Gemiddeld 8 miljoen liter
water per dag gereinigd
Nieuwe zuivering Everstekoog in gebruik genomen
Afvalwater wordt stapsgewijs gereinigd
TEXELSE IQ COURANT
De ingebruikname betekent vol
gens een woordvoerder van
hoogheemraadschap Hollands
Noorderkwartier, eigenaar van de
zuivering, dat nu al het afvalwater
van Texel aan de Everstekoog
wordt gereinigd. De kleine zuive
ringen bij Oosterend en De Cock-
sdorp, die nog werden aangehou
den zolang Everstekoog in
aanbouw was, zijn afgesloten. De
zuiveringen op 't Horntje en bij
Oudeschild waren in 2007 en
2009 al afgesloten. De vier voor
malige RWZI's worden verwijderd.
Wat Hollands Noorderkwartier
De oude zuivering wordt in het
najaar gesloopt, zodat op die
plek in 2013 een nieuw kantoor
en een nieuwe werf van Hollands
Noorderkwartier kunnen worden
gebouwd. De Texelse medewer
kers zijn nu nog gehuisvest in
kantoorunits aan de Van Neck-
straat in Oudeschild. Volgens een
gedoogbeschikking van burge
meester en wethouders mogen
die units tot 1 juni 2014 blijven
staan. Het terrein onder de voor
malige RWZI aan de Pontweg
wordt afgegraven, er wordt
gecontroleerd of er nog vervuiling
De bouw van de nieuwe zuivering
heeft volgens Hollands Noorder
kwartier tegen de €8 miljoen
gekost en is daarmee volgens de
woordvoerder binnen de kosten
raming gebleven. Het geld komt
uit een budget van €15 miljoen dat
het college van hoofdingelanden
van het hoogheemraadschap in
Heerhugowaard in juli 2010 voor
Everstekoog beschikbaar stelde.
De uitbreiding van het helofytenfil-
ter kostte tegen de €1 miljoen. De
rest van het budget was voor
advies, begeleiding en overhead
kosten. Het was de afgelopen tijd
De nieuwe rioolwaterzuivering aan de Everstekoog. Links de uit 1979 daterende oude RWZI die dit najaar wordt verwijderd.
Rechts de nieuwbouw waar al het Texelse afvalwater voortaan wordt gereinigd. Op de voorgrond de zogeheten selektor (het
lage witte gebouw), daarchter het beluchtingsbassin en daarachter het nabezinkbassin voor de zuivering van het water. Links
naast de oude RWZI ligt het uitgebreide helofytenfilter waar het gereinigde water wordt nagezuiverd. /Foto Ton zegers)
De nieuwe rioolwaterzuivering
(RWZI) aan de Everstekoog is in
gebruik genomen. Sinds deze
maand gaat al het afvalwater
van het eiland naar de zuivering
aan de Pontweg tussen Den
Burg en De Koog. Daar wordt
het gereinigd en aan het opper
vlaktewater toegevoegd.
Aannemer VBK Noord uit Hoorn
startte ongeveer een jaar geleden
met de werkzaamheden. Vrijdag
vond de oplevering plaats. De
nieuwe rioolwaterzuivering
bestaat uit enkele lage gebouwen
en twee grote bassins waarin het
afvalwater wordt gezuiverd. Het
al bestaande helofytenfilter ach
ter de oude RWZI (een soort
'moeras' om het gereinigde water
na te zuiveren) is vergroot van 3,4
naar 9 hectare en ligt nu achter
en naast de nieuwe rioolwaterzui
vering. De afgelopen weken had
den daar al zogeheten 'riettrans
plantaties' plaats om het gebied
van begroeiing te voorzien.
daarna met de grond doet, wordt
volgens de woordvoerder nog
nader bekeken.
In de nieuwe zuivering kan gemid
deld 8024 kubieke meter afvalwa
ter per dag worden gereinigd. Ter
vergelijking: dat is ruim 8 miljoen
liter en dat staat gelijk aan acht
keer het zwembad van zwempa
radijs Calluna. Daar zit iets meer
dan één miljoen liter water in. Die
hoeveelheid is een verdubbeling
ten opzichte van de RWZI die
sinds 1979 aan de Everstekoog
ligt en gemiddeld 4552 kubieke
meter water per dag kon reinigen.
in de bodem zit en daarna wordt
het gat opgevuld met grond die
afkomstig is uit de uitbreiding van
het helofytenfilter.
Die grond ligt al naast de zuive
ring te wachten. Voor de uitbrei
ding van het 'moeras' werd meer
dan 67.000 kuub afgegraven. Een
deel hiervan is gebruikt om het
land van buurman Hin op te
hogen. Er werd volgens het hoog
heemraadschap ook ruim 10.000
kuub bagger verwijderd. Voor het
nieuwe kantoor en de werf wordt
momenteel het bestek gemaakt.
nog spannend of het zou lukken
de nieuwe RWZI zoals gepland
vóór de bouwvak op te leveren.
