«MP
4 V/
i
'Toekomst van Texel
ligt aan de overkant'
TEXELSE 12 COURANT
Maarten van Rossem trekt stevig van leer
-•
Westfriese sloper veruit
laagste inschrijver LTS
'Laat Texel het Jutland
van Nederland blijven'
RB
Historicus en Amerikadeskundige Maarten van Rossem gaf woensdagavond voor een volle collegezaal van het NIOZ zijn
bespiegelingen op de toekomst van Texel. De zaal was een half uur voor aanvang al nagenoeg vol, waardoor niet alle
belangstellenden de lezing konden bijwonen. iFoto Jeroen van Hattum)
COLUMN
Achter de schermen
Toekomst
'Wat ga je hier van maken', wordt
me na afloop van de discussie
avond over de toekomst van
Texel meerdere keren gevraagd.
Ik ben het gewend dat zo'n vraag
wel eens gesteld wordt, maar
meer dan vijf keer in een kort
tijdsbestek maak ik ook niet vaak
mee. Ik kan de vragenstellers
echter geen ongelijk geven; de
discussie is van de hak op de tak
gegaan en tijdens het maken van
mijn aantekeningen probeer ik
zelf in gedachte al een beetje een
logische compositie te maken
van wat er allemaal voorbij komt.
Het belooft een uitdaging te wor
den een verhaal te schrijven
waarin de lading wordt gedekt en
dat hopelijk voor zowel niet-aan-
wezigen als aanwezigen interes
sant is om te lezen.
Nu geef ik het de initiatiefnemers
van de avond ook te doen; met
een volle zaal en circa twintig
panelleden op het podium in cir
ca anderhalf uur tijd discussiëren
over dé toekomst van Texel. En
dan ook nog terwijl je net een
show van Maarten van Rossem
achter de rug hebt. Er zijn een
voudigere uitdagingen. Dan moet
je niet de illusie hebben dat er
veel concrete zaken uit zo'n
avond zullen rollen. Zegt de één
A, dan staat er onherroepelijk
elders iemand op die B zegt.
Daarvoor waren genoeg mensen
in de zaal aanwezig.
Hoewel toekomstgericht had ik
zelf toch enkele déja vu's. Er hing
lichtelijk een sfeer in de zaal dat
nu een start met de toekomst van
Texel werd gemaakt, maar hoe
vaak zijn dergelijke starts in het
verleden al niet gemaakt? Ik kan
me vergissen, maar bij mijn weten
zijn de afgelopen jaren diverse
documenten uitgewerkt met
actuele visies op de toekomst.
Een bekende is Texel op Koers
(de structuurvisie voor 2020),
maar ook op bijvoorbeeld agra
risch gebied en in de energiehoek
liggen de visies klaar.
Wat ik zelf een aansprekende
toekomstvisie vind, is de econo
mische beleidsvisie Richting voor
Economie die iets meer dan een
jaar geleden het levenslicht zag
en waarvoor liefst zestien belan
genorganisaties en werkgevers
diverse keren om tafel hebben
Het stuk is me bijgebleven, omdat
het concreet, duidelijk en aan
sprekend geformuleerd was.
Maar ik durf toch te veronderstel
len dat de visie inmiddels onver
mijdelijk zijn weg naar de verge
telheid heeft ingeslagen en alleen
nog bij enkele betrokkenen op
het netvlies staat.
Wat staat er zoal in Richting voor
EconomieEr worden bedrijfs
takken (andere dan het toerisme)
genoemd waarin groei is te ver
wachten en waarvoor in de toe
komst hard mensen nodig zullen
zijn. Texel wordt genoemd als een
ideale plek voor thuiswerkers en
in samenhang daarmee wordt
een pleidooi gehouden voor het
behoud van het landschap, zodat
het eiland voor jonge mensen
aantrekkelijk is om er te komen
wonen.
