Kees Kalis halve eeuw op grote vaart
'Varen is en blijft
fantastisch'
AGEN
't
TEXELSE 9 COURANT
'Vrijheid op zee vind
je nergens anders'
Cinemca Texel *ür
TAX
DINSDAG 23 OKTOBER 2012
'Als iedereen zeeman was, dan
hadden we geen narigheid in de
wereld.' Kees Kalis uit Ooste
rend kan het weten, hij zit al
meer dan vijftig jaar op de grote
vaart. 'De romantiek van het
varen is door al die regeltjes van
tegenwoordig misschien wel
verdwenen, maar varen is en
blijft nog steeds fantastisch.'
Kalis is geen man om thuis te zit
ten. Sinds hij op zijn vijftiende is
gaan varen, heeft hij naar schatting
tachtig procent van zijn tijd op zee
doorgebracht. 'Ik ben wel eens
twee jaar achter elkaar weg
geweest, tegenwoordig is het drie
maanden op, drie maanden af.'
Maar zo'n 'verplichte' vakantie
duurt hem lang genoeg. 'Ik heb
een afspraak met de rederij dat ze
me in geval van nood kunnen bel
len. Tijdens deze vakantie heb ik
drie weken een klus in Trinidad
gedaan en ik heb een week in Tur
kije gezeten.'
Op 24 oktober reist Kalis af naar
China. 'Het schip ligt daar in de
werf. Eerst een paar weken aan het
werk in de werf en dan weer varen
op de route Brazilië-Rotterdam.'
327 meter lang, 52 meter breed -
ongeveer drie voetbalvelden - met
een diepgang van 18,5 meter. Bea
te is de naam van de echtgenote
van de eigenaar van Oldendorff, de
Duitse rederij waar Kalis bijna vijftig
jaar in dienst is, sinds 1975 als
kapitein. Verspreid over de wereld
heeft deze onderneming bijna 400
vrachtschepen in de vaart. De Bea
te O. vervoert ijzererts, hoofdzake
lijk van Brazilië naar Rotterdam,
bestemd voor ThyssenKrupp, de
Duitse staalgigant in het Ruhrge-
bied. Zo'n reis heen en weer duurt
ongeveer zes weken.
Tijd is geld, zeker in de scheep
vaart. 'Vroeger lag je zomaar vijf
dagen of een week in de haven.
Laatst feliciteerde het overslagbe
drijf me omdat ze het schip met
een lading van 225.000 tonijzererts
in 38 uur leeg hadden. In Brazilië
laadden we maximaal 15000 ton
per uur. Daarna is het meteen ver
trekken geblazen. Wat dat betreft
is de romantiek er wel af. Vroeger
kon je zo de stad in en weer aan
boord. Na "9/11" zijn de veilig
heidsmaatregelen enorm aange -
haald. Tegenwoordig moet je eerst
langs allerlei controles.'
'Ook het varen is enorm veranderd.
Vroeger kreeg je in de haven een
briefje waarop stond waar je heen
moest. Je had zelf te zorgen dat
het schip in orde was voor vertrek
en als er onderweg gecommuni
ceerd moest worden, dan verliep
dat via de marconist. Als kapitein
zorgde je, met hulp van de staf
direct onder je, dat alles liep. Er
was een grote eigen verantwoor
delijkheid, je moest het allemaal
zelf regelen en organiseren. En
vooral zelf je hersenpan gebruiken.
Als we bijvoorbeeld op de Amazo
ne een bepaalde boei moesten
vinden, dat moest je overal reke
ning mee houden. De stroming van
de oceaan en voor de kust heb je
van die dwarse stromingen. En in
de tropen heb je vaak van dat hei
ige weer, dan koersten we maar op
de maan, de zon of de sterren voor
een zo goed mogelijke positielijn.
Uiteindelijk zag je een stipje op de
radar, dat was dan de boei. Zo ging
het tot in de jaren zeventig. Met de
komst van satellieten is alles ver
anderd. Nu varen we op GPS (tom
tom).'
