Ondernemers: haven biedt kansen
ECONOMIE
VAN PLAN WATERSPORTWINKEL TOT VISIE VISSERSHAVEN
Het begon met een idee
voor een winkel, maar
groeide uit tot een comple
te visie voor de haven. Be
langrijkste doel van Sandor
Mantje en Ingmar Veeger:
de aantrekkelijkheid verho
gen, economische mogelijk
heden benutten en werkge
legenheid creëren.
rijker. 'In de loop der jaren hebben we
onze plannen aan meerdere wethouders
gepresenteerd.' Maar ook aan meerdere
ambtenaren. Er komen namen voorbij
van medewerkers die al geruime tijd niet
meer in dienst zijn bij de gemeente. Zo
niet Marjan Nicolay, die de havenvisie
coördineert. 'Zij was en is onze rots in
de branding.' De reacties waren steevast
positief. "Goh, dat is leuk", zeiden ze dan.
Maar daarna: 'Hoe gaan we dat invlie
gen?"
Terug naar het oorspronkelijke plan:
Mantje: 'We wilden een soort pakhuis
bouwen, dat op palen is gebouwd, zo
dat het bij hoog water droog staat. Au
thentiek. Daarin komt dan een winkel
voor watersportartikelen. Maar er is ook
plaats voor een zeilschool voor zeekadet-
ten. Texel heeft die niet, maar veel andere
havenplaatsen wel. Onder de winkel is
plaats genoeg voor een onderhoudsruim-
te voor de boten en bovenin het gebouw
voor theorieles.'
Ingmar: 'Dat was het begi n. Door de lange
termijn is het gegroeid', doelt hij onder
meer op de geplande woningen, detail
handel, horeca en een markt.' Mantje:
'Toen het erg lang ging duren, zakte ons
de moed in de schoenen. Totdat we een
gesprek hadden met Paddy Roomer, de
onafhankelijke voorzitter van de stuur- en
de projectgroep. Hij heeft veel ervaring
en een groot netwerk. We presenteerden
het plan is een welnesscentrum/hotel in
het gebied waar voorheen de asfaltmolen
stond en die nu dienst doet als opslag
plaats voor de aannemerij. 'Weiness dat
is gebaseerd op zout water en een hotel
met honderd kamers. We denken daar
mee veel mensen naar Texel te halen.
En de aantrekkelijkheid van de Wadden
haven te vergroten. Je kunt denken aan
pleziervaarders die op Texel voor anker
gaan, het weinesscentrum bezoeken en
eventueel een kamer boeken.'Vanuit de
lucht ziet het er uit als een anker.'Veeger:
'De plek is uniek. Bovendien: nu is het een
rommeltje. We hebben dit onderdeel nog
niet verder uitgewerkt.' De grote vraag is:
in hoeverre wordt deze visie onderdeel
van de grote havenvisie die de stuur- en
projectgroep naar verwachting in juni bij
de gemeente zal inleveren. Er zitten wat
hete hangijzers in. Zoals een paar hon
derd toeristische bedden op de haven en
de combinatie wonen en bedrijvigheid op
de haven. Mantje: 'We hebben het nog
maar in kleine kring gepresenteerd, maar
toch was er voor de huizen al veel be
langstelling. Bovendien: wonen en werk
op de haven hoeft elkaar niet te bijten,
dat het een goede combinatie is, zie je
ook in havens zoals Hoorn en Volendam.
Als je maargoede afspraken maakt.'Vee
ger over het wel ness hotel: 'Je praat over
werkgelegenheid voor pakweg honderd
'Plan dat de leefbaarheid verbetert en
meerwaarde geeft aan haven en dorp'
hem in een notendop onze visie. Hij re
ageerde positief en zei dat we een com
pleet plan hadden: verbetering van de
huidige situatie, een oplossing voor par
keerproblemen, de leefbaarheid van de
haven, werkgelegenheid en noem maai
op. Dat sterkte ons vertrouwen. Ingma
kwam met het idee voor een drie dimen
sionale presentatie, zodat we beter kun
nen laten zien hoe het er uit gaat zien.
