Texelse vliegveld wordt uitvalsbasis voor stormfotograaf
'Muziek zit er in en moet er gewoon uit'
TEXELSE 7 COURANT
'Echt interessant als er
windkracht tien staat'
DINSDAG 30 JUNI 2009
Kustvaarders waarbij zware brekers over het dek rollen, tankers
die lijken te surfen op hoge golven van een westerstorm en een
Noordzeekotter die bijna onzichtbaar is door opvliegend buiswa
ter. Spektaculaire foto's, genomen onder extreme omstandighe
den. Waar collega-vliegers boven windkracht acht liever aan de
grond blijven, vliegt stormfotograaf Herman IJsseling van Flying
Focus bij voorkeur als het kwik in de barometer diep is gedaald.
Zijn bedrijf gaat zich op Texel vestigen.
Dat vliegen niet ongevaarlijk kan zijn,
bleek op 8 april. De vliegende storm
fotograaf uit Bussum haalde het
nieuws toen hij met zijn Piper J-3
tijdens een landingsoefening op het
Texelse vliegveld uit balans raakte
en crashte. Hij liep daarbij een hoofd
wond op en verschillende botbreu
ken, maar is inmiddels herstellende
en heeft alweer de nodige fotovluch-
ten gemaakt. Daarbij vliegt hij niet
zelf, maar zit een ander aan de
stuurknuppel. Die werkwijze is overi
gens niet nieuw. 'Zo heb ik het altijd
gedaan. Want zelf vliegen en foto's
maken, dat gaat met samen', vertelt
IJsseling.
We praten met hem tijdens een tus
senstop op Texel. Over een uurtje
vertrekt hij weer met zijn eenmotori-
ge Cessna, om een foto te maken
van een vrachtschip dat een proef
vaart houdt op de Waddenzee. 'Een
zogeheten multipurpose schip van
9000 ton, waarvan het casco in Roe
menië is gemaakt en dat hier is
afgebouwd.' Damen Shipyards Ber-
gum heeft opdracht gegeven er een
foto van te maken. Ook andere
scheepsbouwers weten Flying
Focus te vinden. Niet alleen Neder
landse bednjven. 'Alle werven laten
gemiddeld per jaar 150 proefvaarten
fotograferen en daarvan maak ik zo
ongeveer alle foto's. Ook in de rest
van Europa ben ik redelijk bekend.
Laatst kreeg ik zelfs een mailtje uit
Griekenland of ik een foto wilde
maken. Een mooie plaat van een
schip op volle zee staat prachtig in
hun portefeuille.' Jaarlijks maakt hij
300 fotovluchten. 'Ons werkgebied
strekt zich uit van Hamburg tot
Dover, maar we zijn ook een keer
naar Schotland gevlogen om een
booreiland te fotograferen. 300 mijl
in noordwestelijke richting vliegen,
foto maken en dan weer terug. Dan
ben je wel een tijdje onderweg.'
Dergelijke lange vluchten maakt hij
in zijn Cessna Skymaster, een twee-
motorig vliegtuig met een dubbele
staart. Met als andere bijzondere
eigenschap dat de twee motoren
niet naast elkaar zitten, maar achter
elkaar. Eentje voorop en eentje ach
ter de cabine. 'Met dit toestel maken
we onze stormvluchten en vliegen
we over lange afstanden. Als je mid
den boven zee zit, moet ik er bij een
eenmotorig toestel niet aan denken
dat de motor uitvalt. Bij een klassiek
tweemotorig toestel, met twee moto
ren naast elkaar, raak je als er eentje
uitvalt, uit balans. Met dit toestel kun
je gewoon doorvliegen. Beide moto
ren zijn gescheiden systemen, maar
het voordeel is wel dat de brandstof
van de ene tank in de andere kan
worden overgepompt. Hiermee kun
nen we bijvoorbeeld non-stop .naar
Noorwegen vliegen.'
Golven
Als IJsseling over vliegen tijdens
storm praat, glimmen zijn ogen. 'We
hebben een soepwinter achter de
rug, met hooguit windkracht acht.