'Het kon gebeuren dat je in een
"black spot" terecht kwam, waar
door je een paar dagen met nie
mand verbinding had. Heerlijk, die
rust. Toen we eens van Cassa-
blanca naar Melbourne voeren en
we bijna veertig dagen onderweg
waren, hebben we tijdens de pas
sage Kaapstad onze post per boei
verstuurd. Dat was toen, in de
jaren zestig, de enige mogelijkheid.
Om te zorgen dat de vinders onze
brieven naar huis stuurden, stop
ten we er drank en sigaretten bij
voor de postzegels. We keken wel
eerst of er een vissersbootje in de
buurt was. Hennie (zijn echtgenote)
was stomverbaasd toen ze mijn
brief ontving. Vroeger was het ook
de gewoonte dat als we de eve
naar passeerden we feest vierden.
Degenen die er nog nooit over
waren geweest, werden gedoopt.
Een hele ceremonie, met Nep
tunes, waarbij je wordt ingesmeerd
en uiteindelijk in het zwembad
Kees Kalis (rechts)
een mede-opvarende
de jaren
post verstuurden.
belandde. Met dat soort rituelen Zo hoopte ze dat hij me aan boord
hoefje tegenwoordig niet meer aan in het gareel kon houden. Maar ik
te komen. kreeg een andere kapitein. We voe-
Nu wordt alles voorgeschreven. ren stukgoed op een lijnschip van
Regeltje zus, regeltje zo, de kapi- Europa naar de Golf van Mexico.
tein heeft weinig meer te vertellen,
het management bepaalt hoe het
moet. Ik scheld wat af op al die
regeltjes. Maar varen is en blijft nog
steeds fantastisch. Die vrijheid op
zee, dat vind je nergens anders.'
Het stond voor Kalis al vroeg vast
dat hij naar zee zou gaan. 'Ik ben
geboren op Oost en ben opge
groeid met de visserij. Op mijn
zevende ging ik voor het eerst een
week met de kotter mee. Als
negenjarig jochie lieten ze mij de
Door de visserij was ik bekend met
de handelingen die op zee moes
ten worden verricht. In dat jaar ben
ik van snotaap tot matroos geko
men. Dat lukte geen mens. Na dat
jaar ben ik naar de Zeevaartschool
gegaan. Toen wilde ik wél leren.
Eerst haalde ik mijn rang van derde
stuurman, toen weer twee jaar
varen, daarna weer naar school
voor tweede stuurman en uiteinde
lijk die van eerste stuurman en mijn
kapiteinsdiploma. Mijn geluk was
dat ik na zo'n schoolperiode bij
wacht doen. Wat van rechts komt Oldendorff steeds in de betreffen-
laat je voorgaan, zeiden ze dan. de rang aan het werk kon. Veel
Vanwege de "goeie" resultaten op jongens moesten in een lagere
school ben ik op mijn vijftiende op rang aan het werk. In 1975 werd ik
de koopvaardij gekomen. Bij de kapitein. Ik was toen 29.'
rederij waar ik kwam te varen was 'Als kapitein moet je leiding geven,
een neef van mijn vader kapitein, maar wel op zo'n manier dat je
blijft lachen. Soms is het nodig om
iemand een schop onder zijn kont
te geven, dat doe ik ook. Je moet
wel weten wanneer. Als iemand
niet spoort, ook al is hij je beste
vriend, dan moet hij op het matje
komen. Je moet het uitpraten en
bij je standpunten blijven. Ik heb
wel met twaalf verschillende natio
naliteiten aan boord gevaren. Als
kapitein is dat heerlijk. Je leert er
veel van en ze houden ze elkaar
rustig. Op een schip is iedereen tot
elkaar veroordeeld, het gaat alle
maal heel vreedzaam. Het draait
om respect voor elkaar. Als ieder
een zeeman was, dan hadden we
geen narigheid in de wereld.'
