Digitaal portret van Nederlands-Indische auteur
Een hommage
aan een
bijzondere
grootmoeder
Gemeente en ouders om tafel over vervoer
Nieuwbouw Olmenhoeve
Drijverstraat fors vertraagd
Onderzoek naar mogelijkheid overal trouwen
TEXELSE 8 COURANTVRIJDAG20 ME'201
Maria Dermoüt (1888-1962) debuteerde als schrijver pas op 63-jarige leeftijd.
'Een hommage aan mijn bijzon
dere grootmoeder, die als geen
ander het oude Nederlands Indië
tevoorschijn wist te toveren.' Dat
is de website - 'of eigenlijk een
schrijversportret - die Maria de
Bruyn Ouboter uit Den Hoorn
heeft samengesteld over Maria
Dermoüt (1888-1962).
'Niet omdat het mijn oma was,
maar Maria Dermoüt was een bij
zondere vrouw', zegt De Bruyn
Ouboter. Ze roemt de brede inte
resse van de auteur, die bekend
stond om haar kleurrijke beschrij
vingen van het Nederlands Indië
van ongeveer een eeuw geleden.
Prominent aanwezig in haar boeken
en verhalen is de woeste natuur van
de Indische archipel. Eén van haar
grote voorbeelden was de bioloog
Georg Everhard Rumphius, die al in
de zeventiende eeuw uitvoerig de
planten, dieren en schelpen van de
Molukken had beschreven. Maar
een belangrijke rol in haar werk spe
len ook de historie van het land, de
kunst en de legenden die rond
gebruiksartikelen ontstonden en
waarvan 'de stille kracht' eeuwen
later nog werd gevoeld. Maria Der-
moüt-lngerman liet zich voor haar
verhalen en romans inspireren door
gebeurtenissen uit haar eigen leven.
Ze werd geboren op een suiker
plantage op Midden-Java, waar
haar vader administrateur was, en
heeft gedurende haar hele leven
veel gereisd. Dat begon al toen ze
twaalf jaar oud was en voor haar
schoolopleiding naar Nederland
werd gestuurd. Terug in Indië ont
moette ze de jurist Isaac Dermoüt,
met wie ze in 1907 in het huwelijk
trad. Als staatsraad (rechter) werd
hij veelvuldig overgeplaatst, naar
alle mogelijke 'uithoeken' van Indië,
waardoor de Dermoüts veelvuldig
verhuisden. In 1933 keerden ze
definitief terug naar Nederland,
waar nog meer verhuizingen volg
den. Op een paar korte verhalen na
was Maria lange tijd nauwelijks
actief als schrijver. Maar nadat ze
als 63-jarige in 1951 officieel debu
teerde met de roman Nog pas gis
teren ging het snel.
Ze kreeg goede kritieken en publi
ceerde tot haar dood in 1962 nog
een roman en drie verhalenbundels.
Ook postuum verschenen twee ver
halenbundels. In 1970 werd het
Verzameld Werk gepubliceerd, dat
sindsdien vele drukken beleefde.
Meest bekend werd de roman De
tienduizend dingen. Het boek werd
een internationaal succes, ver
scheen in dertien talen - waaronder
Chinees en Arabisch - en werd in
1958 door het Amerikaanse week
blad Time uitgeroepen tot het beste
boek van het jaar.
De 72-jarige De Bruyn Ouboter her
innert zich nog goed dat haar groot
moeder prachtig kon voorlezen. Ze
voelt trots wanneer ze over haar
vertelt. De kwalijke rol die 'de kolo
nialen' vaak wordt toegedicht, is
volgens De Bruyn Ouboter zeker
niet van toepassing op Dermoüt.
'Ze was iemand die zich erg interes
seerde voor het land en de bewo
ners. Ze keek goed uit haar ogen,
zonder oordelen te vellen. Het ging
bij haar ook nooit over de tegenstel
lingen tussen wit en zwart. Ik geloof
dat sommige mensen niet weten
dat er in Indië ook Hollanders waren
die goed werk deden. Ook in dat
opzicht ben ik trots op mijn oma.'
