'Het geheel is meer dan de som der delen'
TEXELSE 10 COURANT
Honderdjarige positief door het leven
'Het was wel aanpakken, meesterschilder. Je hoefde hem
maar ik mopperde niet9 gevestigd aan de Kogerstraat. 'De
Meer persoonlijke
service op VW-website
Geen doorstart Architektenburo Texel
VRIJDAG 13 NOVEMBER 2009
niets te vertellen. Een reuzeschil-
Cocksdorp was hartstikke leuk,
maar in Den Burg had ik het ook
prima naar mijn zin. Het was er
prettig wonen. We deden gewoon
en leefde in ons eigen tempo.'
Er kwamen kinderen, kleinkinderen
en tenslotte achterkleinkinderen,
zodat maandag vier generaties aan
het gebak zaten. Mevrouw Toolens-
Buys, een tikkeltje hardhorend,
maar nog kerngezond, woont al
geruime tijd en tot volle tevreden
heid in zorgcentrum De Gollards.
'Het is er geweldig, ledereen is
even vriendelijk en aardig. Ik zeg
maar zo: zoals jij mensen behan
delt, zo behandelen ze jou ook.' Ze
krijgt regelmatig bezoek, onder
meer van kinderen, klein- of ach
terkleinkinderen. 'Ik ben altijd blij
als er iemand komt.' Dochter Tine
ke Siersma-Toolens: 'Mijn moeder
is erg gastvrij.' Kleindochter Elisa
beth Krugers-Siersma roemt haar
positieve levensinstelling. 'Ze heeft
een behoorlijk zwaar leven gehad,
maar bleef altijd opgewekt.' Oma:
'Dat moet ook wel Wat heb je
eraan als je chagrijnig bent?'
'Recreatie' reageert goed op vragenlijst
Ook de recreatiebedrijven hebben
in groten getale gebruik gemaakt
van de gelegenheid om gegevens
en wensen aan te leveren voor het
nieuwe bestemmingsplan. Rond
77 procent van de sector diende
een ingevulde vragenlijst in en
vele inzenders gaven te kennen
mondeling overleg te willen.
De agrarische sector kwam al eerder
royaal met gegevens over de brug,
waardoor er uiteindelijk een geza
menlijke respons is van 70 procent.
De gemeente zal de reacties bekij
ken en ven/verken in de voorlopige
plankaart. Wensen betreffende de
mogelijkheden van het plan buiten
gebied kunnen nog tot uiterlijk 1
december worden ingediend.
Behandeling daarna is met meer
mogelijk.
Mevrouw Toolens-Buys vierde maandag haar honderdste verjaardag.
(Foto Gerard
Altijd een positieve levensinstel
ling. Dat zegt de familie over Eli
sabeth Toolens-Buys, die maan
dag honderd jaar is geworden.
Wellicht is dat het geheim van
deze opmerkelijke Texelse die
maandag met kinderen, klein- en
achterkleinkinderen haar ver
jaardag vierde. Ze werd bedol
ven onder de felicitaties, onder
meer van koningin Beatrix.
De jarige groeide op in De Cocks
dorp, als dochter van bakker en
winkelier Dirk Buys, die een bak
kerij had waar nu het Pangkoek-
huis is. 'Ik hielp regelmatig mee.
Met sinterklaas bijvoorbeeld spe
culaas bakken. Er was altijd drukte
en reuring. Het was wel aanpak
ken, maar ik mopperde er niet over.
Ik hield juist van die bedrijvigheid.
Het was gezellig en ik maakte
graag een praatje met de mensen.'
Temidden van de familie vertelt de
honderdjarige over haar jeugd alsof
het de dag van gisteren betrof.
'Mijn vader bracht brood rond in de
polder Eierland. Hij was gek op me
en één keer mocht ik mee. Zo zag
ik ook wie er in die grote polder
woonden.' In De Cocksdorp woon
de ze naast de dokter. 'Frans Hen
drik Keidel, medicijnen, doctoran
dus en arts stond er op het
naambordje. Zijn vrouw was een
goede kennis van mijn moeder. Ze
kwam regelmatig om een praatje.'
