!j
j AGENDAJJ
te
4Het zit in de genen’
12
‘Continuïteit, daar draait het om'
ECONOMIE: LANDBOUW OP TEXEL
LANDBOUW VERZEKERD VAN VOLDOENDE BEDRIJFSOPVOLCERS
Gerard Timmerman
loopt.’
Landbouwproducten
>otaard-
Feiten en cijfers over de Texelse landbouw
Donderdag 29 mei:
Maandag 2 Juni:
Dinsdag 9 Juni:
^ONDERNEMERS T
Hoe belangrijk 1$ de landbouw voor de
Texelse economie? Enkele cijfers.
TEXELSE COURANT
WOENSDAG 28 MEI 2014
En de werkgelegenheid? PR Landbouw
meldt dat twaalf procent van de Texelse
beroepsbevolking werkzaam In de land
bouw, maar volgens het CBS zou het nu
17 procent zijn.
:n Texel
opvol-
jvol-
fan-
tlcl
voor een
het ellan-
wassen
Oogstwe
te zien, schaf,
geberg, tulm
maken dt
’Je hebt goeie en mindere jaren, als het gemiddelde over het geheel maar goed Is, Con
tinuïteit, daar draalt het om. Niet het enejaardat proberen, en dan weer dat. Dat soort
wisselingen kosten alleen maar geld.’ BIJ loonwerkbedrljf Van der Star springen ze niet
van de hak op de tak.
De toekomst? Agrarische Jongerer
heeft bijna 50 leden, merendeels
gers.
Landschappelijk? De landbouw bepaalt
•n groot deel de uitstraling van
and, bloembollen en andere ge
geven kleur aan het landschap.
werkzaamheden zijn vanaf de weg
schapen stofferen dijken en Ho-
iwallen, boeten en kolken
leel uit van het culturele erfgoed.
Ze haalden staatssecretaris Bleker van Landbouw naar Texel, praatten Statenleden en
gedeputeerden bij, bezochten de Tweede Kamer en organiseren politieke debatten.
Agrarische Jongeren Texel (AJT) zijn alom aanwezig, de aanstormende generatie beseft
dat voor een gezonde toekomst van de landbouw meer nodig 1$ dan alleen hard wer
ken. Bijna vijftig leden telt deze verenigingen Inmiddels, van wie het merendeel staat
te popelen om het familiebedrijf over te nemen. Een luxe, want elders en In andere
bedrljfstakkenls de animo om In de voetsporen van vorige generaties te treden aan
zienlijk lager. Voor het geld doen ze het niet, deze Jonge agrariërs, van wie menigeen
met een HBO- of universitaire diploma op zak elders een goede boterham zou kunnen
verdienen. Wat maakt de Texelse landbouwsector zo onweerstaanbaar?
Elke dinsdag 9.00 tot 13.00 uur
houdt ZZPTexel UITwerkochtenden
in de Openbare Bibliotheek. Net
werken met andere ondernemers
en gebruik maken van de gratis
faciliteiten: wifi, kranten, tijdschrif
ten, etc.
Vergadering Jonge Ondernemers
Texel (JONT). Aanvang 19,30 uur.
leden ontvangen een uitnodiging.
goede oogst en een
De knollen gingen
toe fn de zak. dat is wt
i naar onze mening. Het Is belangrijk
zij weten wat wij er van vinden. Poll-
zltten nooit erg tang, dus we moeten
onze stem steeds laten horen.' In de aan
loop naar de verkiezingen hielden ze een
debat over de landbouw, waarin ze knel
punten zoals de ganzenoverlast aan de
orde stelden. 'Jammer dat dit nog steeds
niet is opgelost, we lijden er allemaal veel
schade van, direct en Indirect. Dat Is echt
Gerco: 'Doordat het redelijke goed gaat
In de landbouw, zijn boeren bereid meer
geld voor de grond te betalen, Probleem
Is dat wij als jonge boeren, als we in grond
willen Investeren, er duur aan moeten,
Anderzijds: de boel kan beter maar duur
zijn dan goedkoop. Als het niets waard Is,
wordt er ook niets verdiend.’
Hoeveel bedrijven? Er staan 150 land
bouwbedrijven geregistreerd, waarvan
honderd met een gemiddelde omzet op
jaarbasis van ongeveer €600.000,-.