Onderwerpen die woensdag
avond welhaast als nieuw hun
weg naar de zaal vonden, maar in
feite dus al meer dan een jaar op
papier staan in een visie die bij de
presentatie nog werd betiteld als
'een werkdocument dat dagelijks
op tafel' zou moeten liggen. De
resultaten tot nu toe? De gemeen
teraad stelde geld beschikbaar
voor twee onderzoeken naar
thuiswerken en een toetsingska
der voor de kernwaarden waar
van de afronding op zich laat
wachten en er is nog een particu
lier initiatief uit voortgekomen.
Maar voor de rest lijkt deze visie
in alle schoonheid toch een stille
dood te sterven.
Het zou jammer zijn als de visies
die Rotary Club Texel het afgelo
pen jaar heeft verzameld en
gebundeld eenzelfde lot bescho
ren is. Daar is de toekomst van
het eiland, bezien vanuit de ver
grijzing, een tekort aan gezinnen
met jonge kinderen, de werkgele
genheid, de leefbaarheid en het
landschap, iets te belangrijk
Jeroen van Hattum
'Is er nou niemand die aan de
zichtlijnen denkt?', aldus Maar
ten van Rossem. 'Het is net of
iemand met een auto rond Den
Hoorn is gereden en op elke plek
waar je nog iets van het dorp
zag, heeft gezegd dat daar een
schuur moest komen.'
De historicus en Amerikadeskun
dige was woensdagavond op dreef
in de collegezaal van het NIOZ tij
dens een bespiegeling op de toe
komst van Texel. Van Rossem deed
dat op verzoek van Rotary Club
Texel dat het afgelopen jaar zo'n
twintig Texelaars hun visie op de
toekomst van het eiland liet
geven.
Van Rossem maakte daarvan een
eigen bespiegeling met een
'scheutje Van Rossem erbij'. Voor
een afgeladen collegezaal trok hij
fel van leer tegen onder meer de
bebouwing op het eiland. Volgens
Texel moet zich voor zijn eigen
toekomst richten op Den Helder
en verder. Die tendens viel woens
dagavond te bespeuren tijdens
de discussie van de Rotary Club
bij het NIOZ over de toekomst
van Texel.
Zowel sprekers op het podium die
het afgelopen jaar hun toekomstvi
sies bij bijeenkomsten van de Rota
ry ontvouwden als bezoekers in de
zaal hielden pleidooien om de blik
op Den Helder gericht te houden.
Ronald Bleeker, directeur van Rabo
bank Noord-Holland Noord, stelde
dat Texel in Den Helder moet zijn
voor de gewenste hoogwaardige
werkgelegenheid. Hij schetste een
beeld dat mensen in Den Helder
werken en op Texel wonen. Op die
manier zou het aantal gezinnen op
het eiland kunnen toenemen.
Kees Dros, één van de bezoekers,
stelde dat Texel structureel rekening
moet houden met de belangen van
Den Helder. 'Als het daar goed
gaat, profiteren wij mee.' Als voor-
hem verpest Texel het eigen land
schap als er op de huidige manier
doorgebouwd blijft worden. Van
Rossem, Texelganger sinds 1953,
trok daarbij een vergelijking met
het Texel dat hij nog kent van zijn
jeugd.
'Elke keer als je hier komt, is er wat
bijgebouwd. Dan zegt mijn vrouw
dat ik maar de andere kant moet
opkijken, maar dan loop je het
risico dat daar ook wat nieuws
staat.' Bebouwing op en tegen het
Hogeberggebied aan als de huizen
aan het Skillepaadje, de woningen
op de plek van Panorama en de
recent gebouwde schuur aan het
Doolhof noemde hij als voorbeel-
beeld noemde hij vliegveld De Kooy
waarvan sluiting in augustus 2011
werd afgewend. 'We moeten niet
pas voor zo'n vliegveld opkomen
als sluiting dreigt, maar het blijvend
steunen.' Volgens Bleeker zou Texel
zich ook achter de realisatie van
een nieuw bedrijventerrein bij De
Kooy moeten opstellen, omdat het
eiland kan profiteren van werkgele
genheid daar.
