Jutter schreef boeiend boek over de zee als postbezorger
Flessenpost je
niet zoeken, die vind je'
Crosscountry afgelast
I
Actie tegen centrales
TEXELSE 9 COURANT
Plastic afval
TESO
Inschrijven
Wampex
'Het vinden van flessenpost is telkens weer als het krij
gen van een cadeautje', meent Wim Kruiswijk. Zo
beschouwd, kreeg hij heel wat cadeautjes, want tijdens
zijn strandwandelingen bij zijn woonplaats Zandvoort
en op Texel vond hij de afgelopen 35 jaar zo'n duizend
flessen met een brief erin. Hij schreef er een boeiend
boek over - Flessenpost, de zee als postbezorger - dat
sinds kort in de winkel ligt.
"ïSSIï,Xposï
Wat ik zeggen wou
Wat vindt u?
kolencentrales
VRIJDAG 1 OKTOBER 2010
Wim Kruiswijk: 'Elke fles die ik zie, geef ik een schop.
(Foto Joop Rommets)
'Hopelijk ben je een jongen. Als je
nog geen lief hebt, ben fk mis
schien het geschikte meisje voor
jou', schreef een Vlaams meisje. Ze
liet haar boodschap vergezeld
gaan van een feestelijk verpakte
bonbon. Desondanks heeft haar
brief het boek niet gehaald. 'Ik heb
door ruimtegebrek heel veel moe
ten schrappen, met pijn in het hart.
Deze heb ik niet opgenomen omdat
het meisje me na mijn antwoord
niet heeft teruggeschreven.' Hij
lacht: 'Dat snap ik trouwens best.
Wat moet ik nou met zo'n ouwe
vent, zal ze gedacht hebben.'
Wim Kruiswijk heeft niet altijd aan
de kust gewoond, maar is een jut
ter in hart en nieren. Op Texel komt
hij veelvuldig over de vloer bij col
lega's als Jan Uitgeest en Cor Ellen
en in zijn woonplaats Zandvoort
stond hij aan de wieg van een jut-
tersmuseum, dat hij ruim zeven
jaar leidde en dat jaarlijks zo'n
30.000 bezoekers trekt. Sinds
Kruiswijk zich ruim dertig jaar gele
den in de badplaats vestigde, is hij
een trouw bezoeker van het strand.
'Je weet het, als je één keer iets
gaafs vindt, word je vanzelf enthou
siast om door te gaan. Ik ga niet
elke dag, hoor. Alleen bij gunstige
wind. Bij oostenwind spoelt er toch
niks aan. Hoewel ik dan wel weer
op fossielenjacht ga. Maar als de
wind op mijn raam staat, ga ik naar
het strand. Zodra het een beetje
licht wordt.' Lachend: 'Het moet
niet al te donker zijn. Texelse jut
ters gaan ook 's nachts, met een
zaklamp, maar dat is me te gek.'
Hij vindt zichzelf bevoorrecht. 'Als
zelfstandig boekhouder had ik glij
dende werktijden. Ik kon ze zelf
indelen. Nu ik gepensioneerd ben,
kan ik altijd naar het strand. Ik
spreek soms mensen die klagen
dat zij nooit iets vinden. Maar je
moet wel vroeg gaan. Want ik laat
het niet liggen.'
Zijn eerste flessenpost vond hij in
1970 of 1971, maar het was een
beetje een rare vondst. 'Ik vond 'm
roeiend in een klein watertje bij
Ouderkerk aan de Amstel. Daar
dreef een open blikje met een
briefje.' Kruiswijk schreef een brief
en kreeg op zijn beurt antwoord
van het jongetje, Julius Jaspers,
die negen jaar oud bleek. Een lang
durige correspondentie werd het
niet, maar onlangs kreeg de schrij
ver een nieuw levensteken van
Julius. 'Ik zag hem in het Algemeen
Dagblad staan. Hij was kok gewor
den.'
Vervolgens duurde het tot 1980 -
Kruiswijk woonde inmiddels in
Zandvoort - voordat hij zijn tweede
flessenpost vond. De echte verza-
meldrift werd gewekt in 1983, toen
hij in augustus en september drie
maal een fles met inhoud aantrof.
