Gert-Jan Smit: levend bewijs dat wonderen bestaan
Verkeersslachtoffer na
vierenhalve maand coma
thuis om kerst te vieren
TEXELSE 13 COURANT
Kerk De Waal neemt tweede orgel in gebruik
Met een daverende klap komt het
leven van Jan, Tina, Thijs en
Carolien Smit zaterdag 19 maart,
kort na het middaguur, tot stil
stand. Zoon en broer Gert-Jan
slaat met zijn auto over de kop op
de Laagwaalderweg en wordt
voor dood uit de sloot gehaald,
op nog geen kilometer van hun
boerderij aan de Middellandse-
weg, vlakbij Oudeschild. De art
sen bieden hen weinig hoop. Ze
moeten rekening houden met het
ergste. Negen maanden later is
Gert-Jan thuis om kerstmis te
vieren.
Hij praat, lacht, maakt geintjes en
heeft inmiddels met tamelijk vaste
tred zijn eerste passen door het
ouderlijk huis gemaakt. Gert-Jan
Smit is het levende bewijs dat won
deren bestaan. Zijn ouders, broer
en zus kunnen het nog amper gelo
ven. Ze hebben de hoop weliswaar
nooit durven opgeven, maar voor
iemand die vierenhalve maand in
coma heeft gelegen, is dit wel heel
bijzonder. 'Hij leest, kan alweer een
beetje schrijven en op de computer
kan hij prima uit de voeten', zegt
moeder Tina. Gert-Jan grijnst:
'Beter dan jij. Zeker weten.'
Het is op de dag af negen maanden
na het ongeluk en we zitten aan de
keukentafel van De Leste, zoals de
boerderij van de familie Smit heet.
Ook Gert-Jan zelf is erbij. Dat was
een week eerder niet mogelijk
geweest, want hoewel hij sinds eind
augustus alweer elk weekend naar
huis mocht, hoeft hij deze week
voor het eerst niet terug naar revali
datiecentrum Heliomare in Wijk aan
Zee. Hij mag verder aan zijn herstel
werken in het verpleegtehuis in Den
Burg, onder leiding van Texelse
fysiotherapeuten.
Wat er op die 19de maart precies is
gebeurd, zal waarschijnlijk nooit
meer duidelijk worden. Feit is dat
Gert-Jan, dan negentien jaar, zijn
werkzaamheden bij een loonwerker
vlak voor de middagpauze even
heeft gestaakt om bij een garage
naar een andere auto te kijken. Ter
wijl de band Train op de radio het
nummer Hey, soul sister speelt, ziet
hij op zijn weghelft plotseling een
tegenligger voor zich opdoemen.
'Een zilverkleurige Opel Zafira of
Volkswagen Sharan', herinnert hij
zich. 'Daarna ging het licht uit.'
Getuigen zijn er niet. Behalve dan
misschien de bestuurder van de
tegenligger, maar die heeft zich
nooit gemeld. Volgens de politie
moet Gert-Jan over de kop zijn
geslagen en uit de auto zijn geslin
gerd. Hij belandt op zijn buik in een
sloot. Geen diepe, maar hij ver
dwijnt onder water en de eerste
voorbijganger die de gecrashte auto
opmerkt, een vrouw uit Hengelo,
Wat was uw
moment van 2011?
De Texelse Courant wil graag
weten wat üw moment van 2011
was. Welke gebeurtenis (mooi,
ontroerend of verdrietig) zal u
altijd doen herinneren aan 2011?
U kunt het ons laten weten in een
persoonlijk verhaal voor de Texelse
Courant. De opmerkelijkste verha
len worden meegenomen in de
oudejaarskrant van donderdag 29
december.
U kunt uw verhaal tot en met dins
dag 27 december mailen naar
redactie@texelsecourant.nl. De
redactie stelt het op prijs als verha
len maximaal 350 woorden lang
zijn. Voor meer informatie kunt u
bellen naar de redactie, tel
362620.
ziet het slachtoffer niet liggen. Ze
ziet wel glas op de weg en slaat
alarm via 1-1-2. Eilandgenoot Ron
Splinter stopt vlak na haar en ziet
twee benen boven water uitsteken.
