'Als je alleen schuift
creëer je een ijsbaan'
Pech-ooievaar bij Ecomare
1979: strenge vorst, sneeuw en ongerief
Temperatuur zakte tot
23 graden onder nul!
TEXELSE 8 COURANT
Opvallend veel zeehonden in Kerkdk
noodopvang bij Ecomare geloof
Bnst over
en dementie
Texel in greep van de winter
Dorpen
urenlang
ie/soleercf
Inzameling
kerstbomen
Archiefstuk
D<""*"9e
Stichting
Kerken en
Minima Texel
"T- H
•-
VRIJDAG 8 JANUARI 2010
Rikus Bakker in de kolkenzuiger die momenteel dienst doet als strooiwagen. (Foto's Jeroen van Hattum)
Dierverzorgers van Ecomare heb
ben hun handen meer dan vol. In
de opvang verblijven op het
moment 21 zeehonden. Verwacht
wordt dat daar komende tijd nog
veel jonge grijze zeehonden bij
komen.
Het is al sinds november druk bij
Ecomare. Ongebruikelijk, omdat de
in de zomer geboren gewone zee
honden dan al groot genoeg zijn om
niet zomaar meer aan te spoelen,
terwijl de meeste dieren die in de
maanden ervoor zijn opgevangen
dan alweer zijn uitgezet of overge
plaatst naar één van de grote bas
sins. Nu echter werd 'de één na de
andere' jonge zeehond gevonden,
meldt Ecomare, 'allemaal onder
voed en met een fikse longwormin-
fectie'.Toen in december de geboor
tegolf van de grijze zeehonden
begon, was de opvang nog steeds
vol gewone zeehonden. 'Inmiddels
zijn er zeven jonge grijze zeehonden
bijgekomen. Bovendien spoelt er
nog af en toe een jonge gewone
aan. En allemaal hebben ze inten
sieve zorg nodig. Ze moeten onder
dwang gevoerd worden en krijgen
medicijnen. Het is een hele klus om
die onwillige, bijtgrage en loeisterke
zeehonden te voeren.'
De dierverzorgers hebben in een
opslagruimte van Ecomare een
noodopvang ingericht. In plastic
bakken liggen vijf grijze zeehonden
onder warmtelampen. Elke dag
laten de verzorgers de dieren zwem
men. Eén voor één worden ze naar
het badje gebracht. De dierverzor
gers leggen vissen in het water, in
de hoop dat de zeehonden eraan
gaan knagen, en proberen zo het
zelfstandig eten te stimuleren.
Waarom er zo veel zeehonden aan
spoelen, is niet precies bekend. Ver
moed wordt dat het hoge geboorte
cijfer er mee te maken heeft. 'Een
deel van de jongen leert niet uit
zichzelf vis te vangen of wordt ziek
en spoelt verzwakt aan. Als er meer
jongen geboren worden, komen er
dus ook meer in de problemen',
aldus Ecomare.
In de Maartenskerk te Ooste
rend wordt zondag 10 januari
vanaf 19.00 een themadienst
gehouden over geloof en
dementie.
Rode draad door de dienst is de
vraag of het mogelijk is, ondanks
het ziekteproces van dementie,
lichtpuntjes als sporen van God te
vinden. In de liturgie komen ook de
zintuigen aan bod, omdat mensen
die niet meer zo goed op hun
geheugen kunnen vertrouwen,
extra behoefte hebben aan zintuig
lijke ervaringen.
De dienst wordt geleid door theo
loge Krista Mirjam Dijkerman, die
zelf jarenlang met dementerende
mensen heeft gewerkt. Marijke
Snijders en Jan Brouwer hebben
geholpen in de voorbereiding. Jan
Bakker verzorgt met zijn accordeon
de muziek tijdens de dienst. Na
afloop is er koffie in De Parel en
kan er nagepraat worden over de
dienst.
beschikbaar is.
Gemopper over niet of laat
bestrooide wegen is ook Gemeen
tewerken niet ontgaan. Er wordt
gelaten op gereageerd. 'We zitten
om vier uur, half vijf 's ochtends op
de wagens, zodat de wegen met
de hoogste prioriteit gestrooid zijn
als het verkeer op gang komt',
aldus Bakker, 'Rond tien uur rijden
we ook nog rond. Maar in de ogen
van anderen doe je het als gemeen
te helaas toch nooit goed.'
Hij wijst op een stuk wegdek dat al
behandeld is. 'Je ziet dat de
sneeuw snot begint te worden.