Ook als tiener genoot ze met volle
teugen. 'Ik deed overal aan mee. Ik
volgde dansles en had wel eens
een vriendje.'
Op haar 23ste trouwde ze met Dies
Toolens en verhuisde naar Den
Brandweer redt
honden uit brand
De brandweer heeft dinsdag
twee honden gered bij een brand
in een woonhuis aan de Midde-
landseweg.
Daar was een kleine brand in de
keuken ontstaan, waarbij veel rook
vrijkwam. De twee honden liepen
een stevige koolmonoxidevergifti
ging op en raakten bewusteloos.
De eigenaar wist er een buiten te
krijgen, de brandweer haalde de
andere uit het huis. De brandweer
reanimeerde de dieren in eerste
instantie met mond-op-mondbe-
ademing en later met perslucht
(gewone buitenlucht). Daarna gin
gen de dieren met gillende sirenes
naar de dierenartsenpraktijk, waar
ze aan het zuurstof zijn gelegd. De
dieren lagen daar donderdag nog
in de hoop dat ze zouden herstel
len. Door de vergiftiging waren de
rode bloedlichaampjes niet meer in
staat voldoende zuurstof door het
lichaam te transporteren. Het huis
raakte door de rookontwikkeling
tijdelijk onbewoonbaar. De bewo
ners vonden onderdak bij familie.
Zij waren op het moment van de
brand niet thuis. Die werd ontdekt
door de buren die het opvallend
vonden dat het steeds zwarter
achter de ramen werd. Er was een
stukje vloer in de keuken in brand
geraakt.
Investeringsfonds
bijna een feit
De oprichting van de Stichting
Toeristisch Investeringsfonds
Texel (STIFT) is bijna een feit.
Met uitzondering van de fractie
Weijers en Texel 2010 was don
derdagavond de hele raads
commissie Middelen positief.
Discussie over de werkwijze
van de nieuwe stichting was er
nauwelijks.
'Een uniek initiatief, dankzij de
samenwerking tussen de toeristi
sche sector en de gemeente. In
den lande wordt reikhalzend naar
deze constructie uitgekeken',
vertelde Nel Eelman, die samen
met onder anderen Bart Robbers
de voorbereidende werkzaamhe
den heeft verricht.
Het initiatief bestaat hieruit dat de
stichting jaarlijks een deel
(€408.000,-) van de toeristenbe
lasting mag uitgeven aan voorzie
ningen die direct ten gunste
komen van de toerist. De vrijheid
van handelen die de stichting
daarbij heeft, stuit sommige critici
tegen de borst. Maar wethouder
Peter Bakker reageerde zeer
enthousiast. 'Hopelijk komt hier
mee een eind aan de discussie
dat we de toeristenbelasting
gebruiken om nieuwe lantaarnpa
len te zetten
Prijsuitreiking receptenwedstrijd
Babs de Haan en Britt van de
Berg hebben de receptenwed
strijd gewonnen die de biblio
theek ter gelegenheid van de
Kinderboekenweek had uitge
schreven. Woensdag werden de
prijzen uitgereikt.
De wedstrijd werd gehouden naar
aanleiding van het thema van de
Kinderboekenweek. Eten en snoe
pen in kinderboeken. De twee acht
jarige hartsvriendinnen hadden hun
lievelingsrecept van appelpoffertjes
met ijs en rozijnen ingeleverd. Al
prijs kregen ze een taartbon van
Echte Bakker Timmer. Op een
gedeelde tweede plaats eindigden
Myron Coot (7) met een recept van
pannenkoekentaart en Imme Koop
man (10) met haar tortelini met
broccoli. Zij wonnen beiden een
boekenbon.
Alle inzendingen zijn gebundeld in
het Uniek Texels Kinderkookboek,
dat in de bibliotheek ter inzage ligt.
Interne fouten, personele proble
men, een vertrouwensbreuk en
het economische tij worden door
de directie genoemd als oorzaak
van het faillissement van Archite-
kenburo Texel. Een doorstart is
niet waarschijnlijk. Curator Arthur
Sweens heeft drie medewerkers
ontslag aangezegd.
