't Amateurtje na de pauze 'los' in voorspelbare klucht
Landgoed De Bonte Belevenis: van pionier tot begrip
TEXELSE 8 COURANT
'Mensen vinden het leuk
om zelf dingen te doen'
DINSDAG 6 MAART 2012
Als het verhaal van een toneel
stuk rammelt en voorspelbaar is,
wordt van de acteurs een bijzon
dere prestatie verlangd om van
de voorstelling toch een succes
te maken. De leden van 't Ama
teurtje slaagden daarin met ver
ve. Na een aarzelende start kwa
men ze na de pauze 'los' en
trakteerden ze het publiek in De
Wielewaal op een hilarische
avond.
De Paarse Madonna van Jurgen
Baumgarten is - om het voorzichtig
uit te drukken - niet de meest ver
rassende klucht ooit geschreven.
Persoonsverwisselingen, persona
ges die elkaar niet willen of mogen
zien en daarom in kasten wegdui
ken of het balkon op vluchten, een
manspersoon die het halve stuk in
een jurk rondloopt en een geheim
zinnige dief van schilderijen, die op
een meesterwerk loert en het wil
vervangen door een vervalsing: het
zijn ingrediënten die al zo oud zijn
als het genre zelf.
Baumgarten heeft daar niet veel
verrassends aan weten toe te voe
gen. De Paarse Madonna gaat over
de schilder Fabian Mulder (een rol
van Jan Eelman), die met zijn tradi
tionele landschappen al jaren zon
der succes aan de weg timmert.
Als hij op een dag besluit het over
een andere boeg te gooien en zijn
schilderijen onder de artiesten
naam Umberto Pastellini aan de
man probeert te brengen, veran
dert alles. Tot zijn eigen verbazing
wordt zijn werk zelfs ongezien voor
veel geld verkocht, wordt De Paar
se Madonna uitgeroepen tot een
meesterwerk en verandert de schil
der zelf in een mythe.
Dat geeft ook praktische proble
men, want wat te doen wanneer
plotseling een potentiële koper
(Yolanda Legierse) op de stoep
staat, terwijl je die eigenlijk pas een
paar dagen later verwacht? Met
een valse baard en een nepbril
neemt zijn vrouw (Carola Schouw-
stra) de honneurs voor de schilder
waar, terwijl hij zelf de gedaante
aanneemt van diens homoseksuele
partner. Nood breekt wet, niet
waar?
Al snel dienen zich nog meer
bezoekers aan, die allemaal hun
eigen geheimen hebben. Zo wil
Georg (Richard Eelman) niet dat
zijn ware identiteit bekend wordt
omdat hij zich ten onrechte ziek
heeft gemeld op zijn werk en hij als
gezagsdrager nu eenmaal het goe
de voorbeeld moet geven. Jack
(Ruben Legierse) doet zich voor als
een politiebeambte die De Paarse
Madonna komt beschermen, maar
blijkt er al snel zelf een oogje op te
hebben. De onderbuurvrouw (Jan-
ke Daalder) oogt eerst als een
onschuldig oudje, laadt daarna de
verdenking op zich een dief te zijn,
om zich uiteindelijk te ontpoppen
als detective. Ondertussen is jour
nalist Carol (Anne Zegers) er op uit
de ware identiteit van de schilder
te onthullen, maar ze trekt ver
keerde conclusies.
Een en ander leidt tot merkwaardi
ge verwikkelingen, die door 't Ama
teurtje aanvankelijk nog wat aarze
lend werden gebracht. Het tempo
lag niet al te hoog en dat was in
een klucht als deze geen aanbeve
ling. Na de pauze leek het echter
wel of de acteurs helemaal 'los'
kwamen en dat kwam de beleving
van het stuk ten goede. Al snel
rolde het ene na het andere lach
salvo door de zaal. Erg leuk om te
zien waren de personages die zich
achter het decor langs bewogen
en af en toe met hun handen
omhoog door de ramen te zien
waren. Ze moesten de indruk wek
ken dat ze zich balancerend over
een betonnen richel op zes hoog
probeerden vast te houden om niet
naar beneden te vallen. Jan Eel
man ontlokte het publiek zelfs een
open doekje, toen hij bijna geëlek-
trocuteerd door een kapotte straal-
kachel (neergezet om een nog nat
schilderij sneller te laten drogen)
eerst achterover in een opberg
ruimte viel en er later als verdoofd
weer uitklom, om zich voortbewe
gend als een kruising tussen een
zombie en een robot weer te ver
dwijnen. Het applaus was terecht,
want Eelman mag de lach dan aan
zijn kont hebben, zijn acteerpresta
tie was er één van formaat.