Melk, kaas, yoghurt, kwark, Ijs, wol, vlees,
zeep, melk, kaas, eieren, geitenkaas, blg-
genmesterlj, akkerbouw, gerst, tarwe,
haver, rogge,trltlcale, maïs, teff, erwten,
suikerbieten, voederbieten, pootaard
appelen, consumptieaardappelen, fa
brieksaardappelen. graszaad, spinazie- en
groen bemesters, blauw-
olzaad, wortelen, witlof-
asperges, uien, ap-
prulmen, aardbeien,
narcis, tulp, lelie,
sneeuw-
alllums
Van 10.00 tot 12.00 uur gratis
inloopspreekuur bij NBC Eelman
Partners, deze keer in het teken
van ZZP’ers. Voor vragen over de
bedrijfsvoering, administratie of
andere relevante zaken.
bouw te gaan. De vrijheid In dit beroep,
die spreekt ons aan.’ Zoals hun vaders en
opa's houden ze van zelfstandigheid. Ger
co: ‘Natuurlijk zoeken we waar het moge
lijk Is samenwerking. De mest die wij over
hebben, kan Klaas goed gebruiken voor
op het akkerland. WIJ kunnen zijn grond
weer gebruiken voor veevoer. Zo zijn er
meer vormen van samenwerking.' Klaas
'Doordat we In het bestuur van AJT zitten,
spreken we elkaar regelmatig en gaat de
samenwerking ook wat makkelijker. Ook
met andere collega's. Samen sta Je sterk.'
Het uitwisselen van kennis, netwerken
en het vormen van een collectief waren
belangrijke redenen om In 2009 AJT op
te richten. Gerco: ‘Als je als eenling Iets
zegt, dan word je niet gehoord. Maar als
AJT, met nu circa veertig leden, wordt er
wel naar ons geluisterd. Minister Bleker
wilde weten hoe wij over zaken denken
en ook andere politici en bestuurders vra-
anders geweest. Bart: 'Een super locatie.
Te doen voor agrariërs uit Den Hoorn,
maar ook uit andere delen van het eiland.’
Oua werk Is het niet veel anders gewor
den. ‘Cees (Vermue) runt de landbouw-
centrale, wij springen bij als dat nodig Is.
Met twee bedrijven heb je altijd wel een
mannetje beschikbaar. De lijnen zijn kort,
we kunnen snel switchen, Als het druk
Is met sorteren, hebben wij het meeste
landwerk wel aan de kant, en als de aard-
appelverwerklng ten einde loopt, komt
het landwerk weer op gang.’Wat niet wil
zeggen dat het ‘s winters rustig Is. Het
omvangrijke machinepark heeft zijn Jaar
lijkse onderhoud nodig, wat bij Van der
Star voor negentig procent In eigen be
heer gebeurt.
Tevreden geluiden bij het loonwerkbe-
drljf. Arls: 'Zoals het de afgelopen paar
jaar Is gegaan, daar tekenen we voor. De
aardappels doen het goed, de veehouders
gaan ook door, er Is een positieve stem
ming. Ook dit seizoen Is goed gestart, de
gewassen komen er allemaal mooi uit.
Het voorjaar Is een mooie tijd, daar kan Ik
van genieten, Ik hoop alleen dat we straks
geen droogte krijgen.'
Arls prijst zich gelukkig met twee opv
gers.'Zonder had (k investering niet of;
Hoeveel zet de landbouw om? Een actu
ele schatting door de landbouw komt uit
op circa €70 miljoen per Jaar. Ter verge
lijking: de toeristische sector zet volgens
schattingen €200 miljoen om. Inclusief
visserij, wetenschap en andere bedrijfs
takken wordt de omzet op Texel op €400
miljoen geschat.
Wat wordt daarop verbouwd? Ongeveer
4.000 hectare bestaat uit grasland, de
oppervlakte pootaardappelen, verreweg
het belangrijkste gewas voor de akker
bouw, beslaat circa 1000 hectare en naar
schatting enkele honderden hectare
chlpsaardappelen. Erstaattussen de700
en 800 hectare suikerbieten en plantulen
Is met honderd hectare bezig aan een op
mars. Ook staat er nog een grote opper
vlakte graan, graszaad en maïs.
een bedreiging.' Beperkingen door Natura
2000 en te kleine bouwblokken zijn ande
re knelpunten die ze aan de orde stelden.