De pleidooien voor Den Helder
brachten niet meteen de handen op
elkaar. Een van de aanwezigen
merkte op dat het kopen van een
huis in Den Helder door de lagere
prijzen ook aantrekkelijker is dan op
Texel. Dat werd beaamd door make
laar Paul van Heerwaarden. 'Voor
een starter is het kopen van een
huis van €140.000,- te doen, maar
op Texel liggen de prijzen voor star-
terswoningen rond de €200.000,-.
Dat moet eigenlijk met dertig pro
cent zakken voor de financierbaar
heid.'
Andrew Albers kaartte aan dat in
zijn ogen op een gegeven moment
den van hoe het niet moet. Het
zelfde gold voor de vele schuren
rond Den Hoorn die door Van Ros
sem als 'dependance van Calcutta'
werden bestempeld. 'Zijn er geen
beperkingen en kan de boel niet
een beetje worden opgeruimd?'
Volgens hem kan Texel in de toe
komst niet op dezelfde weg blijven
doorgaan. 'Dan verrommelt het
eiland.'
Staatsbosbeheer kreeg een pluim.
'Als zij de duinen niet hadden
beheerd, hadden die nu vol villa's
en huisjes gestaan.' De vrijstaande
huizen langs de Pontweg bij Den
Burg hoefden niet op de goedkeu-
teveel over tegenstellingen werd
gesproken. Onder meer de tegen
stelling tussen Texel en Den Helder
mocht van hem van tafel. 'De toe
komst van Texel ligt aan de over
kant en daar moet je oog voor heb
ben. De ontwikkeling van
hoogwaardige werkgelegenheid op
Texel zal marginaal zijn. Zorg dat je
aan de overkant een poot aan de
grond hebt en kijk naar de winst die
je dan kunt boeken.' Als het om
veranderingen op Texel gaat, moet
volgens Albers geaccepteerd wor
den dat het al mooi is als de 'tanker
Texel' de komende vijfentwintig jaar
een beetje bijgestuurd kan worden
en als er in de jaren daarna verdere
wijzigingen plaatsvinden.
Tijdens de discussie, die werd
geleid door Renske van der Tempel,
kwamen ook onderwerpen als
behoud van het landschap en de
werkgelegenheid op Texel aan de
orde. Toerisme is de hoofdmoot,
maar te beluisteren viel dat verbre
ding van de werkgelegenheid als
pluspunt wordt gezien. Volgens
ring van Van Rossem te rekenen.
'Het ziet eruit alsof er een reus is
opgestaan die daar 's nachts wat
huizen heeft geworpen.'
Van Rossem adviseerde dat Texel
anders moet blijven, zoals het de
afgelopen jaren altijd anders is
geweest. 'Dat is de charme van de
Waddeneilanden en dat hoort ook
de charme van Texel te zijn.' Hij
verwees naar een uitspraak van
oud-minister Neelie Smit Kroes die
ooit zei dat Nederland het Jutland
van Europa zou worden als de HSL
niet zou worden aangelegd. 'Maar
wat is er mis mee? Laat Texel het
Jutland van Nederland blijven.'
Hij waarschuwde ervoor op te let
ten dat er nooit een tunnel of een
brug komt. Dat klinkt denkbeeldig,
maar volgens Van Rossem toont
de Nederlandse regering toch eens
in de zoveel tijd de behoefte om
geld te spenderen aan grote bouw
projecten die in zijn ogen volslagen
nutteloos zijn. 'Doordat Texel een
eiland is, is er veel intact gebleven
dat er aan de overkant niet meer is.
Het voordeel is ook dat je niet
onbeperkt met de auto toegang
hebt.' TESO zou er volgens Van
Rossem verstandig aan doen niet
te veel te sleutelen aan de infra
structuur bij de veerhaven en de
komst van nog een grote veerboot
(het toekomstig zusterschip van de
Dokter Wagemaker) riep bij hem
ook de nodige vraagtekens op.