Alleen zout strooien is echter niet
voldoende. Het gaat er daarna om
dat auto's het verder inrijden, zodat
het zout zijn werking kan doen.'
Per vierkante meter wordt gemid
deld tussen 10 en 15 gram
gestrooid. Bakker wijst ook op de
middenstreep op die weg. Die
vormt een leidraad als door de
sneeuwval de weg niet goed meer
te zien is. Met de vijf ton op de
wagen, kan hij een snelle route in
één keer afleggen.
Texel 2010 opperde recent dat de
gemeente ook landbouwvoertui
gen zou moeten inzetten om de
sneeuw van de weg te schuiven,
maar dat zou volgens Bakker prak
tisch niet handig uitpakken, omdat
dan het risico op ijsbanen kan ont
staan. 'Je moet het schuiven com
bineren met strooien.'
Volgens Bakker doen mensen
Gemeentewerken een plezier door
auto's niet te ver op de straat te
zetten. 'Mensen zijn geneigd dat te
doen als het glad is, maar dat
maakt het ons lastiger erlangs te
komen.' Een van de wagens stond
al een keer vast in de Warmoes
straat, omdat er een wagen voor
de benen stond.
Een aangename bijkomstigheid
van de gladheidbestrijding is het
ruimte uitzicht vanuit de cabine
over het witte landschap. 'Het is
genieten om daar naar te mogen
kijken.'
In een boogje sproeien sneeuw
en ijs de berm in als Rikus Bak
ker voorbij rijdt met zijn strooi
wagen. Met zijn collega's van
Gemeentewerken houdt hij deze
dagen de wegen zoveel mogelijk
sneeuw- en ijsvrij.
De kolkenzuiger is deze week
zowel in de vroege ochtend als in
de late avonduren zijn werkplek.
Voorop de wagen zit een schuif-
bord om sneeuw en ijs van de weg
schrappen, achterop bevindt zich
een reservoir waarin vijf ton zout
kan worden meegenomen. Dat
wordt meteen over de weg
gestrooid, zodra hij geschraapt
heeft. Bakker 'Als je alleen het ijs of
de sneeuw zou wegschrapen, blijft
er een dunne laag achter en dan
maak je een ijsbaan van de weg.
Je moet het combineren met
strooien.'
Rijdend op de Nieuwlanderweg is
door de voorruit van de strooiwa
gen goed het verschil tussen een
behandeld deel en onbehandeld
deel van de weg te zien. Op het
ene deel is Bakker inmiddels twee
keer geweest, waardoor er goed
kan worden gereden. De andere
rijbaan, die één keer is behandeld,
vertoont nog gladde plekken. Een
automobilist die in zijn achteruit
kijkspiegel de strooiwagen ziet
naderen, gaat meteen langs de
kant van de weg staan. Achter de
strooiwagen rijdt het toch prettiger
dan ervoor.
De route van Bakker voert langs
Den Burg, De Koog en De Cocks-
dorp. Collega's Theo Witte en Jan
Venneman rijden tegelijkertijd aan
de oostkant en de zuidkant van het
eiland. Bakker: 'We hebben Texel
opgesplitst in drie rayons en daarin
kennen we een snelle route en een
lange route. De snelle route bestaat
uit de verbindingswegen tussen de
dorpen en de wegen waar de bus
overheen rijdt. Die wegen hebben
de hoogste prioriteit. Daarna
komen de wegen die op de lange
route staan aangegeven.'
De grote strooiwagens komen niet
overal. Op een kaart in de auto zijn
een paar straten in de dorpen
doorgestreept die te smal zijn om
goed doorheen te rijden. 'Daarvoor
hebben we een kleine trekker
beschikbaar.' Het strooien van de
wegen in de dorpen is ook afhan
kelijk van de hoeveelheid zout die
Uitzicht vanuit de strooiwagen op de Zaandammerdijk. Gemeentewerken heeft
Texel voor het strooien in drie rayons opgedeeld, met elk een snelle route en een
lange route.
Voor wie denkt dat het eiland nu
een strenge winter heeft, diepen
we de Texelse Courant van vrij
dag 5 januari 1979 op. 'Texel
weet nu wat winter is. Zelden
hebben ijzel, zeer strenge vorst,
storm en enorme sneeuwval
zoveel ongerief veroorzaakt',
begint de opening van de krant.