'Belangrijk is ook dat er een goede balans
Is tussen natuur en recreatie enerzijds en
landbouw anderzijds. Voor een gezonde
bedrijfsvoering en concurrentiepositie
hebben we een bepaald areaal nodig, er Is
al zoveel vanaf gegaan.' Hoe kijken ze aan
tegen de sterk gestegen grondprijzen?
ui lUTMjaai Jappt
mosterdzaad,
maanzaad, kool
pennen, bloemkool,
pels, peren, bessen, pru
dahlia's, vaste planten,
hyacint, crocus, blauwe druif,
klokken, frlteiaria’s, Irissen,
(sierul) en borage.
Loonwerkers met een akkerbouwbedrljf
en (vlees)vee. Zo gaat dat al generaties
lang aan de Schorrenweg In Het Noor
den. 'Loonwerk Is onze hoofdmoot, maar
de akkerbouwtak doen we niet even bij.
Want zonder de eigen pootaardappels,
inmiddels bijna zestig hectare, en de
suikerbieten zouden we nooit zon ma
chinepark rendabel en overeind kunnen
houden.' Een ondernemersfamilie die een
Investering niet uit de weg gaat. Vorig
jaar haalden Arls en zonen Bart en Ewout
het nieuws toen ze samen met de familie
Langeveld van Nieuw Breda de gebouwen
en handel van Aankoop Centrale Texel
en de Aardappelbewaarplaats aan het
Meljertebos overnamen en Landbouw
Centrale Texel begonnen. Ewout: 'Het Is
dezelfde tak van sport.' Arls: 'We brach
ten er jaarlijks al drie-tot vierhonderd ton
pootaardappelen heen die werden onder
gebracht tn de koeling. We wilden ultbrei-
den en nu hoefden we niet meer hier In
Het Noorden te bouwen. Onze slagkracht
Is gegroeid, een mooie aanvulling van ons
bedrijf.'
Het eerste Jaar verliep naar tevreden
heid. Arls: 'Een goede oogst en een prima
aardappeljaar. De knollen gingen tot de
laatste aan toe in de zak. dat is wel eens
‘Het zit in de genen', zegt Klaas Lap (29),
akkerbouwer uit De Westen bij Den
Hoorn. 'Als Ik een baan zou hebben, dan
zou Ik doodongelukkig worden’, vertelt
Gerco Eelman (26), veehouder onder de
rook van Oosterend. Twee boeren In hart
en nieren, voor wie een ander bestaan
ondenkbaar zou zijn. Gerco melkt dage
lijks de koelen. In de stal aan het Lageveld
komt er geen melkrobot aan te pas. 'Die
robot ben Ik, melken vind Ik het mooiste
van dit vak,' Klaas: 'Vroeger op school kon
Ik mijn aandacht maar moeilijk bij de les
houden, liever was Ik thuis aan het werk.’
Zo Is het nog steeds, dagelijks Is hij in de
weer op het akkerbouwbedrljf met de
teelt van aardappels, suikerbieten, spina
zie en andere gewassen. Gerco: 'Het gaat
de laatste Jaren bestgoed In de landbouw.
De melk brengt aardig geld op en ook In
de akkerbouw zijn de prijzen best goed.
Maar voor het geld hoefje niet In de land-
Hoe zijn de ontwikkelingen per sector?
De melkveehouderijsector maakt, mede
onder Invloed van de gunstige prijzen
en het verdwijnen van het melkqoutum,
een flinke ontwikkeling door. Er worden
en zijn heel wat nieuwe stallen gebouwd.
Ook de pootaardappelen maakt een flin
ke ontwikkeling door, al zit de sector In
verband met de noodzakelijk vruchtwfs-
sellng aan de maximum oppervlakte. De
schapenhouderij lijkt redelijk constant.
Texel is ongeveer 16.000 hectare groot.
De kleinste helft daarvan wordt Ingeno
men door natuur, wegen, binnenwater,
etc. De andere helft, ongeveer 8500 hec
tare Is landbouwgrond.
ders gedaan. Hier doe Je het voor’Jongste
aanwinst Is een nieuwe landbouwspult.
Een getrokken Amazone veldspult met
een werkbreedte van 36 meter, uitgerust
met de nieuwste techniek, volautoma
tisch en GPS-gestuurd, Geen overlap, het
middel komt precies op de juiste plek te
recht. 'We proberen zoveel mogelijk met
de tijd mee te gaan, zodat Je niet achter
