Kracht zon bundelen
met hulp van spiegels
NIEUWS
Lopen voor onderzoek spierziekte
'Cranberryplant kan niet snel te nat staan' Leerlingen leren radio maken
www.texelsecourant.nl
VRIJDAG 17 MEI 2013
SOLAR TOUR TREKT LANGS ZONNEPROJECTEN OP TEXEL
Halfronde spiegels die op het water drijven en de warmte van de zon opvangen, zodat
de energie daaruit benut kan worden. Zo kan de energie-opwekkende installatie die
sinds enige tijd bij Hotel Texel in polder Eierland staat worden omschreven.
Het is een proefopstelling die natuurkun
dige Evert du Marchie van Voorthuysen
uit Groningen op het land van de familie
Langeveld heeft aangelegd. Dat gebeurde
met hulp van TexelEnergie die Du Marchie
van Voorthuysen hielp een plek op het ei
land te vinden.
Woensdag werd de installatie bezocht
door tientallen mensen die diverse duur
zame projecten op het eiland bekeken in
het kader van de zogeheten Solar Tour
van Agentschap NL en SEAC, een centrum
voor zonnenenergie.
De gepensioneerd fysicus van de univer
siteit in Groningen liet zien hoe de half
ronde spiegels zonnestralen opvangen
en bundelen, zodat de warmte gericht
naar één lijn wordt gestuurd. Bij de proef
opstelling is dat een buis (een absorber)
waarin met de kracht van de zon water
wordt verwarmd.
Van Voorthuysen liet weten dat de proef
opstelling het afgelopen jaar nog on
derhevig is geweest aan tegenslagen,
maar dat het gelukt is met het systeem
het water van het nabijgelegen zwem
bad van Hotel Texel te verwarmen. 'We
hebben water tot negentig graden ver
warmd, waarna het via een leiding naar
het zwembad is geleid en daar is via een
warmtewisselaar de warmte aan het
zwembad afgegeven.'
De installatie bestaat uit 76 vierkante me
ter parabolische spiegel en drijft op blok
ken van piepschuim in een waterbassin
met een diameter van 14 meter. De cen
trale is bewust drijvend, zodat de spiegels
telkens in de juiste stand ten opzichte van
de zon kunnen staan.
Het project heeft de naam SmartSolarAt-
Texel gekregen. Het valt onder de vlag van
SOLAq, een bedrijf waarvan Van Voort
huysen technisch directeur is. Bedoeling
is dat de installatie de komende jaren bij
Hotel Texel blijft staan en verder in de
praktijk wordt ontwikkeld. De gewonnen
energie wordt niet alleen voor het zwem
bad gebruikt, maar ook voor een instal
latie waarmee zeewater van het zout kan
worden ontdaan.
Het systeem lijkt op zogeheten zonther-
mische krachtcentrales (ook met spiegels)
die al heren der in landen rond de Middel
landse Zee staan. Het verschil is dat de op
stel ling op Texel de eerste is die op water
drijft en draait. Van Voorthuysen streeft
ernaar in de toekomst grotere exempla
ren te maken (met een oppervlakte van
circa een hectare) die door bijvoorbeeld
door hotels en fabrieken gebruikt kunnen
worden om aan hun energie te komen.
Daarnaast zet Van Voorthuysen zich via
de stichting GEZEN in om aandacht te
vestigen op de noodzaak van zonthermi-
sche krachtcentrales om energieproble
men op te lossen.
De deelnemers aan de Solar Tour (onder
meer wetenschappers, ontwikkelaars,
bouwondernemers, studenten en amb
tenaren) waren onder de indruk van de
opstelling. Die heeft de afgelopen tijd
ook al van meer belangstellenden bezoek
gehad. De deelnemers aan de Solar Tour
gingen ook langs bij energienulwoningen
in Den Hoorn, het schietsportcentrum,
ABS Autobedrijf van de familie Graaf, de
rioolwaterzuivering, het Beach Park, de
Aardappelbewaarplaats en de Potvis op 't
Horntje om projecten met zonnenenergie
in de praktijk te aanschouwen.
'Dit is een prachtig gebied om cranberries
te telen', vertelt Benno Bakker terwijl hij
over de twee hectare land loopt om de
vorige week geplante cranberryplanten
aan te trappen in de grond.
Liefst 45.000 planten staan er sinds een
week in de binnenduinrand langs de Ro-
zendijk. Er was aanvankelijk 96.000 ver
kondigd, maar dat was verkeerd gezegd.
De grond is deels nooit verdroogd ge
weest, waardoor die volgens Bakker zeer
geschikt is voor de bessen. 'Cranberry-
planten kunnen niet snel te nat staan. Ze
mogen alleen niet droog komen te staan.
