spotten
maken en elanden
TEXELSE 13 COURANT
Oud-Texelaars actieve
ondernemers in
rustige omgeving
'Binnen vijf minuten
zaagde ik een eland
uit een blok ijs'
Aprilgrappen Texelse Courant later vaak werkelijkheid
VRIJDAG 8 APRIL 2011
Zodra de dikke laag ijs en sneeuw
in het voorjaar is gesmolten,
komen de kano's tevoorschijn en
in de zomer gaan ze met gasten
de bossen in om wilde elanden
te spotten. Sinds vijf jaar runnen
oud-Texelaars Sico en Els Dob
op zeer actieve wijze een hostel
in Zweden. Enthousiast laten ze
anderen kennismaken met het
uitgestrekte en ongerepte Skan-
dinavische land.
Sico (48) en Els (44) wonen met
hun zoon Yoni (16) in Hallefors, een
plaatsje op de lijn Stockholm-Oslo.
Ze groeiden grotendeels op in Den
Burg en woonden later samen in
De Koog. Els (meisjesnaam Van
der Meer) werkte bij TESO en Sico
bij Calluna. Vijftien jaar geleden
vertrokken ze naar Duitsland, waar
ze werkten op diverse parken van
Landal Green Pares. In 2006 beslo
ten ze voor zichzelf te beginnen en
kwamen ze uit in Zweden. Geen
toeval, zo laten ze per e-mail weten.
'Tijdens onze eerste vakantie naar
Zweden in 1987, kregen we pech
met onze auto.... in Hallefors!
Omdat het midzomernachtfeest
was en het onderdeel moest wor
den ingevlogen, kregen we een
week lang een Volvo te leen.
Zodoende konden we uitgebreid
de prachtige omgeving in ons
opnemen.
Spreken jullie al een aardig
woordje Zweeds?
'Na de eerste zomer zijn we op
Zweedse les gegaan. De dagen,
maanden en getallen tot en met 31
hadden we alvast uit ons hoofd
geleerd om de boekingen goed te
kunnen aannemen. Na drie maan
den zijn we helemaal op het
Zweeds overgegaan. Eigenlijk is er
alleen nog wel eens spraakverwar
ring met onze internationale gas
ten. Vorig jaar hadden we hier
negentien verschillende nationali
teiten, dus dan spreek je per onge-
dens het sneeuwruimen of bij het
uitlaten van de hond. Als er een rij
voor de kassa staat, omdat iemand
toevallig een praatje maakt met de
caissière, wordt niemand ongedul
dig en zeker niet boos. De scholen
hebben kleinere klassen dan in
Nederland en negentig procent
wordt er op school geleerd, dus
heel weinig huiswerk. Ook krijgen
de kinderen er gratis warm eten!'
En Yoni, hoe bevalt het jou in
Zweden?
'Op school gaat het goed! Je kunt
hier leuke dingen doen. In de win
ter doe ik aan ijsvissen. Er wordt
luk wel eens de verkeerde taal. Els
probeert Duitse gasten nog wel
eens een öl te verkopen. Dat is bier
op z'n Zweeds, maar olie in het
Duits....'
Hoe ziet het dagelijks leven
eruit?
'De mentaliteit van de gemiddelde
Zweed is ontspannen. Men heeft
veel tijd voor elkaar, al lopen ze de
deur niet plat. Ze vieren geen ver
jaardagen, alleen bij kleine kinde
ren en bij ronde jaartallen, dus 40,
50, 60 enzovoort. Het contact met
de buren is zeer goed, speciaal tij-
dan een gat geboord in soms wel
70 cm dik ijs. Ook speel ik bandy:
een soort ijshockey, maar met 'n
balletje op een grote baan met elf
spelers en grote doelen. Verder
doe ik langlaufen in clubverband
en in de zomer vooral kajakken,
maar ook vissen, zwemmen in de
meren en bijl werpen.'