Verwantschap voelt ze ook door
overeenkomsten in hun geschiede
nis. De Bruyn Ouboter woonde der
tien jaar lang in Afrika - in Ivoorkust
en Liberia -, waar haar man op een
oliepalmplantage werkte. Ze is
eveneens hevig geïnteresseerd in
plantenkunde, kunst en historie en
studeerde op latere leeftijd nog
kunstgeschiedenis. Vijf jaar geleden
publiceerde ze een boekje over
Henriëtte Anne Stuart (1644-1670),
een Engelse prinses aan het hof van
Lodewijk XIV. Het betrof de bewer
king van een scriptie die haar moe
der ooit schreef voor haar studie
geschiedenis, maar die nooit werd
gepubliceerd. 'Er loopt een lijntje
van mijn oma naar mijn moeder
naar mij. We hadden voor een groot
deel dezelfde interesses.' Aan de
website - ze spreekt zelf graag van
een 'schrijversportret' - heeft ze
met tussenpozen zo'n twee jaar
gewerkt. De site is een soort hom
mage en bedoeld om Dermoüt bij
een breed en jong publiek onder de
aandacht te brengen. 'Haar boeken
verkopen niet zo goed meer. En als
ik op Wikipedia kijk, vind ik dat daar
maar weinig op staat. Mijn site
bevat natuurlijk een feitelijke biogra
fie en een lijst met historische bron
nen, maar ik heb niet naar volledig
heid gestreefd. Ik heb vooral dingen
naar voren willen halen die niet zo
bekend zijn en die ik zelf leuk vind.
Zoals een artikel van een professor
over een oud Javaans beeldje en de
betekenis daarvan waarover zij
heeft geschreven. Het geheel heb ik
aangevuld met foto's uit de familie
archieven, kopieën van brieven en
vele citaten uit haar werk. Met links
naar de Digitale Bibliotheek voor de
Nederlandse Letteren. Daardoor is
het ook bruikbaar voor literatuurstu
denten en wetenschappers. En
natuurlijk de liefhebbers van haar
werk.'
Belangstellenden doen er goed aan
de site (www.mariadermout.word-
press.com) de komende tijd vaker
te raadplegen. 'Ik werk er nog
steeds aan. Dat is het voordeel
boven een boekje. Je kunt verbete
ringen en aanvullingen blijven doen.
Bovendien is een website ook een
beetje van deze tijd. Ik was bang
dat een boekje saai zou worden.'
Joop Rommets
Maria de Bruyn Ouboter met een foto van haar grootmoeder als jonge
De gemeente en ouders van
kinderen die les volgen op De
Pijler in Den Helder gaan bin
nenkort om tafel om te praten
over het vervoer van de kinde
ren.
Texel 2010, PvdA, D66 en Texels
Belang droegen het college
woensdagavond op om zo geza
menlijk tot een oplossing te
komen voor de problemen die de
ouders hebben aangekaart. De
gemeente verzorgde tot nu toe
het leerlingenvervoer in het eer
ste jaar, maar het college wil
daarmee stoppen. Volgens bur
gemeester en wethouders moe
ten de ouders en kinderen dat
zelf regelen.
De gemeente gaat uitzoeken in
hoeverre op zoveel mogelijk
plekken op het eiland getrouwd
kan worden.
Dat zei burgemeester Francine
Giskes tijdens de behandeling van
de motie van Texels Belang om
trouwen overal toe te staan. De
gemeenteraad stemde woensdag
avond eensgezind in met het voor
stel, maar dat betekent nog niet
dat meteen overal officieel het
'jawoord' aan elkaar kan worden
Volgens de ouders zijn de meeste
kinderen er na de basisschool
nog niet aan toe om zelfstandig
naar de praktijkschool voor moei
lijk lerende kinderen te reizen.
Hetty Kooger, die de problemen
al een tijdje onder de aandacht
brengt, was blij met de opdracht
die de raad aan burgemeester en
wethouders heeft gegeven. 'Nu
gebeurt er iets. Als we niks had
den gedaan, hadden de kinderen
het zelf moeten uitzoeken.'
Volgens Texels Belang, D66, PvdA
en Texel 2010 moeten de ouders
en de gemeente samen tot maat
werk komen. 'Er moet een even
wichtige bijdrage van de ouders
zijn en een efficiënte inzet van
gegeven.
Volgens Giskes moet eerst nog
bekeken worden wat de conse
quenties zijn en in hoeverre het
plan voldoet aan de eisen die aan
een huwelijksvoltrekking worden
gesteld. Die moet onder meer
plaatsvinden in een gebouw waarin
iedereen toegang heeft. Giskes
zegde tijdens behandeling van het
onderwerp in een commissieverga
dering ook al nader onderzoek toe
maar dat kon niet in één week
gerealiseerd worden.
bussen en chauffeurs.' Ze moe
ten ook bekijken of er opstap
plaatsen voor de kinderen kunnen
komen, zodat de bussen efficiën
ter kunnen rijden. Het college
moet in het najaar tijdens de
behandeling van de gemeentelij
ke begroting voor 2012 een voor
stel presenteren om de kosten
structureel te dekken.
