Burgemeester Francine Giskes spreekt over 'we'
Unieke gemeente waar
relatief veel gebeurt
Burgemeester sluipt in stilte op haar doel af
TEXELSE 9 COURANT
'Democratisch grote
vorderingen gemaakt'
VRIJDAG 13 JULI 2012
'Als je ergens net bent begonnen,
spreek je over ze. Nu betrap ik
mezelf er op dat ik spreek over
we.' Een constatering van burge
meester Francine Giskes. Twee-
eneenhalf jaar na haar aantreden
voelt ze zich hier als een vis in het
water. 'Ik vind het erg leuk, boei
end en mooi om te doen. Ik ben
behoorlijk ingeslingerd in de orga
nisatie, er is iets in beweging
gezet en ik voel me thuis in het
ambt'
Niemand op het eiland staat zó in
the picture als onze burgemeester.
Het beeld dat Texelaars van haar
hebben, houdt dat haar bezig?
'IJdelheid is ook mij niet vreemd.
Maar het beeld dat mensen van mij
persoonlijk hebben, vind ik niet
belangrijk. Het beeld van mij als bur
gemeester interesseert mij wél. Dat
moet functioneel zijn, zodanig dat
het uitoefenen van mijn ambt als
burgemeester ermee gediend is. Ik
hoor daar geen negatieve geluiden
over. Texelaars zijn toch redelijk
direct. Die manier van praten, daar
kan ik van genieten.'
Er wordt ook wel gezegd dat deze
burgemeester minder opvallend is
dan haar voorganger. Giskes: 'Daar
kan ik niet zoveel mee. Ik heb niet de
ambitie mezelf zo goed mogelijk te
manifesteren, maar dat het eiland
zich zo goed mogelijk manifesteert.
Dat is wat mij beweegt. Ik doe dat
op een manier die ik effectief vind en
die past bij de verschillende rollen
die ik vervul. Als bijzonder ambte
naar van de burgerlijke stand, als
vertegenwoordiger van de koningin,
als voorzitter van het college van b
en w en als voorzitter van de raad. Ik
ga naar openingen en naar andere
bijeenkomsten, dat vergt steeds een
andere manier van optreden. Bij al
die gelegenheden geldt: ik kom daar
niet voor mezelf.'
Nog zo'n beeld: Bedachtzaamheid,
iemand die haar woorden zorgvuldig
weegt en geen flapuit is. 'Het gaat
mij er om effectief te communiceren.
Dat betekent bijvoorbeeld dat als je
iets voor elkaar wilt krijgen, dat je
daar de juiste methode bij zoekt. En
dat je tegengestelde belangen of
vermeende belangen goed kunt
managen.'
Eén van haar kwaliteiten die bij haar
aantreden werd geroemd is haar
verdienste als mediator. 'Het streven
is er in de eerste plaats op gericht
partijen bij elkaar te krijgen of te hou
den. Als dat niet lukt, dan probeer je
te zorgen dat het op een nette manier
wordt afgehandeld. Ik kijk met vol
doening terug op heel wat waarde
volle bijeenkomsten. Overigens vind
ik niet dat je het altijd maar met
elkaar eens hoeft te zijn. Als je er
maar op een goede manier met
elkaar uitkomt. Ik ben niet van pap
pen en nathouden. Als een breuk
onvermijdelijk is (ze doelt onder meer
op het ontslag van de vorige direc
teur van Gemeentewerken en het
vertrek van de vorige gemeentese
cretaris), dan ben ik er voor om din
gen effectief te laten verlopen. Ik ben
TESO probeer ik ook die kanalen te
benutten. Dat werpt wel vruchten
af.'
Een voorganger gaf bij zijn afscheid
aan dat het burgemeesterschap op
Texel complexer was dan vooraf in
geschat. Hoe ervaart Giskes dat?
'We denken op Texel altijd dat alles
hier heel bijzonder is, maar bestuur
lijk zie ik veel overeenkomsten met
andere kleine gemeentes. Maar
er dan een noodsituatie is, zoals het
evenement een dag te verzetten,
waarvoor ze mij vroegen om de ver
gunning daarvoor te regelen, dan
zijn ook wij daar niet te beroerd voor.
De gemeente wil geen obstakel zijn,
maar als het even kan faciliteren.
Zoals de organisatie dat in korte tijd
heeft gepresteerd, hoe iedereen
meewerkte, al die vrijwilligers mee
hielpen en TESO meewerkte, dat
met altijd met elkaar
zijn, als je
elkaar maar op een goede
geen conflictvermijder.'