De eerste was in zee gegooid door
een 11-jarig Duits meisje dat
vakantie in Zandvoort vierde. De
tweede van iemand aan boord van
een loodsboot bij Hoek van Hol
land. En de derde van een 8-jarige
Engelse jongen, gegooid vanaf een
Franse veerboot. 'Nadat ik de
boodschappen had beantwoord,
kwam er van alle drie ook ant
woord. Met het Duitse meisje heb
ik zelfs negen jaar geschreven en
met de Engelse jongen zo'n acht
jaar.'
In de kwarteeuw die volgde, vond
hij jaarlijks boodschappen in fles
sen. In 1985 waren het er 'slechts'
8, in 1999 zelfs 57. Eind 2007 had
Kruiswijk er 724 verzameld. Een
enorm aantal, zeker wanneer je
bedenkt dat hij alleen de bood
schappen met een adres meetelt.
'Ik jut ook vaak flessen met een
kattebelletje erin. Deze bewaar ik
wel, maar ik registreer en nummer
ze niet. Intussen zijn dat er ook al
176', schrijft hij in de inleiding van
zijn boek. Een categorie apart vor
men de 'standaardbriefjes' van een
Belgische visser, die soms zoveel
flessen tegelijk in zee gooide, dat
Kruiswijk er meerdere op één dag
vond. 'Vanaf 2000 tel ik er dan ook
maar één op een dag mee. De ove
rige bewaar ik wel, dat zijn er intus
sen ook al 35', aldus de schrijver,
die eind 2007 volgens de door hem
gebruikte methode van tellen op
935 flessen zat. Inmiddels, bijna
drie jaar later, zijn het er zo'n dui
zend. En het einde is nog niet in
zicht. 'Elke fles die ik zie, geef ik
een schop. En als ik er één zie die
tegen het duin is opgewaaid, ga ik
erop af. Je loopt vaak voor niks.'
Wie ook wel eens een brief in een
fles wil krijgen en Kruiswijk om
raad vraagt, wordt teleurgesteld.
'Flessenpost moet je niet zoeken.
Die vind je.'
satie en kunstenaars. Hij vertelt
over de geschiedenis van de fles
senpost en legt in een hoofdstuk
over stromingen en winden uit wel
ke reizen een fles kan maken.
Behalve nauwgezet is Kruiswijk
ook een enthousiast verteller en
dat blijkt duidelijk uit zijn boek. Hij
dient zijn verhalen smeuïg op, ver
lucht met foto's, brieven en kran-
Zoals van een boekhouder mag
worden verwacht, registreert Kruis
wijk alle hem bekende feiten. Dus
niet alleen de datum van de vondst
en de naam van de afzender, maar
zo mogelijk ook de plaats vanwaar
en de datum waarop de fles in zee
is gegooid, het aantal dagen dat de
flessenpost onderweg was, wind
richting en kracht op de dag van
de vondst en eventueel ook de
datum waarop hij antwoord heeft
gekregen van de afzender. 'Ik houd
ook nog bij om wat voor soort fles
Daarin maakt hij ook duidelijk dat
flessenpost meestal niet erg oud
is. 'Een boodschap afkomstig uit
Engeland en die al vijf jaren onder
weg is. Dat kan niet, omdat het
water in de Noordzee zich elke
drie jaar ververst. Zo'n boodschap
moet heel lang op een strand heb
ben "vastgezeten" voor het de reis
vervolgde.'
De 'verste' afzender bevond zich
op een vrachtschip tussen IJsland
en Groenland en was een Chinese
gelegenheidspost
22.09.2004 - Zandvoort
30.08.2004 - Dover
(gb;
65S
gevonden
gepost
met kurk, schrijfpapier en lak voor
het goed sluiten. Ryan deed z'n best
en plakte ook nog eens een foto
tje op de daarvoor bestemde plek
Maar hoe 't kan, kan 't er was toch
water in het flesje gekomen. Wel is
de datum goed te lezen en de bood
schap is bij Dover (waar hij woont)
In 23 dagen lag het
in Zandvoort op het strand. Mijn
brief kwam onbestelbaar terug, ik
had dus niet genoeg adres kunnen
ontcijferen. (Een jaar later vond ik
nog zo'n flesje, nu van de Engelse
van ene Andy Cowns en
die zag er nog slechter uit!)
