1
MAB viert jubileum
motorcircuit Eierland
Wildcrossers reden noodgedwongen door de natuur
TEXELSE 6 COURANT
Herinnering aan 'Texelse' vlieger
DINSDAG 26 MEI 2009
baan hielden
Bij gebrek
Motorcrosser» was in de eerste
helft van de jaren zeventig in
opkomst op Texel. Opvallend,
want een baan om op te rijden
was er niet. Noodgedwongen
zochten de coureurs hun heil op
boerenland, het strand en in de
Dennen. Tot ergernis van natuur
liefhebbers en andere Texelaars.
Toch zou het nog tot 1984 duren
voordat de crossers een eigen
plek kregen.
'We waren met een man of vijftien,
zestien. Carlo Witte, Jan Grisnigt,
Thijs Witte, de broers Willem en
Frans Boersen en ik waren er
eigenlijk altijd wel bij', herinnert
Maarten Hoogenbosch zich. 'We
reden overal, het gaf met waar. Bij
de Boersens en Giel Kuip op het
land, bijvoorbeeld. Maar ook op
ruiterpaden, in het bos en op het
strand. We reden zelfs op de Hors.
Meestal op zondagmiddag. De
locatie was wel bekend. Of je sprak
het met elkaar af in de kroeg.'
Zonder risico waren de ritten niet.
'Je was altijd bang dat je gesnapt
werd. Ik reed eens met een vaartje
van 100 kilometer per uur door het
Paradijs, in de Dennen. Plotseling
sprong Jan Zijm, de boswachter,
tussen de bomen vandaan. Ik reed
hem bijna omver. Maar ik kreeg
geen bekeuring.' Een andere keer
miste Hoogenbosch op een haar
na twee ruiters. 'Ik kon niets anders
doen dan de motor afzetten en de
struiken in rijden. Die vrouwen
schrokken zich rot en begonnen
met hun rijzweepjes op me in te
slaan.'
Hoewel het om een klem baantje
ging, van niet meer dan 200 meter,
werd er een jaar lang naar hartelust
gecrosst. Maar na klachten van
buren en natuurorganisaties over
geluidsoverlast kon de gemeente
weinig anders doen dan een einde
aan deze gedoogsituatie maken.
Hoogenbosch: 'In het bestuur van
de MAB werd een voorstel gedaan
de leden te adviseren maar weer te
gaan wildcrossen. Maar ze hadden
het zelf al opgelost en reden op het
voormalige voetbalveld van Texel
se Boys aan de Westerweg.' Ook
dat viel niet in goede aarde. 'De
crossers werden door de politie
verwijderd en de MAB kreeg een
brief van de gemeente dat dit de
zaak geen goed deed en zeker met
bijdroeg aan een spoedige oplos
sing.'
Het zou niet de laatste keer zijn dat
de politie ingreep. Na een protest
demonstratie in Den Burg werd
toegestaan dat werd gecrosst op
een kleibult bij de jachthaven in
Oudeschild, op terrein van Rijks
waterstaat. Een op 16 november
1980 geplande wedstrijd ging ech
ter niet door, omdat de politie onte
vreden was over enkele 'onregel
matigheden' bij - nota bene - de
laatste autocross. Toen er uiteinde
lijk op 11 oktober 1981 wél mocht
worden gereden, was de animo
gering. Tot frustratie van de
ter had ik de tijd om 's ochtends of
's middags op het gemeentehuis
binnen te lopen. Dat ging in die tijd
erg gemakkelijk. Je klopte op de
deur van degene die je moest heb
ben en liep naar binnen.'
Enig schot in de zaak kwam er pas
nadat Nico de Wit bereid bleek een
stuk land in de buurt van het vlieg
veld af te staan. De artikel 19-pro-
cedure, nodig om boerenland te
mogen veranderen in een crosster
rein, beloofde echter een langduri
ge kwestie te worden. Hoogen
bosch: 'De situatie was niet
rooskleurig. Omwonenden vrees
den dat hun huis door geluidsover
last minder waard zou worden, dat
er op zondag buiten niet meer bui
ten in de zon kon worden gezeten
en dat de kinderen zouden worden
gestoord in hun middagslaapje.'
