TEXELSE 8 COURANT
Stefan During beschrijft een leven vol stoelen
Texelse 'Vlielandvaarders' claimen stukje Vliehors
'Op dit stuk Vlieland
gelden Texelse regels'
Meepraten met Woontij
VRIJDAG 11 NOVEMBER 2011
Het is een mooi boek. En hoewel
het vol staat met termen die het
vooral voor vakbroeders inte
ressant maken, is het fascine
rend te lezen hoe meubelmaker
Stefan During uit Oosterend
schrijft over het ambacht, het
materiaal, zijn gereedschap en
over zijn persoonlijke groei als
stoelenmaker.
Eigenlijk geeft de titel het al aan.
Een leven vol stoelen gaat enerzijds
natuurlijk over stoelen en het maken
ervan, waarbij in tussenzinnen de
ontwikkeling en de geschiedenis
van beide wordt aangestipt, ander
zijds gaat het over het leven van
During, die geologie studeerde,
maar van lieverlee meubelmaker
werd en zich specialiseerde in stoe
len. Zonder ergens al te intiem te
worden, waardoor de lezer zich
ongemakkelijk zou kunnen voelen,
opent During in het mooi vormge
geven boek de deur van het huis
aan de Blazerstraat in Oosterend
en de achterliggende werkplaats.
Met gepaste afstandelijkheid
schrijft hij over zijn leven, echtge
note en kinderen, die allemaal hun
bijdrage hebben geleverd aan de
heuvel van zijn persoonlijke
geschiedenis.
Die geschiedenis begint in Hilver
sum, waar During de eerste tien
jaar van zijn leven woonde. 'De
straat had aan een kant huizen',
schrijft hij, 'aan de andere kant was
de heide, prachtig paars in de
zomer, met hazen en patrijzen die
plotseling uit hun schuilplaats weg
schoten.' In die omgeving, waar hij
als schooljongen in de jaren vijftig
kennis maakte met de laatste rest
jes ambachtstraditie. Afvalstukjes
hout uit de timmerwerkplaats en
hout van een door de bliksem
getroffen boom. 'Het is maar een
klein zaadje, maar kinderen hebben
zaadjes nodig. Van mooie dingen,
als we een mooie samenleving wil
len.' During, wiens vader violist
was, leerde zichzelf hoe je dingen
maakt van hout. 'Als je werkt met
handgereedschap, steeds een
stapje vooruit, leer je het materiaal
écht kennen, en op een gegeven
moment realiseer je je dat je met
een tas vol gereedschap een boot,
een huis, een gitaar of een stoel
kunt maken. Hoeveel kinderen dit
traject nog zullen vinden, is de
vraag, als pa laat zien dat je hout
bewerkt met gevaarlijke electrische
apparaten.' Want hoewel During in
zijn werkplaats beschikt over vol
doende machines om zijn werk een
stuk eenvoudiger en sneller te
maken, steekt hij zijn afkeer van
'het machinaal verwerken van
meest plaatmaterialen' niet onder
stoelen of banken. 'Het bijna-
monopolie van rechte onderdelen
viel natuurlijk samen met de ver
spreiding van houtbewerkingsma
chines als cirkelzaag, vlakbank en
vandiktebank. Het lijkt wel alsof
het de machines zijn die het ideaal
creëerden van goed ontworpen,
lichte en betaalbare meubels, zoals
wellicht de behoefte aan een
inlandse markt de democratie cre-
eerde? Nu, zoals gezegd, is dat
ideaal verworden tot een nacht
merrie, met de intensieve mede
werking van het ondernemerdom.'
Dat schrijft de man, wiens eerste
stoel de GT was - de Gran Turismo
-, waarin hij op 27-jarige leeftijd
vlak bij de grond kon zitten. 'Ik
dacht in die verre hippie-tijd dat het
veel aardiger was om vlak boven
de grond te zitten, zo veel makkelij
ker om je boek of glas naast je op
de vloer te zetten.'