Hij aarzelt geen moment, stapt in de
sloot en trekt Gert-Jan op de kant.
Hij ademt. Reanimeren is dus niet
nodig, maar duidelijk is wel dat hij
er niet best aan toe is. Dat zien ook
vader Jan, moeder Tina en zus
Carolien, die door een dorpsgenote
gewaarschuwd al na een paar
minuten ter plaatse zijn. 'Ik ben
meegegaan in de ambulance, maar
al snel zei het ambulancepersoneel:
dit gaat niet goed. Bij de boot is hij
overgebracht in de traumahelikop
ter en naar het VU-ziekenhuis in
Amsterdam gebracht', vertelt Tina.
Bijna twee weken lang is Gert-Jans
toestand kritiek. Het meest acute
probleem is dat zijn longen vol
water en modder zitten. Hoewel hij
via een slang wordt beademd, blijkt
het een enorme opgave voldoende
zuurstof in zijn bloed te krijgen.
'Later zwollen zijn hersenen op door
de klap. De hersendruk werd angst
aanjagend hoog. Hij moest eigenlijk
dringend worden geopereerd, maar
de situatie was zo slecht, dat de
doktoren de vijftien meter naar de
operatiekamer niet durfden te over
bruggen', vertelt Jan.
De Smitten leven lange tijd tussen
hoop en vrees. Al zijn het niet de
artsen die hen die hoop bieden.
Jan: 'Houd er maar rekening mee
dat-ie dit niet overleeft, zeiden ze
de eerste paar dagen. Na vijf, zes
weken zeiden ze: ga maar naar
huis, dit wordt nooit wat. Na negen
weken zei een arts: jullie moeten
hoop houden.' Verontwaardigd:
'Dat deden wij al vanaf het eerste
moment.'
Twee weken lang wijken Jan en
Tina geen moment van Gert-Jans
zijde. Ze logeren in het gastenver
blijf van het Amsterdamse zieken
huis. Pas nadat het ergste gevaar is
verdwenen, wordt dat een beetje
anders en gaan ze om beurten naar
huis. Maar ruim tien weken lang is
het bij elk bezoekuur wel één van
hen die aan het bed van Gert-Jan
gaat zitten.
Eind juni treedt er een extra compli
catie op in de vorm van een hersen
vliesontsteking. 'Weer was er
paniek. De situatie was zó kritiek,
dat ze het medicijn er niet indrup-
pelden, maar inpompten. Dat duur
de anderhalve dag, maar pas na
twee weken ging het echt wat beter
met hem.'
De boerderij thuis, met negentig
melkkoeien, wordt draaiende
gehouden door hun oudste zoon,
de dan nog maar 21-jarige Thijs. Hij
wordt daarbij geholpen door een
medewerker van de firma Lely, die
Lichtgevende
adventskalender
24 Fraai versierde ramen vormen
door het hele dorp heen in Ooste
rend de Adventskalender van 2011
Bewoners hebben zich van hun
creatieve kant laten zien en hun
ramen versierd met als thema kerst
en winter. De versierde ramen zijn
tot en met 1 januari te bewonderen
en nodigen uit om er bij avondlicht
een rondje langs te gaan. Bijstaan
de foto is van de ramen van Annie
Vlaming op Achtertune 10.
Wat ik zeggen wou
Peuterkerstd iner
Hoezo crisis? ledereen rent ergens
naar toe om zich te goed te doen
aan kerstdiners, kerstontbijten,
personeelsborrel of klettert met
eigen pannen in de keuken rond.