Maar de tijd drong, want de water
sportvereniging was weinig enthou
siast over het crossen in Oude
schild. 'Er moesten rietmatten
komen, omdat men bang was dat
het stof op de boten in de jachtha
ven zou terecht komen. Het was
een vervelende tijd. Niemand durf
de meer te investeren in een nieu
we motor.'
Dogger: 'Als bestuur kregen we
wel eens het verwijt dat we er te
weinig aan deden. De crossers
realiseerden zich niet dat we bijna
op het gemeentehuis woonden.'
Op zoek naar een oplossing kre
gen de crossers in 1975 het aan
bod een stuk land van Flens aan
de Muyweg te gebruiken. De
gemeente ging akkoord, alleen
moest de MAB beloven dat het
wildcrossen tot het verleden zou
behoren. Hoogenbosch: 'De
natuurorganisaties sputterden nog
even tegen, bang voor te veel
geluidsneerslag in het achterlig
gende natuurgebied. Maar ook zij
zagen wel in dat er iets moest
gebeuren.'
Op 21 maart 1976 werd de eerste
'proefclubcross' gehouden, met 12
motoren en 17 bromfietsen. In de
haast was nog een technisch regle
ment in elkaar gezet. Twee goede
remmen, een deugdelijk stuur, een
'redelijk gedempte' uitlaat en een
valhelm waren verplicht. Na een
spannende strijd werden Jan van
Liere en Ton van der Gaag de win
naars.
bestuursleden van de MAB, die al
hun inspanningen slecht zagen
beloond.
Fanatieke crossers kozen eieren
voor hun geld en weken uit naar
Den Helder, waar ze geregeld mee
deden aan wedstrijden van de
Twee Wielen. 'Om in conditie te
blijven, deden ze kracht- en boks-
training in 't Skiltje en zwommen ze
regelmatig.' Ondertussen was
Theo Dogger in het bestuur van de
MAB gekomen. Een beetje een
vreemde eend in de bijt, want hij
was geen crosser en hield zich
vooral bezig met de organisatie
van puzzelritten. Dogger: 'Ik vond
dat die jongens een eigen baan
verdienden. We deden het met
elkaar: Cees Ran, Henk Gieze en
Peter Daalder. Peter werkte bij het
grondbedrijf van de gemeente en
zat daardoor dicht bij het vuur. Mijn
voordeel was dat ik bij TESO werk
te. Afhankelijk van mijn dienstroos-
Hoogenbosch: 'Cees Ran, die een
rijwielhandel had, was het gezeur
van de motorcrossers bij hem in de
winkel op een gegeven moment zó
zat, dat hij tussentijds uit het
bestuur wilde stappen.' Uiteindelijk
werd besloten een proefcross te
houden op het terrein bij het vlieg
veld. Dogger: 'Iemand van de
Koninklijke Nederlandse Motor
sport Vereniging zou geluidsmetin
gen verrichten.' Lachend: 'We heb
ben de coureurs zorgvuldig
geselecteerd. Er mochten alleen
wegmotoren en rustige crossmoto
ren rijden. Dat werkte, want we
bleken te voldoen aan de eisen van
de bond. En daarop ging de
gemeente ook akkoord.'
Het probleem bleef aanvankelijk
dat de buurt tegen was. De kente
ring kwam bij een vergadering in
het vliegveldrestaurant. Dogger: 'Ik
kan het me nog goed herinneren.
De sfeer was gespannen. Op een
gegeven moment staat er een man
op, Gerrit Eelman van de Muyweg.
Hij zet zijn pet op en zegt: Ik vind
dat die jongens een kans moeten
krijgen. Laat ze rijden. Het werd stil
en daarna waren er geen bezwaren
meer. Naar mijn idee hebben de
woorden van Eelman de doorslag
gegeven.'
