'Bewoners moeten leven weer op willen pakken'
Novaiishoeve combineert
agrarisch bedrijf en zorg
Aandacht erfgoed
'Convenant sluit beperking uit'
TEXELSE 5 COURANT
DINSDAG 30 JUNI 2009
- ï/o»—w
Op ongeveer anderhalve hectare wordt tuinbouw beoefend.
De eigen koeien van de Novaiishoeve leveren de melk
het bedrijf boter, yoghurt en kwark worden
Een plek waar mensen met psy
chische problemen of een licht-
verstandelijke handicap onder
deskundige begeleiding kunnen
wonen en werken. Maar ook een
agrarisch bedrijf met koeien,
schapen, graan, een kwark- en
yoghurtmakerij en een grote tuin
waar uiteenlopende gewassen
worden verbouwd en dat 'gewoon'
winst moet maken. Die bijzondere
combinatie vormt de Novaiishoe
ve, die vrijdag officieel werd
geopend.
Het is alweer tweeëneenhalf jaar
geleden dat Sint Donatus werd aan
gekocht door de Raphael Stichting
en de naam Novaiishoeve kreeg.
Maar van een officiële start was het
tot dusver niet gekomen. 'Het eerste
jaar was dit alleen een boerderij. Met
gezinnen op de boerderij wonen.
'Mijn collega Meine Koopmans geeft
leiding aan het agrarische werk. Hij
heeft een landbouwopleiding
gevolgd en ook zelf een agrarisch
bedrijf gehad. Ik houd me vooral
bezig met de coördinatie van het
werk op de boerderij en de zorg. Van
oorsprong ben ik Z-verpleegkundi-
ge, maar ik heb jaren op een zorg
boerderij gewerkt en daardoor ook
veel ervanng gedaan in het agrarisch
werk.' Koopmans en Heerschop
worden bijgestaan door diverse
woonbegeleiders - die de zorgbe
hoevende bewoners begeleiden bij
het voeren van hun huishouding - en
werkleiders. 'Ze zijn allemaal verant
woordelijk voor een eigen afdeling:
de tuin, de keuken, de zuivelverwer-
king en de winkel.'
De bewoners, straks zestien in getal.
werking worden diverse producten
gemaakt: boter, yoghurt, kwark. Ons
ijs is wel van onze eigen koeien,
maar wordt gemaakt door Willem
Roeper uit Oudeschild. In de winkel
verkopen we onze eigen producten,
maar ook keramiek, gemaakt bij
andere instellingen van de Raphael
Stichting. Ook is er een horecage
deelte met een terras. En dan heb
ben we natuurlijk de boerderij en de
tuin. In pnncipe wisselt iedereen elk
half jaar van werkgebied.'
De bewoners hebben allemaal een
zogeheten zorgindicatie, wat bete
kent dat hun verblijf op de Novaiis
hoeve met geld van de overheid
wordt betaald. Dat zij worden inge
zet op een boerenbednjf dat produc
ten voor de markt maakt en dat
'gewoon' winst moet maken, leidt
geiten, maar die zijn vervangen door zijn allemaal werkzaam op het bednjf. wel eens tot kntiek. Heerschop: 'Cri-
koeien en schapen. In mei vorig jaar
kwamen de eerste twaalf bewoners.
Inmiddels is de winkel open en wordt
de voorstolp verbouwd om vier extra
woonplekken te creëren. Binnenkort
komen daar bewoners die al wat
zelfstandiger zijn. Het leek ons een
mooi moment om wat mensen uit
Den Hoorn, van de gemeente en
andere betrokkenen uit te nodigen
en hen te laten zien wat we hier
doen. Zo komt het toch tot een offi
ciële opening', vertelt coördinator
Joost Heerschop.
Heerschop is één van de twintig
medewerkers van de Novaiishoeve
en één van de twee die met hun
'Ze hebben heel verschillende ach
tergronden. De meesten hebben een
achtergrond met een psychiatrische
problematiek. Sommigen hebben
zelfs een VWO-opleiding gevolgd en
zijn ooit een studie begonnen. Maar
er zijn ook bewoners met eDe eigen
koeien van de Novaiishoeve leveren
melk waarvan elders in het bedrijf
boter, yoghurt en kwark wordt
gemaakt.en licht verstandelijke han
dicap. ledereen krijgt de kans zich
hier te ontwikkelen Daarvoor heb
ben we veel werkplekken. Zo koken
we in de keuken voor de woonhui
zen, maar worden ook taarten en
pudding voor restaurants en de
groothandel bereid. In de melkver-
ticasters zeggen dat het lekker wer
ken is met zulke goedkope arbeids
krachten. Maar ze beseffen
waarschijnlijk niet hoeveel tijd de
begeleiding kost. Onze medewer
kers vormen een onzekere factor.