Van Rossem, gekleed in stemmig
zwart, vertelde op zijn bekende
gortdroge manier, waardoor hij
geregeld de lachers op zijn hand
had. Hij benadrukte ook als vaste
bezoekers zeer begaan te zijn met
het eiland en liet vanuit die hoek
zijn oprechte zorg doorklinken dat
toeristen het eiland kunnen mijden
als het zijn charme en anders-zijn
in de toekomst zou verliezen.
Herman Ridderinkhof, adjunct
directeur van het NIOZ, kunnen de
in opmars zijnde proeftuinen op
Texel nieuwe werkgelegenheid bie
den en daarmee de komst van
gezinnen naar het eiland. Rikus
Kieft hield als president-commissa
ris van TexelEnergie een pleidooi
voor energie als een vorm van werk
gelegenheid.
Ridderinkhof wees erop dat een
verdere ontwikkeling van thuiswer
ken eveneens kansen biedt. 'In Den
Hoorn zijn de laatste tien jaar diver
se mensen komen wonen die thuis
werken en meestal één dag in de
week naar de overkant gaan. Texel
is daarvoor goed bereikbaar. Ik
moet zelf regelmatig voor het werk
in Den Haag zijn en dat is vanaf
Texel prima op één dag te doen.'
Annet van Ruitenburg hield een
pleidooi om hoger onderwijs naar
het eiland te halen, onder meer op
het gebied van streekproducten
omdat het eiland zich daarmee pro
fileert.
Wat het toerisme betrof, kwam de
vraag aan de orde op welke toerist
Texel zich in de toekomst zou moe
ten richten. Gastspreker Maarten
van Rossem adviseerde dat Texel
zich op de oudere toerist zou moe
ten richten, onder meer omdat die
meer te besteden heeft dan jonge
ren.
Het neerzetten van jongeren als
notoire overlastgevers leidde met
een tot repliek van Valerie Jonge-
neel en Ricardo de Graaf die opkwa
men voor de jongeren. Ook Wouter
de Waal, directeur van de VW,
kaartte aan dat vakantievierende
jongeren niet per definitie voor over
last komen, maar veelal om een
plezierige vakantie te hebben, om
zich sportief te kunnen uitleven,
maar ook voor de rust en de ruimte
op het eiland.
De discussie ging soms van de hak
op de tak, maar uit reacties van
aanwezigen viel op te maken dat de
avond wel aanspoorde om bezig te
zijn met de toekomst van het
eiland.
Rust en ruimte
Rust en ruimte. Het is een veelge
hoord begrip als het om eigen
schappen van Texel gaat. Werner
Dros gaf er tijdens de discussie
avond bij het NIOZ een geheel
eigen dimensie aan. Hij merkte op
dat hij de 'rust en ruimte' op het
eiland pas echt ervaart als hij 's
morgens om 5.00 uur met zijn
koeien bezig is. 'Toeristen zeggen
wel dat ze voor de rust en ruimte
kome, maar vervolgens blijven ze
tot tien uur op hun nest liggen.'
De sloop van het voormalige LTS-
gebouw pakt een stuk voordeliger
uit dan begroot Bij het openen
van de enveloppen dinsdag bleek
dat een Westfries sloopbedrijf de
klus ver onder het voorziene
bedrag wil klaren. De sloper
schreef bijna de helft lager in dan
de op één na laagste, een Texels
bedrijf.
Op de plek van de oude LTS komt
een parkeerterrein, waarbij puin van
het gebouw wordt gebruikt voor de
verharding. Op verzoek van de
Texelse aannemerij hanteerde het
college bij de aanbesteding niet de
strenge criteria zoals bij de sloop
van het oude raadhuis, onder meer
dat bedrijven een bepaalde omzet
hebben en dergelijke klussen vaker
hebben gedaan. Zo werden ook
Texelse aannemers uitgenodigd in te
schrijven. Omdat ook het criterium
van ISO-certificatie werd losgelaten,
mochten ook loonwerkers inschrij
ven.