JET5A4j nz.
Ryan Brown (GB)
geen
Flessenpost
i'4 Pè&M Sjgr -■
IveAiJ. i*
expositie Cor Eller
2004-Zand
voort
-.-.20041 Zuidwest
Engeland
666
gevonden
gepost
680
evonden
gepost
reistijd
afzenders
contact
13 kinderen
18.11.2005 - De Cocksdorp
03.11.2005 - Oostende (B)
15 dagen
Michael, Nick en anderen
eenmalig
stijd
afzendster Lena Wolf (D)
2 maander
Jitii
Brltlf/Brlfiw.
contact
Al onderdeel van de expositie 'Berichten
uit zee', van een van Nederlands
jutters Cor Ellen, in het Maritiem Jutters
Museum in Oudeschild (Texel), was er
de bezoekers ook de mogelijkheid om hun
eigen flessenpost te maken. Deze werd dan
een visser meegegeven die
ergens op de Noordzee overboord zette.
Lena van zeven jaar leek het
en maakte haar exemplaar. Dat ging met
de Cornelia naar Zuidwest-Engeland. De
lanceerdatum is onbekend, maar ik raapte
er drie in vier dagen. Dit was de derde.
Tijdens een zeekamp in 2005, gooiden
dertien kinderen bij Middelkerke aan Zee
(B) één fles in zee waarin dertien briefjes
zaten. Vijftien dagen later lag de fles op
Cocksdorp (Texel). Thu
Zandvoort schreef ik tien brieve
kinderen, Michael en Nick, kreeg ik een
antwoordbrief
De jutter dient zijn verhalen smeuïg op, verlucht met foto's, brieven en
krantenknipsels,
het gaat, maar dat staat niet in het
boek. Daar waren in het overzicht
niet genoeg kolommen voor.'
Kruiswijk presenteert alle gege
vens geordend, waarbij de flessen
post is gecategoriseerd naar de
boodschappers: kinderen, scholen
en groepen, vissers en andere zee
varenden, volwassenen, evangeli-
zeeman. Kruiswijk haalde zijn
boodschap ruim twee jaar na ver
zending uit een duintje. 'Toen ik de
vondst meldde, bleek Gu inmid
dels het zeemansleven te hebben
opgegeven en een winkeltje te zijn
begonnen. Behalve mooie ansicht
kaarten van Shanghai, kreeg ik nog
enkele jaren lang kerstkaarten van
hem.'
tenknipsels, waarin wordt geschre
ven over de correspondentie die
ontstond nadat de jutter in een
brief op de boodschapper van de
flessenpost had gereageerd. 'Mes
sage in bottle finds Dutch pen pal'
staat boven één artikel.
Hoewel Flessenpost dus geen
'Texels' boek is, is de connectie
met het eiland volop aanwezig.
Gemiddeld twee keer per jaar is
Kruiswijk op Texel, waar hij meestal
kampeert of bij slecht weer bij
Stayokay logeert. De jutter schat
dat hij zo'n dertig brieven in flessen
op het eiland heeft gevonden. Ook
vond hij brieven van Texelaars,
onder wie kunstenaar Souwie
Duinker, een onbekende Texelaar
die geregeld religieuze pamfletjes
aan de zee toevertrouwt en colle
ga-jutter Maarten Brugge, die zijn
fles bij Cap Gris Nez in Frankrijk in
zee gooide. Op het omslag van het
boek staat een aquarel, gemaakt
door twee onbekende dames, die
bij paal 12 een boodschap van
Kruiswijk zelf - 'gelanceerd' bij
Harwich - van het strand jutten.