Het wordt voor ons echt interessant
als er windkracht tien staat.' Foto's
uit het boek 'Vliegende Storm - het
vervolg', gemaakt in herfst en winter
van 2007-2008, bewijzen dat het
toen wél heeft gestormd. Beelden
van imposante schepen die temid
den van huizenhoge golven een nie
tige speelbal zijn geworden. Het
maken van dergelijke foto's is een
specialisme waarbij fotograaf en
vliegenier een hecht team vormen
en over de benodigde apparatuur
beschikken. 'Het begint ermee datje
zo'n schip ergens midden op zee
weet te vinden. Je moet kunnen
navigeren en met het schip kunnen
communiceren. Daarvoor hebben
we een marifoon aan boord. En we
moeten anticiperen op de situatie.
Je moet van tevoren weten welke
foto je gaat maken. Uit ervaring weet
ik hoe de golven lopen. Zeven kleine
De TX36, gefotografeerd in vliegende stor
ir Flying Focus.
en dan twee of dne grote. Die moet
je hebben, want dan knjg je spekta
culaire beelden. Als fotograaf geef ik
de piloot aanwijzingen hoe hij het
schip moet aanvliegen. Goede lucht
foto's maken kan met bij te hoge
snelheid, liefst niet harder dan 100
Af en toe moeten er foto's worden
gemaakt van schepen in de Wad
denzee. 'Dat is gebonden aan ver
gunningen en strenge regels. We
mogen per jaar maximaal twaalf
vluchten maken. We doen dit met
een Piper Super Cup, die heel wei-
km/uur. Bij die snelheid kun je geen nig lawaai maakt,
scherpe bochten maken, dus moet
je het tevoren goed inschatten. En
we vliegen laag, tussen de dertig en
zeventig meter hoogte.'
Stormtoestel
Genieten
Tijdens dergelijke stormvluchten zit
doorgaans Brien van Wijk aan de
stuurknuppel, een gepensioneerde
marinevlieger. Voor de overige vluch
ten kan hij putten uit een arsenaal
van zo'n tien piloten die op freelan
cebasis vliegen. Eén van hen is
Patrick de Haan, van beroep gezag
voerder op een Boeing 737 van
Transavia, die vandaag vliegt. 'Het
maken van dit soort vluchten in zo'n
toestel, zonder alleen maar compu
ters in de cockpit, is een uitdaging.
Heel anders dan het vliegen in een
737. We maken fantastische dingen
mee. Echt genieten. Het is ook heel
gezellig om met Herman te vliegen.'
IJsseling heeft meerdere toestellen,
die hij op verschillende vliegvelden
heeft staan. In Hilversum, in Rotter
dam, tot voor kort De Kooy in Den
Helder en op Texel. 'Als we een
schip in het Haringvliet moeten foto
graferen, stijgen we op vanaf Rot
terdam. De meeste vliegvelden heb
ben beperkingen. Zo kan op De
Kooy door de ligging van de baan
niet bij elk weertype worden opge
stegen en is het vliegveld in het
weekend gesloten. Op Texel kan
dankzij de noordwest en zuidwest-
baan bij elk weertype worden opge
stegen en ook als het veel heeft
geregend, wat bijvoorbeeld in Hilver
sum niet het geval is.'
Des te meer reden om de Skymaster
permanent naar Texel te halen. Het
stormtoestel staat momenteel in de
hangar van het vliegveld, maar Us-
seling heeft vergevorderde plannen
voor de bouw van een hangar van
350 vierkante meter. 'Ik heb altijd
wat met Texel gehad. Ik maakte hier
25 jaar geleden mijn eerste foto-
vluchten. Het begon met een
opdracht van de bouw van de dub
bele aanlegsteigers voor de boot.
TESO wilde een foto van beide
havens, waarbij de boot zou afme
ren. Daar zat bijna een half uur tus
sen. Die tijd ben ik toen gaan vullen
met het fotograferen van andere
schepen. Zo is het eigenlijk begon
nen. Nu doen we kustvaarders,
vrachtschepen, kotters, jachten,
zeilschepen, booreilanden en noem
maar op. Aanvankelijk met een
gehuurd toestel, zoals de PH-TEX
waarmee nog steeds rondvluchten
worden gedaan. Dat was voor het
fotograferen niet ideaal, de toestel
len die we nu hebben zijn er speciaal
voor aangepast. De hangar bouwen
we om 2 a 3 van onze vliegtuigen te
kunnen stallen en om klanten te kun
nen ontvangen. We hebben voor
Texel gekozen omdat het een goede
uitvalsbasis is, waar je altijd kunt
vliegen en bovendien komt het mooi
uit dat we hier een tweede huisje
hebben. Ook sluit ik met uit dat we
hier op termijn komen wonen.'