Maar de tijd schreed voort, de
stoelen werden hoger en During
leerde veel van houtbewerkers is
Istanbul waar hij toen woonde. Uit
eindelijk voerde het pad hem via
een studiegenoot naar Texel, waar
hij neerstreek in de Blazerstraat. Hij
vond een tijdelijke baan als leraar
aardrijkskunde en veranderde een
kleine kamer aan de straat in werk
plaats. Als vanzelf groeide het
bedrijf om hem heen, tot het de
beschikbare ruimte vulde. 'De win
kelruimte in ons huis staat vol met
stoelen, ze hangen zelfs aan de
muur. De huiskamer doet dienst als
toonkamer, en is veel te vol, net als
de serre achter de werkplaats, die
tegelijk derde toonkamer is.' Achter
het huis bevindt zich de L-vormige
werkplaats, waarin 'alle machines
die essentieel zijn voor de stoelma
ker', waarmee During zich veel
kostbare tijd bespaart. 'Ik zou niet
weten hoe ik anders uit de grote
platen hout de onderdelen moest
zagen en herzagen. Behalve als ik
twee potige laagbetaalde houtbe
werkers in dienst had, die lange
dagen maakten.' Het huis, de werk
plaats, de winkel hebben inmiddels
de maximale grootte bereikt. Van
wat door de gemeente wordt toe
gestaan, maar ook van wat prak
tisch is voor een eenmanszaak-
aan-huis.
De werkplaats is een verhaal apart,
dat begint in Amsterdam, waar
During op het Waterlooplein het
onderstel van een trapnaaimachine
kocht om als draaibank te gebrui
ken. Het trapstel verhuisde mee
naar Istanbul, waar During en zijn
vrouw vijf jaar verbleven, tot zijn
ambities serieuzer vormen begon
nen te krijgen. In Oosterend ver
huisde de werkplaats door de
groeiende bedrijvigheid van de
kamer naar een zelfgebouwd ate
lier in de achtertuin, met open
slaande deuren naar de ommuurde
tuin waar de houtopslag is. 'En de
merel komt in de pereboom zingen,
en in de winter vliegen de ganzen
over.'
Al lezend, zal de lezer het gevoel
bekruipen dat hij nodig naar Ooste
rend moet om de schrijver aan het
werk te zien en door te vragen over
hout, bomen, stoelen en al die
andere zaken die aan bod komen.
Maar waarschijnlijk zal hij During
aan het werk aantreffen, in een van
zijn persona's waaruit volgens hem
de ambachtskunstenaar bestaat,
als een Zwitsers zakmes. During
beschrijft zijn werkplaats als een
klein klooster, een 'archetype dat
Jung nooit heeft ontdekt'. 'De
werkplaats van een ambachtsman
is een microklimaat, een niche die
duidelijk anders is dan de wereld er
omheen. Waar andere mensen bij
voorbeeld op Texel leven, leef ik
vooral in de werkplaats, en kom er
vooral uit wat buiten in de natuur te
zijn.'
Een leven vol stoelenwaarin During
verder schrijft over vrijheid, sym
metrie, valkuilen en violen, is een
(zeer fraaie) uitgave van de stich
ting Vormgeving in Hout en is ver
krijgbaar bij de boekhandel. Het
werk is rijkelijk geïllustreerd met
foto's van Durings stoelen, geplaatst
tegen de natuurlijke achtergrond
van bos, strand, duinen en lucht.
Een enkele foto geeft een fraaie
inkijk in het dagelijks leven van de
stoelmaker.
Fascinerend boek van meubelmaker
over vrijheid, symmetrie en stoelen
■gaei
Pieter de Vries en Piet Standaart zetten voet aan wal op Texels Vlieland.
Na zijn vuurdoop met Waanzin Texel dit weekend wacht
te voor TC-verslaggever Job Schepers dinsdag een
nieuwe uitdaging: de oversteek met de KNRM naar Vlie
land om daar samen met fotograaf Pieter de Vries en
Piet Standaart een stuk Texelse grondgebied te annexe
ren. Job doet exclusief verslag vanaf dit 'overzeese'
gebiedsdeel.