Inmiddels was Veeger eigenaar geworden
van architectenburo Uriot. 'Dit plan was
aanleiding om te investeren in een drie
dimensionaal tekenpa kket.'
De uitnodiging om hun visie te presente
ren bracht zaken in een stroomversnel
ling. Met medewerker Jan Markus Vla
ming werkte Veeger, die in de loop der
jaren al honderden uren aan vrije tijd in
de visie heeft gestoken, koortsachtig om
de havenvisie om te zetten in een 3D-ani-
matie. Het resultaat werd met enthou
siasme ontvangen. Bijzonder element in
Mantje heeft er vertrouwen in: 'We ko
men in het zicht van de haven en willen
natuurlijk niet tussen wal en schip vallen.'
Veeger: 'Het is een dynamisch plan, met
wonen, winkels, restaurants en andere
onderdelen. De uitvoerbaarheid is groot.
Je hoeft niet alles gelijktijdig neer te zet
ten, maar kunt in fases werken of er ele
menten van gebruiken.' Mantje: 'Het is
onze visie op de toekomst. Wat nu op de
haven gebeurt is niet goed. Er moet iets
gebeuren, dat weet de gemeente ook. Nu
zie je dat, als Veronica in de winter dicht
is, mensen die de haven op fietsen, om
draaien omdat er niets te doen is. Als je
het aantrekkelijk maakt, dan heb je het
hele jaar mensen. Er liggen volop kansen,
wij willen graag ondernemen en ieder an
der is wat ons betreft ook welkom.'
Meer informatie en de animatiefilm van
de haven opwww.voc.texel.nl.
Gera rd Timmerman
Beeld je de haven van Oudeschild in. Je
wandelt langs de loods van de CIV, rechts
de afgemeerde kotters en in de verte het
scheepsdok. Voorbij de loods begint een
wandelpromenade. Aan je linkerhand
vissershuisjes en een pakhuis met daarin
een watersportwinkel en op de bovenver
dieping een zeilschool. Op de kade zijn
zeekadetten in de weer met sloepen. Van
af de promenade heb je een goed uitzicht
over de haven. Blikvanger is de replica van
de Zeven Provinciën en in gedachten ga je
terug naar de VOC-tijd. Je kunt het vanaf
de wandelpromenade goed bekijken, die
ligt op een meter of drieëneenhalf boven
de kade en is gebouwd op palen, net als
de huisjes en het pakhuis. Dan de trap af,
weer de kade op. Je komt op een markt,
met kraampjes, kooplui en volop reuring.
Het aanbod omvat vis, lokale producten
en het ruikt naar gerookte slippies. Je pas
seert het dok en voorbij de bocht loop je
langs een rij huisjes. Op het terrein waar
voorheen de asfaltmolen stond, verma
ken vakantiegangers zich in een wel nes
shotel met buitenbad. Het is opgetrok
ken in nautische stijl, van bovenaf gezien
heeft het de vorm van een anker.
De wandeling over de haven wordt uitge
beeld in een driedimensionale animatie
film. Hij ging een paar weken geleden in
première in de raadszaal, tijdens de avond
over de toekomstvisie van de haven. Daar
voerden meer plannenmakers het woord,
maar na afloop van de presentatie door
Mantje en Veeger gingen voor hen de
handen massaal op elkaar. Mantje: 'We
hebben veel tijd en energie in de presen
tatie gestoken en wilden goed voor de
dag komen. Wij hadden de visie wel in
ons hoofd, maar dat mag je niet van ie
dereen verwachten. Daarom hebben we
het zichtbaar gemaakt. Een goed verhaal,
met sfeer en muziek. Maar zo'n applaus
hadden we niet verwacht. We stonden
helemaal perplex. We kregen na afloop
veel complimenten.'
De presentatie kent een lange voorge
schiedenis. Die begon voor Mantje een
jaar of tien geleden. 'Wij hebben bedrij
ven in Den Burgen De Koog en wilden ook
iets op de haven van Oudeschild. Vóór ik
in het bedrijf ging, heb ik gevaren. Ik heb
veel met het nautisch gebeuren. Ik kocht
twee mijnenvegers, met het idee er iets
Het weerhield beide ondernemers er niet
van hun plannen verder uit te werken.