Als de kinderen echt niet zelf
standig kunnen reizen, kunnen
ouders altijd een beroep doen op
voortzetting van het begeleid
leerlingenvervoer. Dan moeten ze
een uitzondering vragen bij het
college en daarvoor moeten de
kinderen eerst een indicatie van
zorginstanties hebben. Dat stuit
'Geef de gemeentelijke organisatie
even de ruimte, zodat we uit kun
nen zoeken waar we tegenaan
lopen en wat de financiële conse
quenties zijn. Dan kunnen we daar
na met een uitgebreide startnotitie
komen.' Rikus Kieft (GroenLinks)
zocht een grens op door Joop
Groeskamp (Texels Belang) te vra
gen of er ook in een strandhuisje
zou mogen worden getrouwd.
Groeskamp zei daar toch aan pavil
joens te denken.
bij de ouders tegen de borst,
omdat er een hoop papierwerk
komt kijken bij de aanvraag van
een indicatie. Ze zijn er evenmin
gelukkig mee dat daardoor een
'etiketje' op hun kinderen wordt
geplakt.
Er werd aanvankelijk over gespro
ken om kinderen tot vijftien jaar
tegemoet te komen, maar die
leeftijdsgrens is losgelaten.
Kooger: 'Het is belangrijker te
kijken hoe lang een kind het nodig
heeft om begeleid vervoer te krij
gen.' Op het moment gaat het om
vier kinderen. 'Maar dat verandert
elk jaar omdat er kinderen gaan
en komen', aldus Kooger. 'We
willen een duurzame oplossing
waar elk kind wat aan heeft.'
Het CDA stemde als enige partij
tegen de motie. Marian Merkel-
bach vond het een 'dooie mus'
waar de ouders 'geen donder'
mee opschieten. Volgens haar
was de motie van de vier partijen
te genuanceerd geworden. Wat
haar betreft, hadden de ouders
meer baat gehad bij een eerder
op tafel liggende motie van Texel
2010, waarin het college de
opdracht kreeg geld voor het ver
voer van de leerlingen beschik
baar te stellen.
Kooger zei namens de kinderen
erg blij te zijn dat er toch gespro
ken gaat worden over een oplos
sing. Als het college in het najaar
met een voorstel komt om kosten
te dekken, moet de raad er nog
wel een afweging over maken.
Gerbrand Poster (Texel 2010) zei
het vertrouwen in de andere par
tijen te hebben dat zij dan akkoord
gaan. Nils Lely (PvdA) stelde dat
de participatie van de ouders van
belang is om iets te kunnen rege
len. Die moeten overigens vóór 1
juni een aanvraag indienen bij de
gemeente voor kinderen die van
de basisschool komen en na de
zomervakantie naar De Pijler
gaan.
Met de nieuwbouw van kinder
opvangcentrum Olmenhoeve
aan de Drijverstraat in Den Burg
kan pas na de bouwvakvakan
tie worden begonnen. Oorzaak
is vertraging bij de vergunning
verlening, mede als gevolg van
een negatief advies van de Wel
standscommissie.
Olmenhoeve had de aanvraag
voor de verbouwing en het terug-
bouwen van een bestaande
bovenwoning in december inge
diend in de verwachting de ver
gunning acht weken later binnen
te hebben. Na die termijn liet de
gemeente echter weten dat de
verkeerde procedure was gevolgd.
Eerst moest de vergunning voor
het dagverblijf worden geregeld,
pas daarna voor de bovenwo
ning. Olmenhoeve diende daarom
een aanvraag zonder bovenwo
ning in, maar de Welstandscom
missie vond dat niet mooi en
bracht negatief advies uit aan b
en w. De commissie had er geen
boodschap aan dat die bovenwo
ning er in tweede instantie toch
wel zou komen en oordeelde uit
sluitend over het voorgelegde
ontwerp zonder woning.
B en w hebben nu aan de impas
se een eind gemaakt door zich
niets aan te trekken van het wel
standsadvies en de omgevings
vergunning (vroeger bouwvergun
ning) te verlenen. Dit besluit is
mede ingegeven door het feit dat
de uiteindelijke realisering van
het totale plan, dus mét woning,
is verzekerd. Olmenhoeve is
namelijk verplicht de woning
terug te bouwen op grond van de
verleende onttrekkingsvergun
ning.
Overigens zijn ook enkele aan
passingen van het bouwplan
debet aan de vertraging.
Trouwen in strandhuisjes verdient volgens Joop Groeskamp (TB) niet de voorkeur, strandpaviljoens wel.
Traumahelikopter op haventerrein
De traumahelikopter landde don- rondvaartschepen onwel was
derdagochtend op het haventer- geworden en met spoed naar het
rein in Oudeschild. Reden was dat ziekenhuis moest worden ver
een bemanningslid van één van de voerd.
civ