Nadat buurman Stroo medewer
king had verleend voor de aanleg
voor een toegangspad over zijn
terrein en de provincie de beno
digde vergunningen had verstrekt,
kon begin 1984 met de aanleg
worden begonnen. Het grondwerk
werd uitgevoerd door Willem Bak
ker, die als goedkoopste uit de
aanbesteding kwam. Kraanmachi
nist Henk 'de Baron' Witte was de
eerste die op het nog maagdelijke
agrarische land aan de slag ging.
Op 28 maart was het circuit klaar
en namen de crossers bezit van
het terrein. Hoogenbosch: 'Een
officiële opening is er volgens mij
nooit geweest. Een crosscommis
sie moest alles in goede banen
leiden. Die stelde een baanregle-
ment op met de opvallende bepa
ling dat als je met je motor op de
geluidwerende dijk rond de baan
kwam, je zou worden gediskwalifi
ceerd. Nico Bakker was de eerste
die dat overkwam. Later zijn we
daar van teruggekomen. De dijk
zorgde er zelfs voor dat het geluid
van de motoren honderden meters
verderop neersloeg. Toen we daar
achter kwamen, is de dijk plat
geschoven.'
De baan was niet direct een groot
succes. De realisering had zó lang
geduurd, dat de animo danig was
geslonken. Hoogenbosch: 'De
cross was op sterven na dood. Dat
kwam ook doordat het mulle zand
van het nieuwe circuit te zwaar
was voor bromfietsers. De eerste
wedstrijd, op 3 juni, trok maar
negentien deelnemers. Winnaars -
verdeeld over diverse categorieën
- waren Remco de Beer, Ron Ver
meulen, Pascal Sutherland, Marcel
van Boven en Nico Bakker. Het
heeft zeker nog vijf of zes jaar
geduurd voordat het weer een
beetje begon te leven.'
Vijfentwintig jaar later wordt de
baan druk gebruikt, óók door cros
sers van het eerste uur. Wekelijks
zijn er trainingen en met regelmaat
worden wedstrijden gehouden,
waarbij grote aantallen crossers
aan de start verschijnen. 'We heb
ben ongeveer 180 leden. Een
enorm aantal. Door de strenge
regelgeving zijn er nog maar weinig
banen in Nederland, zodat ook
overkantse crossers graag op Texel
rijden.'
Om het 25-jarig bestaan van de
motorcrossbaan in Eierland te
vieren, houdt de MAB zaterdag
6 juni een reünie. Deze is
bedoeld voor alle betrokkenen
uit de periode van 1984 tot
1989: oud-crossers, -bestuurs
leden, -vlaggers, -buren en de
makers van de baan. De reünis
ten worden getrakteerd op kof
fie en koek. een borrel en een
buffet en er worden oude films
vertoond. Ook bestaat de gele
genheid een rondje over de
baan te maken, liefst op een
oude motor en in stijl. Het pro
gramma duurt van 15.00 tot
21.00 uur. Deelname kost €10,-,
de drank is voor eigen rekening.
Meer informatie bij Willem Boer
sen (tel. 315080 of
zelfpluktuin@planet.nl) en Maar
ten Hoogenbosch (tel. 310265
of hoogenbosch@koeienhotel-
texel.nl).
Spectaculaire momenten
geluidswerende dijk rond het parcours.
1986. Op dat moment lag nog t
1920 en 1940 was hij meerdere
malen op de Mok gelegerd. Op 25
april 1925 trouwde hij met Maartje
Zegel uit Oudeschild, een huwelijk
waaruit zoon Eef werd geboren.