Als ze een slechte dag hebben,
komt er riiels uit hun handen. Dat
geeft wel eens een spanningsveld,
zeker als de volgende dag een grote
bestelling klaar moet zijn. Dan is het
de taak van de werkleider zijn men
sen zo te motiveren dat het werk
toch af komt. Aan de andere kant
geeft het veel voldoening als het lukt
en is het ook wel gezond die druk te
hebben. Dat is inherent aan de
zorg.'
Het verblijf van de bewoners is niet
vrijblijvend, volgens Heerschop. 'Ze
moeten gemotiveerd zijn om hun
leven weer op te pakken, anders
knjgen we het niet voor elkaar. Er
wordt inzet van ze verwacht. Dat ze
niet alleen werken als ze er zin in
hebben, maar gewoon elke dag.
Natuurlijk hebben ze ook recht op
vakantie, net als iedere andere werk
nemer. Maar wel in overleg met hun
werkleider, zodat in een drukke peri
ode met meerdere mensen tegelijk
een vrije dag hebben, ledereen wordt
zo gewoon mogelijk behandeld, net
als in een reguliere instelling.'
Naar schatting tien van de zestien
bewoners zullen uiteindelijk door
stromen naar een woonvorm met
meer zelfstandigheid. 'Het is de
bedoeling dat ze zich blijven ontwik
kelen. Als iemand echt goed werk
gaat leveren, komt er een einde aan
zijn periode op de Novaiishoeve.
Met die opzet is deze zorgboerderij
opgericht. Zulke instellingen waren
er nog niet veel in Noord-Holland.'
Hoewel de meeste bewoners veel
baat hebben bij de gekozen combi
natie van wonen en werken, gaat het
ook wel eens mis. 'Het afgelopen
jaar hebben we twee mensen weg
gestuurd. Dat doe je niet zomaar. Er
gelden hier regels waaraan iedereen
zich moet houden. Als je die meer
dere malen overtreedt, verspeel je
de kans die je op de Novaiishoeve
krijgt." Een derde bewoner werd
betrapt op een gestolen brommer en
is in afwachting van berechting in
handen van justitie. 'Heel vervelend.
Maar die kans loop je nu eenmaal op
een instelling met veel jonge men-
De boerderij werkt volgens biolo-
gisch-dynamisch principes. Dat
betekent niet alleen dat geen kunst
mest en bestrijdingsmiddelen wor
den gebruikt, maar ook dat sprake is
van een gesloten bedrijfsvoering,
waarbij zo min mogelijk krachtvoer
wordt aangekocht. Op in totaal zo'n
veertig hectare worden achttien
koeien en vijftig schapen gehouden
en de eigen kalveren opgefokt. Daar
naast wordt graan verbouwd en
wordt op zo'n anderhalve hectare
tuinbouw beoefend. Een deel van de
verbouwde gewassen bestaat uit
wat wel eens 'vergeten groente'
wordt genoemd, vroeger populair,
maar tegenwoordig nauwelijks meer
gegeten. 'Sommige groenten wor
den verwerkt in onze eigen keuken.
Ook organiseren we workshops in
samenwerking met Annette van Ruï-
tenburg. Het is leuk dat slow food op
Texel steeds populairder wordt.'
Op de Novaiishoeve geldt net als
eerder op Sint Donatus de antropo
sofie als inspiratiebron. Die uit zich
onder meer in de omgangsvormen.
'Je ontkomt er met aan met werklei
ders te werken, maar er is ook een
grote mate van gelijkwaardigheid.
Onze bewoners ontwikkelen zich
hier, mede door onze inspanningen.
Maar ik ontwikkel me ook dankzij
hen.'
Vrijdag werd een mozaïek met een
passende spreuk onthuld. 'Het is
een druk bednjf, waar hard wordt
gewerkt. Aan de hand van dit monu
mentje willen we af en toe bij onze
grondbeginselen stilstaan.' Verschil
met Sint Donatus is dat meer aan
sluiting bij Den Hoorn wordt gezocht.
Heerschops kinderen zitten niet op
de Vrije School, maar op de Jan
Drijverschool. 'Verschil is ook dat we
met onze eigen meierblis hebben,
maar tussen de Hoornders gaan zit
ten. We vormen onze eigen gemeen
schap, maar willen ook bij die van
het dorp horen.'
Joop Rommets
Gevestigde menselijk activiteiten
maken onlosmakelijk deel uit van
de karakteristieke waarden van
de Waddenzee. Dat is één van de
zinsneden in het convenant over
de erfgoedstatus dat overheden
in het Waddengebied met het
ministerie van LNV hebben gete
kend.