Na een paar pittige discussies
over het bestek kwamen de aan
nemer en het hoogheemraad
schap eruit en kwam het vrijdag
alsnog tot een oplevering. Na de
bouwvak worden de laatste reste
rende punt afgewerkt. De laatste
fase van het hele project, dat is
voortgekomen uit het voormalige
Masterplan Water om zuiniger met
zoet water op Texel om te gaan, is
de bouw van het nieuwe kantoor
en werf.
Bestemming
Everstekoog
De gemeenteraad paste in juli
2010 de bestemming van Everste
koog aan, zodat de nieuwe zui
vering planologisch mogelijk
werd.
Het gebied viel aanvankelijk onder
het bestemmingsplan Buitenge
bied dat de bouw van een rioolwa
terzuivering niet toestond. Dat
werd opgelost door de bestem
ming RWZI en Helofytenfilter aan
het gebied te geven. De wijziging
ging niet zonder slag of stoot,
nadat buurman Erik Bakker zijn
zorgen had geuit over de aanwe
zigheid van hormonen en medicijn-
resten in het water en de mogelijke
gevolgen daarvan voor zijn veesta
pel.
Met name GroenLinks hamerde
erop dat Bakker niet de dupe
mocht worden van de nieuwe riool
waterzuivering. Bij de politieke par
tijen verminderde de zorg over de
gevolgen na een bezoek aan de
zuivering, waarbij ze te horen kre
gen dat problemen met hormonen
en medicijnresten in het water pas
spelen als er ziekenhuizen in de
buurt zijn.
De Raad van State boog zich ook
over de bezwaren van Bakker en
stelde hem in het ongelijk. Het
rechtsorgaan oordeelde dat de
ruimtelijke ordening was gebaat bij
de uitbreiding van de rioolwaterzui
vering. Hollands Noorderkwartier
zegde destijds toe maatregelen te
nemen tegen overlast door vogels
die Bakker als gevolg van de nieu
we zuivering verwachtte. De bas
sins zijn aantrekkelijk voor vogels
om er voedsel te zoeken.
Aan de realisatie van de nieuwe
RWZI ging ook een kavelruil tussen
Barend Albers, Kees Hin en Basti-
aan Witte vooraf. Het hoogheem
raadschap kreeg daardoor grond
in handen om het al bestaande
helofytenfilter van 3,4 naar 9 hec
tare uit te breiden.
Zuurstof erbij in
helofytenfilter
Het water uit de zuivering (het
zogeheten effluent) kan volgens
Hollands Noorderkwartier zon
der tussenkomst van het helo
fytenfilter aan het oppervlakte
water worden toegevoegd,
maar het is niet bevorderlijk
voor de omliggende sloten.
Volgens het hoogheemraadschap
is het water dat uit de zuivering
komt zuurstofarm. Tijdens het
verblijf in het helofytenfilter, wordt
het gezuiverde water aangevuld
met zuurstof. 'Als we het water
uit de zuivering op Texel recht
streeks aan het oppervlaktewater
zouden toevoegen, wordt de
vraag naar zuurstof voor dat
water te groot en zouden er door
zuurstofgebrek ecologisch dode
sloten ontstaan.'
Een woordvoerder wijst erop dat
RWZI's aan de overkant normali
ter het gezuiverde water op grote
waterpartijen lozen en dat er dan
vaak geen helofytenfilter nodig is,
maar daar is op Texel geen spra
ke van. 'Grote waterpartijen kun
nen de behoefte aan zuurstof van
het net gezuiverde water wel aan.'
In het helofytenfilter komt het
water in contact met onder meer
de blauwe lis, biezen en lisdod
de.
Dat zijn planten die zuurstof
opnemen uit de lucht en bij de
wortels zuurstofminnende bacte
riën dragen die meehelpen bij de
afbraak van de ecoliebacterie in
het water. Dat gebeurt eveneens
via het zonlicht. Daarnaast wor
den in het 9 hectare grote 'moe
ras' de nog aanwezige fosfaten
en nitraten in het water verder
afgebroken. Water doet er gemid
deld drie dagen over om het helo
fytenfilter te stromen, voordat het
met de kwaliteit van slootwater
aan het oppervlaktewater wordt
toegevoegd.
gen en bewaakte intern de budget
ten van VBK Noord. Nu de zuivering
is opgeleverd, wordt zijn bemoeienis
kleiner. 'Al blijf ik nog wel een tijdje
betrokken tot alles is afgehandeld.'
De omvangrijke klus beviel hem en
VBK Noord goed; de aannemer heeft
De Jong inmiddels op een nieuw
project gezet als leidinggevende en
dat is de bouw van een pompstation
voor de Provinciale Waterleiding
Maatschappij (PWN) in Hoom. Als
projectleider nam De Jong het afge
lopen jaar de gelegenheid te baat
een aantal Texelse ondernemers bij
de bouw te betrekken.