Wat moeten we ons voorstellen
van Hallefors en omgeving?
Els en Sico: 'Heuvelachtig, vooral
met bos, meren en rivieren. De
gemeente heeft de meeste water
lopen van heel Zweden, namelijk
gebouw van 520 m2 op een lap
grond van 2.500 m2 werd voor
65% verhuurd aan een organisatie
van bedrijfsartsen. De rest werd
geëxploiteerd als een soort jeugd
herberg aan groepen. Bijna nie
mand wist van het bestaan.'
Hoe hebben jullie daarin veran
dering gebracht?
'We wilden de overnachtingen
gaan combineren met activiteiten
in de wildernis. We hebben nu een
goede website en zijn makkelijk te
vinden via Google en Facebook.
Daarnaast hebben we de accom
modatie flink verbeterd. In april
2007 hebben we het verbouwd en
zijn we gegroeid naar zestien
slaapkamers en diverse andere
ruimtes, waaronder eindelijk een
receptie en kantoor. De laatste
keukenkastjes bouwde Sico terwijl
de eerste gasten er al waren. Toch
'n beetje herrie in het hotel dus....'
Jullie timmeren dus flink aan de
weg. Wat doen jullie zoal?
'Door de ligging aan de rivier is het
hostel een mooie uitvalsbasis voor
allerlei tochten. Daar spelen we op
in. Je kunt kano's, kajaks en fietsen
bij ons huren. We hebben een
eigen kanocentrum opgezet en
bieden diverse tochten aan, van
één tot 21 dagen. We brengen de
gefotografeerde poep uit onze
loopbaan. De enorme geweien van
de elanden, die we ook vaak tegen
kwamen, konden er lang niet tegen
op. Ook vonden we eens een afge
kloven elandbeen midden voor ons
busje op een bosweggetje. leder
een ermee op de foto en wij intus
sen speculeren waar die wolf(zitten
hier precies tussen drie roedels) of
beer zich nu verstopt had. Komt er
na de tocht een moeder naar Els
toe om haar te bedanken voor het
van te voren op het pad neerleg
gen van die elandenpoot.... Zich
totaal niet bewust van al die andere
wilde dieren!'
Hoe koud kan het 's winters wor
den?
'De temperatuur is gemiddeld van
af begin december tot begin maart
eigenlijk voortdurend onder het
vriespunt. Gemiddeld tussen de -
20 en 0 graden Celsius, 's nachts
soms zelfs -30. Van december tot
begin april hebben we een geslo
ten sneeuwdek, tussen 50 en 100
cm. Sneeuw is in november en
december van harte welkom,
omdat het licht geeft in die relatief
donkere dagen. In juni daarente
gen is het 's nachts' alleen maar
twee uur schemerig en kan de zon
al om 03.00 uur volop op je tentje
schijnen.'
Sico, jij bent mede-organisator
van het plaatselijke ijsfestival.
Wat is daar te zien?
'Samen met drie andere bedrijven
die bij het toerisme betrokken zijn,
startten we in 2009 het eerste fes
tival. Met een compagnon ben ik
de spil, maar gelukkig helpen
inmiddels meerdere vrijwilligers,
verenigingen en scholen mee. Het
festival wordt in februari gehouden,
trekt veel mensen en levert veel
publiciteit op. Kunstenaars van
verschillende landen bouwen unie
ke creaties van ijs en sneeuw. Ook
ieder ander krijgt de kans om tij
dens workshops zelf iets te maken.
De afsluiting is een vuur-, sneeuw
en ijsfeest tijdens de winterse
avondschemer. Op youtube kun je
er filmpjes van zien.'
Daarnaast organiseert je ook
workshops ijssculpturen maken.
