jJiÜhirjI]
De provincie en de kredietcrisis
iij/nmniiN
êT
loSoirnatrg^
tari^Msijaüi
N oord-*
december 2008
TEXELSE JQ CO|jRANT
.provincie;
VRIJDAG 5 DECEMBER 2008
De laatste twee maanden is er veel in de pers verschenen over de provincie Noord-Holland en
de kredietcrisis. Bij de provincie komen daarover ook vragen binnen. Vaak van inwoners van de
provincie die ongerust en verontwaardigd zijn over wat er gebeurd is.
Wat is er nu precies aan de hand? Het is niet eenvoudig om dat in het kort uit te leggen.
Hieronder vindt u een aantal antwoorden op vragen die veel worden gesteld.
Waarom heeft de provincie
zoveel geld in kas?
Provincies ontvangen geld uit het
Provinciefonds, opcenten (deel van
de motorrijtuigenbelastingen), rente
en dividenden (opbrengsten uit
bijvoorbeeld een energiebedrijf).
Aan het begin van de kredietcrisis
had de provincie 620 miljoen euro in
kas. Dat geld is voor het grootste
gedeelte bestemd voor projecten.
Bijvoorbeeld voor subsidies voor
woningbouw of voor het aanleggen
van wegen of groenprojecten. De
Is dat geld wel goed beheerd?
Voor het beheer van overheidsgeld zijn
strikte regels opgesteld, zowel door het
Rijk als door het provinciebestuur. In
die regels staat onder andere dat:
de provincie niet mag beleggen, wel
sparen;
de provincie alleen mag sparen bij
banken in Europa die betrouwbaar
zijn (uitgedrukt in minimaal een
zogenaamde A-rating);
de ambtenaren beslissen waar het
geld wordt weggezet. De bestuur
ders mogen zich hier niet mee
bemoeien om mogelijke belangen
verstrengeling te voorkomen.
De bestuurder is wel formeel
Hoeveel geld is de provincie nu kwijt?
Op dit moment is nog niet duidelijk
hoeveel geld echt 'weg' is. Er stond
20 miljoen euro op de Duitse
Lehmanbank; de provincie gaat ervan
uit dat dit geld terugbetaald wordt.
De Duitse regering heeft namelijk
beloofd dat alle spaarders al hun
geld terug zouden krijgen.
Over de 78 miljoen bij Landsbanki in
IJsland zijn grote zorgen. De provincie
is meteen begonnen met juridische
provincie mag pas beslissen over een
project als het geld daadwerkelijk
geregeld is. Het gaat om enorme
bedragen, honderden miljoenen. Zo
zou de provincie in 2008 75 miljoen
euro besteden aan de Zuidas in
Amsterdam.
Dat zijn bedragen die lang van tevo
ren moeten worden vrijgemaakt. Er
wordt dus een financiële planning
gemaakt voor een paar jaar vooruit.
Dan kan het gebeuren dat sommige
projecten vertraging oplopen. Bij de
Zuidas is dat bijvoorbeeld het geval.
eindverantwoordelijk;
de provincie de risico's moet sprei
den: niet teveel geld bij één bank.
In de komende maanden wordt onder
zocht of de provincie zich aan alle regels
heeft gehouden. Er zijn geen aanwijzin
gen dat de provincie regels heeft over
treden. Dat wil niet zeggen dat zaken
niet beter hadden kunnen gaan.
Wel is er nu terecht volop discussie
over de vraag of die regels voor de
toekomst anders moeten. Samen met
het Rijk wil de provincie kijken wat er
veranderd zou kunnen worden om in
de toekomst te voorkomen wat er nu
is gebeurd.
stappen en heeft een claim ingediend.
Daar hangt van af of het bedrag - of
een deel daarvan - terugkomt.
Om die reden heeft het provincie
bestuur nog geen besluiten willen
nemen over de vraag hoe het moet
omgaan met het (mogelijke) verlies
van 78 miljoen euro. Wel is duidelijk
dat maatregelen nodig zijn als het
geld echt weg blijkt te zijn. In het
voorjaar van 2009 komt hier meer
duidelijkheid over.
Als er in een jaar meer projecten
vertraagd zijn, blijft er dus veel geld in
kas. Dat geld mag de provincie niet
aan andere projecten uitgeven maar
moet ze op de bank laten staan.
De provincie pot haar geld niet op,
maar zet dat elke dag in voor nood
zakelijke, maatschappelijke doelen.