Het convenant moet de garantie
bieden dat de toekenning van de
werelderfgoedstatus niet leidt tot
beperkingen voor activiteiten in het
Waddengebied. Oud-minister Veer
man (LNV) kwam daar een paar jaar
geleden mee op de proppen om de
toen nog aarzelende Waddeneilan
den over de streep te trekken. Met
name Texel en Ameland waren uit
vrees voor beperkingen aanvankelijk
gekant tegen het werelderfgoed.
In het convenant staat onder meer
dat de aanwijzing een 'kwalitatieve
erkenning' van de Waddenzee is en
niet als juridisch instrument mag
worden beschouwd. De status
maakt geen deel uit van het beleid
ter bescherming van het gebied. Dat
verloopt via onder meer de Natuur
beschermingswet (ook wel Natura
2000) en de Planologische Kernbe
slissing Waddenzee waarin het ruim
telijk beleid voor het gebied is vast
gelegd.
Het convenant meldt eveneens dat
de partijen die het getekend hebben
'verdere juridische consequenties,
regelgeving en beperkingen laten
voortvloeien, anders dan die voort
komen uit bestaande wet- en regel
geving en regulier beleid ten aanzien
van de Waddenzee.' Het convenant
is getekend door de minister van
LNV, de Waddeneilanden, de Wad
denzeegemeenten op de vastewal
en Noord-Holland, Fnesland en Gro
ningen. Volgens het stuk heeft de
erfgoedstatus evenmin invloed bij de
uitleg van de Europese regelgeving
en richtlijnen in beleid.
Het convenant kent mitsen en
maren. Het is juridisch niet afdwing
baar en hoewel het voor onbepaalde
tijd is aangegaan, kunnen partijen
eruit stappen. Als dat gebeurt,
beraadt de rest zich over de gevol
gen daarvan voor het convenant.
In de praktijk is overigens gebleken
dat de erfgoedstatus invloed kan
hebben op plannen, maar ze niet
kan verbieden. De Keulse Dom
dreigde een paar jaar geleden haar
status te verliezen door nieuwbouw
projecten in de buurt van de kathe
draal. Daar leidde het ertoe dat de
projecten werden aangepast. Als
plannen gewoon doorgaan, kan de
UNESCO de status terugnemen. Dat
is vrijdag met het Elbe-dal bij Dres
den gebeurd. Daar wordt een 635
meter lange brug aangelegd die vol
gens de UNESCO het gebied teveel
ontsiert.
Geknipt
In het in Georgië verschenen
magazine The Netherlands in
focus lazen wij een artikeltje over
Texel. Opvallend is dat schrijver
Irma Kakhurashvili de emoties en
gevoelens rond de opstand in
1945 genuanceerder weergeeft
dan gebruikelijk in Georgische
bronnen. 'Elke voormalige kolonie
heeft in de eerste jaren van zijn
zelfstandigheid zijn mythen en
dromen. Eén van de onze is de rol
die Georgiers hebben gespeeld in
de wereldgeschiedenis. Maar
hoe graag we dat ook zouden wil
len, Georgië is geen groot rijk en
valt hoogstens in de categorie
'kleine landen.'
Geslaagd
Geslaagd
Miriam Slot (23) uit Oosterend is
geslaagd aan de Pabo in Alkmaar
als docent basisonderwijs.
Mark Slot (20) uit Eierland is aan
het Clusius College in Hoorn
geslaagd als manager/bedrijfslei
der plantenteelt.
Ecomare ziet voor zichzelf een
belangrijke rol weggelegd in de
voorlichting en educatie over de
Waddenzee als werelderfgoed.
Het centrum voor wadden en
Noordzee "profileert zich sinds vrij
dag ook als werelderfgoedcentrum.
Ecomare wil bij de aanstaande ver
nieuwing van het buitenterrein
extra nadruk op de erfgoedstatus
leggen en het predikaat moet ook
een rol krijgen bij de vernieuwing
van tentoonstellingen.
Daarnaast is Ecomare is met de
waddencentra op de andere Wad
deneilanden sinds vorig jaar bezig
een Waddenschool in de benen te
zetten, zodat iedereen tijdens zijn
schooltijd een keer een Wadden
programma kan volgen. De centra
zijn met dat project begonnen,
nadat er geld uit het Waddenfonds
voor beschikbaar kwam. De UNES
CO hecht veel waarde aan voor
lichting en educatie.
Ecomare zegt zeer verheugd te zijn
over de titeltoekenning, omdat de
Waddenzee daardoor wordt erkend
als een gebied met unieke natuur
historische waarden. Vrijdag werd
meteen een speciale werelderf-
goedvlag gehesen die het ministe
rie van LNV heeft laten maken.
Ecomare zorgde samen met de
VW en Zilte Zaken ook voor de
foto waarop Texelse schoolkinde
ren gezamenlijk het logo van de
UNESCO vormen.