Afvalwater wordt bij de nieuwe
RWZI aan de Everstekoog staps
gewijs gereinigd. Het komt binnen
bij het zogeheten harkroosterge-
bouw en gaat daarna langs de
selektor, het beluchtingsbassin en
het nabezinkbassin voordat het in
het helofytenfilter komt. Het water
is ongeveer twee dagen in de zui
vering en drie dagen in het filter
voordat het als zoet water aan het
oppervlaktewater wordt toege
voegd.
In het harkroostergebouw vindt een
grove filtering van het water plaats
om stukken hout, steen en papier op
te vangen. Dat wordt als afval afge
voerd. In de selektor (een laag, afge
sloten gebouw langs de Pontweg)
wordt het water fijner gefilterd op
zand en andere kleine organische
stoffen. Daarna gaat het door naar
het 42 meter brede en bijna 6 meter
diepe beluchtingsbassin. Hier wordt
het water met pijpen belucht en het
wordt gemengd met slib dat circu
leert in de zuivering. In dit slib zitten
bacteriën die de vuile stoffen in het
water afbreken. Dat gebeurt even
eens met behulp van de beluchting.
Een deel van het beluchtingsbassin
is open en het binnenste deel is
afgesloten. Volgens een woordvoer
der van Hollands Noorderkwartier
heeft daar stankoverlast plaats. Een
rondje langs de rioolwaterzuivering
leert dat het met de reuk van het
water in het open deel van de bas
sins meevalt. Als je er dichtbij staat,
ruik je het water, maar buiten het ter
rein van de zuivering is er minder van
te merken. Na het beluchtingsbas
sin komt het water in het achterlig
gende nabezinkbassin dat 46 meter
breed en bijna 6 meter diep is. Daar
draait constant een balk over het
wateroppervlak om zeepresten en
oliën van het water te scheppen.
Ook vindt erverdere zuivering plaats.
Het slib krijgt de kans hier naar de
bodem te zakken, waarna het wordt
afgevoerd of terug in het systeem
gaat om de bacteriën in het water af
te breken. Er is sprake van een vol
ledig biologische zuivering, omdat er
geen chemicaliën aan te pas komen.
Het slib dat wordt afgevoerd gaat
naar het zogeheten bandfilterge
bouw op het terrein waar het wordt
ontwaterd tot een substantie (slurry)
met 6 procent droge stof. Dat gaat
naar Den Helder waar de slurry
wordt ontwaterd tot een stinkende
substantie met 21 procent droge
stof. Dat goedje gaat naar een slib-
drogerij in Beverwijk waar vrijwel
droge korrels van het slib worden
gemaakt. Die korrels doen vervol
gens dienst als brandstof in de
Texelaar helpt
mee bij RWZI
cementindustrie in Nederland en bij
elektriciteitscentrales in Duitsland.
Als het water het nabezinkbassin
verlaat, gaat het naar het helofyten
filter, maar het kan ook rechtstreeks
op het oppervlaktewater worden
geloosd. Volgens de woordvoerder
kan dat nodig zijn als het helofyten
filter in de winter zou dichtvriezen.
'Het water uit het nabezinkbassin is
daarvoor voldoende gereinigd.' De
kans dat het helofytenfilter dicht
vriest, is overigens niet groot omdat
het water er nooit koud inkomt. Het
afvalwater wordt via persleidingen,
gemalen en pompen van alle op het
riool aangesloten delen van het
eiland naar Everstekoog getranspor
teerd. Het hoogheemraadschap en
de gemeente trokken de afgelopen
jaren gezamenlijk op om circa vijftig
kilometer persleiding aan te leggen
en om verspreid over het eiland
rioolgemalen neer te zetten om het
water door de leidingen te pompen.
Door de aanleg van zogeheten
hemelwaterstelsels is de afgelopen
jaren tegelijkertijd de toevoer van
regenwater aan het rioolwater
beperkt. Op plekken waar hemelwa
terstelsels liggen, gaat regenwater
via aparte leidingen rechtstreeks
naar sloten. Daardoor hoeft alleen
echt afvalwater naar Everstekoog te
worden gepompt.
Tekst en foto's
Jeroen van Hattum
Robbert de Jong uit Den Burg
vertoefde het afgelopen jaar
gemiddeld één keer per week op
de bouw van de nieuwe rioolwa
terzuivering.
Tanks op het terrein van Everstekoog
behandeld.
met geurfilters waarin de lucht wordt
Hij was als freelance projectleider
actief voor aannemer VBK Noord uit
Hoorn dat de nieuwe RWZI heeft
gebouwd. De Jong hield op proces
niveau bij of alles naar behoren liep,
was aanwezig bij bouwvergaderin-
De oude situatie aan de Everstekoog vóórdat de bouw begon. Vooraan de oude
zuivering en daarachter het oude, toen nog 3,4 hectare grote, helofytenfilter.