Een voorpagina vol foto's van een
compleet ingesneeuwde auto,
sneeuwschuivers en skiërs in de
duinen. Dorpen waren urenlang
geïsoleerd en bij CV-installateurs
stonden de telefoons, vanwege
bevroren en gebarsten leidingen,
roodgloeiend. 'Niet in gebruik zijn
de radiatoren en leidingen in gara
ges en op bovenverdiepingen
bevroren in verbluffend korte tijd
en barstten meestal open.'
Het grootste probleem was de
sneeuwval en de gladheid.
Gemeentewerken, Rijkswaterstaat
en het Waterschap probeerden de
wegen begaanbaar te houden. Het
strooien van zout en zand had wei
nig effect, omdat dit door de harde
wind meteen wegwaaide. 'Toen het
dinsdagochtend opnieuw begon te
waaien, toonde koning Winter zich
de sterkste en was zelfs geruime
tijd geen autoverkeer meer moge
lijk tussen Den Burg en de pontha
ven.'
De TESO bleef 's ochtends varen,
maar de passagiers werd te ver
staan gegeven dat ze alleen tot 't
Horntje konden komen. In de mid
dag ging de veerdienst uit de vaart.
'De stuifsneeuw had het karakter
gekregen van dichte mist waardoor
totaal geen zicht meer was. Boven
dien lagen enkele boeien als gevolg
van het ijs niet meer op hun goede
plaats en dreven twee losgeslagen
boeien rond in het Marsdiep.' De
boot was na 16.00 uur ook niet
meer beschikbaar voor spoedei
sende ziektegevallen, omdat het
personeel toch niet naar de boot
kon komen. Marinevliegveld De
Kooy hield voor noodgevallen een
helikopter beschikbaar.
De sneeuwval zorgde, met de har
de wind, voor hoge sneeuwduinen.
Het schuiven van sneeuw bleek
slechts een tijdelijke oplossing en
kon de wegen niet vrij houden.
'Vooral dinsdag strandden de auto
mobilisten bij bosjes tegelijk. Velen
vonden voor korte of langere tijd
onderdak in boerderijen of zetten
hun tocht later meestal te voet
voort. Meerdere toeristen hebben
hun vakantie onvrijwillig verlengd,
omdat het niet mogelijk was naar
huis terug te keren.'
In de Texelse Courant van dinsdag
Texel weet nfa wat winter is. Zelden hebben ijzel, zeer stren
ge vorst, storm en enorme sneeuwval zoveel ongerief veroor
zaakt. Op nieuwjaarsdag zakte de temperatuur naar een voor
Texel ongekend lage waarde: in het open veld 20 graden onder
nul. In de buurt van De Cocksdorp werd in duinvalleien vlak
boven de sneeuw zelfs 23 graden onder nul gemeten.
Met al het beschikbare materiaal
hebben gemeentewerken. Rijkswa
terstaat en het Waterschap getracht
tenminste de verbindingswegen tus
sen de dorpen open en begaanbaar
te houden maar toen het dinsdag
ochtend opnieuw begon te waaien
toonde koning Winter zich de sterk
ste en was zelfs geruime tijd geen
autoverkeer meer mogelijk tussen
lijk succesvolle pogingen om de verbin
dingswegen open te houden. Een
probleem was dat het strooien van zout
en zand weinig effekt had omdat dit
door de harde wind meteen wegwoei.
En toen het later begon te stuiven, was
sneeuwduin al
n nieuwe vervan-
strandden de
i bij bosjes tegelijk. Velen
vonden voor korte of langere tijd
onderdak in boerderijen en zetten hun
tocht later meestal te voet voort.
Meerdere toeristen hebben hun
vakantie onvrijwillig verlengd omdat het
niet mogelijk was naar huis terug.te
keren. Acht man van gemeentewerken
werd dinsdagmiddag ingezet om een
begrafenis op de algemene begraaf-
9 januari 1979 wordt een terugblik
op de week vol sneeuw gegeven.
Er wordt melding gemaakt van
negen aanglijdingen, waarbij alleen
blikschade viel, en van talloze
auto's en vrachtwagens die vastza
ten. 'De herinneringen aan deze
koudegolf zijn overwegend slecht,
want onze samenleving lijkt op dit
soort beproevingen niet meer te
zijn ingesteld.'
En wie dacht dat het in de rest van
Nederland nog slechter was dan
op Texel, komt bedrogen uit. 'Inte
gendeel: het vroor hier nog harder
dan op de Veluwe en waarschijnlijk
is nergens in het land zo veel
sneeuw gevallen als op Texel: 25
tot 30 centimeter.'