Een bijzondere band heeft hij met
kunstenaar Henk Noorlander uit Den
Hoorn, een fanatiek flessenpostver
zender, van wie hij in de loop der
jaren drie flessen vond: één in Zand
voort, één op de Hors op Texel en
één in Egmond in Zee, waar hij een
afspraak had met een Engelse 'fles
senpostwerper' en om de tijd te
doden nog even het strand opliep. In
een paar minuten tijd vond Kruiswijk
er twee flessen: één van Noorlander
en één van diens kleinzoon Jochem
van der Hoek. 'Ik ken Henk al sinds
1995, toen ik zijn eerste fles vond.
Sindsdien heeft zich een flinke map
met correspondentie tussen ons
gevormd. In december 1995 mocht
ik op Texel zijn huwelijk meemaken.
En nog steeds is het een vaste
gewoonte om, als ik naar Texel ga,
te kijken waar hij mee bezig is.' Om
maar aan te geven waar flessenpost
toe kan leiden.
Flessenpost, de zee als postbezor
ger telt 104 pagina's, is in een
kleine oplage uitgegeven door
Lanasta in Emmen en kost €22,95.
Joop Rommets
De samengestelde wedstrijd die
dit weekend bij manege Aken-
burg zou worden verreden, gaat
in verband met de weersom
standigheden niet door.
De organisatie had lange tijd goede
hoop, maar de overvloedige regen-
Vorige stelling:
Moet het plastic huisvuil vaker
worden opgehaald?
val van de afgelopen tijd maakte
deze beslissing noodzakelijk. Ook
een technisch afgevaardigde van
het KNWS leek het beter de wed
strijd af te blazen. Er is nog gedacht
aan een week uitstel, maar het
weerbericht blijft regen geven.
Omdat het ondoenlijk is alle 185
deelnemers persoonlijk te benade
ren, is het bericht over de afgelas
ting op de website geplaatst.
Gebruikelijk is dat deelnemers voor
het afreizen de website raadplegen
voor de meest actuele informatie,
dus het is niet te verwachten dat
veel mensen voor niets naar het
eiland komen. Wel zijn de direct
betrokkenen gewaarschuwd.
'Het is natuurlijk jammer van de
vele tijd die er in is gestoken', ver
klaart mede-organisator Nanda
Meijer, 'zowel secretarieel als met
de opbouw, maar de veiligheid
gaat natuurlijk voor alles.' Als het
land nat is, is de kans groot dat
paarden struikelen en vallen.
In het uitvoerige verslag van de
TESO-vergadering is nergens
vermeld dat er maar liefst €4,3
miljoen winst is gemaakt. Lijkt mij
toch een essentieel onderdeel
van een aandeelhoudersvergade
ring.
Ook lees ik nergens dat door
deze winst tot nu toe al 50 pro
cent van de toekomstige nieuwe
boot is gereserveerd. Of dat er
vanuit de zaal de vraag kwam om
een klein deel van de winst duur
zaam te herinvesteren in voorzie
ningen, zoals dat vroeger gebeur
de bij bijvoorbeeld de oprichting
van Calluna, de Krim, fietspaden
en VVV. Als niet-aandeelhouder
was ik verheugd dit nieuws via
andere media te lezen.
Ik vind het namelijk heel bijzonder
dat een Texels bedrijf zonder
winstoogmerk (het doel is
betrouwbare exploitatie van de
bootdienst) in crisistijd zo'n resul-
a. ja, minstens elke veertien dagen (29%)
b. nee, één keer in de vier weken is
genoeg (13%)
c. ze kunnen beter helemaal stoppen met
gescheiden inzamelen (17%)
d. er moeten voor plastic centrale contai
ners komen, net als voor glas en oud
papier (40%)
257 stemmen
Nieuwe stelling:
Moet de sloop van het oude raad
huis worden uitgesteld?
www.texelsecourant.nl
Liefhebbers van een weekend
afzien, puzzelen en nog meer
afzien, kunnen zich zondag
inschrijven voor de dertigste
editie van de Wampex. Deze
vindt plaats op vrijdag 5 en
zaterdag 6 november.
Het inschrijven voor de speurtocht
vol cryptische aanwijzingen is een
test op zich, bedoeld om potentiële
deelnemers te testen op kennis,
kennissen, creativiteit en fysiek
vermogen. De wijze van aanmel
den en de locatie zijn zondag vanaf
14.00 uur te lezen op www.wam-
pextexel.nl. Het is Wampex-eigen
dat geen nadere informatie wordt
verstrekt.