De basis voor het bedrijf werd op
13 september 1968 gelegd door
Jan Visser, die met Nico van Heerin-
gen in de Julianastraat een archi-
tektenbureau begon. Het kantoor
dat hij na een paar jaar zelfstandig
voorzette, groeide en verhuisde
naar de stolp De Blauwe Tocht aan
de Oosterenderweg. Gerard Koorn,
Louis Uriot, Dirk Koster en Tjaart
Hoeksema die nu zelfstandig zijn,
gingen er aan de slag. Daarna keer
de Architectenbureau Jan Visser
terug naar de Julianastraat. Visser
richtte er samen met Alkema Archi-
tektenbureau Texel op.
Het samenwerkingsverband (dat
los van Architectenbureau Jan Vis
ser opereerde) richtte zich onder
leiding van Lex Annema en Co
Vrouwe op renovatie en woningver
betering, werkzaamheden die des
tijds door de gemeente werden
gesubsidieerd. De restauratie van
de Goudsberg aan de Bmnenburg
en de verbinding van de Lindeboom
en het Schoutenhuys kwamen
onder meer van de tekentafel. Toen
de subsidie op het renoveren van
woningen opdroogde, hield het
bedrijf rond 1983 op te bestaan als
zelfstandig bednjf en werd ingelijfd
door het bureau van Visser.
De Stichting Dorpsherstel die er uit
voort is gekomen en veel opdrach
ten verstrekte, bleef wel bestaan.
Onder auspiciën van deze stichting
werden veel woningen, schapen
boeten en andere panden en objec
ten gerestaureerd. Het bureau van
Visser bleef adviseur van Dorpsher
stel. Dat werk kostte hem eerder
dan dat het hem geld opleverde,
maar gedreven door idealen reken
de hij dat tot zijn taak. In de jaren
tachtig stagneerde de bouw en in
1984 ging Architectenbureau Jan
Visser failliet.
Het bedrijf maakte vrijwel direct een
doorstart als Jan Visser Texel en
vestigde zich aan de Burgwal. Vanaf
dat moment brak voor het bednjf,
dat later werd herdoopt in Architek
tenburo Texel, een voorspoedige
penode aan. De nieuwbouw aan de
Vogelenzang, de Nikadel, Green-
side, de Rabobank, Hotel Opduin,
Jan Dirksoord en de Nieuwe Toe
komst zijn voorbeelden van projec
ten uit de koker van de vooruitstre
vende Visser en zijn medewerkers.
Het tij keerde na het overlijden van
Jan Visser. Het bedrijf werd twee
jaar geleden overgenomen door de
familie Bergsma uit Friesland.
'Architektenburo Texel was een
prachtig bednjf en we hadden mooi
werk in portefeuille', vertelt woord
voerder Bergsma.
Dat het op Texel mis ging, heeft
volgens hem verschillende oorza
ken. 'We hebben problemen gehad
waardoor er een vertrouwensbreuk
ontstond. Eind 2008 waren die
opgelost. Daarna konden we met
een hecht, afgeslankt team verder.
Het laatste driekwart jaar hadden
we de boel weer op de rit.
De uitbreiding van hotel Bornholm
op Terschelling werd met succes
afgerond. Maar door de economi
sche recessie die de bouw hard
heeft getroffen, bleven vervolgop
drachten uit en viel het tij niet meer
te keren.' Een doorstart is volgens
Bergsma geen optie.
Kousmethode bij
vervanging riool
Het college laat achthonderd
meter riool langs de Pontweg tus
sen het Gerritslanderdijkje en de
Pelikaanweg vervroegd renove
ren. Dat is financieel mogelijk
geworden door een nieuwe tech
niek om rioolbuizen te vervangen.
De gemeente wil de leiding vervan
gen met behulp van de zogeheten
'kousmethode'. Volgens die metho
de wordt een kunststof kous in het
riool uitgerold die door verwarming
hard wordt, waardoor een nieuwe
rioolbuis ontstaat. Er hoeft niet te
worden gegraven, waardoor er veel
minder kosten hoeven te worden
gemaakt. Volgens het college is
het daardoor mogelijk het budget
(drie ton) voor de al geplande ver
vanging van vierhonderd meter
riool tussen de Pelikaanweg en
Everstekoog ook te gebruiken voor
de achthonderd meter naar het
Gerritslanderdijkje. Dat zou anders
pas in de winter van 2013 en 2014
worden vervangen. Het werk wordt
uitgevoerd door het bedrijf Insitu-
form BV uit Zoetermeer dat de
laagste inschrijver was. Er kleeft
een nadeel aan de kousmethode.
