Meerkosten eilandligging
drukken winst landbouw
voor gebouw Schlepers
TEXELSE 9 COURANT
LTO wil compensatie 'natuurlijke handicap' Handhavingstraject gestart
'Om 7 uur op voor weer een saaie schooldag'
Compromis: maximaal 17,5 meter 1934: School Oost moet deuren sluiten
Lange discussie over
kleine windmolens
Texelse akkerbouwers, veehou
ders en bollentelers zijn voor
hun productie jaarlijks vele tien
duizenden euro's duurder uit dan
collega's aan de overkant. Het
rendement staat hierdoor onder
druk. Landbouworganisatie LTO
en de Vereniging voor Agrarisch
Natuur en Landschapsbeheer
pleiten voor de status gebied
met natuurlijke handicaps, waar
door de Texelse boeren aan
spraak maken op Europese sub
sidie.
Veehouderij (4.249 hectare), akker
en tuinbouw (3.957 ha) en bollen
teelt (336 ha) zijn samen goed voor
8.542 ha. In de periode van 1996
tot 2006 nam het aantal bedrijven
af met 20 procent. Nog weinig ten
opzichte van de rest van Noord-
Holland (-30 procent), waar met
name door oprukkende woning
bouw veel bedrijven zijn verdwe
nen. De gemiddelde bedrijfsgrootte
ligt boven die van in NH en volgens
LTO heeft de landbouw op Texel
een gezonde basis. Maar voor
huisvesting (stallen, loodsen, etc.),
grondbewerking, meststoffen,
bodembedekkers en stro moet
door de geïsoleerde eilandsituatie
aanzienlijk meer worden neerge
teld. De naar verhouding hoge kos
ten die de boeren maken, zet de
winstgevendheid onder druk en
wordt als een bedreiging voor de
landbouw gezien. De kosten van
grond liggen hier gemiddeld lager
een stuk lager dan elders, wat
onder meer komt door de droogte
gevoeligheid. de beperking dat er
niet mag worden beregend, waar-
uit, wat voor een bedrijf van 15
hectare neerkomt op bijna
€20.000,- aan extra jaarlasten. Een
melkveehouder heeft per hectare
€379,62 extra aan rekeningen, wat
voor een bedrijf van 55 hectare ook
neerkomt op circa €20.000,-. Jaap
Hin schat het gemiddelde nadeel
voor Texel op €200,- per jaar.
Hoger zijn bijvoorbeeld de kosten
door de opbrengsten gemiddeld
lager zijn dan elders.
Boot
Rekenvoorbeelden maken duidelijk
dat de meerkosten voor de land
en tuinbouw behoorlijk zijn. Een
akkerbouwer van honderd hectare
met pootaardappelen, suikerbie
ten, graan, wortelen, graszaad en
uien gaf in 2007 per hectare
€542.64 meer uit aan kosten dan
een collega aan de overkant.
Omgerekend komt dat op een
totaalbedrag van €54.264,-. Een
bollenteler is volgens deze bereke
ning per hectare €1.282,- duurder
voor agrarische gebouwen, door
dat materialen via de boot moeten
worden aangevoerd en medewer
kers van gespecialiseerde aanne
mers en andere bedrijven meer
reistijd kwijt zijn. Ook de kosten
van hier geproduceerd beton zijn
hoger. Duurdere gasolie (vijf pro
cent) zorgt voor extra kosten, even
als de aanvoer van dierlijke mest,
compost en andere grondverbete-
raars en -bedekkers. Ook de afvoer
van producten naar afnemers aan
de overkant is duurder. Voeg daar
bij de meerkosten die Texelse boe
ren moeten maken om kennis te
vergaren aan de overkant. Niet
alles is in geld uit te drukken, zoals
bijvoorbeeld de handicap dat
moderne apparatuur dermate spe
cialistische kennis vergt, dat men
afhankelijk is van monteurs en
onderdelenleveranciers van de
overkant. De tijd die hiermee verlo
ren gaat, is moeilijk in geld uit te
drukken.
EU-subsidie
LTO Noord afdeling Texel en De
Lieuw hebben in 2007 verzocht om
Texel, op basis van de eilandsitua
tie, de status van 'agrarisch pro
bleemgebied' te verlenen. In dat
geval treedt de Regeling Aanwij
zing Natuurlijke Handicaps in wer
king en maken de boeren aan
spraak op EU-subsidie. De
provincie ondersteunt de aanvraag
en via tussenkomst van het Rijk is
het verzoek nu in Brussel neerge
legd. Mogelijke hobbel is dat deze
regeling is gekoppeld aan een
natuurpakket. LTO-voorzitter Jaap
Hin: 'Dat gaat voor Texel niet op.