'Klopt. Dat noemen we mijn 'win-
terziekte': isfeber (ijskoorts)! Via
foto's van ijsbeelden was de inte
resse gewekt. Op één of andere
manier wilden we dit omzetten in
een businessidee. Door middel
van eigen ijscreaties bij de ingang
van het hostel en de hierop vol
gende aandacht en het festival is
het in een stroomversnelling geko
men. We bieden nu ijsbeeldhou-
wen aan als groepsactiviteit in de
Zweedse natuur.'
Klinkt fantastisch. Heb je het zelf
ook geleerd?
Sico: 'Ik bleek eerst vooral handig
met de kettingzaag en ijs. Zaagde
binnen vijf minuten een elandje uit
een blok ijs. En een liggende eland,
om op te spelen, in een uurtje.
Inmiddels doe ik het fijne hand
werk ook zelf, waarvoor ik o.a. een
cursus volgde bij het Icehotel in
Jukkasjarvi. Dit ligt 200 km over de
poolcirkel. En doordat ik steeds
meer workshops met groepen doe,
betekent dit ook dat we verder
investeren in het speciale kostbare
gereedschap. Overal waar ik met
ijs heb gewerkt, laat ik een ster op
een standbeeld achter. De ijsster
(isstjaman) is namelijk de naam
van het festival. Afgelopen kerst
heeft zelfs een ijsster van mij bij
vrienden in De Waal gestaan,
gemaakt van ijs uit een slootje. Eén
dag maar, daarna was ie helaas
gesmolten.'
Tekst: Frans Hopman/HopText
Voor meer wil weten over het hos
tel van de familie Dop is hier de link
www.halleforsvandrarhem.com
(website). Meer over het ijsfestival
is te zien via http://www.youtube.
com/watch?v=ZI1f19idYSQ (film
pje).
'Om goed te slagen, moet een
1-aprilgrap aansluiten bij de
actualiteit, gehoor geven aan
een bepaald gevoel en de men
sen moeten het idee hebben dat
het waar zou kunnen zijn', was
de stellige overtuiging van een
voormalig hoofdredacteur van
deze krant. Deze mening leidde
ertoe dat de afgelopen maan
den twee aprilgrappen uit het
verleden werkelijkheid zijn
geworden.
Het bedenken van een aprilgrap
kost de redactie jaarlijks vele uren
denkwerk, met een ongewis resul
taat. Het welslagen van een grap
(een grap is geslaagd als veel
mensen denken dat het werkelijk
is) is ook sterk afhankelijk van de
verschijningsdag van de krant. Als
1 april op maandag zou vallen, is
het verspilde moeite in de krant
van vrijdag aan aprilgrap op te
nemen. Mogelijke 'slachtoffers'
hebben dan een heel wekend om
er over na te denken en er is vrijwel
geen grap die dat zal overleven.
De beste dag is doorgaans de
ochtend na het verschijnen van de
krant. Dan hebben veel mensen
hem gelezen, maar is er nog geen
tijd geweest om over na te denken.
Bladerend door het archief wordt
duidelijk dat de redactie in de loop
der jaren al heel wat grappen heeft
uitgehaald, met sterk wisselend
resultaat. Dat daarbij hulp van bui
ten soms welkom was, mag duide
lijk zijn. Dat was bijvoorbeeld het
geval met het nieuwe verenigings
gebouw op de jachthaven, dat van
de ene op de andere dag ver
scheen. Deze grap voldeed dan
ook aan vrijwel alle criteria. Er was
een nieuw gebouw nodig en de
bouw van een dergelijk gebouw
kan inderdaad in een paar dagen
geregeld zijn. Sterk argument was
ook de foto die bij het artikel
geplaatst werd: een maquette, op
zo'n manier gefotografeerd dat
deze levensgroot overkwam.
De grap van een tunnel onder het
Marsdiep - uit 1950 - lijkt nu wat
vergezocht, maar was op dat
moment wel degelijk actueel. De
grap was ingegeven door een uit
spraak van de heer Slaman, voor
zittervan de Texelse Smedenbond,
die tijdens de uitreiking van de
diploma's van de cursus elektrisch
lassen opmerkte dat de cursisten
thans alles konden maken. 'Als het
moet, kunnen zij nu een tunnel
maken van Den Helder naar
Texel.'
