Texelaars bekijken
duurzaam Gotland
'Geluk is.een rode
hoed en een paarse jurk'
Texelse zussen lid van wereldwijde vrouwenbeweging
TEXELSE J COURANT
Topscore voor Klaas van der Veen
Dames Tevoko wint na incident
Mountainbikers in de prijzen
Bowling weer
in volle gang
Polderfeest groots aangepakt
Sumwing
F amilieberichten
Hoera!
Marwan
DINSDAG 11 NOVEMBER 2008
Het was een fantastisch gezicht
op station Den Helder, toen vori
ge week donderdag de trein van
half elf uit Alkmaar arriveerde.
Tweehonderdzestig vrouwen met
evenzoveel verschillende rode
hoeden, in een flamboyante rood
met paarse outfit, waaierden over
het perron naar de brede stoep
voor het station voor een indruk
wekkende staatsiefoto.
Ze kwamen vanuit heel Nederland
voor de vierde Nationale Conventie
van de Nederlandse Red Hat Soci
ety. Gastvrouw was Queen Linda
Rose van de Helderse 'chapter'
Rode Hoeden aan Zee. Via een
uitgekiend reisschema ontmoet
ten de vrouwen elkaar in Alkmaar
om vandaar gezamenlijk de laatste
etappe te reizen. De NS sponsorde
het feest met een trainhoot: voor
alle deelnemers een gratis terugreis
naar iedere plek in Nederland. Onder
begeleiding van het Helderse draai
orgel Anton Pieck trok de indruk
wekkende stoet, hier en daar een
dansje wagend, naar de grote feest
zaal op de Willemsoordwerf. Met als
motto Niet nuttig, niet truttig, lekker
puhi kon het feest beginnen. Vrolijke
muziek, een workshop salsadansen,
een feestelijke rood/paarse markt,
een speciaal voor ons geschreven
cabaret en niet te vergeten wijzelf,
in tweehonderdzestig fantasievolle
outfits. Paula van Tongelen uit Den
Burg (mijn zus) en ondergetekende
waren van de partij.
Red Hat Society? Op de mees
te gezichten verschijnt een groot
vraagteken wanneer je het waarom
van je roodpaarse outfit verklaart.
Red' Hats? Nooit van gehoord. Niet
vreemd overigens, wanneer je weet
dat de eerste chapter, zoals een
afdeling wordt genoemd, pas in
februari 2005 in Nederland ver
scheen. Overgewaaid vanuit Ame
rika, waar de beweging in 1998 min
of meer als een grap ontstond.
Sue Ellen Cooper, de (aan)stichtster
van de Red Hat Society, stuurde
een vriendin die een beetje moeilijk
over haar aanstaande vijfenvijftigste
verjaardag deed voor de aardig
heid het beroemde en bekroonde
gedicht Warning van de Engelse
dichteres Jenny Joseph. Daarin
roept ze vrouwen op licht provoce
rende wijze op zich niet af te laten
schrijven wegens hun leeftijd. De
beuk erin en maak er wat van.
De jarige reageerde zo enthousiast
dat Cooper het nog een paar keer
opstuurde naar vrouwen die tegen
hun leeftijd aanhikten. 'Waarom
doen we eigenlijk zo moeilijk over
ouder worden?', vroeger Cooper op
gen: 'Stap erover heen en sluit je
aan bij een chapter. Even veilig naar
de overkant om te oefenen. Een
uitje met gelijkstemde, vrolijk uitge
doste redhatters is alle keren weer
een feestje. Allereerst voor onszelf,
maar ook voor de mensen om ons
heen. Overal tover je een lach op de
gezichten en de vrolijke opmerkin
gen zijn niet van de lucht. Met een
rode hoed het leven versieren, is
een fluitje van een cent. Durf je?
Nog even de kat uit de boom kij
ken kan natuurlijk ook. Ergens in
het voorjaar, de datum wordt nog
wel gemeld, komt een kleine groep
naar Texel voor een gezellig dagje
uit. Nog geen vijftig en toch willen
meedoen? Met een roze hoed en lila
kleding kun je alvast wennen.