De gemeenteraad heeft er op aan
gedrongen dat het parkeerterrein zo
snel mogelijk, in ieder geval vóór het
hoogseizoen wordt gerealiseerd. Die
tijdsdruk vertaalde zich in een
opmerkelijk korte aanbestedings
procedure. Sebastiaan de Graaf van
Jubileum
Texel '94
Gerrie Mühren heeft wegens ziek
te afbericht gedaan voor het jubi
leumweekend van Texel'94. Hierbij
de laatste wijzigingen in het pro
gramma.
De plaats van Mühren bij de clinic
voor het G-team, zaterdag om 12.30
uur, wordt ingenomen door spelers
van Texel '94 onder leiding van aan
voerder Ruben Duinker en met assi
stentie van John Rep. Hierna is er
om 15.00 uur muziek van de jeugdi
ge Texelse band Foot-c. SV Ooste
de firma V\festerlaken BV vond het
bestek op vrijdagmiddag 27 april
rond 14.00 uur in de bus. Eventuele
vragen diende hij voor 17.00 uur te
stellen. De Graaf: 'In deze paar uur is
het niet mogelijk het bestek door te
nemen en vragen te formuleren.' De
offerte moest uiterlijk dinsdag 8 mei
binnen zijn. 'Ook een betrekkelijk
korte periode, want dit is geen alle
daagse klus. We moesten ter plekke
gaan kijken en informatie inwinnen,
onder meer bij een ander bedrijf.
Maar het was te doen.'
Bij het openen van de enveloppen
bleek dat er een groot verschil was
tussen de goedkoopste en nummer
twee, terwijl twee, drie en vier rede
lijk dicht bij elkaar lagen. Het royale
verschil leidde niet alleen tot teleur
stelling bij de Texelse inschrijvers,
maar ook tot ongeloof. En het advies
aan het college om de winnende
offerte goed na te pluizen, zodat de
gemeente niet achteraf met een
strop blijft zitten. Het college laat
weten een onderbouwing te vragen
en die goed te controleren. Maar b
en w gaan er van uit dat de goed
koopste inschrijver het werk wordt
gegund. De exacte bedragen maakt
het college binnenkort bekend. B en
w verwachten dat het parkeerterrein
voor de bouwvak gereed zal zijn.
rend die zondag tegen het World
Master Team zou spelen, heeft afbe
richt gedaan. Zondag om 12.00 uur
start de wedstrijd Texali (het kampi
oensteam 1989), tegen FC Den Hel
der. Bezoekers van de feestavond
van W Texel '94, zaterdagavond 12
mei in de kantine, kunnen een spec
taculaire deurprijs winnen. Dit is een
geheel verzorgd weekend voor twee
personen naar Barcelona ter waarde
van €1.000,-. De prijs is mede
gesponsord door de familie Krijnen
van deTX 19.
Programma zondag
12.00 uur Texalia-FC Den Helder; 14.00 uur
Texel '94 1-WMT; 15.00 Texel '94 2-WMT;
15.20 Texel '94 3-WMT
Onder leiding van Renske van der Tempel discussieerden de aanwezigen in de collegezaal van NIOZ met de mensen die het
afgelopen jaar hun toekomstvisies bij de Rotary gaven. Dat waren Ronald Bleeker (Rabobank), Nico Kikkert (LTO), Dirk Jan
Saai en Joost Broekman (landbouw), Trudy Janse (SBB), Paul Krugers (Rab), Rikus Kieft (TexelEnergie), Harry de Graaf
(persoonlijke titel), Michel Gregoire (TOP), Wouter de Waal (WV), Jook Nauta (Waddenhaven), Jan van Andel (Woontij), Cees
de Waal (TESO), Esther Banki (Kaap Skil), Adri Vonk (visserij), Paul van Heerwaarden (makelaar) en Herman Ridderinkhof
(NIOZ). (Foto Jeroen van Hattum)