Ook de kerstpakketten zijn nog
volop in beeld, met of zonder die
eeuwige kerstkransjes en suuke-
laatjes. Zelfs de kleinsten van peu
terspeelzaal De Kooterkeet in
Oudeschild deden zich te goed
aan een echt 'peuterdiner', dat
bestond uit broodjes met warme
worstjes en een toetje.
En nu... vakantie en maar hopen
een half jaar eerder een melkrobot
op het bedrijf heeft geïnstalleerd.
Voor Thijs een bijzondere stap, want
hij werkt eigenlijk in loondienst bij
Westerlaken. Maar nood breekt wet.
De aanschaf van de melkrobot
noemt Jan 'een geluk bij een onge
luk'. 'Als we die niet hadden gehad,
hadden we de koeien moeten ver
kopen. Want twee keer per dag
melken was natuurlijk nooit gelukt.'
Na tienenhalve week vertellen de
artsen in VU-ziekenhuis dat ze Gert-
Jan niet verder kunnen helpen en
verhuist hij naar reactiveringcen
trum Het Zonnehuis in het Gro
ningse Zuidhorn. Door middel van
een intensief programma, bestaand
uit een uitgekiende mengeling van
activiteiten en rust, proberen de
specialisten daar hem bij kennis te
brengen. Of dit lukt, staat dan nog
verre van vast. Tina: 'Lang niet
iedereen die daar ligt, komt uit z'n
coma. Of ze komen wel bij, maar
zijn dan voor de rest van hun leven
een kasplantje.' Jan: 'Naast hem
lag een jongen die alleen maar grote
brullen gaf en er dan elke keer weer
al zijn eten uitgooide.'
Kunstexpositie
aan de Burgwal
In het pand van voorheen Architec
tenbureau Visser aan de Burgwal is
van tweede kerstdag tot nieuw
jaarsdag een (verkoop)expositie
van kunst uit de collectie van Jan
Visser. Het betreft werken van Jan
Cremer, Ronald Tolman, Ko Oos-
terkerk, Toon de Haas, Jan Jacob
Bruin (zie foto), Lucebert, Alcchins-
ky, Klaas Gubbels en anderen. De
tentoonstelling is open van 14.00
tot 17.00 uur.
op die sneeuw, zodat we in volle
vaart de dijk afkunnen sleeën.
Martha Witte,
leidster De Kooterkeet.
Vierenhalve maand lang verkeert
Gert-Jan, die zijn voeding krijgt via
een zogeheten PEG-sonde, in een
toestand die in het begin van die
periode 'coma' wordt genoemd en
aan het eind 'laag bewustzijn'. Heel,
heel langzaam wordt zijn conditie
iets beter. Tijdens lange sessies
krijgt hij vragen voorgelegd, die hij
door naar links of rechts te knikken
met ja of nee kan beantwoorden. Hij
krijgt voorwerpen aangereikt die hij
moet vastpakken. Om zijn hersenen
te prikkelen, worden hem ook foto's
van thuis voorgehouden. Een
belangrijke rol ten slotte speelt
muziek. 'Muziek, altijd was er
muziek. Van Hitzone en Radio 538.'
Donderdag 28 juli krijgt Tina een
gedenkwaardig telefoontje. 'Ver
pleegsters hoorden praten op zijn
kamer. Ze dachten eerst dat hij
bezoek had, maar toen ze nog eens
langs liepen, merkten ze dat het
Gert-Jan was. Hij was maar aan het
herhalen: Jan, Tina, ja, nee. Ze gin
gen naar binnen en vroegen hem:
kun je praten, Gert-Jan? Hij ant
woordde: ja. Waarop zij zeiden: dan
wordt het tijd dat we je vader en
moeder bellen.' Tina nam de tele
foon aan. 'Schrik niet, hoorde ik,
maar Gert-Jan moet wat zeggen.
Mijn eerste reactie was: dat kan
helemaal niet. Hij had al die tijd
helemaal niks gezegd. Bovendien
Het kabinetorgel dat al sinds
het voorjaar in de kerk van De
Waal staat, wordt maandag 26
december - tweede kerstdag -
officieel in gebruik genomen.