Een Texelse chapter oprichten?
Voor de vijfde Nationale Red Hat
Conventie zijn we op 25 april vol
gend jaar te gast Queen Corrien
van de Arnhemse (L)uitjes. Meld je
bij een chapter aan en zorg dat je
erbij bent.
Meer informatie staat op de web
site www.redhatnederland.nl. Het
gedicht Warning staat op vele sites,
waaronder www.poemhunter.com.
Corrie Timmer
een dag haar vriendinnen. 'Volgens
de reclamespotjes moet iedere
vrouw streven naar jong, strak en
glad. Maar wat is er mis met ouder
worden? Niet ouder worden, dat is
pas erg. Meiden, we gaan shoppen
voor een outfit. Allemaal een rode
hoed en maffe paarse kleren. En
schoten in de zaterdagkrant van
NRC Handelsblad een interview met
Sue Ellen Cooper over de nieuwe
vrouwenbeweging las. Ze meldde
zich aan in Amerika en in februari
1995 was de eerste Nederlandse
Red Hat Society een feit. Precies
één dag voor Den Helder, waar Lin-
dan op z'n Josephs in de stad lun
chen. Kom op!'
Verdere aanmoediging was niet
nodig. Het was alsof de vrouwen
hierop hadden gewacht. Als een
inktvlek verspreidde het aansteke
lijke enthousiasme van Sue Ellen en
haar vriendinnen zich over Amerika.
Momenteel telt men daar al 41.000
chapters. Het oudste en nog steeds
enthousiaste lid is 103 jaar oud.
Een redhatleeftijd speelt geen rol en
begint bij vijftig.
'Vrouwen aller landen verenigt u'.
De 'rode golf' bereikte ook Neder
land, toen Marlène Osborn uit Voor-
da Rose Smit op hetzelfde idee was
gekomen Ook in Nederland ver
spreidt zich het rodehoedenvirus in
rap tempo. 'Zestig chapters ladies',
zegt gastvouw Queen Linda Rose
trots, wanneer we met de trein van
half tien naar Alkmaar reizen om de
anderen op te halen. 'Eenenzestig',
meldt haar hofdame. 'Gisteren is er
weer een bij gekomen.'
Een stelletje ongeregeld? Wanneer
je het gedicht Warning (dat al in
1961 is gemaakt) leest, zou je dat
kunnen denken. De realiteit is een
stuk beschaafder. De Red Hatters
gaan voor een museumbezoek, een
tentoonstelling, een picknick en een
Een cementfabriek waar elektrici
teit wordt gewonnen uit warmte,
winning van biogas uit rioolslib
en suikerbieten en verwarming
van huizen met behulp van een
duurzaam verwarmde warmwa
terleiding.
Het waren allemaal zaken die
de revue passeerden tijdens een
bezoek dat vijfentwintig Texelaars
vorige week aan het Zweedse
eiland Gotland brachten. Een deel
van de groep bekeek duurzame
voorzieningen op energiegebied,
een ander deel bekeek op welke
wijze duurzaamheid in het onderwijs
kan worden toegepast. Die groep
bestond voor een belangrijk deel
uit personeel van basisschool De
Akker in Oosterend en Kopwerk, de
overkoepelende organisatie waar
De Akker deel van uitmaakt.
Het bezoek was een vervolg op een
reis die circa veertig Texelaars een
jaar geleden naar het Deense eiland
Samso maakten. Dat eiland produ
ceert evenveel duurzame energie
als er wordt verbruikt. Gotland, een
eiland van 125 kilometer lang en
55 km breed in de Baltische zee,
is bezig met de overgang naar een
samenleving die op duurzame ener
gie draait. Gotland voorziet op het
moment voor 20 procent in de eigen
behoefte en het streeft ernaar vanaf
2025 een volledig duurzaam eiland
te zijn. Gotland telt 60.000 bewo
ners. Het bezoek van de Texelaars
kwam tot stand door contacten met
Duurzaam Texel.