Slagers Sander de Ridder en Hans Zijm van slagerij Goënga met de winnende
Ridder Willemworst en de ganzenmetworst. foto's Gerard Timmerman)
Goud met ster voor Texelse slagers
Texelaars Pieter de Vries en Piet
Standaart hebben dinsdag een
bord van de gemeente Texel op
het zuidwestpuntje van Vieland
geplaatst. Dit nadat ze hadden
ontdekt dat het westelijke punt
je van de Vliehors binnen de
Texelse gemeentegrens ligt.
Zo'n ontdekking op Vlieland vraagt
natuurlijk om een reactie. 'In het
diepste geheim' organiseert De
Vries een overtocht naar Vlieland
om 'te claimen wat van ons is'. In
het plan wordt een handvol men
sen betrokken. Onder hen zijn Piet
Standaart, de piloot die De Vries
vloog tijdens het maken van de
foto's voor het boek Texel XL, een
aantal journalisten en de KNRM
die ons met de Beursplein 5 naar
het Texels grondgebied op Vlie
land brengen.
Om half elf vertrekt de boot vanaf
het gebouw van de KNRM naar
Vlieland. Nu zult u misschien den
ken: hoe kan een boot vanaf land
vertrekken? Dit is mogelijk door
dat de boot op een kar staat. De
passagiers stappen op terwijl de
boot nog op de kar staat, om ver
volgens met boot en al te water
worden gelaten. Gekleed in warme
pakken en gewapend met het
bord, een paal en een schop
begint de overtocht naar Texels
Vlieland. Er heerst aan boord een
humoristische, maar ook patriotti
sche sfeer. Het weer is grauw en
mistig. Toch zie je in de verte de
punt van Vlieland al liggen. Het
stuk dat nu door de rechtmatige
eigenaars geclaimd gaat worden.
Langzaam zie ik Texel in de verte
verdwijnen.
Aan boord zijn twee verslaggevers
van RTV Noord-Holland. Zij infor
meren of ik de gebeurtenis nieuws
waardig vind. Mijn antwoord is:
'Natuurlijk is het nieuwswaardig.
Texel heeft zijn grondgebied ver
groot en de veerdienst Texel -
Vlieland is nu de veerdienst Texel
- Texel'. Na een tocht van een
kwartier stormen we af op de kust
van Vlieland. Voorop de boot zit
ten De Vries en Standaart met het
bord van Texel. Met ferme stap
pen betreden zij het nieuwe land.
Zo moet het er ongeveer uitgezien
hebben toen Columbus voet aan
wal zette in Amerika in 1492. Zij
het dat de middelen iets veran
derd zijn. Op het strand beginnen
ze te graven en planten het bord
stevig op het nieuw verworven
strand. 'Op dit stuk Vlieland gel
den de Texelse regels', zegt De
Vries. Een aantal consequenties
die De Vries voorziet voor Vlieland
zijn: meer Texelse agenten op het
eiland, nieuwe kaartjes voor de
veerverbinding en het beslissings
recht bij vergunningen voor strand-
tochten die over dit deel van het
eiland komen.
Zes nullen
Een andere oplossing zou zijn dat
de gemeente Vlieland het deel
overneemt van Texel. Wanneer
deze oplossing doorgang vindt
moet daar natuurlijk wel een goed
bedrag tegenover staan. De
gemeente Texel heeft ten slotte
nog een financiële tegenvaller te
verwerken na de IJsland-affaire.
'Dit zou dan dus wel een bedrag
met zes nullen moeten zijn, stellen
de twee 'Vlielandvaarders' vast.
Dat het terugverkopen van eiland-
grond lucratief kan zijn, bleek in
2005 op Schiermonnikoog. Door
verplaatsing richting het oosten
kwam een deel van het eiland bin
nen de gemeentegrenzen van de
gemeente Eemsmond te liggen.
De provincie Groningen verkocht
het stuk voor een bedrag van
€274.000 aan de provincie Fries
land. De gemeente Eemsmond
ontving €23.000,- van Schiermon
nikoog. Dit bedrag is een com
pensatie voor de inkomsten die
Eemsmond en de provincie Gro
ningen zouden mislopen op basis
van het gemeente- en provincie
fonds.