Bijkomend voordeel van deze plek is dat
er altijd aanvoer van kwel uit de duinen
is en dat de grond een goede zuurtegraad
heeft.'
Vooralsnog hebben Bakker en zijn com
pagnon Jan Buijs (opererend onder de
naam CranberryTexel) samen met cran
berrykwekerij BeSNederLand uit Dalfsen
twee hectare beplant. Het is de bedoe
ling door te groeien naar minimaal tien
hectare op verschillende plekken. Bij een
paar boeren zijn inmiddels proefveldjes
en er komen ook wat cranberryplanten bij
Marc van Rijsselberghe om te zien hoe ze
gedijen bij zout water.
Bakker en Buijs hebben de grond aan de
Rozendijk voor dertig jaar gepacht van
Staatsbosbeheer. Die gebruikt de pacht
voor natuurbeheer. De plaggen die tijdens
de voorbereidende werkzaamheden van
het land kwamen, gingen volgens Bakker
naar SBB en zijn voor tuinwallen gebruikt.
Over driejaar kunnen de eerste cranber
ries aan de Rozendijk worden geoogst.
Bakker en Buijs gaan samenwerken met
landgoed De Bonte Belevenis bij Den
Hoorn om de bessen in Texelse producten
te verwerken. De Bonte Belevenis begon
twee jaar jaar geleden samen met Buijs
ook met een proefperceel cranberryplan
ten om te experimenteren. De teelt aan
de Rozendijk wordt biologisch. Het is de
bedoeling dat de bessen straks machinaal
worden geoogst. De planten worden niet
hoog en zijn volgens Bakker straks te ver
gelijken met heideplanten.
Cranberries zijn landelijk bekend als de
bessen die op Vlieland en Terschelling
groeien, nadat ze halverwege de negen
tiende eeuwopTerschelling aanspoelden.
Maar ze komen op meer plekken voor. Op
Texel groeien cranberries al ruim tachtig
jaar op een paar plekken in de duinen
sinds een boswachter ze uitzette.
Collectanten
Het Prins Bernhard Cultuurfonds zoekt
mensen die van 26 mei tot 1 juni willen
collecteren voor de Anjeractie. Het geld
wordt gebruikt voor cultuur en natuurbe
houd. Belangstellenden kunnen zich mel
den bij coördinator Gerda van der Puyl.tel
06-33951426 of gevdpuyl@texel.com.
Yolanda Legierse en Ellen Mulder doen
volgende maand mee aan de Wandel-
4Daagse van Alkmaar om geld in te za
melen voor onderzoek naar spierziekten.
De twee kwamen tot het initiatief door
Theo Legierse die in november overleed
aan de spierziekte MSA. Hij was een zwa
ger van Yolanda Legierse. Ellen Mulder
begeleidde hem vorig jaar tijdens een
vakantie van bewoners van het Verpleeg
huis in hetTesselhuus.
Zo'n twee maanden geleden staken de
twee, die beiden bij De Gollards werken,
de koppen bij elkaar en besloten mee te
gaan doen aan de Wandel4Daagse om
geld op te halen voor onderzoek naar
MSA. Legierse: 'Het is geen bekende ziek
te en er is ook geen behandeling voor, om
dat er weinig onderzoek naar kan worden
gedaan door de hoge kosten.' De twee
wandelen sindsdien een paar keer per
week om getraind te raken.
Bedoeling is dat de opbrengsten naar een
instituut in België gaan waar Theo Legier
se meewerkte aan onderzoek naar MSA.
'Dat deed hij zodat er meer over de ziekte
bekend zou worden. Hij wist dat hij zelf
niet meer zou genezen.'
Ze moesten allemaal een eigen nummer
kiezen om te draaien en voor de micro
foon wat vertellen.
Dertien eerste-en tweedeklassers van het
VMBO waren dinsdagochtend te gast bij
Radio Texel om zelf een radioprogramma
te maken. Op school hadden ze tijdens
een keuzevak van muziekdocent Rob de
Jong geleerd hoe radio wordt gemaakt en
in de studio in Den Burg werd de kennis
in de praktijk gebracht. Jelle Burgman en
Arco Uitgeest vonden het leerzaam om te
doen. 'Ik dacht eerst dat we radio's zou
den gaan maken', aldus Arco, 'maar dit
Volgens Legierse is MSA een progres
sieve ziekte waarbij de functies van het
lichaam afnemen. 'Lopen gaat op een ge
geven moment niet meer en ook praten
gaat snel achteruit.' Naar schatting heb
ben drieduizend mensen in Nederland de
ziekte. Die begint over het algemeen na
het vijfstigste levensjaar.