De technische groep werd onder
meer rondgeleid langs een biblio
theek waar het klimaat met behulp
van warmte en koude uit de zee
wordt geregeld, logiesverstrekkers
die hun gebouwen verwarmen met
zonnepanelen en houtkachels (Got
land kent geen gasleiding) en er
werd uitgebreid stilgestaan bij de
zogeheten district-heating, een kilo
meters lang leidingennetwerk met
warm water (80 tot 110 graden). Dat
stelsel, vergelijkbaar met een stads
verwarming, loopt langs een groot
deel van de huizen in de Gotlandse
hoofdstad Visby. Ook elders op het
eiland liggen van die stelsels die
eigendom zijn van een Gotlandse
energiemaatschappij die in handen
is van de gemeente Gotland en de
Zweedse energiemaatschappij .Vat-
tenfall.
Het water wordt verwarmd met
behulp van de verbranding van
houtsnippers en zaagsel, biogas uit
een rioolwaterzuivering, warmte die
wordt opgewekt uit zeewater en
gas dat gewonnen wordt uit een
afgesloten vuilnisbelt. Een netwerk
wordt verwarmd met behulp van de
restwarmte van een grote cementfa
briek. Opmerkelijk aan de duurzame
projecten was dat ze al sinds de
jaren tachtig of negentig bestaan.
Klaas van der Veen, driebander
bij DVO, wist donderdag in een
opmerkelijke partij al zijn punten
in één beurt te maken. Om een
partij uit te spelen, moet Van der
Veen zes caramboles maken. Dat
lukte hem in zijn achtste beurt in
één keer. In de zestien jaar dat de
competitie gehouden wordt, is dit
slechts eenmaal eerder gebeurd,
toen Marco van der Vis een serie
van zeven speelde.
Ook Gerard Appelman maakte een
serie van zes. Hij speelde deze
maand heel sterk en moet, met een
maandgemiddelde van 0,609 nu 14
caramboles maken om zijn partijen
uit te spelen. Een andere sterke stij-
ger is Jan Bakker, die normaal een
gemiddelde heeft van rond de 0,31
maar deze maand uitkwam op 0,44.
Dit betekent dat hij twee caram-
terrasje. Maar ook voor een abseil,
schoonspringen en andere activi
teiten. Altijd in stijl, paars met een
rode hoed of iets aangepasts, want
duiken met een hoed is wat onprak
tisch.
Hoeden zijn mijn passie. In wat voor
vorm dan ook, maar het liefst een
beetje groot en met een versiering.
Alleen, het waait op Texel vaak net
even teveel om er een te dragen.
Tenzij met een flinke stormband
om je kin, maar dat is natuurlijk
geen gezicht. Een hoed draag je in
de eerste plaats omdat je het zelf
leuk vindt, niet om op te vallen,
maar dat doe je natuurlijk wel. Ik
krijg vaak opmerkingen in de trant
van: Wat leuk, ik wou dat ik ook
het lef had. 'Wat let je', zeg ik dan.
'Woensdag samen een rondje over
de folklore?' Het blijkt steeds een
brug te ver. 'Help née, niet op Texel
waar iedereen me kent.' Tegen al
die twijfelaars zouden wij willen zeg-
Een medewerker van de rioolwaterzuivering op Gotland toont Hans Roeper (TexelEnergie), Brendan de Graaf (TexelEnergie). Gert-Jan
Schoorl TexelEnergieMarleen Hohmann (Duurzaam Texel) en Albert Zandstra (Ecomare) op welke wijze biogas uit rioolslib wordt
gewonnen. (Fólo Jeroen van Harrum)
Duidelijk werd dat duurzaamheid
niet echt een doel was, maar meer
een middel om tot verbeteringen te
komen. De warmwaterleiding werd
aangelegd omdat de uitstoot van
kolenkachels tot teveel vervuiling in
Visby leidden en bij de rioolwater
zuivering kwamen verandering op
gang omdat er teveel vervuiling in
zee optrad.