We voeren in Brussel nu een lobby
om de status los te koppelen van
het natuurpakket.' Overigens zijn
er al twee gebieden op Texel die
als agrarisch probleemgebied zijn
aangewezen Dat zijn de Hogeberg
en de duinen.
Om het verzoek kracht bij te zet
ten, gaf akkerbouwer Arnold Lan-
geveld het mee aan WD-coryfee
Fred Teeven, toen die vrijdag een
bezoek bracht aan zijn bedrijf. Tee
ven stelde de vraag of Texel niet
beter kan inzetten op de grootste
inkomstenbron, het toerisme. Lan-
geveld wees zijn Haagse partijge
noot erop dat het toerisme welis
waar de kurk is waar het eiland op
drijft, maar dat de landbouw bij
draagt aan de variatie, kwaliteit en
aantrekkelijkheid van het land
schap. Als voorbeeld noemde hij
de schapenhouderij. 'Deze sector
draagt maar één procent bij aan de
omzet van de landbouw. Toch
bepalen schapen het gezicht van
Texel. Zoals de aanwezigheid van
echte kotters in de haven aantrek
kelijk maakt voor toeristen. Texel is
één grote coöperatie. We hebben
elkaar keihard nodig.'
De gemeente heeft aanwijzingen
dat het gebouw van de firma
Schlepers (dat gehuurd wordt
door V&V Autoservice niet aan
de eisen voldoet. Het college van
b en w is een traject voor hand
having gestart.
Zo zou een muur met voldoen aan
de eisen van brandveiligheid en
zou het gebouw andere gebreken
vertonen. Uit metingen is verder
gebleken dat het gebouw van Sch
lepers (zonder toestemming) deels
is gebouwd op grond van Modern
Home en dat de bebouwing zelfs
21,5 centimeter over de grond van
de buurman zou steekt. Als de
familie Eelman dat bij de civiele
rechter aankaart, is de kans groot
dat het gebouw deels moet wor
den gesloopt. Architect Louis Uriot,
sprekend namens de familie Eel
man, overhandigde de bezwaar
schriftencommissie een bouwteke
ning van het gebouw, die volgens
hem verre van correct en niet de
juiste situatie weergeeft. De vraag
is natuurlijk waarom de gemeente
toch heeft meegewerkt aan de
bouw.
Het antwoord: de gemeente heeft
de aanvraagtermijn laten verlopen,
waardoor de vergunning 'van
rechtswege' is verleend. Om te
kijken in hoeverre de situatie op dit
perceel en het gebruik van het
gebouw (door V&V) overeenstemt
met de bouwvergunning en bouw
en milieuregelgeving, is de gemeen
te een traject voor handhaving
gestart. Aanleiding hiervoor is
onder meer het brandje dat onlangs
ontstond in het gebouw.
Omdat het zich weer als echt Lim
burgs merk wil presenteren, maakt
Brand reclame met een 'sullige
fietstoerist in gele wielertrui en
beginnend buikje', die voor zijn
neus weg opmerkt dat Brand 'toch
niet meer in Limburg gebrouwen'
wordt. Dat is aanleiding voor een
bedevaart door het Limburgse
landschap naar de brouwerij in
Wijlre. Dagblad De Limburger
spreekt in een lijvig artikel over
'driehonderd Limburgse figuran
ten', maar geeft geen uitsluitsel
over de vraag waarom nu juist voor
een shirt van wielerclub Taxi 312000
is gekozen.
VRIJDAG 30 OKTOBER 2009
Weblog
Op verzoek van de Texelse Cou
rant hield de 13-jarige Alinda
Wiering uit Den Burg een week
lang een weblog bij. Over Kamer
lid Fred Teeven, de journalistiek,
de eerste schoolweek en de
voetbaltraining. Het complete
weblog is te lezen via www.texel-
secourant.nl.
(Vrijdag)
Ik zal me eerst even voorstellen:
mijn naam is Alinda Wiering ik ben
13 jaar oud, en woon in Den Burg.
Ik mocht vandaag een ochtendje
naar de Texelse Courant en daar
mocht ik kijken hoe de Texelse
Courant vorm wordt gegeven en
gedrukt. Dat vond ik heel leuk om
te zien. Daarna gingen we naar
Hotel Texel in Eierland, waar Fred
Teeven (Kamerlid) verbleef. Dat
vond ik leuk om een keer mee te
maken, omdat ik later ook die kant
op wil (journalistiek en fotografie).
(Zaterdag)
Toen ik vanmorgen wakker werd en
uit het raam keek wist ik het al.
Zo'n miezerige, treurige dag is er
om uit te slapen. Dat kon deze
keer, omdat ook de voetbalcompe
titie stil lag. Na dat lekker luie begin
bracht ik een bezoek aan de hertst-
markt. Er waren veel leuke kraam
pjes, aan belangstelling geen
gebrek. Met een soort karaokemu-
ziek werd de sfeer verhoogd, 's
Avonds slapen mijn broertje en ik
bij mijn opa en oma, want pa en
ma hebben een feestje.