Gerard Timmerman
Texelaars en
de muze
'We maken allemaal ons hele
leven al muziek en op een gege
ven moment zijn we bij elkaar
gekomen', verklaart Daan Wei-
boren, één van de zes bandle
den, het ontstaan van Swingtij.
Illustratief is het improviserend
vermogen van de muzikanten
als het erom gaat te achterhalen
in welk jaar dat was en de ver
warring die hierover ontstaat.
Uiteindelijk wordt besloten dat
de eerste repetitie plaatsvond
op 1 oktober 2006.
Gaandeweg het gesprek wordt
zelfs duidelijk wanneer en hoe de
eerste stappen werden gezet om
tot de formatie te komen. Roland
Bisschop: 'In 2004 werd op initia
tief van de Big Band Texel het A
Meezing Festival gehouden in een
grote tent op De Krim, aansluitend
aan het optreden van de Josti-
band. De Big Band speelde daar
natuurlijk zelf ook en ik heb daar
gezongen. Naar aanleiding daar
van besloten Michiel Pam en ik te
proberen een bandje te formeren,
met andere leden van de Big
Band'.
Hans Kievits: 'Ik ben toen gevraagd
door Michiel en durfde geen nee te
zeggen. Aanvankelijk speelde ik in
verschillende bandjes piano, maar
zo'n ding is vals of hij doet het met,
dat is haast niet werkbaar. Daarom
ben ik op een gegeven moment bas
gaan spelen in de Big Band en dat
doe ik in Swingtij dus nu ook'. Daan
Welboren kwam er al snel bij als
saxofonist en zijn broer Niek nam
na enige tijd de drumstokken over
van Marcel Buijsman. Gitarist Henk
Vroom, die bij de lopende repetities
en het interview verstek moet laten
gaan door zijn werk bij de muziek
school, completeert het gezel
schap.
Het (muzikale) leven van de bandle
den wordt gekenmerkt door een
grote variëteit. Allen zijn amateurs,
hebben uiteenlopende beroepen
(van kunstenaar tot psychiater) en
achtergronden. Zo groeide Michiel
Pam op in Frankrijk. 'Ik had piano
les tot m'n 16de en ben met slaan
de deuren gestopt omdat ik geen
jazz mocht spelen. Tijdens mijn stu
die in Amsterdam heb ik de muziek
weer opgepakt en speelde ik mee in
verschillende bands. Hoogtepunt
was voor mij wel een optreden in
Paradiso tijdens de grote demon
stratie tegen de neutronenbom in
de jaren tachtig. Sinds 1995 woon
ik op Texel. Ik was een beetje aan
het spelen op de muziekschool en
daar hoorde Jan Kuhne, de oprich
ter en dingent van de Big Band, me
spelen. Toen hij me vroeg voor de
Big Band zei ik graag ja'. Ook Rol
and Bisschop is een overkanten 'In
Twente, waar ik jaren heb gewoond,
zat ik van m'n 13de tot m'n 20ste in
een band. Ik speelde bas en ik
zong. Ik zing al mijn hele leven en
ben daarmee gewoon verder
gegaan toen ik op Texel kwam
wonen. Naast Swingtij zing ik in
Beau Forte, een vocale groep onder
leiding van Jan Beijert.' Voor de
broers Daan en Niek Welboren
neemt muziek ook een belangrijk
deel van hun leven in beslag: Daan
begon met klarinet ('omdat ik toen
al 20 was, heb ik nooit goed noten
leren lezen') en stapte later over
naar tenor- en sopraansax. 'Ik heb
in verschillende bandjes gespeeld,
in verschillende formaties, maar
vooral bij de Big Band heb ik heel
veel geleerd, bijvoorbeeld hoe ik
beter en gemakkelijker kan improvi
seren. Ik heb weinig les gehad, bij
mij is het self-made'Zijn broer Niek
speelde eveneens in allerlei band
jes, bij de fanfare, zelfs in een folk-
rockband in Schotland. 'Als ik geen
muziek maak, word ik chagrijnig. Ik
heb thuis verschillende drumsets
staan, waar ik lekker op kan roffelen
of met de kwastjes op kan shuffe-
len Een van de eerste optredens
van Swingtij was tijdens de presen
tatie van het fotoboek Herschapen
Eiland. Hiervan werd een CD opge
nomen met onder meer een com
positie van Michiel Pam op een
gedicht van Theun de Winter. Later
kwamen daar optredens bij in cafes,
bij bruiloften en andere gelegenhe
den. Hoewel de band uitnodigingen
om op te treden graag aanneemt,
vinden de leden zelf hun muziek
niet echt geschikt als achtergrond
muziek. Gekscherend: 'Daarvoor
spelen we te hard.' Daan Welboren:
'We bepalen het liefst zelf hoe het
gaat, we willen gewoon lekker
muziek maken, spelen wat we zelf
leuk vinden. Michiel noemt het
soms ouwe-lullen-jazz, maar we
spelen ook cabaretnummers en
Nederlandstalige nummers van bij
voorbeeld Jeroen Zijlstra. Jazz-
standards, goeie swingmuziek, uit
dat soort muziek kunnen we onze
inspiratie halen. Als ik thuis kom
met het bandjesgevoelis de repeti
tie of het optreden goed geweest.'