De groep bracht ook een bezoek
aan de zuidpunt van Gotland waar
sinds de jaren negentig 85 windtur
bines zijn verschenen. In totaal kent
Gotland 160 windturbines waarmee
tienduizenden huishoudens van
stroom kunnen worden voorzien.Er
zijn plannen om naar 500 turbines
te groeien. Een deel van de molens
is in handen van lokale boeren of
coöperaties. Aan de orde kwam
onder meer dat de plaatsing ook
op Gotland weerstand opriep. Om
daaraan tegemoet te komen, zijn
de molens onder meer op minstens
1000 meter van bestaande bebou
wing geplaatst.
School
De onderwijsgroep ging langs bij
verschillende duurzaam ingerichte
scholen en liep mee tijdens de les
sen. Er werd specifiek gekeken naar
de wijze waarop natuur en omge
ving bij het onderwijs wordt betrok
ken. Er was een school met een
eigen bos waar de kinderen voor
zorgden en de groep bezocht zoge
heten greenrooms, speciale lokalen
in school waar de natuur letterlijk
in huis is gehaald voor natuuron
derwijs.
Er was een grote delegatie van
De Akker mee omdat Kopwerk
van plan is de nieuwe school een
natuur- en techniekprofiel te geven.
Kopwerk wil op die manier aanslui
ten bij de duurzame ambities van de
gemeente en de Texelse omgeving
meer in het onderwijs betrekken.
De gedachte is dat duurzaamheid
in het onderwijs meer kans van
slagen heeft als het structureel is
ingebouwd, dan wanneer het los
in projecten wordt aangeboden.
Binnen Kopwerk zijn plannen ook
meer samenwerking met Ecomare
te zoeken.
Vertegenwoordigers van de OSG
gingen mee om contacten te leg
gen met andere scholen voor uit
wisselingsprojecten. Bedoeling is
dat leerlingen van de OSG vanaf
volgend jaar de kans krijgen een
paar weken les te volgen op het
Zweedse eiland.
Waarschuwing
Wanneer ik oud ben ga ik paarse
jurken kopen
en zal daar ook een rode hoed
bij doen
Dat staat me niet, maar ik zie
mezelf al lopen
en ik verspil mijn staatspensioen
Aan drank en handschoenen met
knopen
Op maffe muilen loop ik door de
warenhuizen
en graai baldadig gratis monsters
bij elkaar
Ik druk op bellen tot mijn oren
suizen
Ik ratel met mijn stok langs stalen
buizen
en als ik moe word zit ik op 't
trottoir
Geen regels kunnen mij nog
overbluffen
Ik reken af met mijn beschaafde
jeugd
Ik ga op sloffen door de plassen
plenzen
Ik jat bloemen uit de tuin van
vreemde mensen
Opvallen wordt voor mij een
deugd
En ik ga ook proberen om te
spugen.
(Vertaald fragment uit gedicht
Warning van Jenny Joseph)
boles meer moet maken. Dezelfde
stijgende lijn is te vinden in het
spel van Cees Bonne, die inmiddels
zeven caramboles moet maken, en
bij Cees van Lenten (8), Frans Witte
(8) en Cees de Graaf (9).
De ranglijst wordt aangevoerd door
Willem van de Wetering. Hij wordt op
de voet gevolgd door Jan Bakker en
Gerard Appelman. Na een grote mid
denmoot sluiten Henk Prins, Henk
Aubertijn en Cor Elsendoorn de rij.
Zij moeten nodig wat partijen winnen
om de aansluiting niet te verliezen.
Na een matige seizoensopening
kruipt het niveau weer omhoog. Elke
speelavond worden wel één of twee
partijen in minder dan tien beur
ten afgewerkt en vergeleken met
de eerste maand van de competitie
worden er in vijftig beurten minder
ongeveer vijftien caramboles meer
gemaakt.