(Zondag)
Toen ik vanmorgen wakker werd in
de logeerkamer van mijn opa en
oma was het prachtig weer, dus
besloten we een wandeling in de
Slufter te gaan maken. Na die wan
deling kwamen pa en ma ons
ophalen en gingen we weer naar
huis. Vandaag was mijn laatste
vakantiedag, morgen om 8 uur
weer op school zijn.
(Maandag)
Vandaag de eerste schooldag na
de herfstvakantie. Natuurlijk valt
die heel erg tegen! 's Avonds voor
de eerste keer folders rondge
bracht met mijn lieve moeder, die
mij hielp. Zometeen op tijd naar
bed. Morgen weer om 7 uur op en
om 8 uur beginnen.
(Dinsdag)
Om 7 uur uit bed voor weer een
saaie schooldag. Waarbij het de
eerste 2 uur meteen raak was. Een
reactie over het blog van meneer
Udding en daarna van mijn docen
te Nederlands, die mij vast contro
leert op spellingsfouten. Dat was
zo ongeveer mijn dinsdag wel.
(Woensdag)
Het begon vandaag goed, want we
hadden het eerste uur vrij 's
Avonds lekker getramd voor voet
bal met mijn team Texel'94 MC1.
Eerst gingen we, zoals gewoonlijk,
de warming-up doen. Daarna een
spelletje met een lummel, waarbij
je moest overschieten en de naam
zeggen. Als laatste nog een partij
tje, waarbij ik in de spits mocht
staan. We hadden 5-0 gewonnen
waarvan ik er 4 had gemaakt. Dit
was mijn dag.
Mits niet hoger dan 17,5 meter
worden kleine windmolens in het
vervolg toegestaan op bedrijven
terreinen. binnen bouwblokken in
het buitengebied en 'binnen de
ruimte van verkeersfuncties',
zoals rotondes. Dat was de uit
komst van een lange discussie,
dinsdag gevoerd door de gemeen
teraad.
Aanvankelijk zag het er met naar uit
dat het voorstel van burgemeester
en wethouders het zou halen. De
oppositiepartijen waren tegen,
omdat ze vinden dat windmolens
het landschap vervuilen. Coalitie
partij CDA was verdeeld. Marijke
Eelman zei te willen wachten op
'nieuwe technologieën', maar partij
genoot Ben Zegeren wilde wél
akkoord gaan, mits de kwaliteit en
het rendement van de windmolens
goed zijn.
Wethouder Bakker probeerde het
voorstel te redden door de raadsle
den er op te wijzen dat ze zelf
akkoord zijn gegaan met de ambitie
om van Texel een energiezuinig
eiland te maken en dat dat besluit
wel consequenties met zich mee
brengt. Bovendien was het uitspre
ken van die ambitie een belangrijke
voorwaarde om in aanmerking te
komen voor een uitkering uit het
Waddenfonds (waaruit inmiddels
€100.000,- is toegezegd).
Daarop ontstond een felle discus
sie, waarbij Bakker en de anders
eveneens zo minzame Frans Vis-
man (D66) elkaar in de haren vlo
gen. Een bijzonder schouwspel,
omdat Visman als waarnemend
raadsvoorzitter en collegelid Bakker
bijna naast elkaar aan dezelfde tafel
zaten. Visman sprak over land
schapsvervulling en haalde daarbij
de windmolens die aan de Friese
kant van de Afsluitdijk staan als
voorbeeld aan. Volgens Bakker
stelde zijn opponent de zaken
bewust verkeerd voor, omdat de
Friese molens zo'n 80 meter hoog
zijn, terwijl de Texelse turbines met
hoger zouden worden dan 20 meter.
De discussie leek dood te bloeden,
maar toen Gerard Weijers verzucht
te eventueel te kunnen leven met
een maximumhoogte van 17,5
meter, greep Bakker die handrei
king dankbaar aan. Het aangepaste
voorstel werd ten slotte met de
kleinst mogelijke meerderheid (acht
tegen zeven) aangenomen.
Aan het einde van het school
jaar, dat toen nog in april begon,
werd in 1934 de laatste les gege
ven op de openbare lagere
school van Oost. Buiten de leer
lingen en meester Zondervan
(de enige onderwijzer van de
school) waren aanwezig burge
meester, wethouders en
gemeentesecretaris, dominee
Vis, mevrouw Keijser-Bolier en
de heer M. Kikkert van de
schoolcommissie en de heren
A.M. van Liere, De Smit en P.W.
Koning als leden van de ouder
commissie.
De Ooster school stond al langer
op de nominatie te verdwijnen. Al
in 1930 kwam de eenmansschool
ter sprake in de gemeenteraad.