Of de tunnel er ooit komt, is zeer
de vraag, hoewel het onderwerp
regelmatig op agenda's verschijnt.
De aqualance is echter een ander
verhaal. In 1983 meldde de Texelse
Courant in een (voor)paginagroot
artikel dat er een onoplosbaar con
flict was ontstaan tussen TESO en
mevrouw Nel Smidt-Ellen, in die
dagen verantwoordelijk voor de
Ambulancedienst. Het conflict
handelde over de tarieven voor de
nachtelijke extra overtochten, door
TESO aan het begin van het jaar
opgetrokken tot 2650,- (€1202,51).
Directeur Theo Hoogerheide wist
te melden dat het tarief zelfs tot
ƒ3000,- (€1361,34) zou worden
opgetrokken, wat ook nog niet
kostendekkend was.
De redactie wist te melden dat het
conflict ertoe had geleid dat de
Ambulancedienst voor ƒ16.500,-
een afgeschreven landingsboot
(een L5522) van de Marine had
gekocht en deze voor eenzelfde
bedrag had omgebouwd voor zie-
kenvervoer. Op een foto in de krant
was te zien hoe luitenant ter zee
der tweede klasse H. Peipfrau
ambulancechauffeur Ben Jas leer
de omgaan met de landingsboot.
De ingebruikname van de 'Aqua
lance' trok enkele tientallen belang
stellenden, terwijl het verhaal door
vele honderden Texelaars voor
waar werd aangenomen. 'De aan
nemelijkheid van het verhaal',
schrijft de redactie in het verslag,
'was nog versterkt door het feit dat
in de krant niet alleen een redacti
oneel hoofdartikel had gestaan,
maar ook een advertentie van het
Ambulancebedrijf zelf. Veel
hulde was er voor mevrouw Smidt-
Ellen, die TESO mooi had laten
barsten en zélf een schip had
gekocht.'
Het duurde achttien jaar, maar op
2 april 2011 nam het Antonius Zie
kenhuis in Sneek een ambulance
boot in gebruik, in eerste instantie
voor gebruik op het Snekermeer.
De 'ambuboot' is ingericht als een
volledige ambulance en kan al het
mogelijke patiëntenvervoer ver
richten en bij incidenten worden
ingezet. Het ziekenhuis maakt
gebruik van een Sportis RIB met
een vermogen van 150 pk en die
voorzien is van alle benodigde
apparatuur en geschilderd in de
juiste ambulancekleuren. De boot
zal aanwezig zijn tijdens grote eve
nementen op het water, zoals de
Sneekweek en bij het Skutsjesi-
len.
Eenzelfde verhaal valt te vertellen
over de 'geboorte-enclave' in de
kraamafdeling van het Gemini Zie
kenhuis, waarvan de Texelse Cou
rant in 1997 melding maakte.
Omdat ouders het lastig en verveld
vonden om 'Den Helder' als
geboorteplaats op te geven - een
feit waar menig Texelaar in zijn
latere leven last van ondervond -
waren de gemeentebesturen van
Texel en Den Helder overeen geko
men één verloskamer te bestem
pelen tot Texels grondgebied. Kin
deren die daar geboren zouden
worden, konden voortaan als
'geboren op Texel' door het leven
gaan. Dit plan kreeg in het voorjaar
van 2011 landelijke aandacht toen
de burgemeester van Terschelling
voorstelde een verloskamer in het
ziekenhuis van Leeuwarden te
bestempelen tot eilandelijk grond
gebied. Uiteindelijk bleek dit voor
stel niet haalbaar, maar het leidde
er wel toe dat minister Donner de
mogelijkheid wilde onderzoeken
om de woonplaats van de moeder
als geboorteplaats van het kind
aan te merken. Of hoe een april
grap van de Texelse Courant het
aanzien van de wereld zou veran
deren... (dat geeft te denken over
die tunnel onder het Marsdiep).
kanotochten. Hier Sico Dop.
