigen
angst van binnenuit, waarmee we
onze vrijheid en ons welzijn verslui
eren.
Peter Lock,
Oudeschild.
Tatenhove gaat
'kantknippen'
Aannemingsbedrijf Tatenhove uit
Oudeschild gaat in opdracht van de
gemeente de hinderlijk over de weg
hangende beplanting machinaal
wegknippen. Het bedrijf had voor
deze klus bij de aanbesteding (waar
voor twee bedrijven waren uitgeno
digd) ingeschreven voor €34.370,-
exclusief BTW en was daarmee
de laagste. De tweede gegadigde,
Loonbedrijf Dros, schreef in voor
€52.500,-.
HELP EEN PAPOEA NAAR SCHOOL!
VAKANTIES VOOR LICHAMELIJK
GEHANDICAPTE MENSEN
Nikadel 21
1796 BP De Koog
Tel. 32 70 25
Rabobank 36.25.73.360
toch... Ik ken wel een miljoen lied
jes, kan alles zingen. Maar ik ben
geen liefhebber van klassieke
muziek. Zelf heb ik nog een jaar
of vier in een koortje gezongen,
dat was een soort afscheidsbewe-
ging van het Visserskoor. We wilden
gewoon lekker zingen, ook in peri
odes waarin het Visserskoor met
kon optreden, bijvoorbeeld door de
week. We noemden ons OER (Op
Eigen Risico) en zongen op fees
ten en partijen. Verder ben ik nog
negen jaar dirigent geweest van de
Waddenvogels. Daar ben ik vorig
jaar mee gestopt. In september ga
ik orgellessen nemen en dan wil ik
ook nog een poging wagen op de
gitaar. Een leven zonder muziek kan
ik me met voorstellen'. Zijn vrouw
Lia vult vanuit de achtergrond aan:
'André is muziek! Er móet gezongen
of gefloten worden
Op 96-jarige leeftijd is overleden onze lieve
vader, opa en overgrootvader
Jacob van Heerwaarden Wzn.
weduwnaar van Magdalena Gieles
Wij gedenken hem in grote dankbaarheid
let van Heerwaarden
Kees van Heerwaarden
Thea van Lare-van Heerwaarden
Frank van Lare
Willibrord van Heerwaarden t
Aad van Heerwaarden
Thea van Heerwaarden-Schraag
Agnes Snellen van Vollenhoven-
van Heerwaarden
Joan Snellen van Vollenhoven
Klein- en achterkleinkinderen
Den Burg, 6 augustus 2008
„Gollards" k. 235
Vader is op zijn kamer.
Er is gelegenheid tot condoleren op zaterdag 9
augustus van 19.30 tot 20.30 uur in de carrou
sel van de „Gollards", De Zes 12 te Den Burg.
De uitvaartmis zal worden gehouden maandag
11 augustus om 14.00 uur in de R.K. kerk. Mo
lenstraat 36 te Den Burg. Aansluitend zullen wij
vader naar zijn laatste rustplaats begeleiden op
de R.K. begraafplaats van Den Burg.
Na afloop van de begrafenis komen wij samen
in „Uitvaartcentrum Texel", Bernhardlaan 147 te
Den Burg, waar tevens gelegenheid is de familie
te condoleren.
Correspondentieadres:
T. van Lare-van Heerwaarden,
Bernhardlaan 96.1791 XH Den Burg.
Graag bedanken wij de medewerkers van de
"Thuiszorg" en de "Gollards". Zij hebben vader de
afgelopen jaren uitstekend verzorgd.
Familie Van Heerwaarden
Op 96-jarige leeftijd is onze oudste broer, zwager
en oom
Jacob van Heerwaarden
overleden.
Hans van Heerwaarden
Aat van Heerwaaarden
Netty vanHeerwaarden-Koopman
Door de rtloder-van Heerwaarden
Neven en nichten
Den Burg, 6 augustus 2008
Jannika Tromp
Bram van Schijndel
zijn vandaag getrouwd
Ons adres:
Gevers Deynootweg 1270 E
2586 HP Schevenmgen
18 juli 2008
Wij zijn
In Gretna Green, Schotland
Jos Huisman en Connie Bakker
Lief en klein zoals hij moet zijn
Zoon van
An farm»
Pe Ruyterstraat 1251792 AP
08-08-1923
08-08-2008
In 85 jaar 't goud
al lang verdiend
Ali, gefeliciteerd.