Vele foto's in deze krant getuigen
ervan dat ze zich manifesteert bij
allerlei officiële gelegenheden. Zo
heeft ze al heel wat lintjes opge
speld. 'Gekscherend zeg ik wel eens:
ik stop er pas mee als héél Texel een
onderscheiding heeft. Ik kom op
heel veel bijeenkomsten, openingen
en noem maar op. Als het enigszins
kan, dan ga ik er naar toe. Natuurlijk
kan ik maar op één plaats tegelijk
zijn. Als er meerderen dingen op
Texel is wel een heel unieke gemeen
te waar relatief veel gebeurt. Dat is
wat het zo aantrekkelijk maakt en
waarom ik alleen hier burgemeester
wilde worden, waarbij het natuurlijk
hielp dat het zo'n mooi eiland is. Als
burgemeester heb je ook taken
waarvan ik me vooraf niet had gere
aliseerd dat dit er bij hoorde. Dat ik
dit ook nog mag doen, denk ik dan.
Zo mocht ik onlangs iemand natura
liseren. Door een gesprekje met hem
kreeg ik een bijzonder inkijkje in
was hartverwarmend.'
Een belangrijke taak is die van voor
zitter van de gemeenteraad. Toen ik
aantrad volstonden raadsleden vaak
met de opmerking dat ze ergens
voor of tegen waren. Ik vond dat een
magere invulling van het politieke
werk. Ik ben er trots op zoals er nu
wordt gediscussieerd en vind dat
deze raad in democratisch opzicht
grote vorderingen heeft gemaakt.
Dat proces heeft even geduurd,
hetzelfde moment zijn, dan maak ik
een afweging wat voor Texel van het
grootste belang is.'
Het belang van Texel behartigt ze
ook regelmatig buiten het eiland.
'Daar gaat veel tijd in zitten.' Daarbij
doet ze niet zelden een beroep op
het netwerk dat ze uit de landelijke
politiek heeft overgehouden. 'In de
kwesties als de erfpacht, de dijkver
zwaring en de noodaanlanding voor
Texel. In dit werk ontmoet ik allerlei
mensen en het aardige is ook dat er
veel onderwerpen voorbij komen. Ik
mag en moet me er mee bemoeien
en kan op die manier iets beteke-
'Ik ben onder de indruk van wat
mensen hier allemaal weten te orga
niseren en neer te zetten. Zoals de
Ronde om Texel, al 35 jaar lang. Als
maar ik reken het mezelf wel toe dat
ik er een bijdrage aan heb geleverd.
Ik moedig discussie aan en geef er
de ruimte voor. De keerzijde is dat
mensen soms lang aan het woord
zijn, maar dan heeft dat raadslid ten
minste wel goed kunnen zeggen wat
hij of zij er van vindt. Ik vind dat er
over het algemeen constructief
wordt vergaderd. Raadsleden heb
ben een stevige klus. Vergaderingen
voorbereiden en noem maar op en
ze moeten het vaak naast hun gewo
ne werk doen. Een hele uitdaging.'
Over het college van b en w: 'Ik zat
hier nog geen vier maanden, toen er
verkiezingen waren. Vervolgens was
ik de langstzittende bestuurder. Alle
collegeleden waren nieuw als wet
houder, twee van hen hadden raads-
ervaring. Een leuke nieuwe ploeg.
We zijn inmiddels een vrij hecht
gezelschap geworden, met alle
diversiteit die er in zit. Ik hecht aan
collegiaal bestuur. Met elkaar beslis
singen nemen. De som der delen is
meer dan wanneer iedereen indivi
dueel op zijn portefeuille gaat zitten.
Soms hebben we tijd nodig om alle
voors en tegens te bespreken, maar
andere besluiten gaan er zonder
slag of stoot doorheen. We houden
elkaar scherp. Bij elke discussie
weegt de mening van de portefeuil
lehouder zwaar.'
'Een goede ambtelijke voorbereiding
is belangrijk. De samenwerking is
goed, we werken er als bestuur aan
zo goed mogelijk te worden bediend
door de organisatie. In die zin heb
ben we als college een opvoedende
rol. We zitten midden in een ontwik
kelingsproces. We moeten niet de
pretentie hebben alles zelf te willen
uitvoeren, waar mogelijk moet
samenwerking worden gezocht.