Daarbij kan volgens het RIVM sty
reen, een vluchtige organische
stof, vrijkomen en dat kan een
zoete, scherpe stank veroorzaken.
Volgens een rapport van de VROM
Inspectie levert dat bij kortdurende
blootstelling geen gevaar op voor
de gezondheid. In het rapport wor
den diverse maatregelen beschre
ven om overlast te voorkomen. De
uitvoerder moet tijdens de uithar-
ding van de kous onderdruk in een
riool creëren. Als in huis styreen te
ruiken is, moeten mensen de kra
nen laten lopen en ventileren.
Dwangsom tegen
afwijkende bouw
De eigenaar van een bedrijfspand
in Oudeschild moet zijn nieuw-
bouwpand in overeenstemming
brengen met de bouwvergunning,
anders moet hij een dwangsom
van €540,- per dag betalen. De
afwijkingen hebben vooral betrek
king op voorzieningen die te maken
hebben met (brand)veiligheid. Toen
die bij gemeentelijke controles
werden gesignaleerd, vroeg en
kreeg de eigenaar vergunning voor
de afwijkingen, maar de situatie
werd niet volgens deze vergunning
en de bouwregelgeving aangepast.
Aan de oproep om dat alsnog te
doen werd niet voldaan, wat tot het
dwangsombesluit leidde.
Het wordt een tweeledig gesprek,
besluiten we. De directe aanlei
ding is haar 25-jarig jubileum,
maar het is tevens een mooie
kans om aandacht te vragen voor
het Iers Festival, dat dit weekend
in Artex wordt gehouden en
waarvoor zij al sinds het begin in
hoge mate verantwoordelijk is.
Het is trouwens altijd al lastig het
in gesprek met fluitdocent Loes
Bakker, muzikale duizendpoot,
bij één onderwerp te houden.
De gangen van de muziekschool,
zoals Artex in ieder geval in gedach
ten nog lang zal blijven heten, zijn
opvallend leeg en stil. Het is donder
dagmiddag en nog te vroeg voor de
leerlingen die tussen school- en
etenstijd neerstrijken voor de weke
lijkse lessen. Doordat het gros van
de leerlingen schoolgaande kinde
ren zijn, is het overdag rustig. En
omdat veel docenten aan de over
kant wonen, is het na negen uur - als
de laatste boot is vertrokken - weer
stil. Dit resulteert in dagelijkse piek
uren, terwijl op woensdagmiddag
het gebouw bijna uit zijn voegen
barst. Toch is het, volgens Bakker,
beter dan het in lange tijd geweest
is. 'We hoeven nu in ieder geval
geen ruimtes meer te delen.'
'Weet je wat er boven zou moeten
staan?' vraagt ze, doelend op dit
jubileumverhaal. 'Het geheel is meer
dan de som der delen. Al weet ik zelf
niet zo goed waarom.' Vreemd dat
ze dat met in de gaten heeft, want
samenspel heeft altijd Bakkers uit
zonderlijke belangstelling gehad.
'Alle vormen van samenspel zijn
leuk. Als hier iets georganiseerd
wordt op het gebied van samenspel,
vind ik het interessant.' Dat bleek al
uit haar eindlijst van het conservato
rium, waar ze een 7 haalde voor
techniek, een 8 voor voordracht en
een 9 voor samenspel. 'Dat is ook
de meerwaarde van het werk op een
muziekschool', vindt ze. 'Al die ver
schillende mensen, met allemaal
verschillende opvattingen, daar kan
het alleen maar leuker van worden.
Als je veel dingen doet. blijft het bor
relen en bruisen. Dat zie je ook bij
zo'n Iers of Vlaams weekend. Het
duurt altijd een paar dagen voor de
mensen die daaraan hebben deel
genomen weer met beide benen op
de grond staan.'