Hoewel het vaker voorkomt dat in
een kerk meer dan één orgel staat,
is dat meestal voorbehouden aan
grotere kerken. Op Texel is alleen
in de Burght, de grote kerk van
Den Burg, naast het hoofdorgel
een koororgel te vinden. Dat een
relatief kleine kerk als die van De
Waal over twee orgels kan beschik
ken, is te danken aan Cees Schenk,
die ruim dertig jaar als organist aan
de kerk was verbonden. Naast
organist was Schenk, in het dage
lijks leven huisschilder, ook orgel
bouwer. Zo luisterde hij menige
markt op met de muziek van zijn
zelfgebouwd buikorgel. Op een
windlade van de 18de eeuwse
Jacob Meng bouwde hij een kabi
netorgel, waarvoor hij ook het hou
ten pijpwerk en de tractuur ver
vaardigde. Het instrument, met een
welluidende intieme klank, liet hij
bij zijn overlijden - op 31 december
2010 - na aan de kerk van De Waal.
Het kreeg daar een plaatsje op een
speciaal voor het orgel gebouwde
verhoging voor in de kerk en was
eerder te horen in de serie zomer
avondconcerten van de Raad voor
het Zomerwerk tijdens een concert
van Susanna Veerman en Wim
waren zijn stembanden beschadigd
door de tube waarmee hij was
beademd. Maar toen kreeg ik Gert-
Jan zelf aan de telefoon. Hé, Tina,
zei hij.'
Zelf herinnert hij zich er niets meer
van. Jan: 'Het gaat steeds beter
met hem, maar we merken wel dat
zijn werkgeheugen een stuk minder
is geworden. Hij weet nog precies
wat er vroeger is gebeurd, maar
dingen van een paar uur geleden is
hij kwijt. Ook van zijn verjaardag, op
11 augustus, weet hij niks meer.'
Plagend richting zijn zoon: 'Alleen
de verpleegstertjes kan hij zich nog
prima herinneren, hè Gert-Jan?' Die
reageert met een grijns: 'Froukje,
Rianda. Die waren leuk, ja.'
Vrijdag 26 augustus mag Gert-Jan
voor het eerst een weekend naar
huis. Tina: 'Hij kon nog niks. Hij zat
in een stoel of lag in het bed dat we
in de kamer hadden gezet. Hij was
steeds heel gauw moe en moest
voor honderd procent worden
geholpen. Maar we waren ontiege
lijk blij dat hij er was. Want het had
heel anders kunnen lopen.'
Dinsdag 13 september verhuist hij
naar revalidatiecentrum Heliomare.
Het herstel heeft zich dan inmiddels
heel duidelijk ingezet. Op alle ter
reinen gaat het steeds beter met
hem. 'Het zijn maar kleine stapjes
steeds, maar ze geven wel hoop.'
Does. Dezelfde organisten verzor
gen het concert op tweede kerst
dag, wanneer het orgel officieel in
gebruik wordt gesteld. De klank
van het Schenk-orgel, dat werd
geïntoneerd door de firma Mense
Ruiter uit Groningen, past wonder
wel bij het Flentrop-orgel dat in
1952 voor de kerk van De Waal
werd gebouwd. Dat zal te horen
zijn tijdens het concert, waarbij niet
alleen beide orgels afzonderlijk
worden bespeeld, maar ook geza
menlijk in stukken voor twee orgels.
In de literatuur is daarvan veel te
vinden, maar het uitvoeren ervan in
de kerk van De Waal zal - volgens
organist Pieter Plug - niet altijd
Erg belangrijk vindt Gert-Jan zelf
dat zijn spraakvermogen langzaam
maar gestaag terugkeert. 'In het
begin kon ik niet alles zeggen en
was ik steeds op zoek naar woor
den. Dat was frustrerend.'