Het is natuurlijk prachtig om een
stukje Texelse gemeentegrond
erbij te hebben, maar de kosten
moeten wel opwegen tegen de
baten. Het behouden van Texels
Vlieland betekent ook dat de
gemeente verantwoordelijk is voor
zaken op het gebied van rampen
bestrijding. Een besluit dat dus
goed overwogen moet worden.
Hierbij moet worden meegenomen
dat de kans groot is dat het Texel
se gedeelte in de toekomst zal
groeien. Vlieland is niet langer
geheel Fries, maar ook deels
eigendom van de gemeente Texel.
Voor alle opvarenden was de
expeditie naar Vlieland een prach-
tiqe ervarinq met veel dank aan de
KNRM.
Hamvraag is: hoe gaan de
gemeente Texel en Vlieland om
met dit nieuws. Burgemeester
Giskes: 'Ik ben in ieder geval blij
dat Texel groter wordt, Dat is goed
nieuws. Voorlopig zien wij het als
een ludieke actie. Maar wij heb
ben het gehoord en gaan uitzoe
ken of het klopt. Als dit zo is gaan
we zeker contact opnemen met
de gemeente Vlieland.' Burge
meester Haan van Vlieland: 'Leuke
reclamestunt. Maar niet meer dan
dat. Er staan vast prachtige foto's
in het boek, want foto's van Vlie
land kunnen niet mislukken. Maar
fotografen en piloten gaan natuur
lijk niet over gemeentegrenzen.
Voor de oorlog behoorde Vlieland
tot Noord-Holland en nu ligt daar
dus ook weer een stukje.'
Job Schepers
Succes voor slagers Hans Zijm
en Sander de Ridder van Slagerij
Goënga en Peter Haker. Op de
Nationale Slagers Vakwedstrij
den in Amsterdam wonnen de
ganzenmetworst en de Ridder
Willemworst van Goënga en de
Texelse lamsham van Haker
goud met ster.
De worsten en ham behoorden tot
de 1200 producten die voor de
jaarlijkse vakbeurs waren ingezon
den. Worstmaker Sander de Rid
der maakte zijn Ridder Willem
worst, een eerbetoon naar
aanleiding van het lintje voor Wil
lem Goënga, van lamsvlees en
speculaaskruiden, een worst die
inmiddels de status heeft van spe
cialiteit van het huis. In 2006 won
Goënga goud met deze worst, nu
dus goud met een ster. Nieuw is de
ganzenmetworst, gemaakt van
ganzenborst van grauwe ganzen
die op Texel zijn geschoten door
de lokale jager. Hans Zijm: 'Een
paar jaar geleden, toen er veel
heisa in de media was over gan-
zenvlees, zouden we dit niet heb
ben gedurfd. Maar nu krijgen we
veel positieve respons.' Ook van
de jury, bestaande uit vakslagers.
Goud met ster kreeg ook Peter
Woontij werkt aan een nieuw
beleidsplan voor de komende
drie jaar en wil hierover met
huurders en woningzoekenden
in gesprek.
Hiertoe worden twee discussie
avonden gehouden. Texelse klan
ten van Woontij hebben op dins
dag 22 november vanaf 19.30 uur
de gelegenheid mee te praten
over onderwerpen als duurzaam-
Haker voor zijn gekookte Texelse
lamsham, een product waarvoor
ook hij in 2006 al goud incasseer
de.
Peter Haker won met zijn gekookte
Texelse lamsham.
heid, keuzemogelijkheden in
onderhoud en aanpassing van
woningen, doelgroepen, nieuw
bouw, renovatie en onderhoud.
Op 30 november zijn de klanten
uit Den Helder en Julianadorp aan
de beurt. De locatie is afhankelijk
van het aantal aanmeldingen.
Aanmelden kan bij Petra van Bent-
hum, e-mailadres p.vanbenthum
©woontij.nl, tel. 363340.