Bijvoorbeeld de aanleg van wegen,
het verbeteren van openbaar ver
voer, de uitvoering van cultuur
projecten en het mogelijk maken
van jeugdzorg.
Waarom heeft de provincie risico
genomen door het geld in het
buitenland weg te zetten?
Om de risico's goed te spreiden had
de provincie bij verschillende banken
rekeningen. De provincie vond het
aantal 'goedgekeurde' banken in
Nederland (met minimaal A-rating) te
klein om al het kasgeld bij weg te
zetten. Dat zou neerkomen op circa
100 miljoen per bank. De risico's zou
den dan niet goed gespreid zijn en voor
de banken zou er geen reden meer zijn
om een goede rente te bieden.
Gaat de actie van de provincie ten
koste van andere spaarders?
Het beeld is ontstaan dat de provincie
met haar juridische claim bij Landsbanki
de belangen van individuele spaarders
zou schaden. Maar daar is geen sprake
van. Spaarders met tegoeden tot
100.000 euro krijgen hun geld hoe dan
Heeft de provincie fouten gemaakt?
De provincie krijgt vaak de vraag of
er geen verwijtbare fouten zijn
gemaakt en of de politiek verant
woordelijken niet moeten aftreden.
Het antwoord op die vraag moet
komen van Provinciale Staten, het
algemeen bestuur van de provincie.
Op 30 oktober 2008 is er een
spoeddebat geweest in Provinciale
Staten. Het college van Gedepu
teerde Staten heeft daar zo goed
mogelijk inzicht geboden in alles
wat er speelde rond de rekeningen.
De Staten namen het besluit met
een onderzoek de onderste steen
boven te halen. De belangrijke vraag
van het onderzoek is: kan de burger
erop vertrouwen dat de provincie
goed omgaat met het geld dat zij
beheert? Maandag 10 november
hebben Provinciale Staten de com
missie ingesteld die het onderzoek
moet doen. In de commissie zitten
alle politieke partijen uit Provinciale
Staten. In 2009 wordt het onder
zoek afgerond.
Volgens de richtlijnen van het Rijk
was het toegestaan om bij andere
banken binnen Europa te sparen. Dat
hèeft de provincie gedaan. Daarbij is
niet gekozen voor de hoogste rente,
altijd is gekeken naar een balans
tussen een goede rente en betrouw
baarheid van de bank. Bij Landsbanki
in IJsland stond vanaf 2006 regel
matig geld van de provincie. Deze
bank voldeed aan alle eisen.
Met de kennis van nu had de provin
cie dat toen vanzelfsprekend niet
gedaan.
ook terug van de overheid. De Neder-
landsche Bank garandeert deze spaar
ders terugbetaling, ook als IJsland in
gebreke blijft. Voor de provincie en
andere overheden geldt deze garantie
niet. Het gaat hier om belastinggeld
van Noord-Hollandse inwoners dat
bedoeld is voor tal van projecten.
Waarom is er onenigheid tussen
Rijk en provincie?
De provincie Noord-Holland heeft
het initiatief genomen om samen met
andere gedupeerde provincies en
gemeenten een claim in te dienen bij
de IJslandse Landsbanki. Dat is half
oktober gebeurd. De provincie heeft
daarover overleg gehad met de minis
teries van Binnenlandse Zaken en
Financiën.
Begin november gaf het Ministerie
van Financiën aan dat ze wilde dat
Noord-Holland en de andere over
heden zouden stoppen met hun
juridische traject. Er ontstond verschil
van inzicht over de wijze waarop
gelden moeten worden teruggehaald.
De procedure staat overigens op dit
moment stil door een Koninklijk
Besluit dat is getekend door de minis
ters van Financiën en Binnenlandse
Zaken.
Staat uw vraag hier niet bij?
U kunt uw vraag e-mailen naar de provincie Noord-Holland. U krijgt dan per e-mail
antwoord. Veel voorkomende vragen en de antwoorden daarop worden ook op de
website van de provincie vermeld, www.noord-holland.nl. Het e-mailadres staat in het
colofon.
Colofon
Dit is een speciale editie van de uitgave Jouw provincie Noord-Holland die acht keer per jaar verschijnt in een
groot aantal Noord-Hollandse huis-aan-htiisbladen. Eindredactie: sector Communicatie, postbus 3007.
2001 DA Haarlem, e-mall: jouwprovincie@noord-holland.nl.
Grafische verzorging:Thieme Grafimedia Groep