Sterk spel liet ook Carola Schouw-
stra zien. Ze combineerde een uit
stekende rolkennis met een vlotte
manier van spelen en leek daarbij
niet te worden gehinderd door de
nepbaard en bril die ze bijna de
hele avond moest dragen. Richard
Daalder acteert altijd met flair en
overtuiging, maar heeft het nadeel
dat hij door zijn karakteristieke
stemgeluid altijd nogal aan zichzelf
doet denken. Het maakte er zijn
verschijning niet minder sympa
thiek om. Yolanda Legierse speelde
op een geroutineerde maar kundi
ge manier de potentiële koper, die
uiteindelijk heel andere plannen
blijkt te hebben. Datzelfde geldt
voor haar moeder Janke Daalder,
die in de huid van de pinnige
onderbuurvrouw kroop. Hun zoon
en kleinzoon Ruben Legierse
maakte zijn debuut en ook Anne
Zegers stond voor het eerst op het
toneel. Dit tweetal moet duidelijk
nog groeien. Hun tekst klonk hier
en daar nog een beetje 'opge
zegd', maar duidelijk is dat 't Ama
teurtje blij mag zijn met zulke jonge
versterkingen.
Ook achter de schermen was een
flink gezelschap actief. Gooitzen
Kedde en Karin Gaasbeek teken
den samen voor de regie en had
den er samen met hun spelers
duidelijk werk van gemaakt. Souf-
fleuse Thea Hin had voor het oog
een vrij rustige avond. De broers
Jan en Richard Eelman hadden
niet alleen flinke rollen, maar had
den zich ook met de bouw van het
decor beziggehouden. Esther Bak
ker en Jeanette Groenhof waren
verantwoordelijk voor de kleding,
Iris Baas van Salon Henri deed het
kapwerk en Ria Kleinveld zorgde
voor de grime.
Joop Rommets
Texelse Ondernemersprijs 2012
Toekomstbestendig ondernemen, met een goede balans tussen
People, Planet Profit. Keukencentrum Texel, Van Lamsoor tot
Oorlam en de Bonte Belevenis zijn uit 24 inzendingen genomi
neerd voor de Texelse Ondernemersprijs 2012. Woensdag 14
maart maakt de Stichting Duurzaam Texel de winnaar bekend.
Vandaag een interview met Joscha Schoots en Inge Yntema van
Landgoed de Bonte Belevenis.
Inge Yntema in de zeepmakerij van De Bonte Belevenis.
'Toen we begonnen konden veel
Texelaars en instanties ons niet
helemaal plaatsen en keken ze de
kat uit de boom. Die tijd is voorbij.
Nu komen hier zelfs logiesver-
strekkers folders halen omdat
gasten hun vertellen hoe leuk het
hier is.' Landgoed De Bonte Bele
venis, het bedrijf van Inge Yntema
en Joscha Schoots, is in korte tijd
uitgegroeid tot een begrip.
Twee ondernemers die hun nek
hebben uitgestoken toen ze in 2007
in een loods op het Wezenland hun
Ambachtscentrum openden. 'We
hebben alles zelf in elkaar getim
merd en héél veel uren gemaakt.'
Geen A-locatie waar je in het voor
bijgaan even neerstrijkt, maar waar
je mensen heen moet 'trekken'. Dat
lukte wonderwel, zelfs zodanig dat
de loods van 500 vierkante meter na
een paar jaar al te klein werd.
Joscha: 'We konden daar geen kant
op. Toen diende deze locatie aan de
Rommelpot zich aan. "Alweer ver
huizen?", zei de bank. En ook onze
accountant had zoiets van: 'Daar
heb je ze weer". Het had er ook mee
te maken dat wat wij deden, iets
nieuws was.' Inge lachend: 'Zelfs ik
heb Joscha voor gek verklaard. Dit
gaat nooit lukken. Maar we hebben
de eigenschap door dingen heen te
kijken.' Joscha: 'We zagen de moge
lijkheden van deze voormalige kin
derboerderij. Binnen, maar ook bui
ten. Het land er omheen geeft een
heel nieuwe dimensie.'