Zolang we maar zelf de regie blijven
Giskes' inmenging in de kwestie
rond Aaf van der Kooi, die als lid van
de Rekenkamercommissie werd
geschorst en later zelf opgestapte,
laar ondervindt overlast door hang
jongeren en vandalisme in verschil
lende dorpen. 'Ik deel die zorg en
probeer voor iedere situatie een
oplossing te vinden. Dat is bij deze
problematiek niet makkelijk. Mijn
taak is om partijen bij elkaar aan tafel
te brengen en de problemen te
bespreken. Ik ben in De Koog ook al
eens mee geweest met het bike-
team van de politie en ben met
iemand van de dorpscommissie. In
Oosterend is er nu goed contact tus
sen de dorpscommissie en de wijk
agent en daar hoor ik tevreden gelui
den over. In Den Burg voeren we
overleg met vertegenwoordigers van
bewoners. Aan de ene kant onder
vinden mensen overlast, maar
anderzijds mogen we niet accepte
ren dat mensen eigen rechter gaan
spelen. Ik snap best dat dat zuur is,
maar dat kan echt niet. In Den Burg
komen extra dorpswachten en ook
daarover hoor ik tevreden geluiden.
In De Koog moet deze zomer blijken
hoe het afsluiten van de camping
met hekken uitwerkt. En ook daar
zijn extra dorpswachten.'
Zorgelijk is ook de drank- en drugs
problematiek. 'Qua gebruik in Neder
land zit de Kop van Noord-Holland
hoog in de boom en Texel zit van de
Kop het hoogst. Steevast werd
gezegd dat dit kwam door de toeris
ten, maar inmiddels weten we dat
het met name de eigen bevolking is.
De aanpak is zo'n proces dat niet in
een paar maanden is geregeld.
werd door de raadsgriffier van Zut-
phen bekritiseerd omdat de burge
meestervolgens hem 'terughoudend
dient te zijn in 'politiek-bestuurlijke
oordeelsvorming en besluitvorming
van de raad'. De schijn van belan
genverstrengeling zou dan op de
loer liggen. Giskes: 'Het is mijn taak
de integriteit te bewaken van alles bij
hier gebeurt. Wat hier speelde was
dat naar mijn mening het beeld van
belangenverstrengeling dreigde te
ontstaan. Dat was de enige reden
dat ik de voorzitter heb aangespro
ken of hij zich daarvan bewust was.
Mocht het nodig zijn, dan zou ik het
zo weer doen.
Met openbare orde hanteert ze een
gevoelige portefeuille. Menig Texe-
Bewust maken is van groot belang.
De presentaties bij de dorpscom
missies vielen in vruchtbare bodem,
maar daarmee zijn we nog niet klaar.
We hebben ook gesprekken gevoerd
met kinderen en jongeren. Het was
goed ook de andere kant van het
verhaal te horen. Als verveling aan
de orde is, dan is de volgende vraag:
wat kunnen we daar aan doen?
Doordat de Drank- en Horecawet is
aangepast kan nu ook tegen jonge
ren onder de 16 met alcohol worden
opgetreden en niet meer alleen
tegen de exploitanten. Daarmee is
een belangrijke frustratie bij de hore
caondernemers weggenomen.'
Gerard Timmerman
analyse
Ze hoeft zich niet te vervelen op
Texel, liet burgemeester Franci
ne Giskes zich ooit ontvallen.
Met zaken als het behoud van de
tweede ambulance, de erfpacht
perikelen, het verlies van banen
op de OSG of het zoeken van
samenwerking met anderen om
Texel zelfstandig te laten blijven,
heeft ze inderdaad niet bepaald
een lege agenda.
Op twee wielen de bocht door
zoals haar voorganger wel eens
wilde doen, is aan Giskes niet
besteed. Als voormalig mediator
probeert zij een kwestie het liefst
van alle kanten te benaderen en
zorgvuldig een afweging te maken
voor ze een beslissing neemt. Een
goede eigenschap om in lastige
kwesties met tact resultaten te
boeken, maar de genuanceerdheid
van de burgemeester wil bij Texe
laars die met hand en tand voor
een belang strijden ook wel een
wrevel wekken
Dat kwam onder meer tot uiting bij
de strijd om het behoud van de
tweede ambulance. Voor veel
Texelaars was het duidelijk: die
wagen mocht nooit van het eiland
af. Het liefst zagen ze de burge
meester letterlijk voor de ambu
lance gaan staan om te voorkomen
dat de directeur van de Veiligheids
regio ermee weg zou rijden, maar
dat is niet de stijl Giskes. Die wist
dat het haar tijdens de overleggen
van de Veiligheidsregio niet zou
helpen om bovenop de barricaden
te springen, maar dat ze met genu
anceerdheid meer zou kunnen
bereiken.