Tot 1996 voer hij als kapitein over
de wereld. 'Daarna heb ik nieuw
bouw gedaan en projecten. In Chi
na hielden we toezicht op de bouw
van nieuwe schepen. Het voordeel
was dat als je dan op zo'n nieuw
schip voer, je bij wijze van spreken
elk schroefje wist te vinden. Als
iets dan niet goed functioneerde,
dan merkte je dat direct. Het was
een mooie tijd, maar na verloop
van tijd wilde ik weer varen. Sinds
2009 vaar ik weer als kapitein.'
Hij belandde zelf nooit in een nood
situatie, maar ooit haalde hij tijdens
een vliegende storm in de buurt
van Mexico eens drie opvarenden
van een catamaran die ten onder
dreigde te gaan. 'Drie Amerikanen,
die anders zeker zouden zijn ver
dronken. We hebben ze aan boord
gehaald en uiteindelijk zijn ze in
Jacksonville aan land gegaan.
Onderweg kregen ze alles wat hun
hartje begeerde. Maar toen ik ze
aan het eind vroeg of ze elk hon
derd dollar in het potje voor de
Duitse reddingmaatschappij wilden
stoppen, vertikten ze dat. Ik kan
daar nog dol over worden. Pas
toen ik dreigde hun paspoorten in
te houden, besloot één van hen
ook maar voor de anderen te lap
pen.'
Als zeeman was hij vaak en lang
van huis. 'Ik had het geluk dat
moeders de vrouw ook graag mee
vaart.' Hennie: 'Varen is super
relaxed. Mensen vroegen wel: ver
veel je je niet op zo'n lange reis.
Nou, absoluut niet. Ik nam van
alles mee, om te lezen en hand
werk. Ik nam een complete naai
machine mee om zomerjurken te
naaien. En ik kan uren op de brug
staan en naar het water kijken. Het
is nooit hetzelfde, altijd weer
anders. Ik heb dolfijnen langs het
schip zien zwemmen, die zijn leuk
hoor.' Kees: 'Toen onze zonen Stef
en Niels klein waren, namen we die
ook mee op reis. Dat mocht toen,
tot de brugklas.' Hennie: "s Mor
gens gaf ik ze les, ik had daar een
speciaal lesprogramma voor. 's
Middags mochten ze spelen.' Het
fotoalbum toont de twee jochies in
het zwembad aan boord. 'Ze von
den het fantastisch.' Stef werkt
inmiddels bij dezelfde rederij, en
beheert als IT'er de computer- en
andere verbindingen aan boord.
Als vrijwilliger bij de KNRM kruipt
ook bij Niels het bloed waar het
niet gaan kan. Kleinzoon Eddie, die
ook al bij opa aan boord is geweest,
is ook besmet met het virus. Kees:
'Hij wil naar de Zeevaartschool.'
Gerard Timmerman
Kees Kalis, thuis bij het Koperen nachthuis,
scheepvaart.
Donderdag 25 oktober
van 17.00 tot 20.00 uur
Kindertheater Feestrestaurant
Drie uur theater, pret, spanning en lekker eten
gewenst
Zaterdag 27 oktober
Diner Cabaret ig.00 uur
Uitgebreid 4-gangendiner, incl. de show €49,50
Zondag 28 oktober34.30 uur
PopkoorTexel en Noisy Voices
Een muzikale ontmoeting - gratis
Ook voor lunch
en a-la-carte!
Bioscoop Eetcafé Terras nan
Nieuw in Cinema Texel: Seniorenmiddag
op het spel
Skyfall (Première)
Skyfall wordt Bcnds loyaliteit aan M getest als
achteivdgen
ligt, moet 007 de dreiging opsporen en vernietigen
persoonlijk
Hope Springs Qliw
De verbouwing ffl
Mystery Movie
Vleugels
Deze vakantie dagelijkse (kinder)matlnee voorstelling!
Vroege Vogel Voorstellingen
5,50 p.p
q 2 2 2 "ort,n9 met
onze voordeelpas
315555 www.taxitexel.nl