Terugkijkend op 25 jaar dienstver
band verbaast Bakker zich er over
dat fluitspelen nog onverminderd
populair is. 'Ik begon met 11 uur',
hennnert ze zich. 'Toen kwam Ber-
dien Stenberg en beleefde de fluit
echt een hausse. Dat is inmiddels
over, maar het aantal leerlingen is
toch vnj constant.' En dat terwijl je
met een fluit op Texel niet zo heel erg
uit de voeten kunt. 'We hebben drie
fanfarekorpsen, maar geen harmo
nie. Alleen bij DEK zijn fluiten wel
kom. En er is ook geen kamermu-
ziekensemble meer, maar de fluiten
blijven toch komen.'
Zelf is Bakker in meerdere ensem
bles actief (geweest), een blaaskwin-
tet, het trio Dubbel en Dwars en
sinds kort speelt ze bij de
O'Brannons, maar optreden komt er
vaak niet van. Natuurlijk ook omdat
ze bij Artex haar handen vol heeft.
'Als alles loopt', telt ze, 'doe ik zeven
dingen.' Naast lessen fluit en IMV
leidt ze bijvoorbeeld het fortissimo
orkest van meer gevorderde leerlin
gen, geeft ze Muziekmix aan jongere
kinderen en verzorgt ze de lessen
cornemuse (doedelzak). Via dat laat
ste instrument komen we op haar
interesse in de ierse en Vlaamse
volksmuziek en de Ierse en Vlaamse
festivals. 'Ik ben ooit benoemd tot
coordinator wereldmuziek. Dat houdt
vooral in dat ik mijn ogen en oren
openhoud voor wat er elders gebeurt
en kijk of dat misschien naar Texel te
vertalen is.'
Dat lukt natuurlijk niet altijd. Zo ver
zorgt Artex tegenwoordig wel lessen
Zumba, maar zou er voor workshops
Turkse muziek (elders behoorlijk
populair) wel eens te weinig belang
stelling kunnen zijn. 'Je kunt niet
alles éen op één naar Texel overzet
ten, maar we hebben heel goed
gescoord met het Ierse festival. Als
je kijkt wat er op dat gebied landelijk
gebeurt, dan heb je de SVN - de
Stichting Volksmuziek Nederland -
die cursussen en workshops aan
biedt, en Artex. Verder is er vrij wei
nig.' Zelf speelt Bakker naast de
klassieke fluit de houten fluit, de tin-
whistle, cornemuse en uiléan pipes,
de Ierse doedelzak. 'Ik ben nu een
maal een veeldoener. Ik werk ook
graag met lappen stof, met kralen en
ik mag ook graag tekenen.' Al komt
ze aan dat laatste erg weinig toe,
geeft ze toe.
Ook het komende Ierse weekend
slokt weer veel tijd op. Hoewel er
aan de hand van een bekend en
beproefd draaiboek wordt gewerkt,
zijn er altijd onverwachte dingen.
'Zoals die keer dat er een vliegende
storm stond en we bang waren dat
de docent uit Noord-lerland het niet
zou halen.' Maar tot nu toe is er
geen calamiteitenplan nodig geweest
en verliep het weekend altijd zonder
wanklank. Dat zal ongetwijfeld ook
deze keer het geval zijn, als 75 deel
nemers (voornamelijk van de over
kant) zich dne dagen lang onder
dompelen in de Ierse muziek.
En hoewel klassiek opgeleid, heeft
ook Bakker haar hart verloren aan
de volksmuziek. 'Als ik moest kiezen
tussen mijn zilveren fluit voor de
klassieke muziek en de houten van
de volksmuziek, zou de laatste toch
mijn voorkeur hebben', antwoordt ze
na lang aarzelen. 'Die bespelen
vraagt meer kracht, meer middenrif.
En het zijn natuurlijk andere mensen.
Dat stijve, dat protocol van de oude
en klassieke muziek, zo van: zo
moet het, want zo doen we het al
eeuwen, hoeft van mij niet zo.'
Tegen het eind van het gesprek
komt er meer leven in het gebouw.
'In de muziekschool in het nooit rus
tig', zegt Bakker. 'Ik denk wel eens:
wordt het ooit rustig, maar nee, niet
dus.'