Dat leidde onder Texelaars tot de
zorg dat zij de wagen zou laten
lopen. Ook de raad spoorde de
burgemeester aan alles te doen om
de wagen te behouden. Giskes
streed ervoor aan de overkant,
maar op dat moment beseffend
dat behoud vrijwel uitgesloten was,
spande zij zich ook in om bij verlies
in ieder geval de beste alternatie
ven in de wacht te slepen. Dat
lukte haar toen het besluit viel dat
de wagen zou verdwijnen. Later
had de burgemeester het geluk
aan haar zijde dat de Inspectie
voor de Volksgezondheid het hele
besluit terugdraaide en bepaalde
dat de tweede ambulance op Texel
moest blijven.
De genuanceerdheid kwam ook
naar voren toen café De Blauwvin
ger in 2011 in opspraak raakte.
Vanuit de gemeente kwam het
bericht dat de burgemeester het
café tijdelijk zou sluiten, maar dat
werd al snel herroepen. De exploi
tant kreeg nog een kans zijn kant
toe te lichten en alles werd nog
eens goed bekeken. Dat leidde
even tot een onrustig gevoel dat de
burgemeester de zaak zou laten
lopen, maar ze greep uiteindelijk
toch stevig in.
Het onrustige gevoel appelleerde
aan een beeld dat Giskes niet altijd
daadkrachtig zou overkomen. De
vraag is in hoeverre dat beeld klopt.
Giskes heeft in dat opzicht de pech
dat zij in Joke Geldorp een voor
ganger had die met gemak door
roeien en ruiten ging als dat nodig
was in het belang van Texel. Gis
kes wekt meer de indruk het liefst
in stilte op haar doel af te sluipen
en dat is een andere manier van
opereren. Maar als het nodig is,
treedt ze daadkrachtig op en kan
ze zich formeel en onverzettelijk
opstellen. Misschien zelfs nog
meer dan haar voorganger, maar
het valt minder op.
Dat ze in ieder geval niet bang is
uitgevallen, liet Giskes zien tijdens
het Horecanachtfeest begin dit jaar
in Klif 12. Ten overstaan van een
zaal vol mensen uit de horeca hield
ze een betoog om het alcoholge
bruik op Texel te minderen en daar
lag volgens haar een duidelijke
taak voor de horeca. Niet bepaald
de boodschap voor een feestje,
maar ze bracht hem wel. De burge
meester maakt er ook geen geheim
van diep bezorgd te zijn over het
gebruik van alcohol en drugs op
Texel en laat weinig gelegenheden
onbenut haar zorgen daarover te
uiten.
Een andere beeldvorming waar
Giskes mee kampte, was dat ze op
Texel te weinig haar gezicht zou
laten zien. Dat beeld werd sterk
gevoed doordat ze eind 2010 niet
aanwezig was bij de heropening
van de OSG en dat werd haar kwa
lijk genomen. Een beschouwing
van de afgelopen drie jaar leert
echter dat Giskes vaak haar
opwachting maakt bij officiële gele
genheden en ook in haar vrije tijd
geregeld haar gezicht ergens laat
zien.
Als burgemeester heeft Giskes
vooral veel representatieve taken
in haar portefeuille. Ze voert veel
vuldig overleg met derden op het
eiland en aan de overkant, heeft
bestuurlijk de brandweer, politie,
ambulance en KNRM onder haar
hoede, ze zit namens Texel in het
samenwerkingsverband van de
Friese Waddeneilanden en heeft
verder zaken als kustverdediging,
dienstverlening en handhavingsbe
leid onder zich.
Gekeken naar het raadsprogram-
ma Aansterken en Samenwerken
heeft zij de taken die daarin aan
haar toebedeeld zijn opgepakt. Dat
gaat echter niet altijd zonder slag
of stoot. Zo moest de burgemees
ter eind 2011 van de gemeente
raad haar huiswerk overdoen toen
zij plannen presenteerde voor een
vereenvoudiging van het aanvra
gen van vergunningen voor evene
menten. Volgens de raad maakte
de burgemeester het er eerder las
tiger dan eenvoudiger op. Als poli
tiek verantwoordelijke voor hand
having moest Giskes laatst op
vragen van raadslid Cees Hooger-
heide antwoorden dat er wachtlijs
ten van een half jaar zijn en dat de
gemeente lang niet overal aan toe
komt.