De familie vertrok voor vier jaar
naar Indië, waar Maartje als gevolg
van ziekte overleed. Omdat Anthon
in verband met zijn werk niet voor
zijn zoon kon zorgen, ging het
kind naar een tehuis en vervol
gens terug naar Nederland, waar
het werd opgenomen door zijn
grootouders Piet Zegel en Antje
Henkes in Oudeschild. Daniëls
kwam kort voor de oorlog terug
naar Nederland en raakte betrok
ken bij de oorlogshandelingen in
de meidagen van 1940. Het neer
schieten van een ME-109 op de
eerste oorlogsdag was een opmer
kelijke gebeurtenis, omdat de tra
ge Nederlandse Fokker feitelijk
geen partij was voor de snelle
Duitser.
De watervliegtuigen weken via
Frankrijk uit naar Engeland en
kwamen uiteindelijk in Nederlands
Indië terecht. Daniëls bleef in
Engeland en ging daar vliegen
voor het Nederlandse 321-squa
dron, dat gebruik maakte van
onder meer Ansons, Hudsons en
Mitchels, waarmee vooral aanval
len op de kustvaart werden uitge
voerd. Later ging hij als officier-
vlieger werken voor RAF Transport
Command. Meer dan eens had hij
koningin Wilhelmina als passagier.
Intussen was hij in Engeland her
trouwd en vader geworden van
een dochter.
Het baarde veel opzien toen Dani
els kort na de bevrijding met een
vliegtuigje (Piper Cub) naar Texel
kwam om zijn zoon op te zoeken
en landde op het terrein van Arie
Pieter Dalmeijer bij Oudeschild.
De gebeurtenis inspireerde Huib
(de Rijmelaar) Fenijn tot een vers
in de Texelse Courant:
Daar viel na vijf jaar afscheid plots
Ja, hoe kan het bestaan
Ons aller vlieger Daniëls
Zo uit de lucht vandaan
Een elk die holde wat hij kon
Het hinderde niet hoe
Op sokken, waarlijk naar het land
Van Arie Pieter toe
Daar was 't een vreugde, onge
kend
Een weerzien zo spontaan
Dat zelfs de grootste kerel
Nog bedwingen moest een traan
Heel Texel is met recht zeer trots
Op dezen vliegenier
Die naar zijn eiland terugkeerde
Als eerste officier
Geluk gewenst, heer Daniëls
Door iedere Tesselaar
Ons land bevrijd; gij weer terug
Een dubbel feest voorwaar
Daniëls heeft de oorlog met lang
overleefd. Hij kwam op 30 augus
tus 1945 om het leven toen een
door hem bestuurde Dakota van
het Transport Command boven
Zuid-Frankrijk in een hevig onweer
terecht kwam en neerstortte. Hij
werd in Marseille begraven en
later herbegraven op het Neder
landse ereveld te Orry-la-Ville in
de buurt van Parijs.
Anton Daniëls ten tijde van de oorlog.
Het Luchtvaart- en Oorlogsmu
seum in Eierland heeft de
beschikking gekregen over de
onderscheidingen die ooit wer
den toegekend aan de oorlogs
vlieger Anthon J. Daniëls. Het
vliegerkruis, oorlogsherinne-
ringkruis en de Bronzen Leeuw
krijgen een plaatsje bij de
maquette van het voormalige
vliegkamp De Mok. Daar hangt
reeds een schaalmodel van een
Fokker C-14 W, het watervlieg
tuig waarmee Daniëls en zijn
collega M.R. van Kooij op 10
mei 1940 een Duitse jager (ME-
109) neerschoten.
De in 1902 in Arnhem geboren
Daniëls had nauwe banden met
Texel en de Texelaars. Tussen
XIV w,
Eef Daniëls bouwde dit vliegende schaalmodel
De medailles van Anton Daniëls werden doorzijn Engelse dochter en zijn in Huizen Gerrit Keijser, oprichter van Poly-bouw en i hannt n
ef in langdurige bruikleen gegeven aan het het type waarmee Anton Daniels in de meidagen van 1940 opereerde. Het heeft één keer gevlogen en hangt n
(Foto's Harry do Graaf) maquette van De Mok in het luchtvaartmuseum.