Pogingen van de gemeente om
voor een tweede leerkracht in aan
merking te komen, waren zonder
succes gebleven. De school telde
te weinig leerlingen om op een
tweede leerkracht op rijkskosten
aanspraak te kunnen maken. Dit
werd mede veroorzaakt door de
regel dat dan ook het bijzonder
onderwijs (de christelijke scholen)
voor een extra leerkracht in aan
merking zou komen. 'Telde de
school drie, vier leerlingen meer,
dan zou een tweede leerkracht op
kosten van het rijk kunnen worden
benoemd', meldt de Texelsche
Courant van 31 mei 1930. Maar
Archiefstuk
'iedere poging om de school door
meer kinderen te doen bezoeken,
leed schipbreuk.' Er werd van uit
gegaan dat de school 'voorlopig'
nog wel een eenmansschool zou
blijven.
Het 'voorlopig' was echter van kor
te duur. In 1934, dus amper vier
jaar later, wees onderzoek van
gedeputeerde staten uit dat de
school te klein was om te blijven
voortbestaan. In de raadsvergade
ring van maart 1934 stelde het col
lege voor niet tegen dit besluit in
beroep te gaan. Dit riep weerstand
op bij met name de sociaal demo
cratische fractie. Raadslid Dogger
stelde altijd tegen de opheffing van
een openbare school te zullen
stemmen. 'Kinderen, gediend van
de openbare schooi', was zijn ver
weer, 'worden overgeheveld naar
de Christelijke: ze moeten loopen,
soms wel een uur en moeten
bovendien een nieuw gebouw ver
laten.' Dat het schoolgebouw
tamelijk nieuw was, leed geen twij
fel, maar volgens wethouder Vla
ming, die weliswaar voorstander
van bijzonder onderwijs was. maar
toch 'ai het mogelijke' in het werk
had gesteld om de school op Oost
te behouden, was de kans dat kin
deren van Oost naar de Christelijke
school gingen 'heel gering'. Raads
lid Bruin vond het een onrechtma
tige daad de school te sluiten.
Volgens hem gaven de statistieken
aan dat er meer christelijke dan
openbare scholen voor opheffing
in aanmerking kwamen. 'Ik zal mij
tot het uiterste verzetten.' Toen
uiteindelijk het voorstel om niet in
beroep te gaan in stemming werd
gebracht, werd het met 9 tegen 3
stemmen aangenomen.
'Texel is weer een cnsisslachtoffer
rijker', schrijft de krant, 'een opvoe
dingsinstituut armer. Wanneer zal
dit proces een einde nemen? Nog
zijn de lichtpuntjes schaars aan de
duistere hemel, maar - ze zijn er.
Laat ons die in het oog trachten te
houden en de moed niet verliezen.
Dan is reeds veel gewonnen.'
Het opheffen van de school bete
kende het einde van het dienstver
band van schoolhoofd B.T. Zon
dervan, die in 1930 met algemene
stemmen was aangenomen. Zon
dervan was toen 27 jaar oud. had
acht jaar ervaring in het onderwijs
en was in het bezit van zijn Hoofd-
acte en de actes Engels, tekenen,
gymnastiek en handarbeid A en B.
Gedurende de jaren dat hij hoofd
dei school was. veroverde hij zich
een plaats in het openbare leven
en in de harten van'zijn dorpsgeno
ten, die hem node zagen vertrek
ken. 'Oost zonder Zondervan was
de laatste jaren niet denkbaar',
merkte de burgemeester op in zijn
toespraak tijdens het sluiten van
de school. De krant spreekt verder
van een 'prettige verstandhouding
tusschen hem. de ouders en de
leerlingen.'
Zondervan koesterde echter naar
aanleiding van het sluiten van de
school geen rancune en gaf aan
graag op Texel te willen blijven. Na
een korte onderbreking waann hij
plaatsvervangend hoofd was in
Schoorldam, keerde hij op het
eiland terug als hoofd van de
school in De Cocksdorp. Van 1942
tot 1947 was hij vervolgens hoofd
der school in Oudeschild. Na 17
jaar op het eiland te hebben
gewoond, vertrok hij naar Zeist, in
zijn nieuwe functie als sportleraar
en groepsleider aan het Utrechts
Lyceum in De Bilt.
In zijn tijd op Texel was hij dirigent
van VIOS en van het NH kerkkoor
uit Oudeschild, leider van de heren
afdeling van de gymnastiekvereni
ging van Den Burg en van de
damesafdeling van gymnastiekver
eniging SVC, penningmeester van
de NVB en lid van de adviescom
missie van het NOG. Als onderwij
zer legde hij nadruk op het ontdek
ken van de eigen omgeving, de
heemkunde. In 1967 werd zijn
afscheid van het onderwijs door
een delegatie Texelaars bezocht.