Een van de grootste taken op het
bord van de burgemeester is de
omvorming van de gemeente tot
een regiegemeente. Een taak waar
bij veel meer dan nu met anderen
moet worden samengewerkt en
wat de komende jaren moet leiden
tot een kleinere ambtelijke organi
satie. Giskes is daarbij doordron
gen van het besef dat Texel actie
moet ondernemen om het eigen
lokaal bestuur voor nu en de toe
komst te behouden. Maar het is
een proces dat kennelijk in een
broedfase zit, want veel concreets
wordt er naar buiten vooralsnog
niet over gemeld.
Andere stevige kluiven zijn de ver
plaatsing van de veerhaven in Den
Helder, de realisatie van een nood-
aanlegsteiger naast de Helderse
veerhaven en de zandige, buiten
dijkse waterkering bij de PH-pol-
der. De burgemeester zit daar
bovenop, maar het is de vraag of
alle inspanningen vruchten gaan
afwerpen. Het zijn wel lastige pro
cessen waarbij diplomatiek en tac
tisch handelen prettige eigen
schappen zijn.
Giskes was laatst zo kien om voor
de noodaanlegsteiger staatssecre
taris Joop Atsma, die ze nog kent
uit haar periode als Tweede-Kamer
lid, mee te nemen naar een bijeen
komst met Statenleden over de
veerhaven, zodat hij daar zijn zegje
kon doen. Zowel de staatssecreta
ris als de Statenleden waren tege
lijk voor verschillende zaken op
Texel en daar speelde Giskes han
dig op in door de bewindsman een
uurtje langer op Texel vast te hou
den. Net als de wethouders in het
college heeft zij ook haar hoofd
pijndossiers: in het geval van Gis
kes is dat De Hollebol in Den Burg.
Buurman Kees Dros heeft haar op
vrijwel elke tekortkoming in deze
kwestie gewezen en ook vanuit de
gemeente kreeg ze vragen en
opmerkingen waar ze niet altijd blij
van werd. De burgemeester botste
ook met de raad over de €50.000,-
voor Sail Den Helder in 2013. Ze
vond het ronduit vervelend dat de
raadsleden deden voorkomen alsof
Texel een cadeautje aan Den Hel
der gaf. Daar stond tegenover dat
het verstrekken van de bijdrage
aan Sail aanvankelijk ook niet
omkleed was met een verhaal dat
hoed duidelijk maakte waarom het
college was overgegaan tot de bij
drage.
Wat de verhouding tussen raad,
college en ambtelijke organisatie
betreft, verklaart Giskes zelf graag
dat die de afgelopen jaren is verbe
terd. In raads- en commissieverga
deringen is inderdaad een betere
sfeer te merken (de uitzonderingen
daargelaten). In de wandelgangen
is echter ook wel te horen dat niet
iedereen zich even makkelijk laat
sturen. Tijdens de perikelen over
het personeelsmanagement stelde
raadslid Cees Hoogerheide nadruk
kelijk dat hij door de ambtelijke
organisatie verkeerd was ingelicht
en dat zijn uitspraken die niet
gedaan worden als onderling alles
koek en ei is.
Mensen die Giskes vaak meema
ken, weten dat zij een leuke vorm
van humor aan de dag kan leggen.
Toen laatst in de raad over de
grond van steunfort Lunette werd
gesproken en iemand opmerkte
dat daar zelfs geen onkruid op wil
groeien, merkte Giskes droogjes
op 'zulke grond wel in de tuin te
willen hebben'. Tijdens een bijeen
komst van de KNRM werd zij eer
der dit jaar geconfronteerd met een
club van oud-redders onder de
naam 'Moed, Volharding en Zelf
opoffering'. Gevraagd of ze hier
mee bekend was, antwoordde de
burgemeester 'dat ze niet anders
deed voor Texel.'
De categorie frivoliteiten gaat even
min aan haar voorbij. Zo moest de
burgemeester ongeveer een jaar
geleden als strandvonder toezien
dat een jutter in een oude kast uit
het voormalige raadhuis een offici
eel insigne van de strandvonder
had gevonden. Daar stond tegen
over dat Piet Standaart en Pieter
de Vries tijdens vluchten voor het
fotoboek van De Vries ontdekten
dat het uiterste puntje van de Vlie-
hors op Texels grondgebied was
gekropen. Giskes wilde graag bur
gemeester van Texel zijn, maar ze
kon het wel waarderen dat ze er
ook nog een stukje van een ander
eiland bij had gekregen.