Van Ambachtscentrum naar Land
goed De Bonte Belevenis. Maar het
basisidee veranderde niet. Inge:
'Ons motto is: doe en beleef!'
Joscha: 'We willen het alledaagse
laten zien. Brood, bier, kaarsen en
zeep, allemaal producten die men
sen kennen. Maar weinigen weten
hoe ze worden gemaakt.' Zijn ach
tergrond hielp een handje. 'Ik heb in
de levensmiddelen gewerkt, in ver
schillende bierbrouwerijen en the
mapark Archeon.' Daar heb ik
geleerd dat mensen het leuk vinden
om dingen zelf te doen. Door ze hier
zelf zeep, brood, papier en kaarsen
te laten maken, merken we dat ze
beter begrijpen wat het is. Ze ont
houden die ervaring, nemen die mee
naar huis, ze laten het kaarsje of het
zeepje zien en vertellen erover. En
ze komen terug. Laatst mailden de
ouders van een jongetje die hier was
geweest. Hij was zó onder de indruk
van de bakker, dat hij nu zelf bakker
wil worden. Ze krijgen hem niet
meer van het idee af.' Ze vertellen
over gezinnen die regelmatig terug
keren en soms zelfs meerdere keren
per vakantie komen. 'We houden
het laagdrempelig en willen dat
mensen zich op hun gemak voelen.
Ouders waarderen met name de
rust en ruimte. En we geven mensen
aandacht en nemen de tijd voor
ze.'
Een groot bedrijf, maar binnen
heerst kleinschaligheid, zoals in de
bierbrouwerij. 'Het moet overzichte
lijk zijn, zodat mensen kunnen zien
wat er gebeurt. Geen high tech,
terug naar de basis. Die laat ik zien
en vertel er over. Ik brouw hier jaar
lijks 10.000 liter bier, wat in geen
verhouding staat tot grote brouwe
rijen.' Hij brouwt momenteel zes
soorten, luisterend naar namen als
Dichte Mist, Zuid-Wester en Loods-
bier. Maandag en vrijdag, als de
Bonte Belevenis gesloten is, wordt
er gebrouwen, maar ook bijvoor
beeld zeep gemaakt. Inge: 'Dat zijn
de productiedagen en dagen dat we
grote groepen kunnen aannemen.
Landgoed De Bonte Belevenis biedt
op hoogtijdagen werk aan circa 35
mensen, variërend van bakkers tot
tuinlieden. Twaalf mensen met een
verstandelijke of geestelijke handi
cap vinden er een dagbesteding.
Hun werkzaamheden zijn heel
divers. In de bakkerij knipt Frits bak
papier voor appeltaart en even later
komen we hem tegen bij het verwer
ken van papier. Inge: 'Frits is van
alle markten thuis. Hij helpt ook bij
het zeep maken, het papierschep
pen en in de kaarsenmakerij.' Óp
tafel wordt een stapel blauwe brie
ven, die we herkennen van de belas
ting, aan snippers gescheurd. Inge:
'Die zijn niet van ons, maar we krij
gen ze en verwerken ze tot papier
maché. Net zoals we dat met de
papieren zakjes van thee doen.
Sinds bezoekers en Texelaars dat
weten, bewaren ze die speciaal en
nemen ze mee. Zakken vol krijgen
we er van. Zoals we ook stompjes
kaarsen krijgen, stekjes, andere
plantjes en noem maar op. Het leu
ke is dat mensen gaan meedenken.
Zo krijgen vele materialen en spul
len er een tweede leven. Joscha:
'Het is een soort bewustwordings
proces. Leuk om te zien hoe zich
dat ontwikkelt.'
Ze verwerken zelf geteelde groenten
in hun producten. 'Sla, uien en krui
den halen we uit eigen tuin en die
van Novalishoeve. De munt die we
in onze thee gebruiken, laten we in
een veldje in de tuin, maar ook in
bakken groeien en die zetten we
voor het raam van de theeschenke-
rij, zodat mensen het zien. Eten dat
we overhouden, geven we aan de
dieren. Die mest gebruiken we weer
in onze tuin. Zo proberen we er een
echte kringloop van te maken. Daar
kun je dan weer over vertellen en
laten zien. Mensen vinden dat leuk.