De tocht duurt 24 uur, deelname
staat open voor jong en oud, met
een maximum van 35 teams van
vier personen. Deelname kost
€108,- per groep.
taat behaalt. Ik ben benieuwd of
er in Noord-Holland een ander
bedrijf is dat afgelopen jaar een
zelfde resultaat behaalde en daar
mee werk bood aan ongeveer
honderd mensen (lees: Texelaars).
Waar vind je in het Nederland van
2010 nog een transportbedrijf dat
je voor €2,50 (de prijs van twee
Texelse Couranten in de losse
verkoop) maar liefst 8,2 km
(retour) vervoert en altijd op tijd
is. Anders gezegd: als je geen
Texelse Courant koopt, heb je je
overtocht al verdiend. Ik vraag
me de hele week al af: 'Is de
Texelse Courant nu zo duur of is
de overtocht goedkoop?'
Hulde aan TESO.
Bart Witte,
Den Hoorn.
Naschrift redactie:
Het klopt dat de winst en het
reserveren daarvan voor de nieu
we boot niet in het verslag zijn
opgenomen. Dat had een reden.
De Texelse Courant heeft hierover
in de edities van 3 september en
7 september (in beide gevallen
pagina 1) uitvoerig bericht. Daar
na is er in de krant van 21 sep
tember nogmaals een uitgebreid
artikel aan TESO gewijd, met
name over het daltarief. In dat
artikel stond ook dat het lage
tarief veel dagjesmensen naar
Texel lokt. Het is geen journalis
tiek gebruik om tweemaal het
zelfde nieuws te publiceren. Wel
licht heeft de briefschrijver
genoemde kranten uit bezuini
gingsoverwegingen niet gelezen.
Hij mag ze op de redactie gratis
komen inzien.
C? jj-i I r—t
waddenzee bouwen
gereed medio 2013
Weer informatie
Www. nieuwe kolencentralcs.nl
1iiiiljf f i i i r, r -p
Het spandoek van Greenpeace nabij het opstelterrein op 't Horntje.
(Foto Jeroen van Hattum)
Actievoerders van Greenpeace
hebben gisteren bij het opstel
terrein van TESO een spandoek
geplaatst om te protesteren
tegen twee centrales die Nuon
en Essent bij de Eemshaven wil
len bouwen.
In totaal zijn op acht plekken rond
de Waddenzee spandoeken
geplaatst. Greenpeace zegt daar
mee de bouw van twee centrales
langs de Waddenzee zichtbaar te
willen maken.
De milieuorganisatie is fel tegen de
plannen die bijna tweehonderd
kilometer verder plaatsvinden.
'Nuon en Essent vertellen graag
hoe groen en milieubewust ze zijn,
maar over de bouw van deze twee
vervuilende kolencentrales zijn ze
opvallend stil', aldus Greenpeache.
'Omdat Nuon en Essent zelf niet
vertellen hoe smerig ze bezig zijn,
doen wij dat nu.'
Op de website van Nuon is te lezen
dat de nieuwe centrale (Nuon Mag
num) gebaseerd is op vergassings
technologie en elektriciteit kan
opwekken uit gas, kolen en bio
massa.
De bouw van de kolencentrale van
RWE (het moederbedrijf van
Essent) is inmiddels bezig en moet
in 2013 klaar zijn. Volgens RWE
moet die centrale aan twee miljoen
mensen stroom leveren. Het bedrijf
koos voor de Eemshaven omdat
kolen daar goed aangeleverd kun
nen worden. RWE beoogt de cen
trale in de toekomst C02-vrij te
laten zijn, maar naar eigen zeggen
duurt het nog enige jaren voordat
daarvoor de benodigde techniek
beschikbaar is.
Volgens Greenpeache stoten de
centrales ook andere schadelijke
stoffen uit, zoals fijnstof, stikstofdi
oxide en zware metalen als kwik en
koper. 'Deze zullen ook de kwets
bare natuur van het Waddengebied
verontreinigen.'