Tijdens de wekelijkse repetities bij
Michiel Pam thuis wordt vaak inge
speeld op akkoordschema's die
door de pianist worden aangedra
gen. Pam: 'Ik zet akkoordschema's
op een rij, de rest vult in. Naar aan
leiding van het Rondje Texel schreef
ik het stuk Windvlaag. De akkoor
den zijn uitgeschreven en die wor
den door de anderen ingevuld.'
Niek Welboren: 'De vorm wordt
gaandeweg wat vrijer, we voelen
elkaar beter aan en hebben minder
vastliggende schema's nodig. Je
gaat meer durven in het improvise
ren en op elkaar inspelen.' Bis
schop: 'Het is leuk te merken dat
als we niet voltallig zijn - zoals nu,
nu we het een aantal repetities zon
der Henk Vroom moeten doen - we
toch lekker en goed kunnen spelen:
we doen dezelfde nummers, maar
vullen die heel anders in.' Voor allen
vormt muziek een van de pijlers van
hun leven. Michiel Pam: 'Het is voor
mij onvoorstelbaar om niet te spe
len. Ik speel altijd, elke dag.' Roland
Bisschop zingt veel in de auto, om
z'n partijen in te sturen voor Beau
Forte. Voor kunstenaar Niek Welbo
ren speelt ook het sociale element
bij het spelen in de band een rol:
'Schilderen doe je alleen, in een
band luister je altijd naar wat ande
ren doen en groeit er juist iets door
het samenspel.' Hans Kievits onder
streept dat muziek gezond maakt,
ontstresst. 'Mijn buurvrouw zei
eens: Hij heb z'n jas nog niet uut of
hij zit alweer achter de piano. Zo
voelt het ook. Muziek is een deel
van m'n leven geworden. Het zit er
gewoon in en het moet eruit.'
De eerstvolgende optredens van
Swingtij zijn op 26 juni van 17.00 tot
20.00 uur in De Slock en op 3 juli
vanaf 20.00 uur in De Smulpot.
Lida Wels
Texel Culinair
De zesde editie van Texel Culi
nair, die van vrijdag 11 tot en
met zondag 13 september wordt
gehouden, staat in het teken
van Het Zilte Leven.
Inmiddels hebben ruim dertig res
taurants en bedrijven een plekje
gereserveerd, waarbij Texelse pro
ducten de boventoon voeren. De
zondag is uitgeroepen tot familie
dag met artiesten die ook bij kinde
ren tot de verbeelding spreken.
In de ontvangstruimte wordt koffie
verkocht van de Wereldwinkel,
waarvan de opbrengt ten goede
komen aan de kleine boeren in de
koffieproducerende landen.
Hapjes en drankjes worden betaald
met Kögertjes, die voor €1,30 per
stuk verkrijgbaar zijn aan de kas
sa's.
Stormfotograaf Herman IJsseling gaat met veel apparatuur op pad.
Swingtij bestaat uit Daan Welboren (saxofoon), Hans Kievits (contrabas), Roland Bisschop (zang), Michiel Pam keyboard
piano) en Niek Welboren (drums). Gitarist Henk Vroom ontbreekt op de foto.