De set leek verloren toen Monique
Leijstra een gele kaart kreeg. Maar dit
incident betekende juist de omme
keer in de wedstrijd en het dames
team van volleybalvereniging Tevoko
won uiteindelijk met 4-0 van Odin 2.
Op papier leek het een makkelijke
wedstrijd, in Zaandam tegen mid
denmoter Odin 2, maar vorig jaar
verspeelde Tevoko belangrijke pun
ten tegen deze stugge tegenstander.
Daarnaast was aanvoerder Connie
Joling op vakantie en werd Tevoko
gedwongen om van het vertrouwde
éénspelverdelersysteem af te stap
pen. Onwennig begonnen, keek
Tevoko al na een paar minuten tegen
een achterstand van 5-0 aan. Toen
Odin door een dubieuze beslissing
van de scheidsrechter op 6-0 kwam
en een hevig protesterende Monique
Leijstra een gele kaart kreeg, leek de
set verloren. Dit incident bleek echter
de ommekeer in de wedstrijd. Odin
was helemaal van slag en maakte
drie keer achter elkaar een opslag-
fout, terwijl Tevoko bijna elke actie
winnend wist af te ronden. De ach
terstand werd door een paar mooie
aanvallen van Marianne Boekei al
snel uitgebouwd tot een kleine voor
sprong, die Tevoko tot het einde van
de set wist vast te houden (21 -25). De
tweede set speelde Tevoko op een
hoog niveau. De goed verdedigende
Joannie Schaapman maakte bijna
alle aanvallen onschadelijk, terwijl
spelverdeler Gertha Wessels vooral
aanvaller Ivet Former goed wist te
bedienen (11-25). Ook de derde set
leek op een grote overwinning uit te
draaien, maar Odin herpakte zich en
wist aardig in te lopen (18-25). De
laatste set maakte Tevoko steeds
meer onnodige fouten en leek het
toch nog spannend te worden. In de
wetenschap dat 4-0 herovering van
de koppositie zou betekenen, zette
Tevoko alles op alles. Door een paar
mooie acties van Céline de Graaf
werd de laatste set en daarmee de
wedstrijd dan nog vrij gemakkelijk
gewonnen (21-25).
Na een stop van enkele weken is
de bowlingcompetitie op donder
dag weer in volle gang. Martijn
Roeper haalde deze week uit met
een mooie serie van 720, waarmee
hij de overwinning veilig stelde voor
Sommeltjes en Paal 19/Sjans met
maar één punt naar huis stuurde.
Badweg Sportief had weinig moeite
met Geen Idee. De andere teams
verdeelde netjes alle punten.
Uitslagen:
Avondleague - Geen idee-Badweg Spor
tief 1-4; TZN-Paal19/Sjans 4-1, De Koogel-
Schouwstra transport 3-2; Tumbeweeds-Best
Tessels 2-3; Chaos-Qulntl's 3-2. Huisvrou
wenleague - De Plns-De juttertjes 2-2; Flair-T
Fords 1 -3; WBZ-Klaver Vier 0-4.
VERVOLG VAN PAGINA 1
De Texelse deelnemers aan de
zesde wedstrijd van de Rabobank
Top Noord-Holland, die zondag in
Den Helder werd verreden, hebben
zich goed geweerd. Het meeste
succes was er voor Sil Brouwer
en Denise Betsema, die respec
tievelijk de tweede en derde prijs
behaalden.
De mountainbikers troffen zware
omstandigheden. Door de vele regen
was het toch al als moeilijk bekend
staande clubparcours van wieler
vereniging DOK in een moddeipoel
veranderd. De jeugdige Nikay San-
gers leek daar weinig om te geven.
Hoewel hij pas voor het eerst aan
een regionale wedstrijd meedeed,
eindigde hij op een knappe zevende
plaats. Bij de dames zorgden Denise
Betsema, Simone Betsema en Yas-
mijn van Rongen voor een sterke
Texelse delegatie. Met name Denise
Betsema deed van zich spreken.