Volgens de twee is lopen een passende
manier om in lijn van Theo Legierse in ac
tie te komen. Hij had sportzaken in Den
Burg en De Koog en was zelf ook sportief.
'Hij deed aan veel sporten en had een
warme belangstelling voor de vele sport
verenigingen op het eiland.'
De twee hebben via familie en vrienden
inmiddels ruim vijfhonderd euro voor on
derzoek naar MSA opgehaald. Ze hopen
de komende weken nog meer geld te ver
werven. Legierse heeft daarvoor speciaal
een rekening (354248650) geopend bij de
Rabobank.
De Wandel4Daagse wordt gehouden van
dinsdag 18 tot en met zaterdag 22 juni.
Van woensdag tot en met zaterdag wordt
elke dag veertig kilometer gelopen. Bei
den doen voor de eerste keer mee aan het
evenement. Legierse liep eerder ook al de
Vierdaagse van Nijmegen.
was ook leuk om te doen.' De heren kwa
men uit zichzelf met meerdere nummers
om te draaien. Volgens De Jong krijgen de
leerlingen bij de keuzevakken, die eens in
de zoveel tijd worden gegeven, bewust
geen cijfer. 'Ze kiezen ervoor het vak te
volgen en zijn daardoor vaak gemoti
veerd.' Radio bleek geen onbekend feno
meen bij de jeugd te zijn; O-Music en 538
werden genoemd als stations waar soms
naar geluisterd wordt. De uitzending van
de leerlingen is opgenomen en wordt
donderdag 23 mei van 21.00 tot 22.00 uur
uitgezonden via Radio Texel op 106.1 FM
in de ether en www.radiotexel.nl.
Nader onderzoek
naar dijkversterking
De dijk rond de passantenhaven en de
verenigingshaven in Oudeschild wordt
mogelijk bij de versterking van de Wad
dendijk betrokken. Hoogheemraadschap,
gemeente en beide havens onderzoeken
de mogelijkheden.
De zogeheten 'Jean Le Grand Boulevard'
die naar het opslagterrein van Ooms
(voorheen asfaltcentrale) loopt, was tot
nu toe niet betrokken in de plannen om
17 kilometer dijk langs de Waddenzee te
versterken. Bedoeling is dat de grote dijk
tussen de haven en het dorp (de primaire
waterkering) met damwanden in de teen
wordt verstevigd, maar het is de vraag
of de dijk daarna rekentechnisch voldoet
aan de normen. De norm is dat de dijken
bestand zijn tegen een superstorm die
zich statistisch gezien eens in de vierdui
zend jaar kan voordoen.
De Waddendijk zou daarvoor bij Oude
schild eigenlijk een stukje hoger moe
ten zijn, maar de gemeente heeft bij het
hoogheemraadschap laten weten dat dat
geen optie is. Dat zou teveel ruimte in het
dorp en op de haven in beslag nemen,
waardoor nu naar de dijk om de haven
wordt gekeken. De gedachte is dat die
dijk (een secundaire waterkering) wordt
verstevigd zodat hij bij een superstorm
dienst kan doen als golfbreker voor de
Waddendijk. Dan slaan de golfen minder
hard op de primaire waterkering.
Op het moment wordt bekeken in hoe
verre het alternatief haalbaar is. Het zou
betekenen dat de 'Jean Le Grand Boule
vard'onder meereen flauwer talud moet
krijgen om steviger te worden en dat kan
gevolgen hebben voor de vaarroute naar
de passantenhaven. Die is in één hoek van
de dijk al krap en dat moet volgens be
trokken partijen niet krapper worden. Het
hoogheemraadschap heeft ook het ver
zoek gekregen de betreffende dijk groen
te laten blijven als het tot een stevigere
bekleding zou komen.
Volgens een woordvoerder van het hoog
heemraadschap is het de bedoeling dat
er een ontwerp van het alternatief komt
en dat dat voor inspraak ter inzage wordt
gelegd. Volgens planning gaat de dijk
versterking, opgedeeld in tien secties, in
2015 van start. Een paar maanden gele
den heeft het bestuur van het hoogheem
raadschap zogeheten voorkeursvarianten
vastgesteld en die worden op het mo
ment nader uitgewerkt.
Het hoogheemraadschap en de gemeen
te zijn ook nog steeds in conclaaf over
het plan om een coupure in de dijk tus
sen de haven en het dorp te maken. Hol
lands Noorderkwartier staat daar positief
tegenover, maar volgens de organisatie
moet wel duidelijk zijn dat de veiligheid
niet in gevaar komt en de gemeente moet
de financiering zien rond te krijgen.
de Wandel4Daagse van Alkmaar.
Myrthe Kalf kondigt onder toeziend oog van docent Rob de Jong een plaat af.