Een belangrijke rol in zijn herstel
spelen ook zijn vrienden en vrien
dinnen, die hem al die tijd trouw zijn
gebleven en hem met grote regel
maat op een bezoekje trakteren.
Ook zijn broer en 17-jarige zus wer
den en worden niet vergeten. Tina:
'Al die belangstelling is voor ons
allemaal een enorme steun geweest.
Dat geldt ook voor alle honderden
kaarten en briefjes. Ik heb in totaal
800 sms'jes gehad. Ik reageer niet
op allemaal, hoor. Gelukkig snap
pen de mensen dat wel.'
Vorige week vrijdag nam Gert-Jan
afscheid van Heliomare en sinds
dien woont hij weer thuis. Tot enor
me vreugde van zijn ouders, broer
en zus, die het zo te zien nog amper
kan geloven. Voortdurend zoeken
Jan, Tina, Thijs en Carolien en ook
de vrienden en vriendinnen die voor
een praatje binnenlopen Gert-Jan
op om hem een knuffel of een aai
over zijn bol te geven. Eén ding
weten ze zeker: dit wordt een bij
zondere kerst. 'Ik weet nog heel
goed dat ik met een vrouw in de VU
praatte en zij zei: ik ben benieuwd
hoe mijn kerst eruitziet. Ik dacht op
dat moment hetzelfde. Haar man is
er inmiddels niet meer. Wij hebben
Gert-Jan weer terug. Het is moeilijk
je dat allemaal voor te stellen. Ik
wilde eerst helemaal geen kerst
boom, maar ik heb toch maar een
kleintje gekocht. Ik stuur alleen
geen kaarten dit jaar. We doen het
maar met een advertentie in de
krant.'
Na negen maanden van angst, tien
tallen gesprekken met artsen en
verplegers, na 100 keer overnacht
te hebben in gastenverblijven aan
de overkant, 150 overtochten met
de TESO en 30.000 kilometer in de
auto te hebben gereden, keert de
rust langzaam terug. Beetje bij
beetje dringt bij Jan en Tina het
besef door wat ze allemaal hebben
meegemaakt. 'Daar ben je in het
begin helemaal niet mee bezig. Je
wordt geleefd. Je bent niet aan het
verwerken, maar aan het overle
ven', zegt Tina. 'Je denkt niet, je
doet', vult Jan aan.
Over de toekomst willen ze niet te
veel nadenken. De vraag welke rol
er de komende jaren voor Gert-Jan
weggelegd zal zijn in de firma die hij
met zijn vader en moeder vormt, is
op dit moment helemaal niet aan de
orde, vindt Jan. 'Het herstel van
Gert-Jan, daar gaat het om. Des
kundigen hebben voorspeld dat hij
komend voorjaar los, dus zonder
rollator, over het erf kan lopen. Daar
houden we ons aan vast.' Gert-Jan
zelf heeft geen enkele twijfel: 'Waar
een wil is, is een weg. Het komt
helemaal goed.' Daarop klinkt het,
bijna in koor: 'Daar gaan we voor.'
Joop Rommets
eenvoudig zijn, omdat daarvoor
ook twee organisten beschikbaar
moeten zijn. Ook zullen op beide
orgels stukken voor vier handen
worden gespeeld. Het Flentrop-
orgel heeft een aangehangen
pedaal, het Schenk-orgel geen. De
dispositie van het nieuwe orgel is
holpijp 8 voet, fluit, prestant,
sesquialter, calcant en gemshoorn.
Het concert waarmee het orgel in
gebruik zal worden genomen,
begint om 16.00 uur, de toegang is
gratis. Op het programma staan
werken van onder meer Sweelinck,
Bach en Mendelssohn. In de kerk
zijn bovendien iconen te zien, ook
vervaardigd door Schenk.
Negen maanden na zijn ongeluk is Gert-Jan Smit thuis om kerstmis te vieren. Tot geluk van vader Jan, moeder Tina, broer
Thijs en ZUS Carolien. (Foto Joop Rommets)