We vertellen het niet op een bele
rende manier, maar wel zodanig dat
mensen er over na gaan denken.'
Een wandeling over het buitenter
rein maakt duidelijk dat De Bonte
Belevenis meer is dan alleen een
slechtweervoorziening. De tuin is
voor veel ouders, opa's en oma's
een rustpunt en is volop in ontwik
keling. Zoals de moestuin. In houten
bakken wortelt daar 'vergeten'
groenten, zoals aardpeer, snijbiet,
maar ook vergeten kruiden zoals
Zwartmoeskervel. Verderop wacht
een veld cranberry's op het voorjaar.
'Van Annet van Ruitenburg hebben
we al recept voor Cranberrychutney
gekregen en we hebben allerlei
andere ideeën voor de verwerking
van de bessen.. Bezoekers willen
graag producten uit hun omgeving
en zijn geïnteresseerd in het verhaal
er achter. Zo levert Aad van Heer
waarden ballengehakt van Texels
vlees die wij in de theeschenkerij
verkopen, hebben we lamsvlees van
Goënga, met ons bier maakt
Wezenspyk Bierkaas en de honing
van de imker verwerken we in aller
lei producten. De melk van Novalis
gaat in onze nieuwe koffiemachine,
met verse Fairtradebonen. Zo pro
beren we overal onze producten
vandaan te halen. We willen geen
eenheidsworst, maar overal onze
eigen draai aan geven. We zoeken
nadrukkelijk naar samenwerking. Zo
gebruiken we in onze appeltaart
Meel van Texel. Dat wordt gemalen
in de molen van museum Kaap Skil,
dat onze appeltaarten verkoopt,
waarin hun eigen meel zit. Het is
toch leuk als je dat kunt serveren.
Uit een samenwerking met Minne
Goënga is het Loodsbier ontstaan.
Met Annette van Ruitenburg organi
seren we op 24 juni de markt van de
Smaakbelevenis en met Marjet van
der Vis van Keukencentrum Texel
doen we ook van alles. Zo ontstaan
er door samenwerking allerlei leuke
dingen. Het mooie van Den Hoorn is
ook dat het dorp open staat voor
samenwerking, wat weer tot allerlei
initiatieven leidt.'
Creativiteit viert er hoogtij. Zo kom
je op meerdere plekken zelfgemaak
te lampenkappen van handgeschept
papier tegen. Bijzonder is ook de
wand in de theeschenkerij, versierd
met verschillende theepotten. Inge:
'Toen we openden vroegen we alle
genodigden een theepot mee te
nemen. Het staat leuk en we schen
ken er echt thee uit.' Kaarsen maken
ze in allerlei vormen, zoals een
strandpaal of vuurtoren, en zeepjes
als Texels schaap, het kerkje van
Den Hoorn. En zelfs eigen geurlij
nen, zoals een badlijn die exclusief
aan De Krim worden geleverd.
Duurzaamheid staat hoog in het
vaandel. Joscha: 'Dit gebouw is
gemaakt van duurzame materialen,
de lampen zijn duurzaam en regen
water vangen we op, zodat we het
weer voor de tuin kunnen gebrui
ken. We hebben nog meer wensen
op het lijstje staan, zoals zonnepa
nelen, maar je kunt niet alles tege
lijk. Leuk is ook dat we alles netjes
houden en als je alles schoon houdt
de bezoekers dit automatisch over
nemen, en ook zij het netjes hou
den. Ze laten bijvoorbeeld geen
rommel slingeren.'
Zoals het aantal bezoekers groeit,
weten ook steeds meer bedrijven
De Bonte Belevenis te vinden. 'We
krijgen steeds meer vraag van groe
pen die hier willen vergaderen. Een
mooie ontwikkeling en leuk omdat
ze er een activiteit aan kunnen kop
pelen. Zo hebben we hier ook een
bruidspaar gehad dat hier met hun
gasten zelf de bruidstaart heeft
gemaakt.'
Gerard Timmerman
Frits knipt als dagbesteding onder meer
papier voor de appeltaarten.
Terwijl onderbuurvrouw (Janke Daalder) en journaliste Carol (Anne Zegers) toekijken verwisselt Georg (Richard Eelman) zijn nette pak voor een jurk.