Mantje: 'Het begon met een idee voor een
watersportwinkel, maar naarmate we er
langer mee bezig waren, kregen we een
heel andere visie op de haven. Dat kwam
onder meer doordat we inzage kregen in
het plan Wortel 2. Daarin is voor de haven
een soort vlekkenplan opgenomen, hoe je
op een stedenbouwkundige manier naar
'Wat nu op de haven gebeurt is niet goed. Er
moet iets gebeuren. Dat weet de gemeente.'
op de haven mee te doen. Ik kreeg toen
met allerlei instanties te maken en het
is niets geworden.' De boeg van één van
de mijnenvegers eindigde als maritiem
decorstuk in de nieuwe modezaak aan de
Binnenburg. Het andere doet dienst als
opleidingsschip voor zeekadetten in Lem
mer.
Maar het idee om iets op de haven te
doen bleef rondzingen in het hoofd van
Mantje. Een jaar of zes geleden raakte
hij in gesprek met Ingmar Veeger, toen
in dienst bij Architectenburo Uriot, waar
hij inmiddels eigenaar van is. Mantje:
'We kennen elkaar van vroeger.' Veeger:
'Ik heb wel wat met de haven. In mijn
jeugd kwam ik regelmatig op de haven en
zondags om een patatje bij Van Liere. De
haven fascineert me en ik zag er een uit
daging in.'Veeger ging aan de slag met de
schetsen en ideeën van Mantje. Mantje:
'Nadat de haven van Rijkswaterstaat was
overgenomen door de gemeente, kregen
we te horen dat de winst die de gemeen
te de eerste vijfjaar na de overname zou
hebben, naar Domeinen zou vloeien. Dus
wilde de gemeente de eerste vijfjaar niet
veel ontwikkelen.'
de haven zou kunnen kijken. We hebben
dat plan gelezen en om de zaterdag bij
elkaar gezeten om onze ideeën te bespre
ken. We vonden al snel dat de haven een
verlengstuk hoort te zijn van Oudeschild.
Wat vooral mist is de aansluiting op de
jachthaven.' Ingmar: 'Het tussengedeelte
is een dood stuk. Als je dat invult krijg je
aansluiting met de jachthaven.' Mantje:
'Op het moment dat er vissersschepen
liggen, is er volop reuring. Maar de rest
van de week is het een kale leegte. We
hebben een plan gemaakt dat de leef
baarheid van de haven verbetert en dat
meerwaarde geeft aan de haven en Ou
deschild zelf. We hebben ook gekeken
naar de geschiedenis. Het recente verle
den, met de visserij en de rondvaart, wat
langer geleden TESO en het Stoomboot
koffiehuis en nog langer geleden de VOC.
De Texelse Rede was de laatste plek van
Nederland die schepen aandeden op hun
verre reizen. Hier werd water en proviand
ingeslagen. Het VOC-verleden is van on
schatbare waarde, eentje die tot de an
dere kant van de wereld reikt.'
'De historie van Oudeschild en de haven
gaf ons ijkpunten. Dat maakt het dna van
Oudeschild bijzonder. Maar op de haven
zie je daar niets van terug. Zo denk ik dat
het belangrijk is dat er een replica van
een VOC-schip ligt, zoals de Batavia of
de Zeven Provinciën. Zo'n replica is ook
voor Kaap Skil een mooie verbinding. Zo
als de coupure in de dijk belangrijk is om
het dorp te verbinden met de haven. Het
scheepsdok is niet mooi, maar heeft voor
de haven wel meerwaarde. Het is vanaf
open zee bereikbaar. Zoveel hebben we er
daar niet van in Nederland. Het hoort bij
Oudeschild en blijft daar wat ons betreft
liggen, al is dat besluit natuurlijk niet aan
ons. Het blijft interessant als er een schip
in dok ligt.'
Al brainstormend en tekenend raakte
het eigen plan wat naar de achtergrond.'
Schetsen werden groter, de visie omvang-