Hulp aan Texelaars
in financiële nood
Spangerweg 10
1793 EH De Waal
Tel. 31 29 83
Bankrek. 36.25.99.343
Een auto raakte zo ingesneeuwd dat deze vrijwel verdwenen was.
Mede door het slechte weer heeft
de woensdag gehouden kerstbo
meninzameling dit jaar minder
bomen opgebracht dan anders.
Elke ingebrachte boom was €0,20
en een lot waard. Op iedere verza
melplaats werden drie bioscoop
bonnen verloot. Omdat niet ieder
een hierbij aanwezig was, konden
niet alle bonnen worden uitge
deeld. Ook op de volgende num
mers zijn nog prijzen gevallen, die
kunnen worden afgehaald bij de
receptie van Gemeentewerken aan
de Reijer Keijserstraat.
Noordwester (416, 494, 570);
Gemeentewerken (342, 347, 360);
Sluyscoog/Buytengors (406 en
444); De Cocksdorp (415 en 416);
Oudeschild (569); De Waal (836);
Den Hoorn (390, 391, 393).
Stan Boon kijkt naar de ooievaar die hij ongeveer een jaar lang verzorgde. Het dier, dat overleed na de trap van een paard,
is opgezet en een heeft een plekje in het restaurant van Ecomare gekregen. (Foto Jeroen van Hattum)
Een bijzondere ooievaar die ruim
een jaar lang op Texel verbleef,
heeft een tweede leven gekregen
bij Ecomare. Het dier, dat is opge
zet, staat sinds kort op een paal
midden in het restaurant.
Het gaat om een ooievaar die in
februari 2007 op Texel neerstreek en
bleef totdat hij in maart 2008 stierf
na de trap van een paard. Het dier,
dat zeer tam was, was bekend bij
veel Texelaars. Hij verbleef lang in de
beeldentuin van Stan Boon die het
dier verzorgde en een nest voor hem
bouwde.
Naspeuringen van Ecomare leerden
dat de ooievaar een bijzondere was.
Het dier kwam ter wereld in een ooi
evaarsdorp in Zuid-Holland, nadat
hij in een broedmachine was uitge
broed. Hij leidde aanvankelijk een
normaal bestaan, waarin hij met een
vrouwtje zeven jongen groot bracht
en twee 'pleegkinderen' had. Daarna
begon een zwervend bestaan, waar
in het dier niet de gelukkigste was.
Hij kwam bij het vangen van kikkers
een keer klem te zitten in een mol-
lenklem, raakte gewond nadat een
trekker hem had aangereden en op
een dag werd hij zelfs midden in Den
Bosch aangetroffen. Daarna maakte
hij de overtocht naar Texel, waar hij
al snel door anderen werd gevoerd.
Het dier bedelde zelfs bij huizen. Hij
bleef bij Boon, nadat die hem slip
tongetjes had gegeven. Boon bleef
eerst op afstand, maar merkte al
snel dat de ooievaar uit de hand at.
De tamheid is het gevolg van het
verblijf in het ooievaarsdorp.
Volgens Boon is de ooievaar zeer
waarschijnlijk te grazen genomen
door een paard, omdat hij zo nu en
dan at uit de voerbakken van de
paarden van zijn buurman. Na de
trap werd het dier nog even verzorgd
bij Ecomare, maar dat mocht niet
meer baten. De ooievaar was daar
toen ook al een bekende. Hij had
inmiddels twee keer in de vogelop
vang gezeten, nadat Texelaars hem
in mindere staat hadden gevonden.
Volgens Ecomare verdiende de
vogel het door zijn opmerkelijke
leven een bijzondere plek te krijgen.
Het centrum voor wadden en Noord
zee liet hem opzetten door Chris
Walen, preparateur van het Fries
Natuurmuseum. Sytske Dijksen liet
weten dat het niet alleen kommer en
kwel was. Een week voor zijn dood
sierde het dier nog het geboorte
kaartje van zoon Nick van Ecomare-
medewerkers Jacco Spek en San
dra Niën.
Ecomare heeft het levensverhaal
van de ooievaar verwerkt in een
kleurplaat die in stripvorm is opge
steld. De vogel heeft daarin officieel
de naam Pechvogel gekregen. Het
dier kan volgens Ecomare gratis
worden bezichtigd tijdens de open
dag op zaterdag 23 januari.