Ze ging goed van start en pakte
direct de tweede plaats. Als gevolg
van een stuurfoutje zakte ze een
plaatsje terug, waarna ze het haar
door een kleine trainingsachterstand
niet meer lukte haar voorgangers te
bedreigen. Met de derde plaats kon
ze echter zeer tevreden zijn. Simone
Betsema trof niet haar favoriete par
cours en werd zevende, op de voet
gevolgd door Yasmijn van Rongen,
die negende werd.
Junior Sil Brouwer reed wederom
een sterke wedstrijd en eindigde als
tweede. Wellicht had hij zelfs nog
hoger kunnen eindigen, maar hij reed
lang op de derde plaats en had op
het smalle parcours weinig kans de
voor hem rijdende renner te passe
ren. Toen dat wel lukte, had de kop
loper al een voorsprong van twintig
seconden genomen. Brouwer zette
de achtervolging in en kwam nog erg
dichtbij, maar zag zijn winsten na een
stuurfout in rook opgaan
In 2010 is het feest in Eierland,
dan bestaat de polder 175 jaar. De
dorpscommissie en inwoners wil
len het hele jaar gebruiken om de
polder in het zonnetje te zetten.
Hoogtepunt van de viering is een
driedaags feest in juni.
De precieze invulling is nog niet
duidelijk, de voorbereidingen zijn in
volle gang. Volgens Marleen Heijne
van de dorpscommissie is in ieder
geval aansluiting gezocht met de
organisaties van de autocross en
de Texel Airshow. Ze zou graag
zien dat de Kikkertstraat er in juni
ook spik en span uitziet. De straat
krijgt dat jaar een opknapbeurt, de
eerste aanzet voor ideeën kunnen
dit najaar worden opgepakt. Wet
houder Peter Bakker gaf aan dat de
straat in het najaar van 2010 gereed
is en dat juni onhaalbaar is.
Wel wil hij de plannen tijdens het
driedaagse feest aan het publiek
presenteren.
Volgens Klein Woolthuis neemt de
interesse elders ook toe. 'Eind deze
week gaan we naar Stellendam
omdat ze daar meer willen weten.
De sumwing wordt ook interessant
voor eurokotters omdat zij straks
met een limiet aan het motorvermo
gen te maken krijgen.'
Omdat de sumwing klaar is, willen
de initiatiefnemers (Albert Schagen,
Jaap van der Vis, Jack Betsema en
Harmen Klein Woolthuis) zich vol
gend jaar toeleggen op de volgende
fase: de combinatie met pulsvis
serij.
De verwachting is dat dan grote
hoeveelheden brandstof bespaard
kunnen worden omdat de zware
sloffen en wekkerkettingen niet
meer nodig zijn om de vis op te
schrikken.
De initiatiefnemers yvillen beginnen
met proeven in een zogeheten flu-
metank in Frankrijk waarin eerder
ook schaalmodellen van de sum
wing zijn getest. Streven is daarna
in de praktijk proeven te doen. IMA-
RES, het LEI (Landbouw Econo
misch Instituut) en Verburg-Holland
BV (leverancier visserijbenodigdhe
den) zijn bij de nieuwe experimen
ten betrokken.
Mientje Eelman-Westerlaken
wordt 80 jaar
Wilt u haar feliciteren, kom dan op
zondag 16 november van 14.30 - 17:30 uur
naar: Molenstraat 19, Den Burg.
Blij en gelukkig zijn wij
met de geboorte van
onze zoon en broertje
Geboren op donderdag 6
november 2008, 9.20 uur.
2940 gram, 51 cm
Zoon van
Wuruda en Sherzad
Broer van
Mohammed, Jasmina
en Seizaar Atroshy
Strijbosstraat 12
1796 BK De Koog
Voor bezoek graag even
bellen, tel. 327011
Zussen Paula van Tongelen-Prins (rechts) en Corrie Timmer-Prins: 'Met een rode hoed het leven
cent.'