College bezoekt
Den Hoorn
Burgemeester en wethouders
brengen maandag 11 april in het
kader van de jaarlijkse dorpen
ronde een bezoek aan Den Hoorn.
Inwoners zijn vanaf 19.00 uur
welkom in theater Klif 12.
Net als bij de andere dorpen begint
het bezoek met een rondje, om de
situatie ter plekke te bekijken. Met
de dorpscommissie wordt gespro
ken over onder meer de verbouw
van het dorpshuis, woningbouw op
't Zouteland, openbare ruimte, het
Loodsproject en parkeren. Het
rondje wordt afgesloten met een
gezamenlijke maaltijd van dorps
commissie en college.
Bewoners van Den Hoorn en omge
ving krijgen de mogelijkheid om
tussen 19.00 en 20.00 uur in gesprek
te gaan met collegeleden over
onderwerpen die zij zelf willen aan
snijden. De avond begint plenair,
met wat wordt genoemd 'een terug
koppeling van de ontmoeting tus
sen college en dorpscommissie'.
Bridgedrives
Groot Slem
Bridgeclub Groot Slem houdt van
maandag 30 mei tot en met maan
dag 5 september wekelijks een
open bridgedrive in dorpshuis De
Hof in De Koog. De bijeenkomsten
zijn voor Texelaars en toeristen. De
drives beginnen om 19.30 uur, de
deelnemers moeten om 19.15 uur
aanwezig zijn. Aanmelden is moge
lijk via info@bridgeclubgrootslem.
nl of bij wedstrijdsecretaris Han
van Beek (tel. 313914). Deelname
kost €2,50 per avond of €20,- voor
alle drives.
403. Ook is er een uniek natuurge
bied met de onuitspreekbare naam
Knuthöjdsmossen. Het is erg dun
bevolkt: maar zeven personen per
km2. Qua grootte is het vergelijk
baar met de provincie Utrecht,
waar er gemiddeld 880 per km2
wonen. Ons dorp heeft 4.600 inwo
ners en het hostel (vandrarhem) ligt
aan de rand van de bebouwde
kom, naast de rivier Svartalven.
Zelf wonen we op één km van het
hostel, in een heus Zweeds houten
rood huisje.'
Op de Nederlandse tv heb je pro
gramma's als 'Ik vertrek' en 'Her
rie in het hotel'. Wat voor hostel
troffen jullie aan?
'Ha, ha.... Helaas moeten we je
teleurstellen. Zulke avonturiers zijn
interessant voor de media. Hoe
meer shit, hoe hoger de kijkcijfers.
Wij waren op zoek naar iets
bestaands, dat in onze ogen veel
beter kon worden gerund. We
komen uit de toeristenbranche en
zagen hier veel mogelijkheden. Het
mensen naar het beginpunt van
een route, waarna ze zelf kunnen
terug peddelen. Dankzij de rustige
stroom kost dat weinig inspanning.
Onderweg kun je bevers en elan
den in de rivier ontmoeten, zonne
baden of een frisse duik nemen.
Het water is zó schoon, dat je het
kunt drinken.'
En elandsafari's in de zomer.
'Toen we daarmee begonnen, von
den de lokale mensen het gek.
Maar al gauw bleken die tochten
een schot in de roos. Met een
busje gaan we tegen de scheme
ring op pad, op zoek naar 'de
koning van het bos', oftewel Alg op
z'n Zweeds. Gemiddeld zien we
2,5 eland per safari in 2010, een
trefkans van 76%.'
Al eens moeten vluchten voor
een boze eland?
'Nou... Vorig jaar vonden we verse
berenpoep, met pootafdrukken
ernaast. De bruine beer komt hier
sporadisch voor. Dit werd de meest
